Morgunblaðið - 23.11.1989, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. NÓVEMBER 1989 .
Eberg Elefsen
vatnamælinga-
maður — Minning
Fæddur 20. maí 1926
Dáinn 15. nóvember 1989
í dag kveð ég vin minn og félaga
Eberg Elefsen vatnamælingamann.
Ég kynntist Eberg sumarið 1977,
sem sumarmaður á Vatnamæling-
um Orkustofnunar og varð okkur
strax vel til vina. Eberg var greind-
ur og skemmtilegur og hvarvetna
hrókur alls fagnaðar. Hann var
minnugur vel og kunni fjölda sagna
og vísna, sem oft styttu manni
stundir og léttu lund.
Eberg hafði hafið störf við vatna-
mælingar raforkumálastjóra rúm-
um tveim áratugum áður eða í
maí 1956. Hann féll vel inní starfið
því hann var gæddur ýmsum kost-
um, sem nauðsynlegir reyndust við
uppbyggingu og rekstur vatns-
hæðarmælakerfísins. Hann var
bæði samviskusamur og nákvæmur
og gerði sér strax grein fyrir því,
að gæta þyrfti ýtrustu nákvæmni
við mælingarnar og úrvinnslu
þeirra. Síðast en ekki síst var hon-
um ljóst mikilvægi þess að nákvæm
og heilsteypt skráning gagna ætti
sér stað og örugg varðveisla væri
tryggð fyrir komandi tíma. Um
það leyti sem Eberg kom til starfa
höfðu þegar verið reistir síritandi
vatnshæðarmælar í nokkrum helstu
vatnsfölium landsins. Ýmsir byrjun-
arörðugleikar hijáðu rekstur þeirra
og lagði Eberg sitt af mörkum við
endurbætur þeirra og við frekari
þróun aðferða við byggingu mæl-
anna. Verulegur árangur náðist og
er það að öðrum ólöstuðum útsjón-
arsemi og verklagni Ebergs að
þakka.
Á þessum tíma stóð einnig fyrir
dyrum uppbygging vatnshæðar-
mælakerfis á hálendinu, sérstak-
lega á vatnasviði Þjórsár og
Hvítár. Öll skilyrði voru þar erfið-
ari, sérstaklega voru ferðalög tor-
sótt og veðráttan öll harðari. Verk-
efni þetta kallaði á trausta sam-
vinnu þeirra vatnamælingamanna
og reyndi bæði á dug þeirra og
hugmyndaauðgi. Á vetrum kom
þeim til aðstoðar Guðmundur Jon-
asson ásamt snæreið sinni. Talaði
Eberg oft um þær góðu minningar
sem hann átti frá þessum ferðum.
Eberg var sjálfur ágætur ferða-
maður og fólst styrkur hans sér-
staklega í vönduðum undirbúningi,
aðgætni og þolinmæði gagnvart
duttlungum náttúrunnar. Oft
fannst manni að honum tækist að
láta tímann vinna með sér, þannig
að ferðir urðu átakalitlar og árang-
ursríkar, en lausar við hrakfarir og
basl, sem oft einkennir ferðir manna
um hálendið.
Eberg var gæddur ríkri sköpun-
argáfu. í starfí sínu beitti hanni
henni óspart við úrlausn vanda-
mála, útfærslu hugmynda eða
hönnun nýrra tækja og tóla er að
gagni komu við starfíð. Hann var
einnig opinn fyrir nýrri tækni og
þeim möguleikum, sem hún bauð
upp á og bera fjölmargir vatns-
hæðarmælar og rennslimælikláfar,
reistir við erfiðustu skilyrði, hug-
myndaflugi hans vitni. Hugmynda-
auðgi hans kom einnig fram í leik
hans með íslenskt mál. Hann var
slyngur orðasmiður og notaði ný-
yrðin til þess að draga fram það
spaugilega eða jafnvel það fárán-
lega í tilverunni.
Á undanförnum árum hefur
starfsemi vatnamælinga verið end-
urskoðuð og í framhaldi af því
hefur hún verið skipulögð með
breyttum áherslum. Umfang henn-
ar hefur verið aukið jafnframt því
að nýir menn hafa komið til starfa.
Á þessum umbrotatímum reyndi
mjög á reynslu og þekkingu
Ebergs. Einnig sýndi hann aðdáun-
arverðan sveigjanleika á samskipt-
um sínum við nýja starfsmenn, en
jafnframt festu, þannig að reynsla
liðinna ára fór ekki forgörðum,
heldur reyndist kjölfesta nýrra
starfshátta.
Eberg var mér traustur vinur og
hollráður í þau óteljandi skipti sem
ég leitaði ráða hans. Heimili hans
stóð mér og fjölskyldu minni ávallt
opið og áttum við margar góðar
stundir á Álfhólsveginum. Við
kveðjum að lokum með trega og
þökkum samveruna. Jafnframt
vottum við Ingu og börnunum
samúð okkar.
Árni Snorrason forstöðumaður
Vatnamælinga Orkustofnunar.
Mig langar að fara nokkrum
orðum um vin og vinnufélaga,
Eberg Elefsen, sem lést 15. nóvem-
ber síðastliðinn, en læt þá sem
þekktu hann lengur um að gera
grein fyrir lífshlaupi hans.
Við kynntumst fyrir aðeins fjór-
um árum, þegar ég hóf störf við
Vatnamælingar Orkustofnunar. En
svo ákaflega fyrirferðarmikill var
persónuleiki Ebergs að í minning-
unni er sem við hefðum verið
samferða miklu lengur.
Eberg var ákaflega hress í and-
anum og lifandi persónuleiki og
hafði enda skoðun á flestu mann-
legu viðkomandi. Áhugi hans á
starfinu var mikill, og eftirtektar-
verður var sá hæfileiki hans að
skipuleggja verkefni, sem stundum
voru unnin fjarri mannabyggð,
með þeim hætti, að þau gengju
vel og sjaldnast yrði nokkurs vant.
Hann kunni heil reiðinnar ósköp
af gamansögum, dæmisögum og
vísum, allt á hraðbergi, og lá ekki
á þeim. Ég hefi víða um land hitt
fólk, sem spurt hefur eftir Ebergi
með þeim hætti, að það hefur
augljóslega skemmt sér vel, þegar
hann hefur komið við og þegið tíu.
En nú er hann farinn. Við vinnu-
félagarnir söknum hins óborgan-
lega persónuleika hans, sem og
yfirburða reynslu og þekkingar á
flestu sem tengist starfinu.
Eftir sitja í huganum myndir eins
og dagsverkaiok fjarri byggð og
kjarngóðum íslenskum kvöldverði
er lokið. Menn sitja í bflnum,
kneyfa sjóðheitt ketilkaffi, krækj-
andi í einn og einn nautnabita úr
pottinum. Eberg hefur orðið oftar
en aðrir. Hann kemur víða við,
segir sögur og ræðir starfið þess á
milli. Þannig man ég eftir honum.
Bjarni Kristinsson
„Ailar veraldar vegur, víkur að
sama punkti.“
Krabbinn lagði vin minn að velli,
ekki nema rúmlega sextugan, og
flestum mun ljós sú harða barátta,
sem menn verða að beijast við þann
bölvald, en Eberg stóð sig með
miklum sóma í þeirri baráttu.
Eberg fæddist á Akureyri, en
fluttist fjótlega til Siglufjarðar og
ólst þar upp. Faðir hans, Óskar
Berg, eða ftillu nafni Oscar Tandor
Berg Elefsen vélsmiður, var að
flytja skip til Siglufjarðar og kynnt-
ist þá eiskunni sinni, en eftir þá
för undi hann ekki lengur heima í
Noregi, sneri snarlega til íslands
og elskunnar sinnar aftur, og unni
þeim báðum til dauðadags. Elskan
hans og móðir Ebergs var Sigríður
Guðmundsdóttir Björnssonar
vélsmlðameistara á Siglufirði. Hún
lést fyrir 7 árum, en missti mann
sinn 20 árum áður. Þau bjuggu
nær allan sinn búskap á Siglufirði.
Eberg ólst upp við kreppuna og
hina hörðu verkalýðsbaráttu sem
Siglufjörður var svo frægur fyrir á
þeim árum auk síldarinnar. Þetta
umhverfi setti mjög mark á hann
og entist honum alla ævi.
Við Eberg kynntumst fyrst,
þegar við tókum utanskólapróf 1.
bekkjar í Menntaskólanum á Akur-
eyri vorið 1942, þar sem við skrið-
um í gegn með naumindum, eins
og flestir utanskólamenn, en reynd-
ar féll helmingurinn. Það er ekki
að orðlengja það, að mikil og góð
vinátta sem hófst þarna entist með
ágætum alla tíð síðan. Ég féll vel
inn í hóp Siglfirðinganna sem þarna
voru og „klíkuna" sem myndaðist
utan um Eborg.
Þetta var harður og traustur
kjami með mikið hugmyndaflug og
töluverð uppátæki og æði rauður á
litinn, pólitískt séð, einkum vegna
áhrifa Ebergs, enda naut sannfær-
ingarkraftur hans sín vel í þeim
Viðtalstími borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins
verða til viðtals í Valhöll, Háaleitisbraut 1,
á laugardögum íveturfrá kl. 10-12.
Er þá tekið á móti hvers kyns fyrirspurnum
og ábendingum.
Allir borgarbúar velkomnir.
Laugardaginn 25. nóvember verða til viðtals Páll Gíslason, formaður bygginganefndar
aldraðra, sjúkrastofnana og veitustofnana, og Helga Jóhannsdóttir, í stjórn umferðar-
nefndar og SVR.
%^} K^}
þrönga félagsskap, og flesta skoiti
afl til að andæfa.
Á menntaskólaárunum sýndi
Eberg, að hann var mjög góður
námsmaður og lágu stærðfræðifög-
in best fyrir honum. Námsferill
hans, að stúdentsprófi loknu, varð
hinsvegar heldur endasleppur.
Hann hóf verkfræðinám á næsta
hausti við HÍ og síðar í Þránd-
heimi, en lauk því ekki. Nokkrum
árum seinna hóf hann lögfræðinám,
en lauk því ekki.
Félagslegur og stjómmálalegur
áhugi Ebergs var mjög mikill og
hann var víðlesinn í þeim greinum.
Um tíma starfaði hann nokkuð að
þeim málum, en þótt hann væri
áróðursmaður mikill og foringi I
þröngum hópi, þá beitti hann þess-
um hæfjleikum sínum ekki i fjöl-
menni. Ég man t.d. aldrei eftir, að
hann væri formaður í félagi, en
dyggur starfsmaður var hann, og
ég hefi grun um, að hann hafi að
hluta alið upp suma, sem gengu
Iengra í persónulegum pólitískum
metnaði.
Á menntaskólaárum okkar þýddi
Seyðfirðing ekki að hugsa til þess
að fara heim til sín í jólaleyfi. Því
var það eitt sinn, að ég fór til
Sigluljarðar með Eberg og dvaldi á
heimili hans yfir hátíðirnar, enda
var það heimili einstakt fyrir gest-
risni sakir, eins og reyndar heimili
Ebergs alla>tíð síðar. Mér er þessi
ferð öll mjög minnisstæð, en ekki
síst fyrir það, að þar féll ég fyrir
óperunni, sem ég hafði ekki haft í
hávegum til þess tíma. Eberg var
mjög músíkhneigður og óperusöng-
ur var hans yndi. Hann hafði mikla
og fallega rödd og söng eitthvað í
kórum, t.d. Karlakómum Vísi á
Siglufírði, en hann var óttaleg
ótemja í söng og lét lítt að stjórn
annarra og það gerði, að hann náði
engum árangri í þeirri grein, þrátt
fyrir góða hæfileika.
Hinsvegar var Una dóttur hans
komin það langt í námi á Ítalíu,
að séð varð, að hún yrði í fremstu
röð íslenskra sópransöngvara, en
krabbameinið lokaði þeim leiðum
fyrir fimm árum.
Á námsárunum starfaði Eberg
mörg sumur á rannsóknarstofu
Síldarverksmiðja ríkisins og vann
ég þar með honum eitt sumar.
Hann var ákaflega skemmtilegur
samstarfsmaður og góður leiðsögu-
maður í starfi, en megin einkenni
hans fannst mér þó einstök ná-
kvæmni hans og samviskusemi.
Það var alltaf hægt að treysta öllu
til hins ýtrasta sem hann gerði,
enda naut hann mikils trausts yfir-
boðara sinna.
Lengstur starfsdagur Ebergs
var þó við vatnamælingarnar, eða
samtals 33 ár, ef ég man rétt.
Fyrst vann hann mest með Sigur-
jóni Rist, en síðar sjálfstætt og
með öðrum. í fjallaferðunum, í
baráttu við snjó, ófærð og vötn,
munu hinar góðu kostir hans hafa
komið vel í ljós, þar sem voru fyrir-
hyggja, gætni og þrautseigja, en
glæfraskap gerði hann sig aldrei
sekan um. Þessum ferðum get ég
reyndar lítið lýst, þótt hann segði
mér oft frá þeim, því aldrei var ég
með honum þar, utan einu sinni og
þá að sumri í blíðskaparveðri. Aðrir
kunna þar betur frá að segja.
í desember 1§50 giftist Eberg
Ingu Marie Magnúsdóttur, 18 ára
heimasætu á Vatnsstígnum í
Reykjavík, dóttur Magnúsar Jóns-
sonar trésmíðameistara og Unu
Einarsdóttur konu hans, og í þeirra
húsum hófu þau búskap sinn,_ en
nokkru seinna byggðu þau við Álf-
hólsveginn I Kópavogi og bjuggu
þar síðan. Ég ætla að stilla mig um
að tiunda ágæti hennar Ingu, en
ekki var það síður henni að þakka
sú mikla vinátta, sem haldist hefur
milli okkar hjónanna og þeirra, allt
frá baslárunum í Skuggahverfi til
þessa dags. Börn Ebergs og Ingu
eru: Sigríður Erla, fædd 1951,
líffræðingur, Una, fædd 1952, dáin
1984, kennari og söngkona, Sig-
hvatur Óttar, fæddur 1960, verk-
fræðingur, Sigrún Ásta, fædd 1965,
stúdent, Þórður Magnús, fæddur
1965, stúdent, Sverrir Óskar, fædd-
ur 1971, nemi.
Með miklum söknuði kveð ég
minn látna vin. Ingu og börnunum
þeirra sendum við hjónin dýpstu
samúðarkveðjur,
Bragi Níelsson
I dag verður til moldar borinn
Eberg Elefsen, vatnamælingamað-
ur. Lát hans kom ekki á óvart,
því að rúm tvö ár eru nú liðin frá
því að sá sjúkdómur uppgötvaðist,
sem nú hefur leitt hann til dauða
löngu fyrir aldur fram. Lengst af
hefur starfsvettvangur Ebergs ver-
ið á Orkustofnun og á forvera
hennar Raforkumálaskrifstofunni
þar á undan. Þar hefur hann unnið
við vatnamælingar í 33 ár. Hún
var því orðin löng starfsævin hjá
Eberg og margs að minnast frá
þessum tíma.
Eberg var Siglfirðingur að upp-
runa, fæddur þar 1926 og uppalinn
til fullorðinsára. Hann gekk í
Menntaskólanum á Akureyri og
lauk þar stúdentsprófí 1947. Hann
hóf nám í verkfræði við Háskóla
Islands og í Þrándheimi og einnig
byijaði hann á lögfræði við Háskóla
íslands. En hvorugt námið átti við
hann og hætti hann því háskóla-
námi fljótlega.
Eberg kvæntist 1950 eftirlifandi
eiginkonu sinni, Ingu Magnúsdótt-
ur, og áttu þau 6 börn. Þau eru:
Sigríður líffræðingur, Una söng-
kona, nú látin, Sighvatur Óttar
vélaverkfræðingur, Sigrún, Þórður
og Sverrir í námi. Bamabörnin eru
nú 7. Þau hjónin byggðu sér hús á
Álfhólsvegi 97 og hafa búið þar í
um 30 ár. Eberg var mikill fjöl-
skyldumaður og var einstaklega
farsælt einkalíf þeirra hjóna og
barnanna allra. Söngur og tónlist
almennt var mikið áhugamál fjöl-
skyldunnar. Sum barnanna hafa
lagt stund á söng og tónlistarnám.
Tónlistaráhuginn og hæfileikinn
kom frá þeim hjónum. Eberg starf-
aði sjálfur ekki mikið í söngmálum,
en var mikill neytandi listarinnar
og hlustaði mikið á söng og átti
hann gott safn af plötum, sem
mikið voru notaðar. Fyrir nokkrum
árum féll mikill skuggi á líf þeirra
á Álfbólsvegi 97 er dóttir þeirra,
Una, lést úr samskonar sjúkdómi
og nú hefur leitt Eberg til dauða.
Una var þá í söngnámi og var álit-
in mjög efnileg söngkona.
Upphaflega hóf Eberg starf á
Vatnamælingum sem sumarmaður
en festist í starfi eins og svo al-
gengt er á vaxandi stofnunum.
Hann hafði einnig alla þá eiginleika
til að bera, sem góðan vatnamæl-
ingamann einkenna. Starfi Ebergs
hér á Orkustofnun má skipta í 3
tímabil. Á fyrsta tímabilinu var
hann aðstoðarmaður Siguijóns
Rists við vatnamælingarnar. Starfs-
liðið var ekki fleira og voru þeir
því nánast alltaf saman á ferðalög-
um. Síðar varð Eberg miklu sjálf-
stæðari í starfi þegar starfsfólki
Vatnamælinga fjölgaði og var hann
þá oft verkstjóri og hönnuður við
byggingu vatnshæðarmæla og
mælikláfa. Seinasti hluti starfs-
ævinnar fór í að þjálfa og kenna
þeim ungu mönnum, sem við tóku.
Uthaldsdagar hafa oftast verið
margir, um 100 dagar á ári utan-
bæjar, er sennilega algengasta árs-
verkið. I öllum sínum störfum var
hann einstaklega samviskusamur
og vandvirkur. Hann var góður
smiður á tré og járn og kunni vel
Nýtt námskeið
INNHVERF ÍHUGUN er huglæg þroskaaðferð, sem
allir geta lært. lókun hennar vinnur gegn streitu og
stuðlar að heilbrigði og ánægju í daglegu lífi
Nýtt námskeið hefst með kynningarfyrirlestri í kvöld,
fimmtudag, á Laugavegi 18a (4. hæð) kl. 20.30. Að-
gangur er ókcypis. Uppl. í síma 16662.
íslenska íhugunarfélagið.