Morgunblaðið - 23.03.1989, Blaðsíða 18

18 C
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1989
Hestarnir
á glugganum og hundurinn
fylgist með.
Myndin er tekin í Qarvinnu-
stofu vestur á Mýrum.
Morgunblaðið/Asdís
Fi arvinnu
GÆTUÞÆR BREYTT BYGGÐAÞROUNINNI?
TÖLVUTÆKNINNI hefiur fleygt gifiirlega fram á undanfömum árum og
hefur þessi þróun haft áhrif á nánast alla þætti mannlegs lífs. Möguleikarn-
ir sem tölvan gefur okkur era meiri en flestir hefðu geta ímyndað sér
fyrir örfáum áratugum. Samhliða örri þróun í tölvutækninni hefiir §ar-
skiptatækninni einnig fleygt firam sem gerir það að verkum að auðvelt er
að nota tölvuna sem Qarskiptatæki. Sú staðreynd á vafalaust eftir að
breyta miklu fyrir atvinnuþróun og byggðaþróun í landinu því nú geta
margir sem hafá yfir einkatölvu að ráða alveg eins unnið heima hjá sér
eins og hjá fyrirtæki eða stofhun sem hefúr aðsetur sitt í bæ eða borg. Og
þá skiptir heldur ekki máli hvar á landinu þeir búa.
Jón Erlendsson forstöðu-
maður Upplýsingaþjón-
ustu Háskólans er mik-
ill áhugamaður um fjar-
vinnustofur. Ég ræddi
við hann um möguleik-
ana sem þær hafa upp
á að bjóða og hvar þessi
mál eru á vegi stödd hér á landi.
Samtök þeirra sem starfrækja
fjarvinnustofur á Norðurlöndum
héldu fund hér á landi í nóvember
síðastliðnum. Samtökin nefnast
FILIN (Föreningen av Informat-
ionsteknojogiska Lokaicentra i
Nordenj. í tengslum við fundinn var
haldin ráðstefna um fjarvinnustofur
og þær kynntar fyrir íslenskum
aðiium. í framhaldi af þessu var
stofnaður hópur íslenskra áhuga-
manna sem vilja vinna að því að
kynna þennan nýstárlega mögu-
leika til að skapa atvinnutækifæri.
í þeim hópi eru meðal annarra Póst-
ur og sími, Samtök sveitarfélaga á
Vesturlandi og Upplýsingaþjónusta
Háskólans, sem sér um samskiptin
við FILIN og miðlun á upplýsingum
til þeirra sem vilja kynna sér þenn-
an möguleika. Gert er ráð fyrir að
önnur ráðstefna af þessu tagi verði
haldin hér á landi fljótlega.
Upplýsingastörf unnin
á landsbyggðinni
En hvað er fjarvinnustofa? Ég
bað Jón að lýsa því áður en lengra
er haldið.
„Fjarvinnustofa, sem á ensku
nefnist „Telecottage" og „Tele-
stuga“ á sænsku, er lítill vinnustað-
ur, oftast í dreifbýli, þar sem vinna
allt niður í einn mann. Þar eru
unnin ýmis störf og þar getur einn-
ig farið fram nám og kennsla á
tölvur.
Með fjarvinnustofum opnast
möguleiki á að flytja hvers kyns
upplýsingastörf út á landsbyggðina.
Menntað fólk getur fengið vinnu
við sitt hæfi í sinni heimabyggð í
stað þess að sækja hana í þéttbýlið
eins og hingað til. Það sem til þarf
er framtak, hugmyndaflug, góður
tæknibúnaður og tölvukunnátta
sem í byijun þarf ekki að vera svo
ýkja mikil."
Jón segir að hafa beri í huga að
ekki henti öllum að vinna í einangr-
un. Þetta vandamál er auðvelt að
leysa í fjarvinnustofum með því að
deila vinnuaðstöðu með öðrum. Þá
væri hægt að gera ráð fyrir að ti)
dæmis símavörður og ritari væru
Jón
Erlendsson
forstöðu-
maður Upp-
lýsinga-
þjónustu
Háskólans.
til staðar á degi hveijum en aðrir
gætu ýmist unnið heima hjá sér eða
komið á vinnustofuna nokkra
klukkutíma á dag eða einn til tvo
daga í viku eftir því sem best hent-
aði,
-Hvernig verkefni er hægt að
vinna á fjarvinnustofum?
„Mestu erfíðleikamir í sambandi
við að setja á stofn fjarvinnustofu
eru einmitt að finna hentugt verk-
efni,“ sagði Jón. „Ýmiss konar
gagnasöfnun, skráning, bókhald og
fleira henta vel. Sum störf beinlínis
krefjast þess að viðkomandi geti
einbeitt sér í ró og næði og eru
einnig tilvalin.
Auk þess má hugsa sér að vinna
ríkisstofnana færi að einhveiju leyti
fram á fjarvinnustofum úti á lands-
Morgunblaðið/Einar Falur
byggðinni. Gögn væru þá send á
milli í pósti eða með fjarskiptum
og eftir að unnið hefur verið úr
þeim eru þau send aftur á véltæku
formi. Ef þetta er einföld gagna-
skráning skiptir engu máli hvar hún
er unnin.
Framtakaf
skornum skammti
Möguleikamir á að nýta fjar-
vinnustofur til sköpunar nýrra at-
vinnutækifæra eru fjölmargir. Það
sem einkum þarf til eru raunhæf
verkefni. Sköpun slíkra verkefna
er mjög háð fmmkvæði manna,
framtaki og hugmyndaflugi.
Menntun skiptir miklu þar eð hún
opnar möguleika á hvers kyns upp-
lýsingastörfum sem reyna meira á
þekkingu og fæmi en almenn
gagnaskráning sem víða er eitt það
fyrsta sem tekið er fyrir í fjarvinnu-
stofum."
Jón telur að með auknu framtaki
megi ömgglega ná töluverðum
árangri. Því miður sé framtak
menntamanna af undarlega skom-
um skammti og þeir menntamenn
sem starfa að nýsköpun í atvinnulíf-
inu því allt of fáir. Svo sé að sjá
m.a. að tveggja áratuga seta á
skólabekk þar sem flest allar at-
hafnir nemenda lúta nákvæmri
stýringu frá degi til dags slævi svo
fmmkvæði flestra að þeir eigi sér
enga viðreisn til sjálfstæðra athafna
sem máli skipta.
Honum flnnst fólk sýna ótrúlegt
fyrirhyggjuleysi í sambandi við at-
vinnumöguleika sína. Nú þegar
margir em að missa atvinnuna,
ekki síst úti á landsbyggðinni,
treysti fólk á sína vinnu og leiði
aldrei hugann að því hvað gerist
ef það missir hana.
„Fólk ætti upp til hópa að vera
sífellt að velta fyrir sér nýjum tæki-
fæmm atvinnulífinu," segir hann.
„Bæði hvað varðar möguleika á
nýju starfí og einnig hvemig það
getur eflt og bætt það starf sem
það sinnir. En flestir hjakka í sama
farinu og fyrirrennarar þeirra og
reyna aldrei að breyta eða hagræða
hlutunum. Ef til vill stafar þetta
af því að þeir sem em hugmyndarík-
astir em oft litnir hornauga í þessu
samfélagi. Hér em of fáir jákvæðir
og opnir fyrir nýjungum. Við þurf-
um að snúa þessu við.“
Jón segir að þeir sem hafa áhuga
á að setja á stofn fjarvinnustofu,
hvort sem þeir em einir eða með
öðmm, þurfí einmitt að hafa fram-
tak og vera hugmyndaríkir. Tekju-
möguleikar byggist að mestu leyti
á því að fínna verkefni sem em
mjög sérhæfð frekar en einfalda
gagnaskráningu. Uppbygging sér-
hæfðra gagnasafna um ýmsa hluti
væri gott dæmi um það.