Morgunblaðið - 18.02.1989, Side 20

20 • iMORGUNBLAÐIÐ LAUGARÐAGUR 18- FEBRÚAR 1989
AF INNLENDUM
VETTVANGI
ÞÓRHALLUR JÓSEFSSON
Varaflugvöllur fyrir millilandaflug:
Deiltumtvær
gjörólíkar lausnir
Varaflugvöllur á íslandi fyrir millilandaflug hefur enn á ný kom-
ist til umræðu. Málið vaknaði upp á nýjan leik þegar Steingrímur
J. Sigfússon samgönguráðherra kynnti nýja stefhumörkun i ríkis-
stjórninni um flugmál 7. febrúar s.l. og þegar Jón Baldvin Hannibals-
son utanríkisráðherra ræddi við James Baker utanríkisráðherra
Bandarikjanna 11. febrúar. Þeir Jón og Steingrímur tala ekki sama
mál þegar þeir nefna varaflugvöll og ber allmikið i milli. Steingrím-
ur ræðir um varaflugvöll sem þjónað geti islensku millilandaflugi
og yrði að öllu leyti kostaður af lslendingum. Jón talar um varaflug-
völl sem geti þjónað allri flugumferð og kostaðan af Mannvirkja-
sjóði Atlantshafsbandalagsins. Flugmálaáætlun og varaflugvallamál
eru til afgreiðslu i ríkisstjórn og óvist hvemig með þau verður far-
ið. Jón segist vera sannnfeerður um að alþjóðlegur varaflugvöllur
verði gerður hér, Steingrímur segir slikt mega aldrei verða. Hér
skal reynt að varpa ljósi á hvaða munur er á þessum mismunandi
gerðum varaflugvalla.
Varaílugvöllur fyrir
innlent millilandaflug
Flugmálastjóm skipaði starfshóp
vorið 1987 sem skyldi kanna að-
stæður hér á landi fyrir varaflug-
völl. Athuguð vom flugvallastæði
fyrir innlent millilandaflug og fyrir
alþjóðlega varaflugvelli. Starfs-
hópurinn skilaði áliti í apríl 1988
og síðan hefur Flugráð gert tillögur
um varaflugvöll á Egilsstöðum.
í niðurstöðum starfshópsins seg-
ir „Að áliti sérfróðra aðila hjá Flug-
málastjóm og Flugleiðum hf er
2.400 metra löng flugbraut nægj-
anleg fyrir þær flugvélategundir
sém Flugleiðir hf nota nú á Norður-
Atlantshafsflugleiðinni, eða munu
líklega nota eftir endumýjun."
Þegar flugmálaáætlun var lögð
fyrir Alþingi var gert ráð fyrir 2.000
metra langri flugbraut, en Öryggis-
nefnd Félags íslenskra atvinnuflug-
manna taldi að 2.400 metra braut
væri nauðsynleg og hefur sú tala
verið höfð til viðmiðunar, meðal
annars um Egilsstaðaflugvöll.
Um þessar tillögur sagði Pétur
Einarsson flugmálastjóri í samtali
við Morgunblaðið 30.7.1988:
„Þama er aðeins um að ræða
skammtímahagsmuni sem miðast
við þær flugvélategundir sem Flug-
leiðir áætla að kaupa og það sem
við þekkjum í dag.“
Utan Reykjanesssvæðisins hafa
fjórir staðir verið til nefndir fyrir
varaflugvelli: Akureyri, Egilsstaðir,
Húsavík og Sauðárkrókur. Á Egils-
stöðum er þegar hafin lenging flug-
brautar í 2.000 metra. Guðmundur
H. Garðarsson og Egill Jónsson
fluttu síðan tillögu á Alþingi þann
9. febrúar þessefnis að þegar skuli
he§a „undirbúning að stækkun og
breytingum á Egilsstaðaflugvelli
þannig að hann fullnægi kröfum
sem gerðar em til alþjóðaflug-
valla."
Varaflugvöllur með 2.400 metra
braut yrði að öllu leyti kostaður af
íslendingum. Á öllum stöðunum
þarf að lengja flugbrautir og á flest-
um að kaupa og setja upp ýmsan
tækjabúnað.
Steingrímur J. Sigfússon sagði í
umræðum á Alþingi um Egilsstaða-
flugvöll, að áætlaður kostnaður við
að lengja hann úr 2.000 metrum í
2.400 metra og við tækjakaup væri
á bilinu 250 til 330 milljónir króna.
Alþjóðlegnr varaflugvöllur
Breiðþotur þurfa lengri flugbraut
og hefur yfirleitt verið rætt um
3.000 metra. Fullhlaðin Jumbo-þota
þarf allt upp í 3.150 metra.
Það sem nú er rætt um, og deilt
er um í ríkisstjóminni, er hvort reisa
eigi fullkominn alþjóðlegan vara-
flugvöll sem kostaður verði af
Mannvirkjasjóði Atlantshafsbanda-
lagsins. Slíkur flugvöllur yrði mikið
mannvirki, nýframkvæmd að mestu
eða öllu leyti og gæti tekið við öllum
þeim flugvélategundum sem fljúga
um íslenskt flugstjómarsvæði.
Kostnaður er áætlaður um 11
milljarðar króna. Starfshópurinn
mælti með Húsavíkurflugvelli í
Aðaldal sem aðalkosti og Sauðár-
króksflugvelli til vara, sem alþjóð-
legum varaflugvöllum.
Jón Baldvin hefur lýst þeirri
skoðun sinni að leggja eigi vara-
flugvöll fyrir fé Mannvirkjasjóðsins.
Það verður þó ekki fyrr en að lok-
inni forkönnun á stað&tningu og
gerð vallarins. í raun er það afstað-
an til þessarar forkönnunar sem
ríkisstjómin ræðir nú. Eftir að
könnunin hefur farið fram er gmnd-
völlur fyrir því að taka afstöðu til
sjálfrar flugvallargerðarinnar.
Pólitískt þrætuepli
Alþjóðlegur varaflugvöllur
greiddur af Mannvirkjasjóðnum er
pólitískt þrætuepli og eiga deilumar
uppmna sinn í afstöðu til vem ís-
lands í Atlantshafsbandalaginu og
dvalar Vamarliðsins hér á landi.
Varaflugvöllur samkvæmt hug-
myndum samgönguráðherra, mið-
aður við innlent millilandaflug, er
líka deiluefni. Eins og sést á orðum
flugmálastjóra, em ekki allir á eitt
sáttir um að sú lausn dugi.
Jón Baldvin hefur fengið skrif-
lega yfírlýsingu frá Manfred Wöm-
er aðalframkvæmdastjóra NATO
um að ekki verði litið á flugvöllinn
sem hemaðannannvirki nema á
striðstímum. í viðræðum hans við
James Baker kom fram að afstaða
Bandaríkjamanna er sú sama. Með
þessar yfírlýsingar í veganesti seg-
ist Jón vera sannfærður um að flug-
völlurinn verði gerður.
Ráðherrar Alþýðubandalagsins
em ekki á sama máli. Steingrímur
J. Sigfússon segir afdráttarlaust að
um hemaðarmannvirki sé að ræða
og að ekki verði úr framkvæmdum.
Ólafur R. Grímsson formaður Al-
þýðubandalagsins tekur í sama
streng, segir að flugvöllurinn yrði
hemaðarmannvirki á sama hátt og
flugstöðin á Keflavíkurflugvelli.
Hann vitnar til stjómarsáttmálans,
spurður hvort hans afstaða gegn
varaflugvellinum sé afdráttarlaus.
Þar segir að ekki skuli rísa nein
meiri háttar hemaðarmannvirki í
tíð þessarar ríkisstjómar.
Samgöngnbót
Ótvírætt er að fullkominn flug-
völlur hefur samgöngubót í för með
sér og hefur ekki verið mótmælt.
2.400 metra völlur hefur fyrst og
fremst þau áhrif að þar sem áður
vom malarvellir, eins og á Egils-
stöðum, verður ekki lengur flugfall
vegna aurbleytu. Þar að auki verð-
ur hægt að taka við þotum og
tækjabúnaður verður fullkomnari.
Rekstur vallarins yrði með svipuðu
sniði og nú er á þessum stöðum.
Alþjóðlegur varavöllur hefur enn
meira samgöngugildi, þar sem hann
yrði opinn allan sólarhringinn alla
daga ársins og einungis verstu veð-
ur hömluðu umferð um hann.
Staðarval
Starfshópur Flugmálastjómar
takmarkaði athuganir sínar á stað-
arvali einkum við aðflugsskilyrði,
veðurfar, afstöðu til mannvirkja-
gerðar og umhverfísmál.
Miðað við 2.400 metra flugbraut
virðast allir ijórir framangreindir
staðir koma til greina. Aðflug fær
hæstu einkunn við Húsavíkurflug-
völl, veðurfar við Egilsstaðaflugvöll
og mannvirkjagerð við Akureyrar-
flugvöll. Þar er hins vegar um-
hverfí talið viðkvæmast, en hag-
stæðast við Húsavfk. -!
Egilsstaðir
Á Egilsstöðum em heimamenn
almennt ánægðir með að verið er
að bæta flugvöllinn, að sögn Helga
Halldórssonar forseta bæjarstjóm-
ar. Hann segir að ekki sé enn farið 4
að ræða með formlegum hætti í
bæjarstjóm um hugsanlega leng-
ingu I 2.400 metra, né heldur um
alþjóðlegan varaflugvöll kostaðan
af Mannvirkjasjóðnum. Hann á þó
von á að það verði gert á næsta
bæjarstjómarfundi. Helgi taldi ekki
vandkvæði fylgja því að lengja flug-
brautina í 2.400 metra þótt færa
þurfí þjóðveginn. Hann sagði Egils-
staðabúa binda miklar vonir við
uppbyggingu ferðaþjónustu með
vallarbótum. „Egilsstaðir eru sam-
göngu- og þjónustumiðstöð og í því
liggja möguleikar okkar."
Húsavík
Flugvöllurinn í Aðaldal er við bakka
Laxár. Bændum við Laxá og ýms-
um öðram er ákaflega annt um það
svæði. Vigfús B. Jónsson bóndi á
Laxamýri segir að sér lítist afar
illa á þetta staðarval. „Þetta er svo
viðkvæm náttúra," segir hann. „Ég
er hræddastur við að olía fari út í
hraunið. Þaðan rennur hún greið-
Á myndinni má sjá sýningame&id og stjóm FÍM. Talið frá vinstri
em Sjö&i Harðardóttir, Sigrid Waltengojer, Sigurður Örlygsson,
Daði Guðbjörasson, formaður FÍM, og Eyjólfúr Einarsson. Skúlpt-
urinn sem sjá má á myndinni er eftir Guttorm Jónsson en olfumál-
verkin eftir Sigurð Orlygsson. Morgunbiaðía/Bjami
Kjarvalsstaðir:
Félagasýning
FÍ M hefst í dag
Félagasýning Félags fslenskra
myndlistarmanna, FIM, opnar að
Kjarvalsstöðum í dag klukkan
14. Sýningin verður opin daglega
kl. 11-18 til 5. mars nk.
Félag íslenskra myndlistar-
manna, FÍM, var stoftiað árið
1928 í Listvinahúsinu á Skóla-
vörðuholti. Markmið félagsins var
að efla myndlist í landinu og koma
upp aðstöðu til sýningarhalds.
Aðalhvatamenn að stofnun fé-
lagsins vora m.a. Finnur Jónsson,
Guðmundur frá Miðdal, Eyjólfur
Eyfells og Kjarval.
Félagasýning FÍM var lengi
haldinn árlega, yfírleitt að hausti
til, en er nú haldin annað hvert
ár. Oft hefur utanfélagsmönnum
eða erlendum myndlistarmönnum
verið boðin þátttaka. Félagsmenn
í FÍM era 125 talsins.
Ráðuneytin 880 milljón-
um fram úr Qárlögum
ÚTGJÖLD dómsmálaráðu-
neytisins fóra 320 miHjónir
króna eða 11% fram úr Qár-
lögum á síðasta ári, og má
rekja þessa aukning nær ein-
göngu til embætta lögreglu
og fógeta.
LAUGARÁSBÍÓ hefur tekið tíl
sýninga myndina Skálmöld og
er raunsönn lýsing á afstöðu
Svía — aðalsmanna og alþýðu
— til rótlausra sfgauna á 16.
öld, segir í frétt frá kvikmynda-
húsinu.
Myndin fjallar um ungan aðals-
mann sem leitar að tvíburabróður
sínum er horfið hefur að heiman.
Við leitina rekst hann á hóp
sígauna undir forystu Horats
(Gunnar Eyjólfsson). Með önnur
hlutverk í myndinni fara Gösta
Ekman, Stellan Skarsgárd og Lill
Lindfors.
Útgjöld menntamálaráðuneyt-
isins fóru 300 milljónir, eða 4%
fram úr fjárlögum og kom sú
aukning aðallega fram í skóla-
kerfínu. Þá fóra útgjöld fjár-
málaráðuneytisins 100 milljónir
fram úr áætlun, þar sem stærstu
Atriði úr myndinni Skálmöld,
þar sem Gunnar Eyjólfsson era
f einu aðalhlutverkanna.
frávik komu fram hjá embætti
Tollstjóra og Gjaldheimtunni í
Reykjavík.
Útgjöld Alþingis voru 80 millj-
ónir króna umfram áætlun og
heilbrigðisráðuneytisins 60 millj-
ónum Hjá öðrum ráðuneytum
voru frávik lægri.
Alls nam útgjaldahækkun 880
milljónum króna umfram verð-
lagshækkanir og samþykktar
heimildir. Af þeirri upphæð má
rekja 60 milljónir til aukinna
uppbóta á lífeyri opinberra
starfsmanna en 800 milljónir era
halli á rekstrargjöldum.
Þingeyskar
konur ftinda
FÉLAG þingeyskra kvenna í
Reykjavík heldur félagsfund á
Hallveigarstöðum sunnudaginn
19. febrúar kl. 15. Vonast er til
að sem flestar félagskonur mæti
og taki með sér gesti, segir í frétt
frá stjóminni.
Laugarásbíó frumsýnir:
Skálmöld - ný
sænsk kvikmynd