Morgunblaðið - 24.04.1988, Side 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. APRÍL 1988 '
21
Selurinn hefur manns-
augu í Keflavík
Sigurður Eyberg Jóhannesson og Magnús Sigurðsson í hlutverk-
um sínum. Myndin er tekin á æfingu.
Leiklist
Hávar Sigurjónsson
Vox Arena, Leikklúbbur nem-
endafélags Fjölbrautaskóla
Suðurnesja sýnir:
Selurinn hefur mannsaugu eft-
ir Birgi Sigurðsson
Leikstjóri: Grétar Skúlason
Það er alltaf ánægjulegt þeg-
ar leikhópur á borð við Vox
Arena tekur sér fyrir hendur
að sviðsetja og flytja leikrit af
alvarlegra taginu, spreyta sig
á einhverju sem þarf átök við;
vera óhrædd við að gera mistök
í stað þess að skýla sér á bak
við það öryggi sem óneitanlega
felst í þvi að sviðsetja farsa eða
gamanleik. Selurinn hefur
mannsaugu er ekki auðvelt verk
í flutningi og gildir þá einu hvort
um er að ræða ungt áhugafólk
eða þaulvana atvinnumenn.
Leikrit Birgis Sigurðssonar er
slungið verk, virðist raunsætt en
hleypur út undan sér í ljóðrænum
hugleiðingum sem fléttast saman
við söguþráð verksins; veitir því
myndræna dýpt en gerir það jafn-
framt erfiðara í flutningi en ella.
Hættan er sú að ljóðrænan verði
vandræðaleg og raunsæið hjákát-
legt. Hvorutveggja á sér stað í
sýningu Vox Arena, nákvæmnina
skortir til að skila raunsæinu alla
leið og öryggið vantar til að hitt
komist í áfangastað af fullum
krafti. Þetta segir þó engan veg-
inn alla söguna, því gildi þessarar
sýningar felst ekki í þvi hversu
nálægt flytjendur komast hugsan-
lega gallalausum flutningi at-
vinnuleikara. Gildið felst í því að
þarna hefur hópur ungmenna eytt
tíma sínum og kröftum í heila tvo
mánuði í verðugt verkefni svo
skilningur þeirra á sjálfum sér,
samborgurum og þjóðfélagi hefur
væntanlega aukist til muna; og
auðvitað er margt gott í þessari
sýningu að fínna, svo gott að það
gerir meira en að réttlæta flutn-
inginn.
Frammistaða leikenda er mis-
jöfn en Guðmundur Brynjólfsson
í hlutverki Hans hefur náð áber-
andi góðum tökum á þeirri per-
sónu. Hann er sannfærandi og
hefur greinilega velt fyrir sér
smáatriðum í leik sínum, sem svo
oft gera gæfumuninn. Kristín
Gerður Guðmundsdóttir á einnig
hrós skilið fyrir leik sinn í hlut-
verki Hönnu. Kristín leikur þetta
hlutverk af öryggi og fatast
hvergi, þó ekki sé hægt að ætlast
til þess að dýpt og sálarflækjur
persónunnar skili sér til fullnustu.
Bjami Gunnarsson í hlutverki
Gamla vakti athygli mína fyrir
skýra og góða framsögn. I þeim
efnum var víða pottur brotinn eins
og oft vill reyndar brenna við.
Sigurður Eyberg Jóhannesson og
Magnús Sigurðsson náðu góðu
sambandi sín á milli og það skil-
aði sér, Sigurður gerði einnig vel
í samskiptum Dengsa við Systu.
Leikstjóri þessarar sýningar
Grétar Skúlason er nýlega útskrif-
aður leikari og hefur ekki leik-
stýrt áður mér vitanlega. Þess sér
greinilega merki og hefðu stað-
setningar leikenda að ósekju mátt
vera betur hugsaðar á stundum.
Grétar hefði einnig mátt leggja
meiri áherslu á skýra framsögn
leikenda og stýra þeim betur í
gegnum hina ljöðrænu kafla text-
ans. Skiptingar á milli atriða eru
einnig langar og þunglamalegar
og veldur þar fyrst og fremst
mikil áhersla á raunsætt útlit at-
riðanna. Er spuming hvort ekki
hefði mátt einfalda og fara
stílfærðari leið að þessari upp-
færslu. Grétari hefur þó tekist það
sem engan veginn er sjálfsagður
hlutur með þennan efnivið í hönd-
unum; að koma meginþáttum
verksins til skila þannig að þeir
sem ekki hafa átt þess kost að
sjá Selurinn hefur mannsaugu
ættu að grípa tækifærið og kjmn-
ast þessu verki í meðfömm Vox
Arena í Félagsbíói í Keflavík.
Athugasemd frá Glitni:
Ekki heimilt að fjár-
magna fólksbifreið-
ir með erlendu lánsfé
Norrænir óperustjórar funda á Hótel Sögu. Morgunbiaaia/Emiiia
Norrænir óperustj* ór-
ar funda á Islandi
Óperu- og ballettstjórar frá
öllum Norðurlöndum hafa fund-
að hér í Reykjavík nú um helg-
ina. Um er að ræða árlegan fund
þessara aðila en þetta er í fyrsta
sinn sem fundurinn er haldinn
hér á landi.
Garðar Cortes ópemstjóri sagði
í samtali við Morgunblaðið að fund-
ir sem þessi hefðu verið árlegur
viðburður frá því árið 1961. Þetta
væri hinsvegar í annað skiptið sem
íslenska óperan ætti fulltrúa á
fundinum. Islenski dansflokkurinn
á í fyrsta skipti fulltrúa á fundinum
í ár. „Á þessum fundi em 24 fulltrú-
ar frá 11 óperuhúsum á Norður-
löndunum. Á fundinum í fyrra bauð
ég í nafni íslensku ópemnnar að
fundurinn í ár skyldi haldinn héma
á íslandi. Reyndar var komið að
Dönum að halda fundinn en þeir
sýndu okkur þann velvilja og sam-
stöðu að gefa fundarhaldið eftir.
Við vonumst til að með því að halda
fundinn héma náum við athygli
stjómvalda og getum beint sjónum
þeirra meira að Islensku ópemnni
en til þessa. Á þessum fundi em
fyrst og fremst rædd atriði er snerta
rekstur ópemhúsa og ballettflokka.
Við höfum t.d. rætt launamál
söngvara, dansara og kóra. Það er
að vísu erfitt að samræma þessa
hluti, því laun em einstaklings-
bundin oft á tíðum, en það er engu
að síður mjög gagnlegt að bera
Garðar Cortes óperustjóri.
saman bækur sínar við starfs-
bræður í nágrannalöndunum. Þá
hefur einnig verið rætt um sameig-
inlega smíði og rekstur á ópem-
skipi, sem myndi þá sigla höfn úr
höfti á Norðurlöndunum. Mér er
ekki kunnugt um slíkt ópemskip
annars staðar en fljótandi leikhús
og spilavíti eru vel þekkt fyrirbæri.
Þá verður einnig rætt um hvemig
ópemhúsin eiga að bregðast við
eyðni og til hvaða ráðstafana eigi
að grípa. Þetta vandamál hefur
ekki snert okkur en margir hafa
af þessu vemlegar áhyggjur í ná-
grannalöndunum.
Gildi þessa fundar hér fyrir ís-
lensku ópemna er ótvírætt. Á fund-
inum em fulltrúar ellefu ópemhúsa
á Norðurlöndunum. íslenska óperan
er hið eina af þeim sem ekki er ríkis-
rekið. Þetta er að sjálfsögðu mikið
jafnréttismál fyrir okkur. Þegar ég
nefhdi launatölur sem tíðkast hér
hjá okkur þá setti hina fulltrúana
fyrst hljóða en síðan skelltu þeir
upp úr. Þeir trúa reyndar ekki eig-
in eymm að það sé hægt að reka
ópemhús án stuðnings opinberra
aðila," sagði Garðar Cortes ópem-
stjóri.
Að loknum fundi á föstudag fóm
fulltrúar í stutta ferð til Þingvalla
en síðan var ætlunin að skoða ís-
lensku ópemna og kynnast aðstöð-
unni í þessu minnsta ópemhúsi í
heimi. Áð því loknu var fundargest-
um boðið að fylgjast með sýningu
íslensku ópemnnar á Don Giovanni
eftir Mozart. Á laugardag að lokn-
um fundi var dagskráin á þá leið
að forseti íslands, frú Vigdís Finn-
bogadóttir, bauð hópnum í móttöku
til Bessastaða. Að þvi loknu var
snæddur kvöldverður í ráðherrabú-
staðnum í boði menntamálaráð-
herra, Birgis ísleifs Gunnarssonar.
Norrænu óperustjóramir halda
flestir utan aftur í dag, sunnudag.
Fjármögnunarfyrirtækið
Glitnir hefur sent Morgunblað-
inu eftirfarandi athugasemd til
birtingar:
I frétt á viðskiptasíðu Morgun-
blaðsins síðastliðinn fimmtudag
er greint frá athugun viðskipta-
ráðuneytisins á þætti fjármögnun-
arleigufyrirtækja í innstreymi á
erlendu lánsfé og fyrirsjáanlegum
stórfelldum viðskiptahalla. Meðal
annars mun athyglin beinast að
hlut þessara fyrirtækja í miklum
bflainnflutningi undanfarin miss-
eri. Af þessu tilefni er rétt að eftir-
farandi komi fram:
Viðskiptaráðuneytið ákveður
með auglýsingu hvaða vélar og
tæki heimilt er að fjármagna með
erlendu lánsfé. Þessi auglýsing
var fyrst birt 6. maí 1986 en hef-
ur verið endurútgefin þrisvar sinn-
um síðan. Fólksbifreiðir, jeppar
og sendibifreiðir með burðargetu
undir 3 tonnum hafa ekki verið á
listanum yfír þau tæki sem heim-
ilt er að Qármagna með erlendu
lánsfé. Samningar um slíkar bif-
reiðir eru því eingöngu í íslenskum
krónum. Fjármögnun samning-
anna fer þannig fram að seld eru
skuldabréf á almennum markaði
hér innanlands. Gjaldeyriseftirlit
Seðlabankans fylgist með að
ákvæðum auglýsingarinnar sé
fylgt. Eftirlitð fær afrit af öllum
samningum sem gerðir eru af §ár-
mögnunarfélögunum.
Þess ber að geta að heimilt er
samkvæmt auglýsingunni að fjár-
magna stórar bifreiðir s.s. vörubif-
reiðir, vörúflutningabifreiðir og
langferðabifreiðir með erlendu
lánsfé nú að hámarki 70%. Slíkt
tíðkaðist einnig áður en fjármögn-
unarfélögin komu til sögunnar.
Samkvæmt fréttinni hafa 3%
af nýskráðum bifreiðum frá ára-
mótum verið fjármagnaðar með
kaup- eða íjármögnunarleigu. Hið
lága hlutfall styður ekki beint þá
kenningu að starfsemi fyrirtækj-
anna hafí leitt af sér mikinn bif-
reiðainnflutning.
Samkvæmt bráðabirgðatölum
frá Seðlabanka íslands jukust er-
lend lán fjármögnunarfyrirtækj-
anna um 55 milljónir króna fyrstu
2 mánuði þessa árs, en ný lán
þjóðarbúsins námu á sama tíma
1.700 milljónum króna. Ný lán
fjármögnunarfyrirtækjanna nema
því um 3% af samtölu nýrra lána
á þessu tímabili.
Ljóst er að veruleg umskipti
hafa orðið frá fyrra ári. Eftirspum
eftir fjármögnun véla og tækja
hjá félögunum er minni í ár en í
fyrra. Heimilað fjármögnunar-
hlutfall með erlendu lánsfé hefur
verið lækkað þannig að þörfin
fyrir erlent fé er minni nú en í
fyrra. Áhrifa endurgreiðslna fer
að gæta á þessu ári sem einnig
dregur úr raunaukningu erlendra
skulda vegna þessarar starfsemi.
í fréttinni kemur fram sú skoð-
un að ef til vill hafi miklar fjárfest-
ingar atvinnufyrirtækja leitt til
þess að rekstrarfjárþarfír þeirra
hafi setið á hakanum. Ljóst er að
tilkoma § ármögnunarfyrirtækj -
anna hefur gefið atvinnufyrir-
tækjum aukið svigrúm til fjár-
mögnunar á rekstrarfé. Fjár-
mögnunarfyrirtækin lána venju-
lega að fullu fyrir andvirði véla
og tækja. Fyrirtæki þurfa því ekki
að ganga á rekstrarfé sitt til að
fjámagna fjárfestingar. Fyrir-
greiðsla banka til fyrirtækja nýtist
nú betur en áður til að mæta
rekstraifyárþörfinni þar sem ekki
er nauðsynlegt að nýta hana til
að fjármagna vélar og tæki eins
og áður tíðkaðist.