Morgunblaðið - 23.10.1988, Síða 1

88 SÍÐUR B
STOFNAÐ 1913
243. tbl. 76.árg.
SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1988
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Sjóslysið við Pireus:
Lofar op-
inberri
rannsókn
London og Aþenu. Reuter.
ANDREAS Papandreou, forsætis-
ráðherra Grikklands, hét þvi í
London í gær, áður en hann hélt
heim á leið, að hann mundi fyrir-
skipa opinbera rannsókn á sjóslys-
inu sem varð, þegar ítalskt flutn-
ingaskip og griskt skemmtisigl-
ingaskip með 475 bresk skólabörn
og kennara þeirra um borð rákust
á skammt frá hafiiarborginni Pir-
eus á föstudag.
Tveir skipveijar á gríska skipinu,
sem sökk eftir áreksturinn, fórust
og breskrar skólastúlku er saknað.
Papandreou vísaði hins vegar á
bug ásökunum um, að skipveijar
hefðu yfirgefið skólabömin og allt
of mörgum farþegum væri hleypt
um borð í skemmtisiglingaskip á
þessum slóðum.
Miðausturlönd:
Ovæntur leið-
togafundur
Kairó. Reuter.
HOSNI Mubarak Egyptalands-
forseti og Yassir Arafat, leiðtogi
PLO, Frelsissamtaka Palestínu-
manna, flugu í gær óvænt til borg-
arinnar Aqaba á Rauðahafsströnd
Jórdaníu. Var ætlunin að þeir
ættu þar fiind með Hussein Jórd-
aníukonungi um sameiginlegar
friðartillögur í Miðausturlöndum.
Mubarak hefur unnið kappsam-
lega að því að fá Arafat og Hussein
til að hittast. Kuldi hefur ríkt í sam-
skiptum þeirra undanfama mánuði
þótt þeir séu sammála um grandvall-
aratriði í tillögum um friðarráðstefnu
er fjalla skal um málefni Miðaustur-
landa. Hussein sagði fyrir nokkram
dögum að hann væri fús til að taka
aftur upp viðræður við PLO og jafn-
framt að hann myndi samþykkja að
Jórdanía og PLO sendu sameiginlega
sendinefnd á væntanlega friðarráð-
stefnu ef Arafat óskaði þess.
Raunir gráhvalanna:
Samúðarbylgja rís með
málstað grænfriðunga
Waahington. Frá fivari Guðmundasyni fréttaritara Horgunblaðsins.
GRÆNFRIÐUNGAR te\ja sig hafa
himin höndum tekið í baráttu sinni
gegn hvalveiðum vegna þjóðar-
samúðar, sem vaknað hefir i
Bandaríkjunum með þremur grá-
hvölum, er beijast fyrir lífi sinu
í ísnum skammt frá bænum
Barrow í Alaska. Fregnir af hvöl-
unum í vökinni hafa verið aðal-
fréttir Qölmiðla alla vikuna og
hafa sjónvarpsmyndir af dýrunum
höfðað til tilfinninga almennings
í Bandaríkjunum. Nú telja vísinda-
menn sig eygja leið til að koma
hvölunum út úr ísnum á auðan
sjó, eftir að vakir hafa verið sag-
aðar i hann. Er reynt að beina
hvölunum eftir þeim í átt til hafs.
Tilrauniraar til að bjarga hvölun-
um hafa vakið samúðaröldu með
þeim samtökum sem beijast fyrir
vemdun hvala hér í Bandaríkjunum.
Samtökin hafa einmitt haft forystu
fyrir þeim er hvetja til þess að ekki
sé keyptur fiskur af íslendingum á
meðan þeir stunda hvalveiðar. Þegar
fréttaritari hafði samband við Eriku
Rosenthal í skrifstofu samtaka
grænfriðunga í San Fransisco sagði
hún, að raunir hvalanna þriggja við
Alaska mjmdu hafa „stórkostieg
áhrif á afstöðu almennings í Banda-
ríkjunum gagnvart hvalveiðum og
verða til stuðnings við þá hvatningu
grænfriðunga, að kaupa ekki fisk frá
Islandi eða öðram hvalveiðiþjóðum."
Grænfriðungar reyndu á föstudag
að strengja risastóran mótmæla-
borða yfir Golden Gate brúna í San
Fransisco með áletraninni: „Bannið
lq'amavopn á höfunum." Lögregla
handtók sautján manns og hirti borð-
ann sem var um 1000 fermetrar.
Erika Rosenthal sagði fréttaritara
að grænfriðungar hefðu fengið þær
upplýsingar að íslendingar leyfðu
ekki ferðir skipa með kjamorkuvopn
í lögsögu sinni og væri það fagnaðar-
efni.
Sjá frétt um aðgerðir grænfirið-
unga { Þýskalandi á bls. 2.
Norskur sjónvarps-
þáttur um árið 2048:
„N-Atlants-
hafíð dautt
— Island
gjaldþrota“
Ósló. Frá Rune Timberlid, fréttaritara
Morgunblaðsins.
jAIÞJ ÓÐLEG A vistfræðistofii-
unin hefiir lýst Norður-Atlants-
haf dautt hafsvæði. ísland er
gjaldþrota og hefúr gefið frá
sér sjálfstæði sitt — Kanada
hefúr boðist til að taka við
stjórn landsins.“
Þetta er framtíðarsýniri að því
er ísland varðar, eins og hún er
dregin upp í athyglisverðum dag-
skrárþáttum Norska ríkissjón-
varpsins. í þáttunum, sem eru
tveir, er leitast við að skýra, hvað
gerast muni á jörðinni árið 2048,
ef jarðarbúar halda áfram að
bijóta niður ósonlagið í andrúms-
loftinu. í vor sem leið var í fyrsta
sinn greint frá því, að ósonlagið
væri farið að þynnast jrfír byggð-
um svæðum á jörðinni, og á þess-
ari staðreynd byggðu norsku
fréttamennimir Petter Nome og
Thorbjom Morvik þættina, „Árið
2048“ og „Gróðurhúsaáhrifin",
sem þeir gerðu með tilstyrk norska
umhverfisverndarráðuneytisins og
fleiri aðila.
Höfundarnir beita þeirri aðferð
í báðum þáttunum að ijúfa frá-
sögnina með ímyndaðri fréttaút-
sendingu árið 2048. Þar gefst
áhorfendum kostur á að heyra,
hvers vænta má hér í heimi, ef
mengun helst í sama mæli og nú
um stundir. Útlitið er hrollvekj-
andi:
Maldiveyjar (á Indlandshafí) og
Holland sökkva í sæ. Suður-Évr-
ópa breytist í eyðimörk eftir gífur-
legt eldgos — fólk flýr hópum sam-
an norður eftir Evrópu. Tauga-
veiki geisar í Kaupmannahöfn —
íbúar Finnlands em fluttir úr landi.
Fiskdauði er algjör í Atlantshafí
og ísland gjaldþrota.
Að sjálfsögðu ræður ímyndun-
araflið ferðinni í þessari frásögn,
en fleira kemur við sögu. Við gerð
þáttanna nutu Nome og Morvik
aðstoðar fremstu umhverfíssér-
fræðinga í heiminum, bæði í
Bandarikjunum og Evrópu.
. Flestir vita nú orðið, að ósonlag-
ið er lífsnauðsynlegt. Það, sem
kemur meira á óvart, em hliðar-
áhrifín — hin svonefndu gróður-
húsaáhrif. Haldi koltvísýringur og
aðrar gastegundir áfram að
menga andrúmsloftið í sama mæli
og nú þekkist, hækkar hitastig á
jörðinni smátt og smátt. Hætta
er á, að meðaltalshækkunin nemi
þremur gráðum á næstu öld — sem
er meira en gerst hefur á milljón-
um ára. Og afleiðingarnar geta
orðið hrikalegar — allt verður
breytingum undirorpið. Meðal
annars mun heimskautaísinn
bráðna og sjávarmál hækka ógn-
vekjandi. Örlagaríkar breytingar
verða á vistkerfi og loftslagi.
Jafnvel þótt áhrifa þessa gæti
á Norðurlöndum, em þau ef til
vill sá hluti Evrópu og heimsins,
þar sem tjónið verður minnst, af
því að þar er svo kalt fyrir.