Morgunblaðið - 09.08.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
177. tbl. 77. árg.
MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Ovænt
málalok
Ottawa. Reuter.
EIN umdeildustu réttarhöld í sögu
Kanada tóku óvænta stefhu í gær.
Þá upplýsti lögmaður Chantal
Daigle, 21 árs gamallar konu, að
hún hefði þegar látið eyða fóstri
sínu sem allt snerist um.
Sjöunda júlí sl. var sett lögbann á
fyrirhugaða fóstureyðingu Daigle áð
kröfu fyrrverandi rekkjunauts henn-
ar. Áfrýjunardómstóll í Quebee stað-
festi lögbannið með vísan í réttindi
fóstursins og er slíkt einsdæmi í
kanadískri réttarsögu. Daigle áfrýj-
aði til hæstaréttar Kanada í Ottawa.
Vegna þess hve brýnt þótti að niður-
staða fengist í málinu kom rétturinn
saman í gær þrátt fyrir sumarfrí en
Daigle átti að vera komin 22 vikur
á leið. Þegar ljóst var hvernig málum
var háttað aflétti hæstiréttur lög-
banninu og staðfesti þarmeð réttindi
kanadískra kvenna til að „ráða yfir
líkama sínum“ eins og það er stund-
um orðað.
Gíslamálið:

Reuter
Tvær múhameðstrúarkonur í Beirút lialda á Iofti mynd af Abdel
Karim Obeid, sem Israelar námu á brott frá Líbanon.
Friðaráætlun Mið-Ameríkuríkja:
Misjöfii viðbrög'ð
kontra-skæruliða
Miami, Bandaríkjununi. Tela í Honduras. Reuter.
YMSIR talsmenn kontra-skæruliða, sem hafa bækistöðvar í Honduras
og barist hafa gegn stjórn sandinista í Nicaragua, hafa þegar vísað á
bug ákvæðum í friðaráætlun forseta fimm rikja í Mið-Ameríku, þar sem
gert er ráð fyrir því að skæruliðar afhendi vopn sín innan fjögurra
mánaða. Þeir neita að taka mark á loforðum sandinistastjórnarinnar
sem heitir þeim griðum snúi þeir heim.
Bandaríkjastjórn hefur stutt
kontrana og er andvíg einhliða af-
vopnun þeirra, viil að fyrst verði
haldnar iýðræðislegar kosningar í
Nicaragua. Ótryggt vopnahlé hefur
ríkt milli sandinista og skæruliða í
rúmt ár. Talsmaður Bandaríkja-
stjórnar, Marlin Fitzwater, var vark-
ár í umsögn sinni um friðaráætlun-
ina, sem samþykkt var á mánudag,
en dró í efa einlægni sandinista og
ítrekaði mikilvægi þess að staðið
Bandaríkjamenn þvertaka
fyrir greiðsln lausnargjalds
Washington og Nikósíu. Daily Telegraph.
Bandaríkjamenn þvertóku í gær fyrir að skipta á „frystum" eignum
írans í Bandaríkjunum og vestrænum gíslum í Líbanon. Stungið var
upp á þessu í forystugrein Teheran Times, en þar var haft eftir manni,
sem sagt var að stæði nærri Hashemi Rafsanjani Iransforseta, að forset-
inn hefði skorað á Bandaríkjastjórn að „stíga fyrsta skrefið" með því
að láta Irönum eignir þeirra eftir. I blaðinu sagði að um leið og pening-
amir og aðrar eignir Irana lægju á lausu myndu „íranir vissulega stíga
síðara skrefið“. Blaðið er óopinber málpípa klerkastjórnarinnar.
Orðrómur hefur einnig heyrst um
það í Washington, höfuðborg Banda-
ríkjanna, að meðalgöngumenn hafi
haft það á orði við embættismenn í
Hvíta húsinu að íransstjórn myndi
vafalaust „reyna að beita áhrifum
sínum“ á hryðjuverkamenn Hizbollah
(Fiokks guðs) af meiri krafti, ef
Bandaríkjamenn gerðu írönum kleift
að nálgast eignir sínar í Bandaríkjun-
um.
Marlin Fitzwater, talsmaður
Austur-Berlín:
Sendiskrifstofu lok-
að vegna ágangs
Austur-Berlín. Reuter. Daily Telegraph.
SAMSKIPTI Austur- og Vestur-Þýskalands eru nú stirð vegna þess
fjölda Austur-Þjóðveija sem reynir að komast vestur, annaðhvort
ólöglega eða með því að fá útflytjendaleyfi. Vestur-þýsk stjórnvöld
ákváðu í gær að Ioka skrifstofu sendifulltrúa síns í Austur-Berlín
vegna ágangs heimamanna og á þriðja hundrað Austur-Þjóðverjar
hafast nú við í sendiráðum Vestur-Þýskalands í Prag og Búdapest.
130 Austur-Þjóðveijar gista nú
skrifstofu vestur-þýska sendifull-
trúans í Austur-Beriín, en vegna
hins sérstaka sambands ríkjanna
tveggja hafa þau ekki eiginleg
sendiráð hvort hjá öðru. Talsmaður
skrifstofunnar sagði í gær að svo
margir hefðu komið á mánudag að
ekki hefði verið lengur starfsfriður.
Vestur-þýsk stjórnvöld gera ráð
fyrir að 80.000 Austur-Þjóðveijar
flytji til Vestur-Þýskalands á þessu
ári. Vestur-þýskir fjölmiðlar
greindu frá því um helgina að ein
milijón Austur-Þjóðverja hefði sótt
um leyfi tii að flytja vestur eða 6%
íbúa landsins.
Hundruð Austur-Þjóðveija hafa
undanfarið gefist upp á langri bið
eftir brottfararleyfi og flúið frá
Ungveijalandi til Austurríkis og
komu 72 slíkir flóttamenn til Vest-
ur-Þýskalands í gær.
Bandaríkjaforseta, sagði á blaða-
mannafundi í gær, að slík skipti
væru ekki til umræðu og yrðu það
ekki. „Við viljum ekki tengja þessi
tvö mál hvort öðru og það er í fullu
samræmi við þá stefnu okkar að láta
ekki undan lausnarfjárkröfum."
Iranir telja sig eiga um 12 millj-
arða Bandaríkjadala (rúml. 700 millj-
arða ísl. kr.) vestra, en bandarískir
embættismenn segja að um mun
minni upphæðir sé að ræða. Eignirn-
ar voru „frystar" af Jimmy Carter,
þáverandi Bandaríkjaforseta, þegar
Iranir tóku bandaríska stjórnarerind-
reka í sendiráðinu í Teheran í
gíslingu. Meðal eignanna eru banka-
reikningar í New York, vopn og hern-
aðarvarahlutir, en eignirnar eru allar
frá tíð íranskeisara.
í ræðu, sem George Bush Banda-
ríkjaforseti flutti við embættistöku
sína í janúar síðastliðnum, hét hann
því að Iranir myndu njóta velvildar
Bandaríkjastjórnar ef vestrænum
gíslum í Líbanon yrði sleppt. Frétta-
skýrendur telja víst að Bush, sem
brenndi sig á vopnasölumálinu svo-
kallaða, vilji vara sig á að falla í
sömu gryfju og fyrirrennari hans,
Ronald Reagan, og muni allra síst
fara að prútta við írani um hina
vestrænu gísla, enda sanni dæmin
að varlegt sé að treysta fögrum fyrir-
heiium á þeim bæ.
Klerkar í íran hafa reynt að eyða
tali um klofning í liði sínu sem upp
hefur komið á síðustu dögum vegna
gíslamálsins. Síðastliðinn föstudag
bauð Rafsanjani Bandaríkjiinum
hjálp sína við lausn málsins. í gær
kvað hins vegar við annan tón í Te-
heran, en þá sagði Ali Akbar Mohtas-
hemi innanríkisráðherra að allir
sanntrúaðir shítar skyldu vera reiðu-
búnir að úthella blóði sínu í stríði
gegn Bandaríkjunum.
Mohtashemi var einn stofnenda
Hizbollah og stjórnaði samtökunum
þegar hann var sendiherra írans í
Damaskus, höfuðborg Sýrlands, í
upphafi þessa áratugar.
yrði við loforð um fijálsar kosningar.
Helsti talsmaður skæruliðanna í
hernaðarlegum efnum, Enrique
Bermudez, lagði áherslu á að áætlun-
in gerði ráð fyrir sjálfviljugri af-
vopnun kontranna en sagði jafnframt
að þeir myndu ekki leggja niður vopn
fyrr en beinar viðræður við fulltrúa
sandinista hefðu farið fram í Mana-
gua, höfuðborg Nicaragua. Aðrir
talsmenn voru óvægnari og Aristide
Sanches, félagi í sex 'manna yfir-
stjórn hreyfingarinnar, sagði að
kontraliðar ættu nú aðeins einn kost;
að halda inn í Nicaragua með vopn
sín, lifa á landsins gæðum og treysta
á stuðning íbúanna. „Við ætlum að
reyna að forðast átök en veija okkur
ef þörf krefur," sagði Sanches. Hann
tók fram að þeir myndu leggja niður
búðir sínar í Honduras að ósk þar-
lendra stjórnvalda.
Talið er víst að samkomulag for-
seta Costa Rica, E1 Salvador, Nic-
aragua, Guatemala og Honduras
muni enn draga úr baráttuhug kontr-
anna sem þegar tók að dvína er
Bandaríkjamenn hættu beinum
vopnastuðningi á síðasta ári.
Sjá: „Sveitir kontra-skæru-
liða ..." á bls. 22.
Reuter
Utí geiminn með miklum gný
Bandarísku geimfeijunni Columbiu var skotið á braut um jörðu í
gær og með svo miklum gný, að áhorfendapallar í rúmlega fimm
km fjarlægð skulfu og nötruðu. Fimm menn eru í áhöfninni en stjórn-
völd vilja ekki skýra frá tilgangi ferðarinnar. Eftir öðrum heimildum
er hins Vegar haft, að koma eigi á braut njósnahnetti, búnum svo
fullkomnum ljósmyndavélum, að með þeim sé unnt að ráða sæmilega
stórar blaðafyrirsagnir á jörðu niðri. Columbia er tíu ára gömul, elst
geimferjanna þriggja, og var síðast. flogið 1986.