Morgunblaðið - 23.11.1989, Blaðsíða 41

með vélar og tæki að fara. Allir
þessir eiginleikar nýttust einstak-
lega vel í starfinu á Vatnamæling-
um. Þar eru byggð stór mælinga-
mannvirki, vatnshæðarmælar og
mælakláfar oft á mjög erfiðum
stöðum. Þar er farið í leiðangra
inn á hálendi í allskonar færð og á
engan er að treysta nema sjálfan
sig. Síðast en ekki síst, verður að
mæla með það í huga, að þú mælir
ekki aftur vatnið, sem runnið er til
sjávar.
Þótt mikil saga fari af færni og
samviskusemi Ebergs í starfi, hygg
ég að hans verði ekki síður minnst
af samstarfs- og samferðamönnum
fyrir óvanalegan persónuleika.
Starfið bar hann um, land allt og
hafði hann töluverð samskipti við
fólk. Hann hlustaði á frásagnir
þessa fólks og endursagði yfir kaffi-
bolla í kaffistofunni eða við önnur
tækifæri þegar slakað var á hinu
daglega amstri. Yfirleitt voru þetta
kímnisögur og hann sagði þær af
mikilli snilld. Eberg hafði mikinn
áhuga á íslenskri tungu. Vildi hann
þar hvergi halla réttu máli. Hann
gerði mikið af því að búa til
grínyrði utan í ensk orð, sem mikið
eru notuð í fagmáli okkar, sem
vinnum við virkjanir og undirbúning
þeirra. Þessi enskublanda stafar af
því að útboðsgögn eru gerð fyrir
alþjóðleg útboð og þess vegna á
ensku. Þessi grínyrði eru oft nefnd
ebergska, og hafa nú ýmsir aðrir
reynt að spreyta sig á þessari orð-
asmíð. En einnig hefur Eberg skap-
að í fullri alvöru mörg nýyrði í
fagmáli Vatnamælinga og eru sum
þeirra í almennri notkun án þess
að nokkur hugsi til uppruna þeirra.
Það er stórt skarð fyfir skildi nú
þegar Eberg er fallinn frá. Við
samstarfsmenn söknum góðs
drengs og skemmtilegs félaga.
Ingu, börnum og barnabörnum óska
ég huggunar í sorg.
Haukur Tómasson
Eberg Elefsen fæddist á Siglu-
firði 20. maí 1926. Foreldrar hans
voru hjónin Sigríður Guðmunds-
dóttir Björnssonar, vélsmiðs á Si-
glufirði, ættuð úr Strandasýslu, og
Oskar Berg Elefsen, vélstjóri og
vélsmiður, upprunninn á eyjunni
Senju í Norður-Noregi. Óskar sett-
ist að á Siglufirði 1916; einn þeirra
Norðmanna sem „námu land“ þar
á fyrstu áratugum þessarar aldar
í tengslum við síldarútveginn.
Eberg átti þannig til vélsmiða að
telja í báðar ættir. Setti það eflaust
sitt mark á hann, því að hann var
alla tíð mjög hneigður fyrir hvers-
konar vélar og tæki.
Foreldrar hans voru bæði mjög
gestrisin. Heimili þeirra stóð jafnan
opið okkur öllum kunningjum hans
og skólafélögum. Minnist ég þess
sérstaklega með hve mikilli um-
hyggjusemi Sigríður móðir hans tók
okkur, sem vorum þar tíðir heima-
gangar. Fjölskyldan var líka mjög
samhent. Eberg ólst þannig upp
við gott atlæti og hamingjuríka
bernsku þótt efnin væru oft ekki
mikil. Á heimili hans ríktu mannúð-
leg viðhorf og rík samúð með þeim
sem minnimáttar voi'u í samfélag-
inu. Þau viðhorf tileinkaði hann sér
líka og var þeim trúr alla ævi.
Eberg gekk í Menntaskólann á
Akureyri og lauk þaðan stúdents-
prófi úr stærðfræðideild vorið 1947.
Hann hóf nám í verkfræði við Há-
skóla íslands, en flutti sig fljótlega
um set og hugðist halda verkfræði-
náminu áfram við Tækniháskóla
Noregs í Þrándheimi. Á þeim tíma
var örðugt fyrir erlenda stúdenta
að fá inngöngu í skólann í Þránd-
heimi svo Eberg fékk þar ekki
skólavist fyrr en haustið 1950.
Hann byijaði nám þar, en varð fljót-
lega að hverfa frá því. Mun það
hafa verið að læknisráði. Ilann hóf
nokkru síðar laganám við Háskóla
íslands, en hvarí' frá því. Árið 1956
hóf hann störf við vatnamælingar
raforkumálastjóra (síðar Orku-
stofnunar), þar sem hann starfaði
til dauðadags. Vatnamælingar urðu
ævistarf hans.
Ég sem þessar línur rita varð
Eberg samferða í skólanámi allt
frá barnaskóla, sem svo var þá
kallaður, uns hann hvarf úr verk-
fræðinámi við Háskóla Islands og
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBKR 1989
4
færði sig til Þrándheims. Var með
okkur náinn félagsskapur á skóla-
árunum. Hann var einstaklega
samviskusamur námsmaður. Hef
ég fáa þekkt sem lögðu jafnhart
að sér á stundum. Ég hygg að hann
hafi aldrei komið ólesinn í tíma.
Hann náði líka góðum árangri.
Ég minnist þess frá þessum
tímum að Óskar faðir hans annað-
ist vélgæslu í frystihúsi Óskars
Halldórssonar, útgerðarmanns á
Siglufirði. Þar var stór og fyrirferð-
armikil frystipressa frá 1896, sem
gekk eins og klukka þrátt fyrir
nær hálfrar aldar notkun. Hún var
alltaf hrein og gljáandi í umsjón
Óskars. Fyrir kom að hann fól
Eberg syni sínum umsjón vélanna
ef hann þurfti að bregða sér frá
stundarkorn. Brýndi ðskar mjög
fyrir honum að halda pressunni
ávallt hreinni og hann stóðst ekki
reiðari en ef smurolía hafði farið
út á hana þegar bætt var á
smurglösin. Slíkt var í hans augum
hinn argasti sóðaskapúr; nánast
ófyrirgefanlegur.
Óskar var einnig snjall vélsmið-
ur; hafði mikinn áhuga á vélum og
ræddi oft um þær heima fyrir við
syni sína tvo, Sigurð og Eberg.
Sigurður varð síðar vélsmiður hjá
Síldarverksrúiðjum ríkisins á Siglu-
firði og starfaði hjá þeim allt þar
til hann lést, langt fyrir aldur fram,
á síðastliðnu vori. Þegar þar við
bættist að móðurafi þeirra bræðra,
Guðmundur Björnsson, rak vél-
smiðju steinsnar frá heimili þeirra
er ekki að undra þótt þeir báðir
yrðu snemma handgengir vélum og
vélbúnaði.
Eberg vandist þannig snemma á
að umgangast vélar og tæki með
vandvirkni og samviskusemi. Hygg
ég að hann hafi búið að því vega-
nesti úr föðurhúsum alla ævi. Mun
hann líka hafa haft í huga að verða
vélaverkfræðingur þótt atvik hög-
uðu málum á annan veg.
Ilann gerðist vatnamælingamað-
ur 1956, sem fyrr segir. Skipulegar
vatnamælingar hér á landi höfðu
hafist tæpum áratug áður, undir
forystu hins kunna brautryðjanda
í þeim efnum, Siguijóns Rists.
Starfaði hann einn fastráðinna
manna hjá embætti raforkumála-
stjóra að þeim fyrstu níu árin.
Eberg varð fyrsti fastráðni sam-
starfsmaður hans.
Þeir sem þekkja til Siguijóns vita
að það muni ekki hafa verið heiglum
hent að gerast fyrsti samstarfsmað-
ur hans við vatnamælingar á ís-
landi. Siguijón gerði miklar kröfur
til samstarfsmanna sinna, enda
þótt mestar gerði hann að jafnaði
til sjálfs sín. Eberg stóðst þær vel
og samstarf þeirra var gott. 4-ðrir
sem betur þekkja til munu ijalla
nánar um störf hans við vatnamæl-
ingar. Hér skal þess eins getið að
það laut lengstum að rekstri mæli-
stöðvakerfisins; viðhaldi og eftirliti
með tækjum þess. Starf sem þetta
lætur ekki mikið yfir sér. En þeir
sem til þekkja vita að árangur af
vatnamælingum er ekki undir öðru
meir kominn en að mælikerfið
starfi vel og að öll tæki þess séu í
góðu lagi. Hinar sífelldu breytingar
í rennslinu valda því að mæling
verður ekki endurtekin til að sann-
reyna niðurstöður eins og unnt er
að gera við sumar aðrar mælingar.
I þessu starfi komu að góðum
notum natni Ebergs við vélar og
tæki og áhugi hans á þeim er hann
hafði hlotið í uppeldi, svo og sam-
.viskusemi hans. Trúmennska í
starfi var honum í blóð borin. Við-
horf hans var, eins og Kolskeggs
forðum, að níðast aldrei á neinu
því ætlunarverki er honum var til
ti'úað. Hann á með störfum sínum
mikinn þátt í traustri vitneskju um
vatnafar landsins sem byggð hefur
verið upp á undanförnum áratug-
um. Fyrir það þakkar Oi'kustofnun
nú að leiðarlokum.
Eberg kvæntist árið 1950 ágætri
konu, Ingu Magnúsdóttur úr
Reykjavík, sem lifir mann sinn.
Þau eignuðust sex mannvænleg
börn sem nú eru vaxin úr grasi.
Fimm þeirra eru á lífi. Fyrir nokkr-
um árum urðu þau hjón fyrir þeirri
miklu sorg að missa Móttur sína
rúmlega þrítuga að aldri, efnilega
söngkonu sem komin var vel á veg
í söngnámi á Ítalíu er hún varð að
hætta því sökum veikinda.
Eberg er nú horfinn okkur, langt
fyrir aldur fram. Ég og aðrir starfs-
menn Orkustofnunar þökkum sam-
fylgdina og samstarfið. Ingu, börn-
um þeirra og fjölskyldu állri vottum
við dýpstu samúð.
Jakob Björnsson
Fleiri greinar um JEberg Elefsen
munu birtast í Morgunblaðinu
næstu daga.
Barnabasl
Það gæti hent þig
Einfyndnasta og áhrifamesta
gamanmyndseinni tíma. Skopleg
innsýn í daglegt líf stórfjölskyldu. Runa af
leikurum og leikstjórinn er Ron Howard, sem
gerði „Splash", „ Willow" og„ Cocoon “.
Sýnd íA-salkl. 5, 7.30 og 10
Frumsýnd á sama tíma um alla Evrópu.
synt *arartækla.
^"S,anv,6unanö, reksUa.örvK'
Hjá okkur sitja gæðin í fyrirrúmi.
FAG kúi u- og'rúllulegur
TIMKEN Keilulegur
Ásþétti
optjbeit (oníineníal Viftu- og tímareimar
precision Hjöruliðir
SACHS Höggdeyfar
og kúplingar
Bón- og bflasnyrtivörur
Þekking Reynsla Þjónusta
FALKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8 SiMI 84670