Morgunblaðið - 15.12.1989, Blaðsíða 1

96 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
287. tbl. 77. árg.
FOSTUDAGUR 15. DESEMBER 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Viðræður um afyopnun í Evrópu:
NATO-ríkin vilja
semja á næsta ári
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR Atlantshafsbandalagsins (NATO) sam-
þykktu á fiindi sínum, er hófst í Brussel í gær, drög að samningi um
fækkun hermanna og niðurskurð á sviði hins hefðbundna herafla í
Evrópin Tillögurnar, sem eru í samræmi við hugmyndir er Bush Banda-
ríkjaforseti kynnti í vor, voru síðan lagðar fram í Vínarborg í gær
en þar fara viðræðurnar fram. Nokkrum klukkustundum áður höfðu
aðildarríki Varsjárbandalagsins lagt fram samningsdrög sín í viðræð-
um þessum , sem jafhan eru nefndar CFE-viðræðurnar.
í samningsdrögum NATO-ríkj-
anna 16 er gert ráð fyrir því að
Bandaríkin og Sovétríkin fækki í
herafla sínum þannig að hvort ríkið
um sig hafi 275.000 menn undir
vopnum frá Atlantshafi til Úral-
fjalla. Samkvæmt þessu þurfa
Bandaríkin að fækka hermönnum í
Evrópu um 30.000 en Sovétmenn
um 325.000. Varsjárbandalagsríkin
vilja hins vegar að hámarkið verði
300.000 hermenn í Evrópu.
Að auki mun væntanlegur CFE-
samningur kveða á um stórfelldan
niðurskurð skriðdreka, liðsflutninga-
NATO:
Shevardnadze
í heimsókn
í næstu viku
Brussel. Reuter.
EDÚARD Shevardnadze, ut-
anríkisráðherra Sovétríkj-
anna, mun eiga fund með
Manfred Wörner, fram-
kvæmdasljóra Atlantshafs-
bandalagsins (NATO), í Bruss-
el á mánudag eða þriðjudag í
næstu viku.
Þetta verður í fyrsta skipti
sem ráðherra Varsjárbanda-
lagsríkis sækir höfuðstöðvar
NATO heim. Ekki er fyllilega
ljóst hvort sérstakar ástæður
búa að baki heimsókninni en
embættismenn í Brussel sögðu
þetta enn eitt merkið um þíðuna
í samskiptum austurs og vest-
urs. Shevardnadze kemur til
Belgíu í byijun vikunnar og mun
m.a. undirrita viðskiptasamning
við Evrópubandalagið.
vagna, árásarflugvéla, þyrlna og
stórskotaliðsvopna. Hermt er að ekki
beri mikið á milli bandalaganna
tveggja hvað þetta varðar en heim-
ildarmenn segja að enn sé uppi
ágreiningur um hvernig skilgreina
beri tilteknar vopnategundir og
hvernig ákvarða beri mörk tiltekinna
landsvæða í álfunni. NATO-ríkin
leggja áherslu á að samkomulag
verði tilbúið til undirritunar í lok
þessa árs.
Fundi utanríkisráðherranna lýkur
um hádegisbil í dag, föstudag, en
auk afvopnunarmála er búist við að
hugsanleg sameining þýsku ríkjanna
og framtíðarhlutverk NATO verði
helstu umræðuefnin. Douglas Hurd,
utanríkisráðherra Bretlands, sagði
menn almennt hlynnta hugmyndum
þeim sem Baker, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, hefði kynnt um auk-
ið pólitískt samráð og hlutverk
NATO á tímum afvopnun'ar og um-
bóta í A-Evrópu en Bretar myndu
halda því sjónarmiði til streitu að
traustar varnir, þar með taldar
kjarnorkuvarnir, yrðu nauðsynlegar
hér eftir sem hingað til.
Reuter
Forsetakosningar í Chile
Chile-búar gengu ?ð kjörborðinu í gær til að velja
eftirmann hershöfðingjans Augusto Pinochets, for-
seta landsins, sem stjómað hefur landinu harðri
hendi undanfarin 16 ár. Var myndin tekin er Pino-
chet hafði greitt atkvæði í höfuðborginni, Santiago,
en hann mun láta af völdum í marsmánuði. Er um
sjö prósent atkvæða höfðu verið talin seint í gær-
kvöldi benti allt til þess að Patricio Aylwin, frambjóð-
andi bandalags 17 stjómarandstöðuflokka, bæri sig-
ur úr býtum. Hafði hann fengið 54% atkvæða en
fái einn frambjóðandi ekki tilskilinn meirihluta verð-
ur kosið á ný milli tveggja efstu manna í næsta
mánuði. Jafnframt fóm fram kosningar til beggja
deilda þings landsins, hinar fyrstu í 16 ár. Dagblöð
í Chile fögnuðu þessum þáttaskilum í sögu landsins
og sögðu að lýðræði hefði verið komið á að nýju
en herinn rændi völdum í Chile árið 1973 er Salva-
dor Allende var steypt af stóli. Rúmar sjö milljónir
manna vom á kjörskrá og hafði um helmingur kjós-
enda aldrei áður tekið þátt í kosningum.
Umbótasinnar á fulltrúaþingi Sovétríkjanna sameinast:
Afiiám alræðis kommún-
ista helsta baráttumálið
Moskvu. Reuter
UM 200 fiilltrúar er sitja á hinu
nýja fulltrúaþingi Sovétríkjanna
komu saman til fundar innan
Kremlarmúra í gær og lögðu
grunn að samtökum sovéskra
Reuter
Fjölflokkakerfis krafist í Búlgaríu
Rúmlega 20.000 Búlgarar söfnuðust saman fyrir framan þinghúsið í
Sofíu í gær og kröfðust þess að alræðisvald kommúnistaflokksins yrði
afnumið þegar í stað. Petar Mladenov, hinn nýi leiðtogi flokksins,
hvatti fólkið til að sýna ábyrgð og varaði við afleiðingum upplausnar
en mótmælendurnir svömðu með því að hvetja hann til að segja af sér.
stjórnarandstæðinga. Á meðal
fundarmanna voru mannréttinda-
frömuðurinn Andrei Sakharov og
umbótasinninn Borís Jeltsín. Er
þetta í fyrsta skipti sem róttækir
umbótasinnar ræða formlega
stofnun samtaka gegn harðlínu-
mönnum í Sovétríkjunum en
steftit er að því að ákvörðun um
skipulag og starfshætti þeirra
verði tekin á fundi í dag, föstudag.
Sagnfræðingurinn Júrí Afanasjev
deildi hart á harðlínukommúnista í
valdakerfi Sovétríkjanna og kynnti
róttæka áætlun sem m.a. kveður á
um að ákvæði um forystuhlutverk
kommúnistaflokksins í sovésku
þjóðlífi verði afnumið úr stjórnar-
skrá ríkisins og fjölflokkakerfi inn-
leitt. „í fyrsta skipti í sögu Sovétríkj-
anna hefur skapast þörf fyrir samtök
róttækra stjórnarandstæðinga til að
hraða framkvæmd umbótastefnunn-
ar. Við erum andvígir hinu svo-
nefnda forystuhlutverki kommúni-
staflokksins, valdaeinokuninni sem
leitt hefur þjóðina á heljarþröm,"
sagði Afanasjev. Þingmennirnir
komu fyrst saman í júlímánuði til
að ræða hvernig þeir gætu beitt sér
fyrir frekari umbótum í Sovétríkjun-
um og lagði Afanasjev áherslu á að
þeir styddu áform Míkhaíls S. Gorb-
atsjovs Sovétleiðtoga og vildu koma
í veg fyrir að harðlínumenn tækju á
ný öll völd í flokknum.
Fundarmenn voru hins vegar ekki
á einu máli um hvort styðja bæri
þá hugmynd sagnfræðingsins að
stofnuð verði fyrstu samtök sovéskra
stjórnarandstæðinga á landsvísu eða
hvort einvörðungu bæri að miða að
því að koma slíkum samtökum á fót
á fulltrúaþinginu nýja en þar sitja
2.250 manns. Deildu menn ákaft um
þetta en loks var ákveðið að skipa
nefnd til að sætta sjónarmið þau sem
fram hefðu komið á fundinum. Á-
kváðu þingmennirnir að hittast að
nýju í dag, föstudag, og taka þá
ákvörðun um framhald málsins.
Fylgi sænskra jafiiað-
armanna minnkar
Stokkhólmi. Frá Erik Liden, fréttaritara Morgunblaðsins.
EF KOSIÐ yrði í Svíþjóð um þessar mundir yrðu jafhaðarmenn að
láta stjórnartaumana af hendi. Þrjár skoðanakannanir í röð hafa sýnt
mikið fylgishrap stjórnarflokksins og samsvarandi aukið fylgi við borg-
araflokkana.
er óbreytt, um 11%, Þjóðarflokkur-
inn hefur 12,4%. Stuðningsflokkur
jafnaðarmanna, kommúnistar (VPK)
eykur fylgi sitt í sjö af hundraði eða
um tvö prósent. Umhverfissinnar,
sem komust í fyrsta sinn á þing í
fyrra, glata nokkru fylgi og fá nú
5,7%.
Staðtölustofnun ríkisins, SCB,
birti í gær könnun sem gerð var
dagana 30. október til 18. nóv-
ember. Jafnaðarmenn fá 36,2% eða
liðlega 7% minna fylgi en í kosning-
unum í september á síðasta ári.
Hægrimenn (Moderatarna) fá að
þessu sinni 24% sem er 6% meira en
í kosningunum, fylgi Miðflokksins