Morgunblaðið - 18.05.1989, Page 18

Morgunblaðið - 18.05.1989, Page 18
18 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 1989 Dr. Sæmundur Guðmunds- son. Doktorspróf í fæðinga- hjálp o g kven- sjúkdómum Sæmundur Guðmundsson, læknir, hefur nýlega varið doktorsritgerð sina við Lundarháskóla í Svíþjóð. Doktorsvömin fór fram þann 7. apríl sl., en hann lauk embættisprófi í læknisfræði frá Háskóla íslands árið 1979. Doktorsritgerðin Qallar um nýja aðferð á sviði fæðinga- hjálpar. Aðferðinni er hægt að beita til að sjá hvort fóstrinu hættir við súrefnisskorti í fæð- ingu. Eftir kandidatsárið á íslandi hélt Sæmundur til Svíþjóðar, þar sem hann hefur stundað sémám í kvensjúkdómum og fæðingahjálp. Hann starfar nú við kvennadeild sjúkrahússins í Malmö. Sæmundur er fæddur í Reykjavík árið 1950. Foreldrar hans eru Elín Sæmundsdóttir og Guðmundur Siguijónsson. Eiginkona Sæmundar er Sigr- ún Siguijónsdóttir og eiga þau þijú böm. Dr. Guðmundur Jóhann Ara- son. Doktor í líf- eðlisfræði Guðmundur Jóhann Arason varði doktorsritgerð (PhD) í lífeðlisfræði hinn 12. desem- ber sl. við Lundúnaháskóla. Ritgerð hans ber heitið „Inter- nal defence reactions of Litt- orina Littorea". Guðmundur Jóhann er fæddur á Fagurhólsmýri í Öræfum 18. febrúar 1954. Hann fluttist með foreldrum sínúm, Sigríði Guð- mundsdóttur og Ara Jónssyni, fyrst að Borgarhöfn árið 1956, og síðan til Reykjavíkúr árið 1959. Grunnnám sótti hann i Vogaskóla, gekk síðan í Mennta- skólann við Tjömina, og lauk þaðan stúdentsprófi árið 1974. Frá Háskóla íslands lauk hann BS-prófi í líffræði árið 1979. Hann stundaði framhaldsnám I lífeðlisfærði við Bedford college í London árin 1979 til 1984, en hóf þá störf á Rannsóknarstofu í ónæmisfræði við Landspítalann og hefur starfað þar síðan. Kona Guðmundar er Anna | Hólmfríður Yates, blaðamaður, • og eiga,þau þijú böm. Ríkíð á að vera til fyrir fólkið — en ekki fólkið fyrir ríkið eftir Sólveigu Pétursdóttur Þrígreining ríkisvaldsins í lög- gjafarvald, dómsvald og fram- kvæmdavald er sá trausti grunnur sem stjómarfar okkar byggist á. Stjómarskráin mælir fyrir um þessa aðgreiningu, þar sem hveij- um þætti er ætlað að takmarka vald hins til þess að koma í veg fyrir misbeitingu þess, því búum við í lýðfijálsu landi. Þessi stað- reynd ætti að vera öllum ljós, ekki síst prófessor í stjómmálafræði, en af þeirri stöðu hefur Ólafur Ragnar Grímsson lengst af haft sitt lifíbrauð. Ástæða þess að ég minni á þetta sérstaklega hér, er sú „uppákoma" sem prófessorinn og fjármálaráð- herrann stóð fyrir á Alþingi íslend- inga nú nýverið er hann krafðist þess að þingmenn felldu frum- varp sem áður hafði náðst viðtækt samkomulag um. í frumvarpi þessu, sem undirrituð mælti fyrir og flutt var af þing- mönnum úr öllum flokkum, er lagt til að felld verði úr lögum um stað- greiðslu opinberra gjalda og lögum um virðisaukaskatt ákvæði um forgang þeirra skattakrafna, sem lög þessi ijalla um, í þrotabúum og skuldafrágöngubúum (dán- arbúum). Verður að ætla að þingmenn hafí ef til vill ekki gert sér fulla grein fyrir afleiðingu þessarar lagasetningar gagnvart réttar- stöðu annarra kröfuhafa á þeim tíma er þessi lög voru sett og virð- isaukaskatturinn kemur heldur ekki til framkvaemda fyrr en um næstu áramót. í þessu sambandi má benda á þá staðreynd að emb- ættismenn framkvæmdavaldsins sjá oft um samningu slíkra ákvæða eða svonefndra tæknilegra atriða í lagafrumvörpum og í þessu til- viki var ekki leitað til sérfróðra manna á sviði skiptaréttar. Það voru mistök að mínu mati því að með þessu móti var ríkinu fært það vald á hendur að óþolandi er með öllu gagnvart almenningi í þessu landi. Forgangur ríkisvaldsins Ef farið verður að vilja fjár- málaráðherra og núgildandi lögum verður ekki breytt, mundu kröfiir ríkisins ganga fyrir þinglýstum veðréttindum á þann hátt að fólk í veiyulegum viðskiptum getur tapað stórfé. Maður sem selur öðrum manni hlut, t.d. bíl, og lánar allt söluverðið gegn þing- lýstu veði á 1. veðrétti í bílnum, á það á hættu ef kaupandinn verð- ur gjaldþrota og skuldar virðis- aukaskatt eða staðgreiðslu, að ríkissjóður hirði allt andvirði bílsins úr þrotabúinu. Með öðrum orðum veðréttur seljandans víkur fyrir kröfu ríkissjóðs. Ríkið nær þannig Qármunum til sín, ekki á kostnað vanskilamannsins, heldur á kostnað lánardrottna hans. Núverandi reglur, sem skerða þannig rétt kröfuhafa munu bitna á mörgum, t.d. launþegum, lífeyr- issjóðum og stéttarfélögum, svo og þeim, sem eiga bótakröfur vegna vinnuslysa á hendur gjald- þrota eða látnum vinnuveitanda. Það er ekki hægt að færa nein rök fyrir því að hagsmunir ríkisins fyrir innheimtu opinberra gjalda séu svo ríkir, að þeir eigi að skerða réttindi kröfíihafa sem þessara. Þá eru ótalin þau áhrif sem núverandi fyrirkomulag mun hafa t.d. á rekstur bankanna hvað varð- ar veðhæfni framboðinna trygg- inga og veða sem bankamir hafa nú þegar. Gera má ennfremur ráð fyrir því að veðbókarvottorð verði næsta marklaus, þar sem ekki yrði hægt að ganga úr skugga um það hversu há forgangskrafa ríkis- sjóðs yrði. Það má nærri geta hvaða áhrif slíkt hefði á allt við- skiptalíf í landinu. Hveijum mætti lána og hveijum væri hægt að treysta? Verði þessum lagaákvæðum ekki breytt eins og frumvarpið gerir ráð fyrir, þá munu gjald- þrotaskipti fara fram nær ein- göngu í þágu innheimtuaðila ríkis- sjóðs, en aðrir kröfuhafar munu sárasjaldan eiga nokkum mögu- leika á greiðslum upp í kröfur sínar. Óhætt er að fullyrða, að hér er um stórt réttlætismál að ræða, bæði hvað varðar grundvöll kröfu- réttinda almennt og réttarstöðu aðila í viðskiptum. Þess utan njóta innheimtumenn opinberra gjalda ýmissa sérstakra þvingunar- og fullnustuúrræða lögum samkvæmt fram yfir aðra kröfuhafa, svo sem eins og vald til að stöðva rekstur fyrirtækis sem skuldar skatta. Samhljóða nefndarálit Mælt var fyrir fmmvarpi því sem hér um ræðir og ætlað er að breyta þeim réttaráhrifum sem lýst hefur verið, í neðri deild þings- ins og var því vísað til íjárhpgs- og viðskiptanefndar deildarinnar, svo sem venja er til og hlaut þar mjög ítarlega umfjöllun. Sýndu nefiidarmenn fidlan skilning á eðli þessa máls og eiga þeir þakkir skilið fyrir vönduð vinnubrögð. Náðu þeir fullkomnu samkomulagi og sendu því frá sér samhljóða nefiidarálit, enda þótt Qármálaráðuneytið legðist að lok- um gegn framvarpinu, aðallega á þeim forsendum, að þessir skatt- peningar séu vörslufé í þrotabúi og megi jafnvel líta svo á að öðram kröfuhöfíim sé tryggð „ólögmæt auðgun" þar sem verið er að draga inn í skiptin fé sem tilheyri ekki búinu. í umsögn ráðuneytisins segir ennfremur orðrétt: „Vissulega kunna ákvæði sem þessi að rýra möguleika veðkröfuhafa til þess að fá fullnustu í þrotabúum. Það þykir hins vegar réttlætanlegt þegar tekið er tillit til eðlis þeirra skattkrafna sem hér um ræðir.“ Ég hygg að svörin við þessum rökum séu þegar ljós og staðreynd að fjármálaráðherra ber á þeim fulla pólitíska ábyrgð, þótt auðvit- að sé ekki hægt að útiloka það að hér sé um einhvem misskilning að ræða. Uppákoma á Alþingi En Ólafur Ragnar lét ekki þar við sitja. Er þetta mál hafði verið á dagskrá neðri deildar um nokk- um tíma þá gat talsmaður fjár- hags- og viðskiptanefndar loks mælt fyrir nefndarálitinu er fjár- málaráðherra gaf sér tíma til að mæta í þingið. Og það merkilega gerðist að á þessum síðustu dögum þingsins þegar mörg stórmál bíða afgreiðslú þá' eyddi hann nær heil- um degi í að beijast gegn því fram- varpi sem hér um ræðir. Mér er Ijáð að uppákoma sem þessi sé nánast einsdæmi í sögu þings- ins, enda hlaut frumvarpið Sólveig Pétursdóttir „Það er auðvitað mjög alvarlegt mál ef það er sannfæring Ólafs Ragn ars Grímssonar að ríkisvaldinu beri þessi forgangsréttur alveg án tillits til þess hvaða áhrif slíkt hefði á rétt- arstöðu almennings.“ meirihluta í afgreiðslu neðri deildar. Það er auðvitað mjög alvarlegt mál ef það er sannfæring Ólafs Ragnars Grímssonar að ríkisvald- inu beri þessi forgangsréttur alveg án tillits til þess hvaða áhrif slíkt hefði á réttarstöðu almennings. Hitt er þó ekki síður alvarlegt að mínu mati, að hann, sem talsmað- ur framkvæmdavaldsins, reyni að þvinga fulltrúa löggjafarvaldsins til eftirgjafar á máli, sem menn úr öllum flokkum, líka hans eigin, hafa þegar náð samkomulagi um. Löglegt en siðlaust, kann einhver að segja, en á það get ég ekki fallist. Ég tel að hér sé um að ræða brot á þrígreiningu ríkis- valdsins sem tryggt er í stjóra- arskrá og að fjármálaráðherra misbeiti hér valdi sínu. Eg tel einnig að stjómmála- fræðiprófessorinn hljóti að komast að sömu niðurstöðu ef hann gefur sér tíma til að skoða þetta mál betur. Það er a.m.k. ljóst, að slík vinnubrögð geta ekki talist til sóma hjá lýðræðisþjóð. Það sem eftir stendur er þó auðvitað það grundvallaratriði sem þetta mál snýst um, að ríkið á að vera til fyrir fólkið, en ekki fólkið fyrir ríkið. Höfundur er varaþingmaður Sjálf- stæðisOokksins i Reykja víkurkjör- dæmi. „Bankastjórinn og Ögurvíkurmálið ‘ ‘ eftir Elínu Hirst Skrif eins og þau sem Sverrir Hermannsson ástundar era sem betur fer sjaldgæf á síðum íslenskra dagblaða og vart svaraverð. Hins vegar verður ekki hjá því komist að koma á framfæri eftirfarandi leiðréttingum. Fyrst varðandi Ög- urvíkurmálið. Eins og flestir muna gerði Bankaeftirlit Seðlabankans athugun á því hvort Sverrir ætti hlut í Útgerðarfélaginu Ögurvík eða sæti þar í stjórn eftir að hann tók við bandastjóraembætti í Lands- bankanum. Samkvæmt lögum um viðskiptabanka mega bankastjórar ekki eiga hlut eða sitja í stjómum annarra fyrirtækja nema fyrir hönd bankans. Sverrir Hermannsson bankastjóri Landsbankans skrifar undir bréf sem stjómarformaður Ögurvíkur hf. um síðustu áramót, tæpu hálfíi ári eftir að hanq tók við starfí bankastjóra Landsbank- „Það mál stendur eftir sem einn af minnisvörð- um um launagreiðslur sem þóttu orka tvímælis og lítið meira um það að segja.“ ans. Frá þessu var greint í fréttum Stöðvar tvö þann 25. janúar síðast- íiðinn, en þá var umrætt bréf tæp- lega mánaðar gamalt. Hvers vegna tók Sverrir þátt í stjómarathöfnum sem stjómarformaður í Útgerðarfé- laginu Ögurvík löngu eftir að hann var að eigin sögn búinn að segja sig úr stjóm fyrirtækisins? Um þetta fjallaði fréttin. Varðandi biðlaun Sverris. Það mál stendur eftir sem einn af minn- isvörðum um launagreiðslur sem þóttu orka tvímælis og lítið meira um það að segja. Þó má bæta við að þingmennimir Láras Jónsson Óg Elín Hirst. Tómas Árnason sem báðir hættu á þingi til að taka við bankastjóra- embættum á undan Sverri óskuðu ekki eftir biðlaunum. Sverrir Hermannsson gefur í skyn í ruglingslegri grein sinni í Morgunblaðinu þann 13. maí síðast- liðinn að undirrituð gangi erinda Ólafs Ragnars Grímssonar fjár- málaráðherra. í því sambandi er rétt að minna á fréttir sem undirrit- uð hefur flutt á Stöð tvö að undanf- ömu. Þar má nefna eftirgjöf fjár- málaráðherra á skattaskuldum NT, óvenjulegt veð sem íjármálaráð- herra tók gilt vegna skattaskulda Bókaforlagsins Svart á hvítu, svo og afturköllun ljármálaráðuneytis- ins á boðaðri aðgerð um lokum fyr- irtækja sem skulduðu staðgreiðslu- skatta í Reykjavík. Þetta segir allt sem segja þarf um gildi samsæris- kenninga Sverris Hermannssonar. Höfundur er fjölmiölafræðlngur ogfféttamaður á Stöð tvö.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.