Morgunblaðið - 11.11.1989, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/LESBOK
258. tbl. 7?.árg.
LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 1989
Prentsmiðja Morgimblaðsins
Helmut Kohl, kanslari Vestur-Þýskalands, ávarpar Þjóðverja við Berlínarmúrinn:
Erum og verðum ein þjóð
Hlutar rifnir úr múrnum fyrir nýjar landamærastöðvar - Kommúnistar heita frjálsum kosningum,
efinahagsumbótum og efitirliti með öryggislögreglunni - Dansað og sungið á Berlínarmúrnum
Berlín. Frá Önnu Bjaraadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins. Reuter.
Innanríkisráðherra Austur-Þýskalands, Friedrich Dickel, skýrði
frá því í gær að ákveðið hefði verið að taka í notkun nýjar landa-
mærastöðvar til að greiða fyrir umferð milli Austur- og Vestur-
Þýskalands. Hafði hann tæpast látið þessi ummæli falla er austur-
þýskir landamæraverðir tóku að rífa hluta úr Berlínarmúrnum til
að þar væri unnt að opna ný hlið. Skömmu áður hafði Helmut Kohl,
kanslari Vestur-Þýskalands, ávarpað Þjóðverja við Berlínarmúrinn
og hvatt austur-þýsk stjórnvöld til að innleiða lýðræði í landinu.
„Við erum og verðum ein þjóð og eigum okkur sameiginlega framtíð,“
sagði kanslarinn, sem ákvað að fresta frekari viðræðum við pólska
ráðamenn eftir að hafa dvalið í rúman sólarhring í Póllandi. Willy
Brandt, fyrrum kanslari og borgarstjóri í Berlín er múrinn iilræmdi
var reistur, ávarpaði viðstadda sem hrópuðu og kiöppuðu er hann
sagði: „Rífið Berlínarmúrinn." I gærkvöldi hafði ný landamærastöð
verið opnuð við Glienicke-brúna en þar hafa njósnaraskipti austurs
og vesturs farið fram til þessa. Fleiri stöðvar verða opnaðar á næstu
dögum. Þriggja daga fimdi miðsfjórnar austur-þýska kommúnista-
fiokksins lauk í gær. í lok fúndarins var birt áætlun um lýðræðisum-
bætur í Austur-Þýskalandi sem fela m.a. í sér frjálsar kosningar og
breytingar á eftiahagssviðinu auk þess sem þing landsins mun fram-
vegis halda uppi eftirliti með öryggislögreglunni, sem menn hafa
óttast mjög.
Allir helstu' stjórnmálaleiðtogar
sambandslýðveldisins vom mættir
í borgina í gærkvöldi og héldu ræð-
ur við Ráðhúsið og Minningarkirkj-
una í hjarta Vestur-Berlínar. Egon
Krenz, leiðtogi austur-þýskra
kommúnista, ávarpaði þúsundir
stuðningsmanna sinna í Austur-
Berlín. Skömmu fyrir miðnætti var
örtröð við Brandenborgar-hliðið og
þúsundir manna dönsuðu og sungu
uppi á múrnum sem verið hefur sem
fleygur milli þýsku ríkjanna tveggja
og skilið þjóðina að í 28 ár. En
stjórnmálamennimir voru í raun
aukaatriði. Aðalatriðið var að múr-
inn var fallinn. Fyrir því skálaði
austur-þýsk fyölskylda á Kurfurst-
endamm eftir að hafa dvalist í
fyrsta skipti heilan dag í vestur-
hlutanum aðeins sólarhring eftir að
hliðin voru opnuð.
Strax fyrir klukkan átta í gær-
morgun hafði löng röð myndast
fyrir utan bankaútibú við Banhof-
Zoo. Þar og í öðrum bönkum gátu
íbúar Austur-Berlínar fengið 100
mörk útborguð gegn því að sýna
nafnskírteini. Þeim var treyst til
að taka ekki svonefnda „fagnaðar-
peninga“ út nema einu sinni. „Við
ætlum bara að kíkja í búðir og fara
svo heim í vinnuna en við komum
aftur. Meira að segja brauðið hér
er betra en hinum megin,“ sagði
ung austur-þýsk stúlka.
Flestir þeirra sem streymdu til
Vestur-Berlínar stefndu fyrst á
bankaútibúin. Par um tvítugt, sem
hélst í hendur, horfði þögult út um
lestargluggann er það ók frá Fried-
richstrasse í austurhlutanum í
gegnum múrinn og kvaðst hafa
áhyggjur af peningunum því án
þeirra væri ferðin harla tilgangslít-
il. En verslanir, matstaðir og bank-
ar tóku við austur-þýskum mörkum
í fyrsta skipti í gær. Urðu Austur-
Þjóðveijarnir að 'reiða fram 1,10
a-þýsk mörk fyrir hvert v-þýskt.
Hópur fólks stóð við hliðið á In-
validenstrasse og aðrar landamæra-
stöðvar og klappaði fyrir fótgang-
andi fólki og ökumönnum sem komu
í gegn. Tár runnu niður kinnar
ungrar konu sem ýtti barnavagni
hreykin á undan sér og ekki var
laust við að þeir sem horfðu á vikn-
uðu. Virðulegar frúr frá Vestur-
Berlín fylgdust með fólkinu er það
kom yfir og sögðu að það væri
dásamlegt að upplifa þessa stund.
Austur-Berlínarbúarnir skáru sig
úr hópnum í miðborginni. Þeir
horfðu stórum augum í kringum
sig, flestir voru með innkaupapoka
og fatatískan var eitthvað eldri en
tíðkast vestan múrs. Stórverslanif
buðu upp á kaffi, bjór og vín og
vöktu athygli á útsöluverðinu. Fólk-
ið gekk kyrrlátt og rólegt um versl-
anirnar, stemmningin var eins og á
safni.
Þijár ungar stúlkur sem fengið
höfðu frí í vinnunni eins og tugir
þúsunda annarra voru agndofa yfir
borginni. „Þetta er öðruvísi en ég
hafði ímyndað mér af myndum og
sjónvarpi," sagði ein þeirra. „Fólkið
er vingjarnlegra, umferðin meiri og
búðirnar glæsilegri."
Stór hópur fólks var kominn sam-
an uppi á múrnum við Branden-
borgar-hliðið. Það spjallaði við varð-
mennina hinum megin og klappaði
er þeir þáðu kók. I fyrrinótt stökk
það niður og gekk yfir á Alexander-
jilatz í austurhlutanum. „Ég tók
leigubíl þaðan á Kurfurstendamm,"
sagði ungur maður. „Það hafði ég
’aldrei látið mig dreyma um.“
Sjá forystugrein á miðopnu og
fréttir á bls. 20 og 21.
Zhivkov
segir af sér
Sofiu. Reuler
TODOR Zhivkov, leiðtogi búlg-
arska kommúnistaflokksins, sagði
af sér öllum embættum í gær.
Zhikov, sem er 78 ára að aldri,
hafði verið við völd í 35 ár.
Arftakinn, Petar Mladenov er
sagður harðlínukommúnisti eins og
forveri hans. Heimildarmenn töldu
engan vafa leika á því að atburðirnir
í A-Þýskalandi væru ástæða afsagn-
arinnar. Zhivkov kom hingað til lands
í september 1970 og lýsti þá m.a.
yfir því að það yrði aldrei liðið að
kommúnísku þjóðskipulagi yrði
steyþt.
Reuter
Austur-þýskur landamæravörður afhendir ungum Vestur-Berlínarbúum blóm þar sem þeir sitja á Berlín-
armúrnum við Brandenborgar-hliðið. Á þeim 28 árum sem múrinn gegndi því hlutverki sínu að koma í
veg fyrir fólksflótta frá A-Þýskalandi týndu 80 óbreyttir borgarar lífi er þeir freistuðu þess að flýja
heimaland sitt.
Todor Zhivkov á bfaðamanna-
fundi í Reykjavík 25.9. 1970.
Þjóðernissinnar fá við-
vörun frá Kremlvenum
Moskvu. Reuter.
STJÓRNVÖLD í Moskvu hafa
fyrirskipað yfirvöldum í Eyst.ra-
saltsríkjunum þremur og Az-
erbajdzhan að fella úr gildi lög
sem ætlað er að tryggja lýðveld-
um þessum aukið sjálfstæði.
TASS-fréttastofan greindi frá
þessu í gærkvöldi og sagði lög þessi
bijóta gegn stjórnarskrá Sovétríkj-
anna. Voi-u fréttir þessar túlkaðar
á þann veg að ráðamenn í Kreml
væru ekki reiðubúnir að veita ein-
stökum lýðveldum sjálfstjórn í ein-
stökum málum líkt og gerst hefur
í ríkjum Austur-Evrópu á undan-
förnum mánuðum. Skipuninni var
beint til Eystrasaltsríkjanna þriggja
og Azerbajdzhan en þessi lýðveldi
hafa freistað þess að tryggja sér
aukið efnahagslegt og pólitískt
sjálfstæði með sérstökum lagasetn-
ingum.
Seint í gærkvöldi bárust þær
fréttir að til harkalegra átaka hefði
komið á milli lögreglu og þjóðernis-
sinna í Moldavíu-lýðveldinu og að
Ijöldi manns hefði særst.