Morgunblaðið - 25.03.1988, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. MARZ 1988
Ráðstefna um stærðfræðikennslu:
Hrikalegnr skortur á stærð-
fræðikennurum með réttindi
- segir Sigurður Sigursveinsson áfangastjóri í Fjölbrautaskóla Suðurlands
ÍSLENSKA stærðfræðafélagið og Félag rauttgreinakennara í
framhaldsskólum gekkst fyrir ráðstefnu á Iaugardaginn um
stærðfræðikennslu og menntun kennara í framhaldsskólum. A
ráðstefnunni sagði Sigurður Sigursveinsson, áfangastjóri í Fjöl-
brautaskóla Suðurlands á Selfossi, m.a. að skorturinn á kennur-
um, með full réttindi til að kenna stærðfræði í framhaldsskólun-
um, væri hrikaiegur, og verri en margir héldu.
Ragnar Sigurðsson, formaður
Islenska stærðfræðafélagsins,
sagði að tilefni ráðstefnunnar væri
sú staðreynd að fáir hefðu útskHf-
ast með BS-próf í stærðfræði frá
Háskóla íslands og það þyrfti að
finna einhver úrræði til að fá fleiri
stúdenta til að fara í stærðfræði-
nám.
Guðmundur Amlaugsson, fyrr-
verandi rektor Menntaskólans við
Hamrahlíð, flutti framsöguerindi
um breytingar á stærðfræðikennslu
í framhaldsskólum. Guðmundur
sagði að stöðugleiki hefði verið
ríkjandi í stærðfræðikennslu á ís-
landi á þessari öld til ársins 1960.
Frá því ári hefði hins vegar verið
tími óstöðugleika og breytinga og
tilraunir framkvæmdar af ýmsu
tagi. Nemendur hefðu t.d. verið
látnir vinna sjálfír í tímunum í stað-
inn fyrir að taka þá upp að töflu
eða láta þá rétta upp hönd ef þeir
vissu svarið við viðkomandi spum-
ingu.
Kennsla í flatarmálsfræði héfði
mikið til fallið niður í menntaskól-
unum og kennsla í homafræði ein-
földuð. Framundir 1960 hefði ly-
gratæknin verið eina hjálpartækið
en þá hefði reiknistokkurinn komið
til sögunnar og svo vasatölvumar
síðar. I flatarmálsfræðinámi hefði
fengist niikilvæg þjálfun í að sanna
reglur en vonandi hefði skilningur
nemenda á deilda- og heildareikn-
ingi dýpkað. .
66 með BS- próf
í stærðfræði frá HÍ
Kristján Jónasson, leiðbeinandi
og stundakennari í Háskóla ís-
lands, sagði að árin 1972 til 1988
hefðu 66 verið útskrifaðir frá Há-
skóla íslands með BS-próf í stærð-
fræði og 12 þeirra hefðu lokið próf-
um í uppeldis- og kennslufræðum.
Einn hefði útskrifast árið 1972,
fímm 1973, sjö- 1974, tveir 1975,
tveir 1976, tíu 1977, átta 1978,
þrír 1979, fjórir 1980, tveir 1981,
Ijórir 1982, fimm 1983, tveir 1984,
tveir 1985, tveir 1986, sex 1987
og einn 1988.
Af þessum 66 stærðfræðingum
væru 15 kennarar við framhalds-
skóla, 10 kennarar við HÍ, 10 í
framhaldsnámi í stærðfræði, 5
reikni- og kerfísfræðingar, 10
tölvu- og kerfisfræðingar, 4 starf-
andi erlendis, tveir hagfræðingar,
einn tryggingastærðfræðingur og
einn tölfræðingur en um störf 5
þeirra væri ekki vitað. 13 þeirra
væru með doktorspróf og 17 með
önnur próf eftir BS-próf. 54 stærð-
fræðinganna 66 væru karlar.
Ellefu nemendur væru nú í
stærðfræðinámi í HÍ, þar af 5 á
fyrsta ári, 2 á öðru ári og 4 á
þriðja ári. Af 107 nemendum, sem
hefðu byijað í stærðfræðinámi 1
skólanum 1979 til 1987, hefðu 49
hætt, eða 46%, án þess að hafa
lokið nokkru prófí, 27, eða 25%,
hefðu einnig hætt en lokið ein-
hveijum einingum, 20 hefðu lokið
námi og 11 væru enn í námi. Af
þeim 27 nemendum, sem hefðu
hætt stærðfræðinámi til BS-prófs,
hefðu 18 farið í annað nám í verk-
fræði- og raunvísindadeild og þar
af hefðu 8 lokið fáum, eða engum,
prófum í því námi. Tveir nemend-
anna hefðu hins vegar farið í heim-
spekideild, þrír í lögfræðideild, tveir
í læknadeild, einn í félagsvísinda-
deild og einn í tannlæknadeild.
26% stærðfræðikenn-
ara með full réttindi
Sigurður Sigursveinsson,
áfangastjóri í Fjölbrautaskóla Suð-
urlands á Selfossi, sagðist hafa
gert könnun á því hversu margir
stærðfræðikennarar í öllum 20
mennta- og fjölbrautaskólum
landsins hefðu á vorönn í fyrra
haft full réttindi til að kenna stærð-
fræði. Hann hefði komist að þeirri
niðurstöðu að einungis 26% stærð-
fræðikennaranna hefðu haft full
réttindi til að kenna stærðfræði í
framhaldsskólum. Á Stór-
Reykjavíkursvæðinu hefðu þeir
verið 32% stærðfræðikennara og á
Iandsbyggðinni 16%. Ástandið væri
jafnvel enn verra í tölvu- og eðlis-
fræði.
Kristín Halla Jónsdóttir, dósent
við Kennaraháskóla íslands, sagði
að sl. haust hefðu 117 nemendur
hafíð nám við skólann. Fimm þeirra
hefðu verið með stúdentspróf frá
stærðfræði- eða eðlisfræðibraut, 2
hagfræðibraut, 33 málabraut, 22
uppeldisbraut, 23 félagsfræðibraut,
6 heilbrigðisbraut, 3 lista- og
íþróttabraut, 2 öldungabraut, 12
náttúrufræðibraut og 9 viðskipta-
fræðibraut 81% þeirra hefði lokið
15 einingum eða færri í stærðfræði
og 19% 18 einingum eða fleiri.
Valgreinum í Kennaraháskólan-
um hefði verið fjölgað undanfarin
ár en þar sem nemendum skolans
hefði ekki fjölgað skiptust þeir nú
á fleiri greinar en áður. Frá árinu
1975 hefðu 1.129 útskrifast frá
skólanum, þar af 187 með stærð-
fræði sem valgrein. Frá árinu 1982
hefðu hins vegar 643 útskrifast frá
skólanum, þar af 96 með stærð-
fræði sem valgrein og í vor væri
búist við að 87 útskrifuðst frá skól-
anum og þar af 9 með stærðfræði
sem valgrein. Af 311 nemendum
skólans væru nú einungis 29 karlar
eða tæp 10%. Búist væri við að í
Ragnar Sigurðsson formaður Is-
lenska ’stærðfræðafélagsins.
vor yrði lagt fram stjórnarfrumvarp
um Kennaraháskólann og í því lagt
til að skólinn yrði ijögurra ára skóli
í stað þriggja nú.
„Jafnmargir aldrei
miðlaðjafnlitlu“
Benedikt Jóhannesson, fram-
kvæmdastjóri Talnakönnunar,
sagði að aldrei hefðu jafnmargir
kennarar miðlað jafnlitlu jafnstór-
um hópi nemenda og nú. Hann
hefði trúað því til skamms tíma að
stærðfræðikunnátta efldi rökhugs-
un. Stærðfræðingar ættu sameig-
inlegt táknmál og ættu því að eiga
auðvelt með að komast að sameig-
inlegri niðurstöðu á ráðstefnunni.
Þeir myndu hins vegar ekki kom-
ast að sameiginlegri niðurstöðu um
lausn á kennaraskortinum á næst-
unni.
Benedikt sagði, að menn hefðu
verið lítt hrifnir af þeirri tillögu
hans að setja þyrfti á laggimar
7breiða“ raungreinabraut í Háskóla
Islands. Stærðfræðingar þurfi hins
vegar t.d. að þeklq'a sögu stærð-
fræðinnar; þá sögu sem liggi að
baki sönnunum. Hugsanlegt væri
að hafa fyrstu námsárin í HI sam-
eiginleg, t.d. í heimspeki, almenn-
Kristin Bjarnadóttir formaður
Félags raungreinakennara í
framhaldsskólum.
um félagsvísindum og hagfræði.
Saga stærðfræðinnar og almenn
heimspeki hennar væru hins vegar
eðlilegar námsgreinar í stærðfræði-
skor skólans þar sem grunnfögin
yrðu t.d. stærðfræðigreining og
línulegur bókstafareikningur; Þró-
unin yrði sennilega sú að þeir sem
útskrifuðust frá Kennaraháskólan-
um færu að kenna í framhaldsskól-
unum. Stærðfræðikennslan í Kenn-
araháskólanum mætti hins vegar
vera meiri og því færi fjarri að
stærðfræðinámið þar væri nægjan-
legt framhaldsskólakennurum.
Benedikt sagðist einnig telja að
engin von væri til þess að ástandið
í þessum málum lagaðist því þeir
sem gætu lagað það vildu það ekki.
Menntun kennara
eitt af markmiðum HÍ
Eggert Briem, prófessor við
Háskóla íslands, sagði að þegar
eitthvað færi úrskeiðis í skólakerf-
inu tæki fólk ekki eftir því fyrr en
löngu síðar. Það hlyti að vera eitt
af markmiðum Háskóla íslands að
mennta kennara. Lítil tengsl séu
hins vegar á milli menntunar í
uppeldis- og kennslufræðum og
öðrum námsgreinum skólans.
Morgunblaðið/Þorkell
Frá ráðstefnunni um stærðfræðikennslu og menntun kennara í framhaldsskólum sem Félag raungreina-
kennara í framhaldsskólum og íslenska stærðfræðafélagið gengust fyrir í Verslunarskóla íslands sl.
laugardag.
Námið í stærðfræðiskor miðist t.d.
meira við það að vera undirbúning-
ur fyrir framhaldsnám erlendis en
kennslu.
Segja megi að ekkert sérstakt
sé gert í HÍ til að mennta kennara.
Skipuð hefði verið kennaramennt-
unamefnd til að efla tengsl skólans
við t.d. framhaldsskólana. Komið
hefðu fram tillögur um að kennslu-
fræði einstakra greina og æfínga-
kennsla yrðu þriðjungur af náminu
í uppeldis- og kennslufræðum.
Haldin yrðu námskeið fyrir þá nem-
endur sem stefndu að því að fara
í kennslu. Einnig væru að hefjast
endurmenntunamámskeið fyrir
kennara. Uppi væm hugmyndir um
að setja á laggimar kennaramennt-
unarbrautir þannig að nemendur
gætu stundað nám í uppeldis- og
kennslufræðum með þeirri grein
sem þeir veldu.
Halldór I. Elíasson, prófessor við
Háskóla íslands, sagði að það hefði
tekist þokkalega að fá bærilega
kennara til stærðfræðikennslu í
HÍ. Stærðfræðinám til BS-prófs frá
skólanum væri og hefði verið fyrri-
hlutanám í stærðfræði. Um 1970
hefði skorturinn á stærðfræðikenn-
umm í framhaldsskólunum legið
kristaltær fyrir. Það væm mörg
ár liðin frá því að kennaraskortur-
inn hefði verið orðinn að vanda-
máli. Þetta ástand hefði legið ljóst
fyrir um 1970 þegar menntamála-
ráðuneytið hefði farið af stað með
útþenslustefnu sína á framhalds-
skólastiginu. Vandamálið yrði ekki
leyst með nýjum námskeiðalýsing-
um og námsbrautum í HI. Það sé
full ástæða til að vera íhaldssamur
í breytingum á því sem búið sé að
þróa smám saman í langan tíma.
Léleg starfsað-
staða í skólunum
Halldór Halldórsson, starfsmað-
ur Verk- og kerfisfræðistofunnar
hf., sagði að hann og tveir aðrir
stærðfræðingar, sem hefðu haft 5
til 10 ára stærðfræðikennslu að
baki, hefðu horfið frá kennslu.
Kennarar geti drýgt föst laun sín,
sem ekki séu mjög há, með auka-
vinnu en hún sé lýjandi og svipti
þá ánægju af kennslunni. Léleg
starfsaðstaða hefði einnig valdið
því að hann hætti kennslu í
Menntaskólanum við Hamrahlíð.
Honum hefði gramist hversu tækj-
afé skólans hefði verið af skomum
skammti. Það hefði t.d. verið hægt
að skylda MH til að kenna tölvu-
fræði enda þótt engin tölva væri til
í skólanum. Það sé því ekki hægt
að benda á glæsta starfsaðstöðu í
skólunum sem réttlætingu fyrir
lágum launum kennara.
Halldór sagðist ekki minnast
þess að_ það hefði verið rætt um
það í HÍ að það væri meðal annars
hlutverk stærðfræðiskorar að
mennta kennara. Menn þurfi hins
vegar að sjálfsögðu að gera sér
grein fyrir því að það sé eitt af
meginhlutverkum hennar. Sá fram-
setningarmáti, sem notaður sé í
stærðfræðikennslunni í HI, gangi
ekki í framhaldsskólunum. Það
geti hins vegar verið að „flótta-
mennimir" úr kennarastéttinni
snúi hejm því þangað leiti klárinn
sem hann sé kvaldastur.
Hörður Lárusson, deildarstjóri í
menntamálaráðuneytinu, sagði að
stærðfræðikennaraskorturinn væri
ráðuneytinu mikið áhyggjuefni. Æ
erfiðara væri að fá stærðfræði-
kennara með réttindi til að kenna
í framhaldsskólunum. Ástæðumar
væru m.a. þær að í þjóðfélaginu
væri gífurleg eftirspum eftir fólki
með stærðfræðimenntun. Skólum
og nemendum hefði fjölgað í
landinu og það væri tvíeggjað þeg-
ar kennaraskorturinn væri jafn
mikill og raun bæri vitni.
Einangrun kennara sé ótrúlega
mikil og t.d. væri verið að athuga
þann möguleika að ráðgjafi yrði
þeim til aðstoðar. í framhaldsskól-
unum séu kenndar 4 til 27 einingar
í stærðfræði en 35 til 40% nemend-
anna taki ekki nema 4 til 8 eining-
ar í henni. Hörður sagðist telja að
þeir sem eingöngu hefðu t.d. tekið
4 einingar í bókstafareikningi í
framhaldsskóla hefðu aldrei not af
því námi.