Morgunblaðið - 02.03.1989, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 02.03.1989, Blaðsíða 22
22 MOKGUNBLABIÐ FIMMTUDAGUR 2,'MARZ* 1989 37. þing Norðurlandaráðs Samkomulagið um skiptingu loðnukvótans: Skammsýni vék fyrir samvinnu -segir Jonathan Motzfeldt Stokkhólmi. Frá Ólafi Þ. Stephenscn, blaðamanni Morgunblaðsins. Jón Sigurðsson: Sláum skjaldborg um norrænt þjóðfélag JONATHAN Motzfeldt, formaður grænlenzku heimastjómarinnar, segist telja samkomulag Græn- lendinga, íslendinga og Norð- manna um skiptingu loðnukvótans mikilvæga lausn á erfiðu vanda- máli. Hún hafi fengizt vegna þess að nauðsyn samvinnu milli ríkjanna hafi að lokum vegið þyngra en skammsýnir hagsmunir hvers um sig. í ræðu sinni á þingi Norðurlanda- ráðs sagði Motzfeldt að þrátt fyrir fiskveiðisamkomulag Grænlendinga og Evrópubandalagsins væri nóg svigrúm fyrir samstarf Grænlend- inga og nágrannaþjóða þeirra um fiskveiðar. Motzfeldt minnti á að nú stæði endumýjun sáttmálans við EB fyrir dymm, og mikilvægt væri hvemig til tækist. Hann gaf þó í skyn að Grænlendingar yrðu fastir fyrir í öllum samningaviðræðum. Eins og búizt hafði verið við, gerði Motzfeldt selveiðar að umtalsefni og sagði að þekkingarskortur í mörgum löndum um selveiðar Grænlendinga hefði skaðað grænlenzka hagsmuni vemlega. „Fyrst var það blóðugt kópadráp við Nýfundnaland, og nú hefur það sannazt, að norsk fyrir- tæki hafa viðhaft sömu aðferðir við Jan Mayen. Ekkert af þessu kemur hins vegar Grænlandi við. Sjálfir höfum við aldrei drepið selkópa, en engu að síður beinist athyglin þvf miður að Grænlandi. Fávizka um landafræði og raunvemlegar aðstæð- ur á norðlægum slóðum er yfir- þyrmandi í iðnríkjunum - þvi miður einnig á Norðurlöndum.“ Hann fagn- aði því að Norðmenn hefðu nú bann- að allt kópadráp í ár. „Enginn okkar getur lifað af misnotkun á sjávar- spendýmm," sagði Motzfeldt. ÓLAFUR Ragnar Grímsson, 5ármálaráðherra, hefúr gert fyr- irvara af hálfú íslenzku ríkis- stjórnarinnar við þann kafla Efna- hagsáætlunar Norðurlanda fyrir 1989 - 1992 sem fjallar um frjáls- ar fjármagnshreyfingar. Segir hann íslenzkt efiiahagslíf á ýms- um sviðum öðruvísi en á hinum Norðurlöndunum. Markmið þau og tillögur um Qármagnssfjórnun og fjármálaþjónustu, sem sett væru fram, gæfii því tilefiii til sérstakrar athugunar af íslands hálfu, að sögn ráðherrans. I yfirlýsingu íslensku ríkis- stjómarinnar um efnahagsmál frá 6. febrúar síðastliðnum segir hins vegar að á næstu misserum verði Jonathan Motzfeldt reglur um fjármagnshreyfingar og fjármálaþjónustu mótaðar á grund- velli tillagna ráðherranefndarinnar. Matthías Á. Mathiesen, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, hefur lagt fram fyrirspum á Alþingi til forsætisráð- herra um það, hvort þetta þýði að fallið sé frá fyrirvaranum, en hefur ekki ennþá fengið svar. Hjörleifur Guttormsson ítrekaði þennan fyrirvara í ræðu sinni í um- ræðum um Efnahagsáætlunina. Hjörleifur sagði að þótt ýmislegt gott væri í áætluninni væri kaflinn um fijálsa fjármagnsflutninga næg ástæða til þess að hann greiddi henni ekki atkvæði sitt. Í Efnahagsáætlun Norðurlanda er fremur loðin grein um að það sé Viðskiptamálaráðherra, Jón Sigurðsson, flutti ræðu við al- mennar umræður á þingi Norð- urlandaráðs og sagði m.a að norræn samvinna snerist ekki í sama mæli og fyrr um málefiii sem eingöngu snertu Norður- löndin. Nú yrði hún einnig að þjóna hagsmunum landanna í alþjóðlegu samhengi. Hann nefiidi sem dæmi tillögu um áríðandi að athuga sem bezt mögu- leikana á samstarfi launþegahreyf- inga á Norðurlöndum með tilliti til aukinnar samhæfingar efnahagslífs- ins. Tillaga um að slíkt samstarf verði beinlínis tryggt með lögum, sem Eiður Guðnason, þingmaður Alþýðuflokks, flutti ásamt fleiri sós- íaldemókrötum, féll í atkvæða- greiðslu í gær eftir langar og harðar deilur sósfaldemókrata og sósíalista annars vegar og hins vegar íhalds- manna sem ekki vildu ljá máls á lög- festingu. Tillagan fékk reyndar nau- man meirihluta atkvæða en reglan er sú að minnst helmingur viðstaddra þingfulltrúa verður að vera með- mæltur tillögu til að hún teljist sam- þykkt. Slíkt var ekki tilfellið. Efhahagsáætlun Norðurlanda, sem nú hefúr verið lögð fram, og skýrslu sérstakrar nefiidar um alþjóðamál er starfað hefúr á vegum Norðurlandaráðs. Ráðherrann sagði að á næstu árum yrði að koma á auknu frelsi varðandi fjármagnshreyfíngar milli ríkja og sagði ríkisstjóm Islands hafa ákveðið að endurskoða reglur þar að lútandi. „Enn einu sinni verð- um við að leggja áherslu á þýðingu þess fyrir okkur að fá frjálsan að- gang að mörkuðum í EFTA og EB fyrir mikilvægustu útflutningsvörur okkar og til þessa þurfum við stuðn- ing annarra Norðurlandaríkja. Og þetta hlýtur að vera forsenda þess að við getum tekið þátt í efnahags- samstarfí Norðurlanda á jafnréttis- grundvelli." Viðskiptamálaráðherra sagði að norræn samvinna hefði aldrei ein- skorðast við efnahagsmál. Nánari samvinna Norðurlanda við önnur Evrópuríki mætti ekki leiða til þess að við slægjum af kröfum á mikil- vægum sviðum, t.d. varðandi um- hverfisvemd, vinnuumhvefi og neytendavernd. Einnig sagði ráð- herrann að fríverslun í Vestur- Evrópu mætti aldrei standa í vegi alþjóðlegrar fríverslunar. „Við verð- um að slá skjaldborg um hina norr- ænu þjóðfélagsgerð sem á rætur sínar í sameiginlegum menningar- arfí okkar, lýðræðishefðum og um- hyggju fyrir þeim sem minna mega sín í lífsbaráttunni," sagði Jón Sig- urðsson. Efiiahagsáætlun Norðurlanda 1989-1992: Mendingar gera fyrirvara um fj ármagnshreyfingar FRIíö rafmagnshítablásarar eru hljóðlátir smekklegir og handhægir Frico rafmagnshitablásarinn, TEMPERATOR 200, fæst hjá Rönning. Þessi frábæri hitablásari er léttur og meðfærilegur. Hann er með hitastillingu, valrofa fyrir afl og loftmagn, kröftugan blástur og yfirhitavörn. TEMPERATOR 200 er sterkbyggður, mjög hljóðlátur og með hitöld úr ryðfríu stáli. Hjá Rönning fást einnig fleiri gerðir af hitabl^surum sem henta nánast hvar sem er. Frico TERMOVARM ofnar eru hannaðir til að þola raka t.d. í skipum og bátum. Hann er mjög fyrirferðarlítill en gefur góðan hita. Á ofninum er rofi af og á, hitastillir og yfirhitavörn. Framhlið er einfalt að fjarlægja með einu handtaki til að auðvelda þrif. Það er notalegt að sitja við ylinn frá Frico TERMOVARM. vtiátiiftr Sérstök hitaþolin lakkhúð. Rofi af og á. Hitastillir. Einfalt að fjarlægja framhlið til að auðvelda þrif. T"M' !(*' -L.i [ V L ' 1' u RONNING HF Sundaborg 15-104 Reykjavík i AF INNLENDUM VETTVANGI HJÖRTUR GÍSLASON Staða fiskvínnslunnar í maílok: Gengislækkun um 9% eða 650 milljóna framlag ríkissjóðs? UM 650 milljónir króna þarf til að halda áfram 5% verðbótum á frystan fisk og 1% ábót á endurgreiddan söluskatt til fískvinnslunnar frá maílokum til ársloka. Ríkisstjórnin ábyrg- ist nú 750 milljóna króna verð- bætur og 100 milljónir vegna aukinnar endurgreiðslu sölu- skatts. Verði á hinn bóginn fall- ið frá þessu bótum, þarf gengi að lækka um 7% fyrsta júní næstkomandi, eigi rekstrar- staða vinnslunnar að verða sú sama þá og nú. Eigi fískvinnsl- an hins vegar að komast úr taprekstri þarf gengið að lækka um 9% og er þá miðað við óbreytt ástand. I þessu til- felli er rétt að taka fram að gengissig vegna ákvörðunar um fiskverð nú er 2,25% sam- kvæmt heimildum Seðlabank- ans til að láta gengið síga. Á fjárlögum þessa árs eru áætl- aðar 937 milljónir í endurgreiðslu uppsafnaðs söluskatts fyrirtækja í sjávarútvegi, jafnt vinnslu sem veiða. Sjávarútvegsráðuneytið ráðstafar þessari fjárhæð og renna um 460 milljónir af henni til frystingar og söltunar. Greiðsl- unni er þannig háttað, að miðað er við 3% af útflutningsverðmæti, fob, frystra afurða og 2% útflutn- ingsverðmæta saltfísks. Sam- kvæmt ákvörðun stjórnvalda bæt- ist nú 1% ofan á þessa greiðslu, um 100 milljónir og stendur það til maíloka. Hlutfall þetta af út- flutningsverðmætum er áætlað miðað við ákveðna framleiðslu og samkvæmt heimildum Morgun- blaðsins telja stjómvöld að 100 milljóna króna viðbót rúmist innan skekkjumarka útreikninganna. Eigi að halda viðbótargreiðslunni áfram til ársloka þarf, miðað við útflutningsverðmæti, um 200 milljónir króna til viðbótar. End- urgreiðsla uppsafnaðs söluskatts með þessum hætti hefur staðið í nokkur misseri í samræmi við þá stefnu að jafna samkeppnisstöðu útflytjenda gagnvart erlendum keppinautum, sem búa við önnur skattheimtukerfi. Við setningu bráðabirgðalaga ríkisstjórnarinnar síðastliðið haust, var ákveðið að heimila Verðjöfnunarsjóði fiskiðnaðarins að taka lán að upphæð 800 millj- ónir króna til 5% verðbóta úr frystideild sjóðsins. Jafnframt lýstu stjórnvöld yfír því, að ríkis- sjóður myndi greiða þetta lán. Skýring þessa er meðal annars sú, að fiystideild Verðjöfnunar- sjóðsins hefur verið haldið óvirkri í nokkur ár og var því ekkert fé í henni. Söltunin nýtur einnig verðbóta úr deild sinni í sjóðnum, en þar er innistæða fyrir verð- bótunum eitthvað frameftir þessu ári. Áætlað útflutningsverðmæti frystra sjávarafurða á þessu ári er um 17 milljarðar króna. Miðað við jafnan útflutning þarf um 450 milljónir króna til ársloka til að halda sömu verðbótum á frystan físk og nú gilda. Eftir ákvörðunina um hækkun fískveiðs er frystingin rekin með 2% tapi. Verði verðbótum og ábót á endurgreiðslu uppsafnaðs sölu- skatts hætt að loknum maímánuði nemur tapið alls um 9% af tekjum. Miðað við áhrif gengislækkunar- innar á kostnað við frystinguna þarf um 7% lækkun gengis til að vega á móti afnámi beggja þess- ara bóta og um 2% til viðbótar eða 9% alls til að taprekstri vinnsl- unnar linni. Þessir útreikningar miðast við óbreytt markaðsverð afurða, óbreytt fískverð, óbreytt- an launa- og framleiðslukostnað og óbreytt gengi. Hækkun inn- lends kostnaðar eykur þörfína á gengislækkun og/eða verðbótum, en hækkun afurðaverðs dreg^ur úr henni. Skiptar skoðanir eru á mögulegri hækkun fiskverðs á erlendum mörkuðum, en sam- dráttur þorskveiðiheimilda við Norður-Atlantshaf eykur mönn- um vonir um hækkandi afurða- verð.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.