Morgunblaðið - 23.03.1989, Blaðsíða 8

«
8 C
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1989
Náttúruvemdarfélag Suðvesturlands — NVSV:
Tímamót í náttúruverndar -
og umhverfísvemdarmálum?
Vetrarsólstöður marka þátta-
skil í náttúrunni. Eftir þær tekur
sól að hækka á lofti, inngeislun
til jarðarinnar eykst og þar með
sú orka sem framganga lífsins
byggist á. Með réttu ættu vetrar-
sólstöður að vera sérstakur hátíð-
isdagur í nafni náttúru- og um-
hverfísvemdar til að fagna mikil-
vægum tímamótum í náttúrunni
og minna á að náttúruvemdar-
starf verður að byggja á þekkingu
og skilningi á náttúmnni. Þetta
yrði menningarhátíð því náttúm-
og umhverfísvemdarmál em mik-
ilvægur þáttur í menningu hverrar
þjóðar. Margt bendir til að um-
hverfísmál og samskipti íslend-
inga við umhverfi sitt séu einn
veikasti hlekkur íslenskrar menn-
ingar sem við höfum ekki sinnt
sem skyldi.
Margir em kallaðir til að vinna
verk í þágu náttúm- og umhverf-
isvemdar, almennir borgarar,
skáld og rithöfundar, heimspek-
ingar, siðfræðingar, stjómmála
og trúarhreyfíngar og kunnáttu-
fólk á mörgum sviðum. Margvís-
leg þekking er til og reynsla af
tilraunum til að bæta samskiptin
við náttúmna og víða um heim
vex áhugi almennings á þessum
sviðum.
Sú spuming brennur á vömm,
hvort ekki séu skilyrði til þátta-
skila í náttúm- og umhverfís-
vemdarmálum á íslandi á næstu
missemm? Náttúmvemdarfélagið
telur að svo sé sýni menn skilning
á aðstæðum og vilja til verka.
í meira en áratug hafa íslend-
ingar að mestu staðið í stað á
þessum sviðum. Margir virðast
nú meðvitaðir um að svo hafí ver-
ið og vilja markvissari vinnu að
náttúmvemdar- og umhverfis-
málum í samfélaginu.
Sundrung hefur ríkt á sviði
stjómmálanna þegar á hefur
reynt við lagasetningar og
breytingar á stjórnkerfinu.
Staðan er veik á sviði rann-
sókna og eftirlits og af þeim
sökum er of lítið vitað um hvað
er að gerast í umhverfi okkar.
Illa hefiir verið staðið að al-
menningsfræðslu um umhverf-
ismál. Ahugafólk hefur ekki
náð að samstilla sig í starfi og
vekja þá almennu umræðu sem
rutt gæti nýjar leiðir í um-
hverfismálum.
Tímamót í náttúm- og um-
hverfisvemdarmálum verða ekki
án breytinga á öllum þeim þáttum
sem taldir vom upp hér að fram-
an. Og ekki án margháttaðs
menningarstarfs er mótar viðhorf
okkar til náttúmnnar og þeirra
lífsgæða sem jákvæð samskipti
við hana skapa.
Megi sem flest af þessu verða
að vemleika með hækkandi sól.
Innnes, eyjar og sund
Myndin er tekin yfír Ásíjalli við
Hafnrafjörð og sýnir á skemmti-
legan hátt hina fjöibreyttu og
fögm umgjörð sem náttúran býr
byggð á höfuðborgarsvæðinu.
Myndin minnir á fjölmargt, t.d.
Skeijafjörð með vogum, víkum,
skeijum, hraunum, klettafjömm,
leimm, sjávarfitjum, fuglalífi ör-
nefnum, sögu, sögnum og fagurri
flallasýn. Hún sýnir einnig hve
sigling um sundin milli eyjanna
hlýtur að vera ævintýraleg í fögra
veðri. Myndin sýnir einnig hvemig
Tj'ömin, Vatnsmýrin, Öskjuhlíðin,
Fossvogsdalur og Elliðaárdalur-
inn tengjast og gera kleift að fara
um óbyggð svæði úr miðbæ
Reykjavíkur til flalla.
Á höfuðborgarsvæðinu er
margt hægt að gera til að komast
Loftmynd: Landmœlingar Islands
í snertingu við náttúmna bæði
innan byggðar og utan. Náttúran
er gefandi og við eigum að kynn-
ast henni. Náttúmvemdarfélagið
hvetur unga sem aldna til að
skoða sig um, leita á nýjar slóðir
eða reyna að skoða daglegt um-
hverfí á nýjan hátt. Gleðiiega
páska.
Brot af Hamsun
Erlendar bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Knut Hamsun: Livsfragmenter,
noveller.
Lars Frode Larsen valdi og rit-
stýrði.
Útg. Norsk Gyldendal 1988.
Það em milli þrjátíu og fjömtíu
ár frá því norski skáldjöfurinn Knut
Hamsun lést í hárri elli. Ritsafn
hans hefur verið gefið út nokkmm
sinnum, þar á meðai smásögur, ljóð
og leikrit sem hann reit. Þó er vit-
að, að Hamsun var ekki sérlega
ánægður með leikrit síri og raunar
leit hann á sig sem sagnaskáld fyrst
og fremst.
Auk ritverka Hamsuns hafa svo
verið skrifaðar um hann fjölda-
margar bækur, ijolskyldan hefur
skrifað minningabækur og fræði-
menn gert úttekt á framiagi hans
til bókmenntanna fyrr og síðar.
Vitanlega er sjálfsagt og nauð-
synlegt að gefa út öðm hverju heild-
arútgáfu verka Hamsuns, en full-
langt er gengið þegar tínd em sam-
an í bók sem ekki kemur neinu rit-
safni við, smásagnabrot sem Hams-
un skrifaði á unga aldri og hefur
sennilega aldrei hugsað sér að yrðu
gefín út. Hefði hann kært sig um
það hefðu þessar sögur hér, Livs-
fragmenter, fyrir löngu verið komn-
ar inn í ritsafn hans. Útgáfur á
verkum og sögum sem „finnast"
eða aldrei hafa verið birtar fyrr og
höfundar löngu látnir, em að mínu
viti mjög vafasamar og í fæst skipti
sem á þessum verkum er neitt að
græða né heldur auka þau hróður
höfundar.
Ef ætlunin hefur verið að þessar
sögur væm einhver partur af
þroskasögu Hamsuns hefði þá líka
verið viðkunnanlegra að með þeim
Kápumyndin er af málverki Al-
freds Andersens af Hamsun á
yngri árum. Andersen tók mál-
verkið með sér til Brasilíu, þegar
hann fluttist þangað, en það var
svo fyrir nokkrum árum keypt
heim til Noregs.
væm skrifaðar ítarlegar skýringar
og sagt frá því hvenær þær vom
skrifaðar og um fram allt hvað fyr-
ir forlaginu vakir með því að gefa
þær út nú. Segja má að eftirmálinn
í bókinni eigi kannski að svara
þessu að nokkm, þar kemur fram
að sumar þeirra em skrifaðar undir
dulnefni á sínum tíma. Hafi maður
lesið Hamsun vel og vandlega býst
ég við að segja megi að allar þess-
ar sögur beri að sumu leyti hans
einkenni, þótt þau séu daufleg og
sumar sagnanna varla / meira en
stílæfíngar og ekki mikið í þær lagt.
Ég leyfi mér að ætla að Hamsun
hafí aldrei hugsað sér að þessar
sögur kæmu út á bók og get verið
honum sammála. Aftur á móti er
ljósmyndin af málverki Alfreds
Emils Andersens alveg prýðileg.