Morgunblaðið - 10.02.1988, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. FEBRÚAR 1988
Ólafur Skúlason framkvæmda-
stjóri, Haukur Guðmundsson
starfsmaður og Sveinn Snorra-
son stjómarformaður Laxalóns
við ísilagða Hvammsvikina.
Moregunblaðið/Sverrir
Bátur með starfsmenn Strandar og lífeðlisfræðinga Líffræðistofnunar Háskólans á leið í land frá
þvi að huga að seiðunum í kvíum fyrirtækisins.
Sjókvíaeldi í Hvalfirði:
Stefnir í tiigmillj ónatj ón —
Fiskurinn frýs í kvíunum
BUIST er við að öllum matfiski í sjókvíaeldisfyrirtækjunum i
Hvalfirði, Strönd hf á Hvalfjarðarströnd og Hvammsvíkurstöð
Laxalóns hf, verði siátrað í dag og næstu daga en talið er víst
að laxaseiðin i stöðvunum, 170 þúsund í Hvammsvík og 80 þús-
und á Strönd, þoli ekki öllu lengur mikla sjávarkulda í Hval-
firði og drepist í kvíunum næstu daga. „í fljótu bragði gæti ég
giskað á að okkar tjón nemi um það bU 20 miUjónum króna,“
sagði Finnur Garðarsson fiskifræðingur stöðvarstjóri Strandar.
Ólafur Skúlason og Sveinn Snorrason hjá Hvammsvik vildu
ekki nefna tölur um tjón fyrirtækisins af völdum kuldans.
í Hvammsvík er um að ræða „en svo herti í vindinn, ísinn rak
70-80 tonn af regnbogasilungi,
3-400 gramma stórum, og verður
hann auðseljanlegur á neytenda-
markað að sögn Olafs Skúlasonar
og Sveins Snorrasonar forsvars-
manna fyrirtækisins. Hins vegar
er nú fátt talið geta bjarga að
170 þúsund laxaseiðum í stöðinni
frá því að drepast í kvíunum
vegna sjávarkulda, en hitastig
sjávar í Hvalfírði hefur nú um
20 daga skeið verið undir frost-
marki og frá síðustu helgi undir
+1 gráðu. Við það hitastig getur
fiskurinn ekki lifað nema í mjög
skamman tíma og eru litlar sem
engar horfur taldar á að veður
hlýni í tæka tíð.
„Við höfðum vonast til að ísinn,
sem lá hér yfír allri víkinni, veitti
ákveðna einangrun og kælingin
færi ekki niður fyrir það sem þá
var orðið," sagði Ólafur Skúlason
og þá flýtti vindbáran fyrir kæl-
ingunni." „Þetta er alls ekkert
rothögg fyrir okkar fyrirtæki, við
höfum dreift áhættunni og rekum
þijár stöðvar." Laxalónsmenn
vildu ekki segja til um hvert tap-
ið vegna laxaseiðanna yrði. Stór-
um hluta þeirra átti að slátra í
haust. „Meðal ahrifanna sem
þetta hefur er það að ársfram-
leiðsla okkar verður nú 550 tonn,
í stað þess að verða 700 tonn,“
sagði Sveinn Snorrason stjómar-
formaður Laxalóns. „Það stafar
meðal annars af því að við slátr-
um regnbogasilungnum strax í
stað þess að bíða næsta hausts.
Eins og er gætum fengið 7,5-8
milljónir fyrir hann og það er
óneitanlega kostur við silunginn,
samanborið við laxinn, að hann
er markaðshæfur allt niður í 200
grömm, laxinn þarf hins vegar
að vera orðinn allt að því 2 kílóa
þungur áður en unnt er að seija
hann. Laxinn fæst heldur ekki
bættur, það er hægt að tryggja
hann gegn öllu öðm en þessu.“
„En þrátt' fyrir allt er ekkert upp-
gjafarhljóð í okkur, við emm
komnir til að vera,“ sagði Ólafur
Skúlasor., framkvæmdastjóri,
„við ætlum að auka okkar eldis-
rými um rúmlega helming í sum-
ar verðum þá með 30 þúsund
rúmmetra.
Ekki bjartsýnn á
áframhaldandi rekstur
„Við slátmm okkar matfíski,
20-25 tonnum af laxi, á miðviku-
dag og fímmtudag, en áfallalaust'
hefði ársframleiðslan orðið 150
tonn,“ sagði Finnur Garðarsson
stöðvarstjóri Strandar. „En við
verðum að skilja 80 þúsund 3-400
gramma laxaseiði eftir í keijun-
um og vona að eitthvað af þeim
hafí þetta af.“ í Strönd hefur
verið fylgst mjög náið með áhrif-
um kuldans á fískinn, 2 sérfræð-
ingar frá Lífffæðistofnun Háskól-
ans hafa verið þar við rannsóknir
á áhrifum mismmunandi fóðurs á
kuldaþol físksins og hefur verið
fylgst náið með sjávarhitanum
og blóðsýni úr fískinum verið tek-
in til rannsóknar reglulega. Pinn-
ur kvaðst ekki geta sagt til um
hve tjón Strandar, sem er hlutafé-
lag í eigu 70 fyrirtækja og ein-
staklinga, flestra frá Akranesi,
yrði. „Fyrirtækið er tiltölulega
nýbyijað á þessu uppbyggingar-
starfí og hefur nánast engar tekj-
ur haft. Við vomm að byggja upp
og hefðum náð hagkvæmri stærð
ef þessi árgangur hefði komist
upp. Ég er ekki bjartsýnn á að
við stöndum þetta af okkur, tjó-
nið fæst ekki bætt og það gæti,
fljótt á litið, orðjð 20 milljónir
króna." Við fyrirtækið hafa unnið
4 starfsmenn í fullu starfí auk
framkvæmdastjóra í hálfu starfí.
Lærdómur, ekki
lokadómur yfip kvíaeldi
„Hitastig hjá okkur er nú rúm-
lega ein gráða á Celsíus og við
þolum þessa kulda í allt að einum
mánuði í viðbót," sagði Svanur
Guðmundsson framkvæmdastjóri
Snælax í Gmndarfírði. „Stað-
hættir hér em allt aðrir og hag-
stæðari en í Hvalfirði. Hins vegar
verður áffam kvíaeldi á íslandi,
þetta er enginn lokadómur, held-
ur lærdómsrík reynsla fyrir kvía-
eldi í landinu.
Tel að gróðursetning Bjama
hafi engin áhrif á rannsóknir
- segir dr. Sturla Friðriksson
BJARNI Valdimarsson bóndi á Leirubakka í Landsveit ritaði
grein sem birtist f Morgunblaðinu í gær þar sem hann segir
frá ferð sinni til Surtseyjar sumarið 1964. Segist Bjami hafa
tekið með sér fræ og litlar plöntur úr fjönmni við Þorláks-
höfn og stungið þeim niður hér og þar í Surtsey þegar enginn
sá til. Dr. Sturla Friðriksson hefur fylgst með rannsóknum í
Surtsey í 24 ár. Morgunblaðið hafði samband við hann og
spurði hvort þessi gróðursetning Bjama hefði áhrif á niðurstöð-
Fréttamenn
útvarps
ákveða að
segja sig
úrsiða-
nefnd B.í.
TVEIR fréttamanna ríkisút-
varpsins, Friðrik Páll Jónsson og
Atli ■ Rúnar Halldórsson, hafa
ákveðið að gefa ekki kost á sér
til setu í siðanefnd Blaðamanna-
félags íslands, þar sem Friðrik
Páll hefur verið aðalmaður og
Atli Rúnar varamaður. Þeir
sögðu í samtali við Morgunblaðið
f gærkvöldi, að þessi ákvörðun
væri tilkomin vegna niðurstöðu
Siðanefndar þess efnis, að frétta-
stofa rikisútvarpsins og dægur-
máladeild hafi framið alvarleg
brot á siðareglum blaðamanna
við flutning frétta af svokölluðu
„Tangen-máli“.
„Mér sýnist á þessum dómi, að
hvorki meira né minna en öll dægur-
máladeild og fréttastofa útvarpsins
sé dæmd í þessu máli,“ sagði Atli
Rúnar Halldórsson, þingfréttamað-
ur, í samtali við Morgunblaðið. „Ég
lít því svo á að ég sem þingfrétta-
maður sé einnig dæmdur, þó ég
hafí ekki komið nálægt þessu máli
og sem dæmdur maður treysti ég
mér ekki til að sitja í Siðanefnd.
Það mætti alveg eins snúa þessu
við og dæma erlendu deildina fyrir
það, að ég færi út af sporinu í þing-
fréttunum.
Ég neita því á hinn bóginn ekki,
að mönnum urðu á mikil mistök í
fréttaflutningi af þessu máli. Það
er langt síðan við áttuðum okkur á
því,“ sagði Atli Rúnar Halldórsson.
Friðrik Páll Jónsson sagðist ekki
vera sammála þessum dómi.
„Fréttastofan treysti heimild. Hún
brást. Þegar það var ljóst, var frétt-
in borin til baka og málið harmað.
Eftir það var kært. Siðanefndin
virðist ekki telja upphaflegu frétt-
ina brot og ég undrast að hún skuli
hafa tekið málið að sér,“ sagði Frið-
rik Páll Jónsson.
Sjá ummæli um úrskurð Siða-
nefndar á bls. 20.
Skákmótið í Kanada:
Allir íslend-
ingamirunnu
ALLIR íslenzku þátttakendurn-
ir á opna alþjóðlega skákmótinu
f St. John í Kanada unnu skákir
sínar í annarri umferð í gær-
kvöldi.
Margeir Pétursson vann alþjóð-
lega meistarann Burger frá
Bandaríkjunum. Helgi vann Sout-
ham frá Kanada og Karl Þorsteins
vann Ross frá Kanada. Helgi og
Margeir eru með 1,5 vinninga og
Karl 1. Nokkuð margir skákmenn
eru nú með 2 vinninga og vegna
ijölda keppenda skýrist staðan
tæpast fyrr en líður verulega á
mótið.
Landsbankinn:
Þrjár stöður
aðstoðarbanka-
stjóra auglýstar
BANKARÁÐ Landsbanka ís-
lands hefur auglýst þijár stöður
aðstoðarbankastjóra lausar til
umsóknar.
Að sögn Björgvins Vilmundar-
sonar bankastjóra, er umsóknar-
frestur um stöðumar til 29. febrú-
ar.
ur rannsoknanna.
„Ég held að þessar aðgerðir
Bjama Valdimarssonar hafí ekki
haft neitt að segja fyrir rannsókn-
ir á gróðri í Surtsey. Við sem höf-
um fylgst með Iífinu í §urtsey vit-
um það ósköp vel að svona að-
farir duga afar lítið," sagði Sturla.
Hann sagði að þegar Bjami var
á ferð í Surtsey hafí ennþá verið
gosr í eynni sem var öllu lífí mjög
hættulegt. Gosið hreinsaði eyna æ
ofan í æ af öllu lífí. Vorið eftir,
1965, fundust 25 fjörukálsplöntur
í eynni sem allar uxu upp í reka-
rönd. Þær voru allar sprottnar upp
af fræi sem þá var auðsjáanlega
nýrekið upp í fjöru.
„Þegar við athuguðum þessar
slóðir 1966 kom í ljós að ekkert
af þessum plöntum hafði lifað af
veturinn," sagði Sturla. „Við
fylgdumst mjög grannt með
lífríkinu á þessum tíma og þekkt-
um hveija einustu plöntu og viss-
um alveg hvemig þær voru til
komnar. I Surtsey eru óbliJ skil-
yrði og afföllin óvenjumikil. Varla
var von að svona lítil sáningarvið-
leitni sem Bjami hafði í frammi
bæri nokkum árangur."
Sturla sagði að Bjami hafí ver-
ið á ferð áður en búið var að frið-
lýsa Surtsey. Hefði hann gert
þetta eftir það væri málið alvar-
legra.
Surtsey var friðlýst með lögum
veturinn 1964. Þá var ákveðið að
láta hana gróa upp af sjálfri sér
til þess að gera vfsindamönnum
kleift að fylgjast með náttúrulegri
uppgræðslu eyjarinnar.
í dag

' 'KW, ■':/:!// í
á m |
| a |.

BLAÐ B