Morgunblaðið - 20.12.1989, Blaðsíða 14

i4 -——;:n:rrrrr-------------------- morgunblaðið miðvikudagur 20. desember 1989
Geíiim börnum okkar tíma og
sníðum okkur stakk eí’tir vexti
Hug-leiðing um jólaundirbúning og jólahald
eftir Guðrúnu
Krisíjánsdóttur
Um daginn hitti ég móður sem
ég kannast við í gegnum starf
mitt. Við heilsuðumst og ég spurði
hana hvernig gengi. Hún svaraði
því til að henni fyndist jólin vera
komin út í öfgar. Þau hjónin þyiftu
að vinna svo mikið í desember að
þau hefðu næstum engan tíma til
að vera með börnunum eins og hún
orðaði það. „Maður verður að geta
gefið börnunum sínum sómasam-
legar gjafir, börn gera orðið svo
miklar kröfur nú til dags,“ bætti
hún við.
Þessi kona er ekkert einsdæmi
í íslensku samfélagi nútímans.
Margt fólk, jafnt foreldrar sem
hjón og einstæðir, á erfitt með að
láta enda ná saman á dögum sam-
dráttar í efnahagslífi. Á slíkum
tímum hljótum við að skera niður
útgjöld á einhveijum sviðum. Það
er þó sorglegt þegar niðurskurður-
inn verður á mikilvægum sam-
skiptum við okkar nánustu og
umhyggju fyrir náunganum.
Maðurinn lifir ekki á brauði einu
saman. Gildi jólaundirbúningsins
eða aðventunnar, eins og við oft-
ast köllum þennan tíma í desem-
ber, er háð boðskap jólanna. í að-
ventunni og um jólahátíðina sjálfa
sameinumst við um þennan boð-
skap með guðsþjónustu, lestri guð-
spjallsins, og á táknrænan hátt
með þjónustu og gjöfum hvers til
annars að gömlum og góðum sið
til að auðsýna hvert öðru vírðingu,
ást og umhyggju. Vitringarnir
forðum við jötu frelsarans komu,
eins og við munum, færandi gjafir
sem tákn um lotningu sína og stað-
festingu þess að Jesús væri þeim
mikilvægur.
í jólamánuðinum ár hvert þurfa
hjúkrunarfræðingar og læknar,
sem annast börn, að fást við aukin
veikindi og vanlíðan hjá börnum
sem á einn eða annan hátt má
rekja til „tímaskorts" umönnunar-
aðila og mikils líkamlegs, tilfinn-
ingalegs og félagslegs álag. Dæmi
um viðfangsefni af þessum toga
geta verið að barn nærist ekki,
hefur ekki hægðir, líður af líkams-
þurrki eða hefur minnkaða líkams-
mótstöðu gegn sýkingum. Þó ber
að hafa í huga að allt eru þetta
einkenni sem einnig geta átt rætur
að rekja til annarra ástæðna.
Streita háir ekki eingöngu full-
orðnum. Of mikið tilstand, mörg
fjölmenn mannamót, s.s. jólaböll,
óregla á máltíðum og óregiulegur
svefntími veldur miklu álagi á
börn, sérstaklega þau sem eru
undir skólaaldri og viðkvæmust eru
fyrir miklum röskunum á
lífsmynstri.
Það hefur ætíð verið í verka-
hring foreldra að velja fyrir börn
sín. Börn verða fyrir áhrifum bæði
af auglýsingum og samanburði við
aðra og biðja því oft um hitt og
Guðrún Kristjánsdóttir
„Hitt skiptir meira máli
að við g'efum börnum
okkar og okkur sjálfum
meiri tíma til friðsam-
leg-s samfélags hvert
með öðru.“
þetta sem oft er ekki á valdi for-
eldra þeirra að veita þeim eða er
beinlínis ekki gott fyrir þau. Þau
reyna að hafa áhrif á foreldra sína
á svipaðan hátt og reynt var að
hafa áhrif á þau. Hver kannast
ekki við viðkvæðið eins og
„mamma/pabbi! Pabbi og mamma
hans Palla ætla að gefa honum tíu
gíra hjól í jólagjöf." Flestir full-
orðnir vita að börn verða að læra
að aðstæður 0g efnahagur fólks
eí ólíkur og hver og einn verður
að sníða sér stakk eftir vexti. Ef
börn fá endurtekið þau skilaboð
að fátt sé eins mikilvægt í lífinu
og það að eignast „dýrt dót“ eða
njóta óhóflegs tilstands og „stuðs“,
sérstaklega í kringum jólin, er ekki
að undra þótt kröfur þeirra verði
á sömu nótum. Þau finna það
smátt og smátt að gildi þeirra fer
fyrst og fremst eftir dótinu sem
þau eiga. Ást foreldra til þeirra
og umhyggja foreldranna verður í
kjölfarið mæld í því hversu mikið
þeir koma til móts við þessar kröf-
ur.
Besta fólk verður fyrir því að
láta samanburðinn stjórna lífi sínu.
Þó getum við öll tekið höndum
saman og aukið kröfurnar á þeim
sviðum lífsins sem í raun skipta
okkur mestu og minnka kröfurnar
til hlutanna sem, þegar öllu er á
botninn hvolft, skilja lítið eftir sig.
Hitt skiptir meira máli að við gef-
um börnum okkar og okkur sjálf-
um meiri tíma tiL friðsamlegs sam-
félags hvert með öðru.
Jólaösin minnir mig oft á mynd
sem ungur drengur teiknaði einu
sinni fyrir allmörgum áium og gaf
mér, þar sem ég var að vinna á
sjúkrahúsi úti á Iandi og birtist
með þessari grein. Hjúkrunarfræð-
ingar og læknar eiu oft sakaðir
um að þeir gleymi sjúklingnum í
allri tækninni og er það oft rétt-
mæt gagnrýni. Það er ekki ein-
göngu í kringum jólahátíðina sem
áherslur okkar eru brenglaðar. Við
hjúkrunarfræðignar og læknar
verðum sífellt að staldra við líkt
og aðrir til að íhuga hin raun-
verulegu gildi sem líf og störf okk-
ar miða við og eiga að þjóna.
Tæknin og tólin („dótið“ ef svo
má segja) eiga nefnilega að vera
í þjónustu okkar og vera okkur til
gagns og ánægju en ekki öfugt.
Guð gefi okkur öllum gleðilega
jólahátíð í faðmi þeirra sem elska
okkur eins og við erum.
Höfundur er leklor í
barnahjúkrun við Háskóla íslands.
■ IÐUNN hefur gefið út bókina
Kona að nafni Jackie eftir C.
David Heymann. Hér er á ferðinni
persónuleg ævisaga Jacqueline
Kennedy Onassis, konu sem hefur
í meira en aldarfjórðung hlotið
meiri frægð og umtal en flestar
kynsystur her.nar, segir í kynningu
Iðunnar.