Morgunblaðið - 29.06.1988, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. JÚNÍ 1988
Sigurbjöm Friðbjamar-
son — Minningarorð
Fæddur 19. febrúar 1906
Dáinn 21. júní 1988
Sigurbjöm frændi minn barst aldr-
ei mikið á í lifanda lífí. Hann fædd-
ist inn í þennan heim án þess að
nein undur eða stórmerki gerðust og
kvaddi hann saddur lífdaga hljóðlega
og hávaðalaust. Þannig var og líf
hans allt eins og svo margra
samtímamanna hans sem fæddust í
sárri fátækt, var settur í fóstur til
vandalausra og lifði sem daglauna-
maður af tilfallandi wnnu allt sitt
líf. Þessi kynslóð sem fæddist á
tímum sem eru okkar tíð svo ólíkir,
að miða mætti tímatalið við þá, er
senn öll.
Aldamótakynslóðin sem skilað
hefur þessari þjóð meiru en aðrar
kynslóðir hefur kvatt okkur, án þess
að hafa hlotið þann þakkarskerf sem
henni ber.
Sigurbjöm Friðbjamarson fæddist
að Kaðalstöðum í Hvalvatnsfirði í
Suður-Þingeyjarsýslu 19. febrúar
1906. í þá daga vom 15 býli í Fjörð-
um þótt nú séu þar tóftir einar og
gamlar minningar. Foreldrar Bjössa
frænda vom afi minn, Friðbjöm
Fæddur 2. ágúst 1925
Dáinn 17.júní 1988
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlaustu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn,
og sólin björt upp runninn,
á bak við dimma nótt.
(V. Briem)
í dag verður til moldar borinn Jón
Jabob Jónsson; á mínu heimili ávallt
kallaður Jón afi. Hann var fæddur á
Vatnsleysu í Skagafirði og var yngst-
ur í hópi átta systkina.
Jón giftist árið 1960 Málmfríði
Geirsdóttur frá Álftagerði í Mývatns-
sveit. Þau eignuðust þijár dætur,
tvíburana Önnu Guðnýju og Freydísi
Huld árið 1960, og Elínu Hildi árið
1961.
Jón fór snemma að vinna fyrir sér
eins og tíðkaðist í þá daga. Hann
var nokkrar vertíðir í Vestmannaeyj-
um og fór síðan að vinna hjá Pólum
í Reykjavík. Seinna hóf hann svo
störf hjá Mjólkursamsölunni í
Reykjavík og starfaði þar í um 20
ár eða þar til hann veiktist. Ungur
veiktist hann af sykursýki, en á
seinni ámm veiktist hann svo alvar-
lega að hann varð þá að hætta vinnu.
Málmfríður kona hans studdi hann
alla tíð vel og dyggilega í þeirri bar-
áttu.
Ég kynntist fjölskyldu Jóns fyrst
er ég var samtíma Elínu Hildi í skóla
og hún kynnti mig síðar fyrir systmm
sínum. Þær bjuggu þá í Reykjahlíð
í Reykjavík. Þá var ég húsnæðislaus
og bamshafandi. Þær tóku mig upp
á sína arma og veittu mér húsaskjól
og vináttu af sinni einstöku hjarta-
hlýju, og mun ég ætíð minnast þess
með innilegu þakklæti.
Á þeim tíma kynntist ég svo Málm-
fríði og Jóni. Þau kynni urðu svo að
órofa vináttu er ég flutti í nágrenni
þeirra. Þau vom jafnan við mig eins
Birting afmælis-
og minningargreina
Morgunblaðið tekur af-
mælis- og minningargreinar
til birtingar endurgjaldslaust.
Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins á 2. hæð í Aðal-
stræti 6, Reykjavík og á skrif-
stofu blaðsins í Hafnarstræti
85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að
greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á
mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
Jónsson, ættaður úr Fjörðum og af
Flateyrardal, og amma mín, Rósa
Sigurbjamardóttur, ættuð af Látra-
strönd og úr Höfðahverfi. Bjössi var
yngstur níu systkina og er sá síðasti
sem kveður.
Afi minn og amma bjuggu alla
sína búskapartið við sára fátækt. Þau
eignuðust aldrei jarðnæði en vom
ýmist leiguliðar eða í húsmennsku á
ýmsum bæjum á S-Þingeyjarsýslu
og Eyjafirði.
Þegar Sigurbjöm fæddist varð
amma mín veik og varð að láta hann
í fóstur aðeins nokkurra mánaða
gamlan. Það var Bjössa til happs og
hefur ásamt óvenju mildri og ljúfri
lund, eflaust átt ríkan þátt í ham-
ingjusömu lífi hans, að hann fór til
úrvals fólks. Að Hraunkoti í Aðaldal
tóku hann í fóstur hjónin Jónas
Þorgrímsson og kona hans Friðrika
Eyjólfsdóttir. Þau gengu honum í
foreldra stað og þar fann hann sitt
heima — þar var hans æsku- og
uppvaxtarheimili. Þegar hann komst
á fiillorðinsár varð hann vinnumaður
hér og þar, en fór vestur í Sléttu-
hrepp á Homströndum að áeggjan
og ég væri ein af dætmm þeirra og
syni mínum hafa þau verið sem um
þeirra eigið bamabam væri að ræða.
Þau gættu hans jafnan er ég þurfti
að vinna aukavinnu frameftir á
kvöldin og Jón var syni mínum sann-
kallaður afi. Hjá honum átti drengur-
inn jafnan skjól og þangað sótti hann,
þótt hann eltist og flytti úr nágrenn-
inu.
Þegar Jón var hættur að vinna
var dagurinn oft lengi að líða hjá
honum. Þá fékk hann sér göngu um
nágrennið og stundum kom hann í
heimsókn til okkar. Gekk ég þá með
honum til baka og á þessum göngu-
ferðum var margt spjallað. Þá rifjaði
hann oft upp minningar frá fyrri tíð.
Sérstaklega minntist hann bemsku-
ára sinna og æsku. Þá vom vissulega
aðrir tímar. Einnig minntist hann oft
áranna í Vestmannaeyjum. Þá heyrði
ég fyrst mörg orð og orðatiltæki sem
við vom höfð í sjómennsku á þessum
ámm og einnig dró hann oft upp
myndir frá þeim tíma og ámm sínum
fyrir noi^an. Myndir sem fyrir ungt
fólk í dag em framandi.
Með þessum fátæklegum orðum
vil ég þakka Jóni Jakobi fyrir góð
kynni og einstaka vináttu og hjarta-
hlýju í minn garð og drengsins míns.
Hann var drengnum mínum sem afi
Ólafs bróður síns um 1932. Þar hitti
hann þá konu er síðar varð eiginkona
hans, Jómnni Sigurðardóttur, og
giftust þau 5. apríl 1935. Hjónaband
þeirra var með afbrigðum farsælt
og eignuðust þau tvær dætur, Berg-
ljótu og Friðriku' Rósu. Jómnn var
ljósmóðir og gekk undir því fallega
nafni Ljósa á okkar heimili.
Það biðu Sléttuhrepps sömu örlög
í Reykjavík; afi sem drengurinn bar
ómælda virðingu fyrir og traust til.
Málmfríði og dætmm Jons bið ég
Guðs friðar.
Deyr fé,
deyja frændur
deyr sjálfur ið sama.
En orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum)
Soffía Guðlaugsdóttir
og fjölskylda
og Fjörðanna, að fara í eyði. í
stríðsbyrjun fluttu bæði foreldrar
mínir og Bjössi og Ljósa til Húsavfk-
ur, sem varð næsti áfangastaður
beggja á.þessu tímaskaiði umróts og
sviftibreytinga. Þar bjuggu þau tii
1954 er þau fluttu til Reykjavíkur
eins og svó margir aðrir af þessari
sömu kynslóð.
A þessum ámm var Húsavík stórt
þorp. Plássið hafði ekki ákveðið sig
hvort það ætti að verða sjávar- og
útgerðarstaður eða landbúnaðar-
þorp. Niðurstaðan varð sambland af
rollum og þorski, kúm og síld. At-
vinna daglaunamanna var stopul og
færðist til eftir árstíðum, en upp úr
1950 verða þau ár fleiri sem enga
vinnu var að fá. Þá varð Völlurinn
neyðarúrræði sumra, eða brottflutn-
ingur til gjöfulli staða.
Á þessum ámm um og eftir seinni
heimsstyrjöldina var mjög náinn
samgangur fjöiskyldna okkar. Ekk-
ert gladdi okkur systkinin meira en
að fá að dvelja um nótt hjá Bjössa
og Ljósu. í blámóðu minninganna
em þessar stundir einhveijar þær
kæmstu sem við áttum. Hlýjan og
umhyggjan sem umlukti þessi hjón,
gaf þeim sem nutu öryggi og gleði.
Bjössi erfði frá móður sinni — sem
var einhver blíðasta kona sem ég hef
kynnst — blíðu og milt skap, en upp-
eldið gaf honum innrajafnvægi sem
einkenndi hann ætíð. Öfund og kýtur
vom honum framandi og ásókn í
Fædd 25. maí 1908
Dáin l.júní 1988
Ég vil með nokkrum línum hér í
blaðinu minnast kunningjakonu
minnar, frú Sigfríðar Jónsdóttur,
sem andaðist á Elliheimilinu Gmnd,
Reykjavík, 1. júní sl.
Sigfríður, eða Sissí eins og hún
var oftast nefnd, var Suður-Þingey-
ingur, fædd þar og uppalin. Hún var
þar af ágætu fólki komin og vom
margir þjóðfrægir gáfumenn í henn-
ar ætt.
Snemma á ævidögum hennar kom
í ljós að hún var greind, rösk til verka
og hafði listræna hæfileika. En fyrir
70 ámm var tíðarandinn ólíkur þvi
sem nú er. Helst áttu stúlkur aðeins
að læra heimilisstörf. Kvennanám í
listgreinum var algjör undantekning
á þeim tíma hér á landi, enda fátækt
landlæg hjá almenningi.
Eftir bamaskólalærdóm fór Sissí
í húsmæðraskóla. Seinna lá svo leið-
in til Suðurlands og Reykjavíkur, þar
sem hún stundaði ýmis störf, þar á
meðal afgreiðslustörf í verslunum.
Hún sótti námskeið bæði i hand-
mennt, söng og fleiri listgreinum.
Svo handlagin var hún að allt virtist
leika í höndum hennar, eins og stund-
heimili sínu í fjölda ára og var það
henni mjög hjartfólgið starf. Hún
fylgdist vel með „bömunum sínum",
eins og hún kallaði þau, og mundi
hún nöfn þeirra allra.
Þessar fátæklegu línur ná ekki
yfir nema brot þess sem upp í hug-
ann kemur á skilnaðarstundu. Eg
veit að hennar verður sárt saknað
innan íjölskyldunnar og ég veit líka
að hún fór héðan með gott vegar-
nesti því sá er ríkastur sem mest
hefur gefið.
Ingunn Stefánsdóttir
_____________________________43«
veraldleg gæði óþekkt í eigin hugar-
heimi.
Síðast þegar ég sá Bjössa var
hann orðinn sjúklingur á Sjúkrahús-
inu á Húsavík. Eftir að við höfðum
spjallað saman um stund studdi ég
hann á fætur og við stóðum við her-
bergisgluggann sem var í austur og
sást Brekkan öll upp að Strandbergi
og Reykjaheiðin. Við horfðum á þetta
nokkra stund og áður en við sett-
umst aftur sagði Bjössi: „Ég held
mig langi ekkert til að horfa á þetta
lengur. Þetta hefur breyst svo mikið,
ég þekki mig varla lengur."
Já — þannig vom þeir tímar sem
þetta fólk lifði á, að staðir voru nær
óþekkjanlegir og unga fólkið af allt
annarri gerð og innræti. Bjössi
frændi minn vann engin stórvirki í
lífinu. Hann var hvorki í forystu fyr- _ t
ir miklum breytingum né reyndi að 1
hindra komu þeirra. Hann vann störf
sín í kyrrþey og af trúmennsku og
alúð og sinnti fjölskyldu sinni af ást
og umhyggju. Hann var farsæll mað-
ur og hjartahreinn. Ég veit, að ég
tala fyrir hönd systkina minna og
móður þegar við nú að leiðarlokum
þökkum samfylgdina. Minningin um
Bjössa er okkur kær og við munum
ætíð geyma ljúfa mynd þessa manns
í hugskotumokkar. Aðstandendum,
en þó einkum frænkum mínum Frið-
riku og Beggu, votta ég innilegustu
samúð mína.
Þröstur Ólafsson
um er sagt um sérlega handlagið
fólk. Á snotra heimilinu hennar var
oft gestkvæmt, enda var hún gestris-
in og skemmtileg heim að sækja og
gerði þar engan mannamun.
Sissí var glæsileg kona, vel skáld-
mælt og kvæði hennar hafa verið
lesin upp í útvarpi. Einnig fékkst hún
við tónsmíðar og hafa lög sem hún
samdi verið leikin opinberlega. Mál-
aralist var henni hjartfólgin og mál-
aði hún nokkur verk á seinni árum.
Söngrödd hafði hún mikla og söng
í mörg ár í kórum, þar á meðal í kór
Hallgrímskirkju. Það er trú mín að
hún hefði getað náð langt á vegi
sönggyðjunnar ef aðstæður hefðu
verið betri.
Ekki sneiddi mótlætið alltaf fram-
hjá þessari hæfileikagæddu konu,
enda var auðvelt að særa saklausa
og viðkvæma sál hennar. Þá hjálpaði
að hún fékk létta lund í vöggugjöf,
svo var einkadóttirin efnisstúlka sem
giftist miklum ágætismanni og dótt- ,
urbömin þijú eru gott og dugandi
menntafólk og vom henni til ómældr-
ar gleði.
Sumir dansa eftir einróma stefi í
kringum gullkálfinn. Það verður ekki
sagt um Sissí, en hennar næma lista-
mannseðli gaf henni „auðlegð hjart-
ans“. Fegurð himinsins, dýrð jarðar,
áhrif ástar og sorgar urðu henni
yrkisefni. Svo margþætt og frjótt
hugarfar er mikil auðlegð þeim sem
hýsir.
Sissí var heilsuveil á seinni árum
og á síðustu árum var hún þrotin
af kröftum, bæði andlega og líkam-
lega. Þá er gott að duftið hverfi til
jarðarinnar en andinn til Guðs sem
gaf hann.
Guð blessi minningu hennar.
Margrét Hjálmtýsdóttir
Vegna mistaka við vinnslu þess-
arar greinar sem birtist í blað-
inu í gær er hún endurbirt hér.
Beðist er velvirðingar á þessum "
mistökum.
Þuríöur Bárðar-
dóttir — Minning
Fædd 25. nóvember 1913
Dáin 20. júní 1988
í gær fór fram útför stjúpmóður
minnar, Þuríðar Bárðardóttur, en
hún lést 20. júní eftir langa sjúk-
dómsbaráttu. Hún fæddist að Ljótar-
stöðum í Skaftártungu árið 1913 og
voru foreldrar hennar hjónin Guðrún
Þórðardóttir og Bárður Gestsson.
Fjögurra ára missti hún föður sinn
og varð þá elst þriggja föðurlausra
systkina. Árið 1920 giftist Guðrún
seinni manni sinum, Brynjólfi Odds-
syni, og fluttist Þuríður þá með
móður sinni að Þykkvabæjarklaustri.
Þau Guðrún og Brynjólfur eignuðust
6 böm og tóku auk þess eitt bam
að sér. Strax axlaði Þuríður þá
ábyrgð að vera elst í stómm systk-
inahópi og stóð við hlið móður sinnar
í þeim störfum sem fylgja stóru heim-
ili. Á Þykkvabæjarklaustri dvaldi hún
til ársins 1940 er hún fór til Vest-
mannaeyja og ári síðar gerðist hún
ráðskona hjá Lárusi Ársælssyni, en
hann hafði þá nýverið misst konu
sína frá þremur ungum bömum
þeirra.
Um fjögurra ára skeið fóstraði
Þuríður böm Lámsar og urðu þau
henni mjög kær alla tíð síðan.
1945 fluttist hún svo til Reykjavík-
ur og hóf þar störf á saumastofu.
28. september 1946 giftist svo Þuríð-
ur föður mínum, Stefáni Nikulássyni
stýrimanni frá Stokkseyri. Þau
bjuggu fyrstu árin í Reykjavík en
reistu síðan hús að Meltröð 2 í Kópa-
vogi og bjuggu þar æ síðan. Þar bjó
Þuríður föður mínum myndarheimili
og stóð það mér og mínum ávallt
opið. Við stöndum öll í þakkarskuld
fýrir þá elsku sem hún auðsýndi
okkur. Okkar hagur var hennar hag-
ur og deildi hún með okkur gleði og
sorg. Sonum mínum kenndi hún að
lesa og skrifa og sá að miklu leyti
um þann þátt uppeldisins er laut að
kristilegri uppfræðslu. Fátt gladdi
stjúpmóður mína meir en að fá
ömmudrengina sína í heimsókn, og
nú síðast langömmubömin tvö, enda
var oft glatt á hjalla hjá ömmu og
afa í „Kópó“. Alltaf leyndist eitthvað
gómsætt í kökustaukunum þrátt fyr-
ir skert þrek hennar síðustu árin.
Þuríður starfrækti smábamaskóla á
Minning:
Jón Jakob Jónsson
Sigfríður Jóns-
dóttir — Minning