Morgunblaðið - 15.12.1989, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 15.12.1989, Blaðsíða 10
íor MOttgUNgfeAPiÐ,-;FQípTyDjVGUlif D,tiEMB jijK .19 $ 9,, J ólatr é Ljósm./Sig. Blöndal Rauðgrenið er skv. gamalli hefð jólatré danskra fjölskyldna. peir hafa að vísu á tveimur síðustu áratugum ræktað mikið af normans- þin, ættuðum frá Kákasus, til útflutnings. Formaður danska skóg- ræktarfélagsins, Wilhelm Bruun de Neergaard, ræktar mikið af jól- atijám. Hann notar ætíð rauðgreni sem jólatré. A myndinni stendur hann hjá fallegu rauðgrenitré í skógi sínum. Stór númer komin Opið lausardag kl. 10—18. MANDA Baidursgötu 32. UTAVER UTAVER Grensásvegi • Sími 82444 eftirKristin Skæringsson Jólatré. Grenitréð úr skóginum sem fyllir húsið af ilmi og lífgar upp í mesta skammdeginu. Jólatréð er sá hlutur í sambandi við jólahald sem fáir geta án verið. Flestir kjósa að hafa lifandi tré vegna ilmsins. Margir halda að það sé mjög gömul venja að hafa lifandi tré í húsum inni eða á torgum í stærri bæjum en svo er nú ekki hér á Norðurlöndum. Það mun hafa verið í kringum 1500 sem þessi háttur var tekinn upp á Ítalíu og Sviss en þó mjög staðbundið. Siður þessi barst þangað frá austurlöndum nær. Nokkru seinna tóku Þjóðvetjar upp þráðinn eða sextíu til sjötíu árum síðar. I Þýskalandi voru jólatré gjarnan reist á torgum stórborganna og skreytt með ávöxtum og öðru góð- gæti, sem síðan var gefið fátækum á jóladag. Seinna var farið að tendra ljós á trjánum eða um 1800. Reyndar er vitað að fyrsta torgtré í Norður-Evrópu var sett upp í borg- inni Riga í Lettlandi. Til Norðurlanda barst þessi siður fyrst til Danmerkur frá Þýskalandi árið 1820 og varð strax nokkuð algengur hjá heldra fólki á Suður- Jótlandi. Nokkrir skógarbændur fylgdu í kjölfarið, og með áiunum allur almenningur. Um svipað leyti tóku Norðmenn og Svíar þetta upp eftir Dönum því að flestir áttu mjög hægt um vik að verða sér úti um greintré í þessum skógauðugu lönd- um, en þó urðu nokkur héruð útund- an þar sem ekki var skógur og jafn- vel kringum 1930 varþað enn svo. Nokkrum árum síðar var siðurinn orðinn algjör. Hér á Islandi og í Færeyjum sáust aðeins einstöku sinnum lifandi jólatré og þá helst hjá efnaðra fólki og gjarnan dansk- ættuðu. Almenningur notaði heimagerð tré, eftirlíkingu af grenitré. Uppistaðan var tréstaur 70-80 cm á lengd og út frá honum þrír mislangir greinakransar, þ.e.a.s. sá neðsti lengstur og sá í miðju 5 cm styttri og sá efsti einnig 5 cm styttri en sá í miðið. Gjarnan voru fjórir armar í hvetjum kransi. Gervitré þetta var píramítalagað í líkingu við lifandi tré. Fleiri gerðir voru einnig notaðar. Tré þessi voru gjarnan klædd lyngi og mosa eða einungis skrautlegum pappír til að gefa trénu eðlilegri svip. Tréð var síðan skreytt með allavega litum pappírspokum og öðrum hlutum unnum úr pappír. Eftir seinni heimsstyijöld var farið að flytja hingað til lands lifandi greinitré frá Danmörku og hefur sá innflutningur farið vaxandi síðan. í Skandinavíu og víðast hvar í stærri bæjum og öllum borgum eru sett upp stór torgtré og hefur sá siður einnig komist á hér á landi. Vinabæir á hinum Norðurlöndunum hafa gefið sínum vinabæjum hér torgtré um árabil. Flestir vita að jólatréð á Austurvelli í Reykjavík er gjöf frá Óslóarborg, og Norrköp- ing í Svíþjóð færir Kópavogsbæ torgtré að gjöf árlega og fleiri bæi mætti telja. Innflutt tré eru nánast öll keypt frá Danmörku. Danir eiu frægir fyrir jólatrésræktun sína og flytja þau út til margra landa í stórum stíl, mjög mikið til Þýskalands, Póllands og annarra Mið-Evrópu- landa og meira að segja allt suður til Ítalíu og einnig til Noregs og Svíþjóðar þó að ólíklegt virðist vera í svo skógauðugum löndum. Dönsk tré þykja sérlega eftir- sóknarverð vegna hins hæga vaxtar í ófijórri jörð Vestur-Jótlands. Þau eru ákjósanlega löguð með stinnar greinar og bera því vel uppi ljós og skraut. Landgræðslusjóður hefur a fjórða áratug keypt sín tré af Danska heiðafélaginu og átt mjög SÁLARMORÐ? Réttur barns að engu hafður Blettur á ríkisstjórninni eftirHuldu Bjarnadóttur Hvernig getur það gerst hér á íslandi á okkar tímum að níðings- verk sé unnið á saklausu barni? Erum við' komin aftur í gráa*forn- eskju þgar réttur lítilmagnans var fótum troðinn og hann gat engum vömum við komið sakir smæðar sinnar og umkomuleysis? Nú hefur það gerst hér að litlu barni var vísað úr landi, rekið i útlegð frá ættlandi sinu og heima- högum og dæmt til að eiga heima í fjarlægu tandi og á ég þá við 8 ára telpuna, sem móðirin, Hildur Ólafsdóttir, sótti til Spánar á Listahátíð hefst með tónleikum 2. júní. Rússneski píanistinn Andre Gavrilov leikur þá með Sinfóníu- hljómsveit Islands. Þess má geta að Gavrilov lék með Askenazy á hljóm- leikum hans í Sovétríkjunum á dög- unum. Annar rússneskur listamaður er einnig væntanlegur, en það er djas- spíanistinn Leonid Chzhik. Þá er frágengið að pólski framúr- stefnuleikhópurinn Cricot 2 komi á Listahátíð. Leikstjóri er Tadeusz Kantor, en hann er einnig höfundur sínum tíma. Er verið að refsa barn- inu fyrir að móðirin sótti það til Spánar, sem var virðingarvert framtak og hver einasta móðir hefði gert í hennar sporum? Eða er verið að refsa telpunni fyrir að langa heldur til að vera heima á Islandi hjá móður sinni og systkin- um, en á Spáni hjá eigingjörnum föður. Og það eitt nægir til þess að sýnt er að hann er alls óhæfur til að hafa forráð þess og á að svipta hann því hið bráðasta. Og hvoru er nú meiri vorkunn að vera án hins, föðurnum eða telpunni? Ég held að flestir ef ekki allir myndu segja telpunni, enda var úrskuður Barnaverndarnefndar og sálfræðings, sem hafði með telp- þeirra verka sem hópurinn flytur. Að sögn Ingu Sólnes framkvæmda- stjóra Listahátíðar eru sýningar þessa hóps að mörgu leyti sérstak- ar. Kantor er sjálfur inni á sviðinu og stjórnar sýningunum. Hann á það til að stöðva sýninguna í miðjum klíðum. Meðal myndlistarsýninga má nefna sýningu á verkum franska súrrealistans André Masson í Lista- safni íslands og yfirlitssýningu á íslenskri höggmyndalist á Kjarvals- stöðum. Hulda Bjarnadóttir „Öll afgreiðsla þessa máls er með endemum og ber ríkisstjórninni siðferðileg skylda til að taka í taumana tafar- laust og láta sækja telp- una til Spánar svo að hún geti verið komin heim til sín fyrir jólin og haldið gleðileg jól með fjölskyldu sinni.“ una að gera, að hún ætti að vera hjá móðurinni. 1 En hver stóð fyrir þessum ljóta leik? Enginn annar en þáverandi dómsmálaráðherra, Halldór Ás- grímsson, sem hafði úrskurð Bamaverndarnefndar að engu og Iét taka barnið frá móður þess og fjölskyldu og senda úr landi. Og þá spyr ég Halldór Ásgrímsson, ætlar hann að taka á sig þá ábyrgð að litla telpan bíði tjón á sál sinni? Getur hann borðað jólamatinn sæll og glaður án þess að vera hugsað til telpunnar, sem hann sendi í útlegð og hefur svipt allri jólagleði? Sér hann fyrir sér angist hennar þegar hún kúrir sig niður í koddann sinn á kvöldin og hugs- ar heim til mömmu, sem henni er meinað að umgangast og skilur ekkert í vonsku mannanna? Telur hann tárin sem falla þegar hún er að bijóta heilann um það hvers vegna hún megi ekki eiga heima á Islandi hjá fólkinu sínu eins og systkini hennar? Nei, Halldór Ásgrímsson á að halda sig við hvalinn og láta lítil börn í friði. Þá kem ég að því sem er víta- vert og alger hneisa að dómsmála- ráðherrar þurfi ekki að hafa þekk- ingu til að gegna svo mikilvægu embætti sem dómsmálin eru. Þessu verður að breyta. Það á ekki að eiga sér stað, að dóms- málaráðherra geti í krafti embætt- is síns látið afgreiða lög fólks á færibandi eftir eigin geðþótta, eins og nú hefir átt sér stað, en það er önnur saga. Öll afgreiðsla þessa máls er með endemum og ber ríkisstjórninni siðferðileg skylda til að taka í taumana tafarlaust og láta sækja telpuna til Spanar svo að hún geti verið komin heim til sín fýrir jólin og haldið gleðilég jól með fjöl- skyldu sinni. Ekkert myndi gleðja litla barnssál meira. Munum eftir því þegar við vorum sjálf börn. Að lokum skora ég á alla sem láta sig mannréttindi einhveiju varða að skera upp herör til bjarg- ar litlu stúlkunni og krefjast þess að hún fái að alast upp í föður- landi sínu, sem er heilagur réttur hennar. Verði ríkisstjórnin ekki við þess- um tilmælum hefir hún gerst sam- sek um gróft mannréttindabrot á einum smæsta þegni þjóðfélags- ins, litlu saklausu barni, og hefir þar með dæmt sig úr leik og getur haldið jólin með Halldóri. Ilöfundur liefur um árabil skrifad um barállumúl kvenna. V ínardrengj akór- inn á Listahátíð SONGUR Vínardrengjakórsins verður meðal atriða á Listahátíð sem haldin verður í byrjun júní á næsta ári. Fyrirhugað er að kórinn haldi tvenna tónleika í Háskólabíói, en þetta er í fyrsta sinn sem hann kem- ur hingað til lands.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.