Morgunblaðið - 29.01.1989, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ FOLK I FRETTUM SUNNUDAGUR 29. JANÚAR 1989
Halla, Anna
og karlamir
Hvað skal segja um kon-
ur í dag? Mér finnst
. efnið margþvælt. Umræð-
an um kjör og þjóðfélags-
stöðu kvenna hefur verið
löng og ítar-
leg. Ég held að
fáum þjóðfé-
lagsvanda-
málum hafi
verið gerð
eins góð skil
og kvenna-
málum, ef
maður má komast svo
kjánalega og ósmekklega
að orði. Hið þjóðfélagslega
misrétti sem konur verða
fyrir hefur verið tíundað
margsinnis, og málstaður
þeirra nýtur mikillar sam-
úðar fjölda fólks. En þjóð-
félag okkar stjórnast mjög
af tregðulögmálinu. íslend-
ingar eru hræddir við
breytingar, því þær geta
haft ógnarlegar afleiðingar
í för með sér: menn gætu
misst pínulítinn spón úr
agnarsmáum aski sínum.
JÞess vegna miðar kvenna-
baráttunni svo hægt sem
og öðrum umbótamálum.
Og því meira sem konur
láta til sín taka, þeim mun
augljósara verður, hversu
líkar þær eru körlum: þær
geta líka verið ómerkilegar,
fordómafullar og aftur-
haldssamar. Meira að segja
heimskar og illgjarnar.
Með fullri virðingu fyrir
þeim hef ég aldrei trúað á
slagorð þeirra um þennan
reynsluheim kvenna. Það
er lítt skilgreind stærð.
Ég held að karlar hafi
lýst konum best, t.d. í bók-
menntum, enda fleiri þar.
Lýsingar Stendals og
Balsacs á sálarlífi kvenna
og afstöðu í lífinu, eru mjög
sannfærandi, að mínu
mati. Og svo kemur Flaub-
ert með frú Bovary, og sú
bók olli mikilli hneykslan.
Og ekki má gleyma Ibsen,
þeim gamla snjalla gaur,
með Brúðuheimilið og
Nóru. Öll rök kvennabar-
áttunnar í dag er þar að
finna, og lýsing hans er
hárrétt. Og mér finnst ég
ennþá heyra bergmálið af
hurðarskellinum þegar
Nóra brýst út.
Og ekki má gleyma okk-
ar höfundum. Höllu hjá
Jóni gamla Trausta (sem
mér þykir alltaf' svolítið
vænt um) og Snæfríði ís-
landssól hjá Halldóri Lax-
ness. Og Svava Jakobs-
dóttir dró upp eftirminni-
lega mynd af konu og kjör-
um hennar í Hvað er í blý-
hólknum? Og ekki má
gleyma ærslafengnum
kvenlýsingum Thors Vil-
hjálmssonar, t.d. Foldu,
sem er mikil snilld. Og
Guðbergur Bergsson er
lunkinn líka. Ein besta bók
hans heitir Anna, að mig
minnir. Og hún er um
mikla Önnu.
eftir Atla Heimi
Sveinsson
Slöngurnar sem
eru aðgreindar með
tölustöfunum núll,
einn og tveir eru
ekki slímugar og
ógeðslegar viðkomu
heldur hafa leður-
kenndan skráp.
!
Morgunblað-
ið/Þorkell
Sam-
kvæmt
reynsl-
uríkum
hvarflar
ekki að
þeim að
kyrkja
nokkra
sálu.
SJALDGÆF GÆLUDYR
Salamöndrur eru
dagfarsprúðar
Þeir eru margir sem eiga algeng gæludýr eins og ketti eða hunda,
fiska eða páfagauka, og elska þau auðvitað út af lífinu. En aðrir
eru gefiiir fyrir sjaldgæfari og kannski ógeðslegri heimilisvini og
er þá á enga tegund hallað, ekki á slönguna, tarantúluna,
salamöndruna eða skjaldbökuna, sem sjá má á meðfylgjandi myndum.
Ekki verður gerð nein úttekt á
þessum tegundum hér en til
fróðleiks má nefna að slöngumar
bera latneska heitið ELAPHE
SCHRENCKI og koma frá Austur-
löndum flær. í sinni eiginlegu nátt-
úru liggja þær í dvala í ijóra til
fimm mánuði, para sig þá og fjölg-
ar eftir það. Ef um gæludýr sem á
að fjölga er að ræða þarf að setja
þær í lokað box inn í ísskáp og láta
þær liggja þar mánuðum saman í
dvala við ákveðið hitastig. Þær eru
víst ótrúlega heimskar, hafa ekki
sjálfstæða hugsun og fara eingöngu
eftir eðlisávísun. Slöngumar eru um
130 sm á lengd og algerlega mein-
lausar þótt næsta ótrúlegt sé. En
sjálfsbjargarviðleitnina vantar ekki
því að ef þær verða vitstola af
hungri má Guð hjálpa næstu mús.
Tarantúlur em ekki margar hér
á landi. Þetta er risastór kóngulóar-
tegund og ekki með öllu hættulaus.
Hún er árásargjöm ef hún er á
annað borð áreitt en að öðm leyti
er hún friðsöm með afbrigðum. Hún
lifír á bjöllum en bit hennar á fólki
veldur bólgum og roða. í gamla
daga var sagt að hún væri stór-
hættuleg og ylli svokölluðu dansæði
hjá mönnum.
Skjaldbakan étur allt sem að
kjafti kemur og er hin gráðugasta.
Reyndar kann hún sér ekki maga-
mál og étur þar til að hún gubbar
og springur ef hennar er ekki gætt.
Það þarf lítið að hafa fyrir skjald-
bökunni nema að taka hana úr vatn-
inu einu sinni í viku og leyfa skel-
inni að þoma, annars deyr hún.
Þetta er mjög hreinlegt dýr.
Salamöndmr em lítil dýr sem lifa
á fískafóðri og rækjum og kunna
sér ekki hóf í áti frekar en skjald-
bakan. Þetta em dagfarsprúðar
lúxuspöddur og falla gjaman vel inn
í. heimilismynstrið, með köttinn
malandi við búrið daginn út og inn.
Tekið skal fram að engu dýranna
sem hér hefur verið rætt um er
hleypt út úr búri sínu nema fyrir
myndatökur eða aðrar viðhafnar-
stundir í lífí þeirra.
Morgunblað-
ið/Þorkell
Þetta er
hún Lóa.
Þessi teg-
und sem
hér glápir
út í loftið
er kölluð
þriggja
kjala
skjaldbaka.
SVEITABALLASTEMMNING
Tríó Óskars Guðmundssonar
og Kolbrun
Þær eru margar
hyómsveitirnar sem urðu til á
bestu árum rokksins. Meðal
sveita sem gerðu garðinn
frægan eru hljómsveit Óskars
Guðmundssonar, Selfossi,
Limbó kvartett, HG tríóið,
Faxar og hljómsveit Ásgeirs
Sigurðssonar og Kolbrún á
ísafirði. Síðan eru liðin mörg
ár.
Nú hefur ný hljómsveit litið
dagsins ljós og skipa hana
fyrrverandi meðlimir úr áður-
nefndum hljómsveitum. Sá er þó
munurinn að nú eru þeir allir
orðnir eldhressir afar og söng-
konan, sem áður söng sig inn S
hjörtu ísfirðinga, er orðin amma.
„Þessi hljómsveit varð óvænt
til í haust. Gamalt hljómsveitar-
fólk kom saman og fór að ræða
málin og úr því varð þessi hljóm-
sveit,“ segir Kolbrún Svein-
bjömsdóttir, söngkona. „Við er-
um að reyna að endurskapa
stemmninguna sem var á sveita-
böllum hér á árum áður. Við
spilum gömlu og nýju dansana,
íslensk jafnt sem erlend lög, í
svipuðum dúr og var á skemmti-
dagskránni „Manstu vinur“ á
Selfossi síðastliðið ár. Jú, það er
hægt að panta okkur við nánast
hvaða tækifæri sem er.“
Það má segja með sanni að
Kolbrún hafí fengist við tónlist
frá blautu bamsbeini. Tímunum
saman héngu hún og vinkona
hennar, Ingibjörg Guðmunds-
dóttir (BG og Ingibjörg) á Hjálp-
ræðishemum á Isafírði, lærðu á
gítar og hástöfum sungu þær
sálma fyrir gesti og gangandi.
Síðar bættust í hópinn krakkar
úr götunni og var þá spilað á
tvær harmonikkur, gítar og
molasykur í boxi. Þetta var
fyrsta hljómsveitin sem hún spil-
aði í.
Kolbrún leikur bæði á harm-
onikku og gítar og árum saman
kom hún fram í Reykjavík ásamt
vinkonu sinni Evelyn Adólfs-
dóttur, sem hlotið hefur þann
heiður að vera líkt við djassis-
tann Louis Armstrong. Saman
sungu þær gafnanvísur eftir að
hafa sigrað í hæfíleikakeppni
sem haldin var á Hótel Sögu hér
um árið. Þá gengu þær undir
því vafasama atvinnuheiti „ís-
húsmellurnar". Rétt er og skylt
að taka fram að það viðumefni
kom til af því að þær skemmtu
Trfó Óskars Guðmunds-
sonar skípa, frá vinstri: Þor-
valdur Björnsson, Óskar Guð-
mundsson, Kolbrún Sveinbjöms-
dóttir og Ólafur Rúnar Þorvarð-
arson.
Morgunblað ið/Bjami
Salamöndrur eru svosem ekkert
gúddjí gúddjí, gilli gill, en bara allra
sætustu kvikindi.
glerfínu fólki í illa iyktandi
frystihúsgallanum og gættu þær
þess óvenju vel að hafa stígvélin
mjög hreistrug.
Kolbrún og aðrir hljómlistar-
menn frá gömlu góðu árunum
kunna eflaust frá mörgu að
segja, þegar farið var á varðskip-
um, vélsleðum, eða jafnvel kvab-
bað í Björgunarsveitinni til þess
að flytja skemmtikrafta á milli
fjalla. I þá daga var dansleikjum
ekki frestað, enda var það sveita-
ballarómantík sem fékk hjörtun
til að slá í takt. Og nú skal aftur
verða líf í tuskum.