Morgunblaðið - 31.03.1988, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. MARZ 1988
C 17
Grafískir samleikir
Valgerður Hauksdóttir myndlistarkona.
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Það má vera borðleggjandi, að
listgraflk nútímans einkennir öðru
fremur hvers konar tæknilegar
tilraunir.
Fyrir örfáum árum var það sjálf
þrykk-tæknin. Þ.e. hið hreina óað-
finnanlega þrykk, sem var dýrkað
um heim allan og háværar raddir
voru um það, að útiloka bæri allt,
sem ekki uppfyllti ákveðnar kröf-
ur um tæknilegan frágang. Svo
langt gekk þetta, að menn fengu
skrifað upp á ákveðnar reglur hjá
Sameinuðu þjóðunum, hvað teld-
ist ekta listgrafík og hvað ekki.
En það að fá einhveijar alþjóðleg-
ar stofnanir til að skrifa upp á,
hvað teljist ekta og hvað óekta í
listinni, er frekar hæpinn verknað-
ur og var enda mótmælt af hinum
ágætustu listamönnum.
Að sjálfsögðu einkenndust sýn-
ingar á alþjóðlegri listgrafík af
þessari samþykkt næstu árin svo
og þróunin innan skólanna, og
satt að segja urðu hinar ijölþjóð-
legu grafík-stefnur, tvíæringar
o.fl. yfirþyrmandi andlausar.
Og eins og fyrri daginn varð
þetta til þess að losa um andstæð-
una og aiþjóðlegir listamenn eru
margir á kafí í því að vinna að
einhveiju leyti í blóra við áður-
nefnda samþykkt, svo sem sjá
mátti sýnishom af á sýningunni
„Grafíca Atlantica" að Kjarvals-
stöðum á sl. ári.
Ætli það sé ekki hið mikilvæg-
asta í listinni að hafa eitthvað að
segja frá eigin bijósti, en traust
tæknileg úrvinnsla er af hinu
góða, en gengur ekki ein sér.
Þá hefur fullkomnun prent-
tækninnar á síðustu ámm gert
það að verkum, að aldrei hefur
verið auðveldara að setja „svört
þrykk" í umferð, enda markaður-
inn yfírfullur af slíku eftir meist-
ara aldarinnar — þannig að frum-
grafík, sem margur telur sig eiga
eftir slíka, er kannski ættuð úr
einhverri neðanjarðarprentsmiðj-
unní! — Þar að auki geta miðl-
ungslistamenn með brögðum
tækninnar sett saman þekkile-
gustu myndir.
í ljósi framanskráðs er því eðli-
legt, að listamönnum, sem er annt
um heiður sinn, reyni að setja sitt
persónulega mark á myndir sínar
og gera það á þann hátt að tor-
velt verði til eftirlíkingar. Eitt er
það td. að mála með litum í
svart-hvítar grafíkmyndir eða
nota blandaða tækni í útfærslu
þeirra, sem gerir samsetninguna
flóknari og persónulegri og erfíð-
ari til eftirlíkingar.
Angi af þessari þróun kemur
að mínu mati greinilega fram í
myndum Valgerðar Hauksdótt-
ur, sem um þessar mundir sýnir
í Gallerí Borg við Pósthússtræti.
Hún blandar t.d. kol. krit og tré-
ristu í einni myndanna á sýning-
unni og í annarri gengur hún
ennþá lengra og bætir þurmál
við. Þetta eru og einnig þær
myndir, sem mér þóttu áhuga-
verðastar í viðkynningu á sýning-
unni, enda hefur þetta ekki verið
gert áður hér á landi, svo ég viti.
Ekki er það þó svo, að það sé
vegna vinnsluaðferðarinnar sjálfr-
ar einvörðungu, að þær vöktu
athygli mína, heldur einnig fyrir
útfærsluna og þau listrænu átök,
sem mér fínnst meiri í þeim en
flestu öðru á sýningunni.
Hér á ég við myndimar „Dagur
og Nótt“ (5) og „Þú og ég“ (22).
Tæknilega má segja, að sýningin
sé nær óaðfínnanleg nema þá
helst, að í steinþrykkjunum kemur
hin sérstaka áferð kalksteinsins
ekki fram, sem getur stafað af
því, að þær séu unnar á zink-
plötur, sem einnig er hægt og
raunar algengt. Picasso o.fl. blön-
duðu þessu tvennu saman til að
ná einnig inn blæbrigðum steins-
ins. Plötumar em margfalt léttari
og meðfærilegri en hafa sína ann-
marka. í heild er sýningin nokkuð
eintóna, en hér er á ferð listamað-
ur sem telst í upphafi ferils síns
og hefur tímann fyrir sér til að
byggja á þeirri tæknilega undir-
stöðu, sem virðist hafa verið inn-
tak menntunar hennar...
„Teiknað með myndavél“
í Listasafni ASÍ sýnir Guð-
bjartur Gunnarsson 44 myndir
gerðar í tækni, sem hann nefnir
fótógrafík, og stendur sýningin
til 10. apríl.
Hér er auga myndavélarinnar,
ljósopið, notað til að teikna með
og myndimar gerðar með í huga
að herða þær upp og búa til eftir
þeim grafískar myndir með sáld-
þrykki. Þetta er nokkuð flóknara
ferli en t.d. að vinna beint á silk-
ið með litógrafískri krit- túski eða
útklipptum/niðurskomum fílmu-
formum, en hins vegar verður
útkoman í öllum tilvikum stómm
vélrænni. Þetta er þó mjög algeng
aðferð í nútíma sáldþrykki og er
það sennilega vegna hennar, að
margur vill meina, að hér sé ekki
um hreina grafík að ræða. Hins
vegar býr sáldþiykkið yfír miklum
grafískum möguleikum í sinni
hreinustu mynd, þegar hjálpar-
tækjum sleppir. Málið er, að vegna
meðfærileika þess þá hefur það
verið notað svo mjög til hönnunar
hvers konar, að það fær auðveld-
lega á sig eins konar léttunnin
flöldaframleiðslusvip og yfirbragð
gervitækni, sem mjög ber að var-
ast í listgrafík hvers konar.
Myndir Guðbjarts Gunnarsson-
ar, sem unnar eru á mislitan
pappír í þrykkingu til að ná fram
mismunandi blæbrigðum, eru ekki
lausar við að vera þessu marki
brenndar — einkum er hann nálg-
ast sjálfa ljósmyndina full mikið.
En hins vegar eru harðar myndir
í svarthvítu, svo sem „Steinn yfir
steini" (27), og „Svartir kassar
og engir eins“ (28) lausar við
þessa annmarka.
Þessi tækni ásamt hliðargeirum
hennar hefur verið notuð á marga
vegu af listamönnum á undanf-
ömum áratugum og þá ekki síst
popplistamönnum, er þekktu hana
úr auglýsingafaginu, sem þeir
voru margir tengdir upphaflega.
Myndir Guðbjarts vega salt á
milli hlutvemleikans og hins ab-
strakta og hvort heldur er, þá nær
hann að mínu mati bestu tökunum
á myndefninu og miðlinum, þegar
hann vinnur einfalt og vafninga-
laust...
Eitt lítið hylki af
GERICOMPLEX
inniheldur:
----GINSENG G115
Staðlað þykkni úr Ginseng rótinni,
eykur líkamlegt og andlegt starfsþrek.
DIKALCIUM
----FOSFAT
Mikilvægt byggingarefni fyrir tennur
og bein, einnig mikilvægt fyrir vöðva, taugar
og æðakerfi.
-----LECITHIN
Nauðsynlegt fyrir taugavefina
og minnkar likur á æðakölkun með því að halda
blóðfitu uppleystri.
JARN
Nauðsynlegt til blóðmyndunar,
vöm gegn streitu og sjúkdómum.
MAGNESIUM
Mikilvægt byggingarefni
fyrir bein, æðar, taugar og tennur.
----KALIUM
Kemur í veg fyrir að
of mikill vökvi bindist í líkamanum (bjúgur).
KOPAR
Nauðsynlegt til myndunar RNA-kjamsýra,
hjálpar til við myndun hemoglobins og rauðra
blóðkoma.
----MANGAN
Nauðsynlegt við myndun kynhormóna, mikilvægur
hluti ýmissa efnahvata.
ZINK
Mikilvægt við frumumyndun og efnaskipti.
Mjög nauðsynlegt til þess að blöðruhálskyrtillinn
starfi eðlilega.
A-VITA3VHN
Blóðaukandi, styrkir beinin
og tennumar. Hefur góð áhrif á ným og lungu.
—B-l VÍTAMÍN
Styður orkugjafa líkainans.
Viðheldur tauga- og j afnvægiskerfinu.
Vinnur gegn streytu.
—B-2 VÍTAMÍN
Nauðsynlegt fyrir húðina, neglur og hár.
-B-3 VÍTAMÍN
Auðveldar starf taugakerfisins.
Hjálpar til við meltinguna og hressir upp á húðina,
-----B-5 VÍTAMÍN
Aðstoðar við hormónamyndun og myndar mótefni.
Tekur þátt í orkumyndun líkamans.
Vinnur gegn streytu.
-----B-6 VÍTAMÍN
Nauðsynlegt fyrir nýtingu líkamans á fituefnum.
Hjálpar til við myndun rauðra blóðkoma.
—B-12 VÍTAMÍN
Mjög blóðaukandi.
Nauðsynlegt fyrir taugakerfið og heilasellumar.
------C-VÍTAMÍN
Vinnur gegn kvefi og kvillum. Hefur stjóm
á blóðfitumagninu.
—D-VÍTAMÍN
Nauðsynlegt í nýtingu kalks og fosfoms.
Talið hindra vöðvarýmun.
—E-VÍTAMÍN
Mótefni sem hindrar óæskilega virkni siirefnis
i líkamanum. Lengir lif
rauðu blóðkomanna, eykur þrekið.
----P-VÍTAMÍN
Eykur áhrif C-vítamíns og vinnur með því.
Gericomplex fæst í Heilsuhúsinu,
Skólavörðustíg 1 a og Kringlunni,
einnig i heilsuhillum matvöruverslanna
ogíapótekum.
Éh
eilsuhúsið