Morgunblaðið - 23.12.1987, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. DESEMBER 1987
41
Atkvæðagreiðsla um fjárlög milli jóla og nýjárs:
Hlutfall ríkistekna verður
24,25% af þjóðarframleiðslu
Stefnt að jafnvægi í ríkisbúskapnum á næsta ári
SAMEINAÐ þing lauk þriðju
umræðu um frumvarp til fjár-
laga í gær. Atkvæðagreiðslu
um breytingartillögur og frum-
varpsgreinar var frestað.
Stefnt er að því að ljúka af-
greiðslu fjárlaga milli jóla og
nýjárs. Ef breytingartillögur
sem fjárveitinganefnd flytur
sameiginlega sem og tillögur
meirihluta nefndarinnar
(stjórnarliða) verða samþykkt-
ar en aðrar tillögur felldar, sem
líkur standa til, fer tekjuhlið
fjárlaga 1988 upp í 63.090 millj-
ónir króna, sem er 5,9%
hækkun frá niðurstöðum frum-
varpsins eftir aðra umræðu.
Gjaldahlið frumvarpsins hækk-
ar hlutfallslega jafn mikið.
Verður 63.037 m.kr. Frum-
varpið gerir því ráð fyrir
jöfnuði í ríkisbúskapnum 1988,
eða 54 m.kr. tekjum umfram
gjöld.
Fimm milljarða hækk-
un söluskattstekna
Sighvatur Björgvinsson
(A/VF), formaður fjárveitinga-
nefndar, gerði þinginu grein fyrir
breytingartillögum meirihluta
fjárveitinganefndar sem og tillög-
um sem nefndin flytur sameigin-
lega. Að þessum tillögum
samþykktum verða áætlaðar fjár-
lagatekjur ríkissjóðs 1988 63
milljarðar króna og 91 milljón
króna betur.
Helztu breytingar frá líðandi
ári eru þær að áætlaðar sölu-
skattstekjur ríkissjóðs hækka um
5.472 m.kr. A móti lækka vöru-
gjöld og tollar um 2.272 m.kr.
Aðrir óbeinir skattar hækka um
320 m.kr., þar af hagnaður
Áfengis- og tóbaksverzlunar ríkis-
ins um 200 m.kr. Nettóhækkun
óbeinna skatta nemur því 3.390
m.kr.
Eignaskattar hækka um 188
m.kr. vegna hækkunar fasteigna-
mats milli ára. Tekjuskattar
félaga hækka um 140 m.kr. Á
móti þessu hækka bamabætur um
320 m.kr., þannig að tekjuskattar
í heild lækka um 190 m.kr. Nettó-
hækkun beinna skatta nemur því
aðeins 8 m.kr.
Á móti framangreindum hækk-
unum skatta koma stóraukin
framlög til niðurgreiðslna, svo og
hækkaður ellilífeyrir, auk hækk-
unar barnabóta, að sögn Sig-
hvatar.
Niðurgreiðslur hækka
um 1.450 m.kr.
Samkvæmt framangreindum
breytingartillögum hækka áætluð
fjárlagaútgjöld 1988 upp í 63
milljarða og 37 milljónir króna.
Framlög til niðurgreiðslu vöru-
verðs hækka um 1.450 m.kr.
Verkefni tengd landbúnaðarráðu-
neyti hækka um 642 m.kr.,
verkefni tengd heilbrigðis- og
tryggingaráðuneyti um 542 m.kr.,
verkefni tengd menntamálaráðu-
neyti um 348 m.kr. og verkefni
tengd öðrum ráðuneytum um 520
m.kr.
Ef hækkun gjaldapósta, sem
nemur samtals 3.501 m.kr., er
flokkuð „eftir uppruna erinda"
spanna verðlags- og launaleiðrétt-
ingar 6,5% hækkunar, tillögur
ríkisstjórnar 78,2% hækkunar og
tillögur fjárveitinganefndar 16,4%
hækkunar.
Heildarskattheimta
24,25% af þjóðar-
framleiðslu
Sighvatur Björgvinsson sagði
orðrétt í ræðu sinni:
„Miðað við bráðabirgðatölur
um verðlag vergrar landsfram-
leiðslu og að teknu tilliti til veltu-
og verðlagsbreytinga, sem vitaðar
eru, er líklegt að hlutfall ríkis-
tekna af vergri þjóðarframleiðslu,
sem oft er notuð sem mælikvarði
Sighvatur Björgvinsson form-
aður fjárveitinganefndar.
á skattbyrði, verði á næsta ári
um 24,25%. Er' það mjög svipað
hlutfall og það jafnvel öllu lægra
en var t.d. á síðustu árum áttunda
áratugarins og á fyrstu árum þess
níunda, en vissulega nokkuð
hærra hlutfall en til dæmis á yfir-
standandi ári.“
Sighvatur vék og að því, hvem
veg fjárlagadæmið hefði blasað
við, að öðru óbreyttu um gjöld og
tekjur ríkisins 1988:
„Miðað við óbreyttar aðstæður
hefðu gjöld ríkisins í fjárlögum
ársins 1988 orðið um það bil átta
milljarðar króna umfram tekjur.
Slíkur hallarekstur hefði ekki að-
eins verið með öllu óviðunandi
heldur í senn ábyrgð; rlaus og
stórhættulegur. Ríkisstjómin tók
því þá ákvörðun að stefna að
hallalausum ríkisbúskap á árinu
1988.“
Sólarhringsumræður um
kvótafrumvarpið í efri deild
Eiður Guðnason: Stj órnarandstaðan með málþóf
Júlíus Sólnes: Málefnalegar umræður
AlMIMil
Ríkisútvarpið:
13% hækkun
afnotagjalda
Stefnt að 10%
raunhækkun aug-
lýsingatekna
Sighvatur Björgvinsson, form-
aður fjárveitinganefndar, sagði
í þingræðu í gær, að afnotagjöld
RÚV hækkuðu nú um 13%. Jafn-
hliða væri stefnt að 10% raun-
hækkun auglýsingatekna á
næsta ári.
Sighvatur sagði að fjárhagsstaða
RÚV hefði vemsað mjög á þessu
ári, m.a. vegna þess að auglýsinga-
tekjur hafi dregist saman. Yfir-
dráttarskuldir næmu 115 m.kr.,
auk launaskulda við ríkissjóð. „Með
aukinni samkeppni í sjónvarps- og
útvarpsrekstri hefur rekstrarstaða
Ríkisúfyarpsins versnað verulega,"
sagði formaður flárveitinganefnd-
ar.
Hann sagði jafnframt hvort-
tveggja þyrfti til að koma: 10%
raunhækkun auglýsingatekna RÚV
1988 sem og 15% raunhækkun af-
notagjalda, ef stofnunin ætti að
standa undir rekstrarútgjöldum
1988, með og ásamt „þeim skuldum
sem safnast hafa saman vegna
rekstrarhalla 1987“.
Söluskattur
á neyslufisk
niðurgreiddur
STJÓRNVÖLD hyggjast niður-
greiða 25% söluskatt á neyslufisk
um 15% þannig að hækkunin
muni einungis nema 10%. Kom
þetta fram í máli Sighvats Björg-
vinssonar, formanns fjárveit-
inganefndar, við þriðju umræðu
fjárlaga í gær. Kostnaðurinn við
þessa niðurgreiðslu er ráðgerður
160 mkr. en á móti er ætlunin að
ná inn 130 milljónum með vöru-
gjaldi á snyrtivörur.
Kvótafrumvarpinu var vísað til neðri deildar Alþingis í gærmorg-
un. Þá höfðu umræður um málið staðið i sólarhring í efri deild.
Deildin samþykkti frumvarpið með 12 atkvæðum gegn 6 og greiddu
tveir stjórnarþingmenn, þeir Karvel Pálmason (A/Vf) og Þorvaldur
Garðar Kristjánsson (S/Vf) atkvæði gegn frumvarpinu. Eiður Guðna-
son, formaður þingflokks Alþýðuflokksins, segir að stjórnarandstað-
an hafi verið með hreint málþóf. Með þessu hafi hún verið að freista
þess að koma í veg fyrir að kvótafrumvarpið yrði afgreitt frá deild-
inni fyrir jól, og einnig að koma í veg fyrir að tækist að ljúka
umræðu um fjárlagafrumvarpið í sameinuðu þingi. Júlíus Sólnes,
formaður þingflokks Borgaraflokksins, segir að ekki hafi verið um
málþóf að ræða heldur hafi stjórnarandstaðan viljað láta á það reyna
hvort ekki væri stuðningur við einhveijar breytingartillögur hennar
við frumvarpið. Hann segir að umræðurnar hafi verið málefnalegar
og að hann hafi lært meira um sjávarútveg þessa nótt en nokkum
tíma áður.
Efri deild Alþingis:
Rúmlega 28
tíma fundalota
Önnur umræða um kvótamálið
hófst í efri deild rúmlega 10 á
mánudagsmorgun. Milli klukkan
tvö og þrjú aðfaranótt þriðjudagsins
kröfðust stjómarandstæðingar þess
að fundi yrði frestað og var haldinn
fundur með forseta og þingflokks-
formönnum. Niðurstaða fundarins
varð sú að ákvörðun var tekin um
að halda umræðunni áfram og hót-
aði þá Svavar Gestsson (Abl/Rvk)
að frumvarpið um tekju- og eignar-
skatt, sem afgreiða átti næsta
morgun yrði stöðvað. Eiður Guðna-
son (A/Vl) sagði stjórnarandstöð-
una þegar hafa stöðvað mörg
stórmál. Ef stjómarandstæðin var
vildu nú halda áfram' umræðum í
alla nótt þá væri það þeirra mál.
Annarri umræðu var því haldið
áfram og lauk henni um fimmleytið
um morguninn en þá tók við at-
kvæðagreiðsla. Þriðja umræða
hófst síðan korter í sex ög lauk
rúmlega tíu. Efri deild afgreiddi
síðan frumvarp um tekju- og eigna-
skatt og lauk þeirri afgreiðslu kl.
rúmlega 15, en málið fór á þeim
tíma í gegnum þrjár umræður og
meðferð fjárhags- og viðskipta-
nefndar. Þá hófst 3. umræða um
fjárlögin í sameinuðu þingi og lauk
þeirri umræðu kl. 18 en atkvæða-
greiðslu var frestað.
Þegar Morgunblaðið ræddi við
Eið Guðnason, að loknum 28 tíma
löngum fundi efri deildar, sagði
hann að stjómarandstaðan hefði
haldið uppi málþófi og að halda
öðru fram væri eins og hvert annað
rugl. „Þegar menn standa hér í
ræðustól og lesa upp auglýsingar
úr Morgunblaðinu, lesa heilu bók-
arkaflana eða ritgerðir um ömefni,
á auðvitað að kalla slíkt réttu
nafhi,“ sagði Eiður.
Hann sagðist telja að ástæður
þessa málþófs væru að stjómarand-
staðan hefði verið að freista þess
að koma í veg fyrir að lokið yrði
umræðum um kvótafrumvarpið og
einnig að 3. umræðu um fjárlög
lyki. Stjómarandstaðan hefði hins-
vegar ekki staðið gegn því að lög
um tekju- og eignaskatt yrðu af-
greidd. „Þeir komu þó ekki í veg
fyrir eitt eða neitt en lögðu aðeins
mikið á sig til að halda fólki hér
við vinnu allan sólarhringinn. Það
er svo sem ekkert við því' að segja
ef þetta eru þau vinnubrögð sem
menn telja heppileg og æskileg. En
venjulega hafa tekist samningar
milli stjórnar og stjómarandstöðu
um framgang mála og ég hygg að
ef við hefðum haft sömu flokka hér
og í fyrra hefðum við getað samið
um annan framgang þingmála,"
sagði Eiður Guðnason.
Júlíus Sólnes vildi í samtali við
Morgunblaðið ekki viðurkenna að
um málþóf hefði verið að ræða í
efri deild. „Við reyndum þrátt fyrir
allt að vera með mjög málefnalegan
málflutning. Það var ljóst að mikil
óánægja ríkti um frumvarpið meðal
stjómarliða sjálfra og við töldum
að með svona viðamiklum og löng-
um umræðum gætum við fengið
stjómarliða á okkar band við í það
minnsta einhverjar breytingartil-
lögur. Þessi langa umræða í nótt
var í þeim tilgangi að láta reyna á
það til þrautar hvort hægt væri að
fá eitthvað af þeim tillögum sam-
þykktar. Það tókst ekki og ég segi
það sem fyrrverandi sjálfstæðis-
maður að mér þykir sárt að sjá
mína fyrrum samstarfsmenn rétta
upp hönd með þessu hrikalega
skömmtunarkerfí Framsóknar-
flokksins," sagði Júlíus.
Hann sagði síðan að það hefði
verið geysilega fróðlegt og áhuga-
vert að vera viðstaddur þessar
umræður og að hann hefði lært
meira um sjávarútvegsmál á þess-
ari einu nóttu en alla ævina fram
að því.
Þegar efri deild Alþings sam-
þykkti stjórnarfrumvarp til
breytinga á lögum um tekju- og
eignaskatt miðdegis í gær hafði
samfelld fundalota þingdeildar-
innar staðið í 28 klukkustundir.
Það var stjómarfrumvarp um
fiskveiðistefnu sem þingdeildar-
menn ræddu næturlangt.
Fundir þingdeildarinnar hófust
klukkan tíu árdegis í fyrradag og
FRUMVARP um tekju- og eign-
arskatt einstaklinga varð að
lögum á Alþingi i gær. Fmm-
varpið felur í sér breytingar á
skattalögunum sem samþykkt
vora á síðasta þingi og er samið
með hliðsjón af athugasemdum
milliþinganefndar um stað-
greiðslu skatta.
Jón Baldvin Hannibalsson, fjár-
málaráðherra, sagði m.a. þegar
hann mælti fyrir frumvarpinu í efri
deild, að með þessum lögum væri
tekið stórt skref í átt að réttlátara
stóðu fram á miðjan dag í gær.
Þegar Karl Steinar Guðnason
(A/Rn), forseti þingdeildarinnar,
sleit fundi og ámaði þingmönnum
og starfsliði þingsins gleðilegra jóla,
tók hann fram, að samfelld funda-
lota þingdeildarinnar hefði staðið í
rúma 28 klukkutíma.
Sennilega er þetta lengsta sam-
fellda fundalotan í sögu Alþingis
Islendinga.
skattakerfi. Dreifing skattbyrðar
væri óbreytt nema hvað skattfrels-
ismörk hækkuðu eitthvað.
Nokkrar breytingar voru gerðar
á frumvarpinu við meðferð neðri
deildar. Bamabætur og barnabóta-
auki vom hækkaðar um 320 millj-
ónir í samræmi við aðrar aðgerðir
ríkisstjómarinnar í skattamálum og
takmörkunum á útgreiðslu vaxtaaf-
sláttar fyrir 1988 var aflétt. Einnig
hækkar persónuafsláttur.
Tekju- og eignarskattur einstakiinga:
Persónuafsláttur hækkar