Morgunblaðið - 20.12.1989, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1989
35
Pálmi Jónsson um frumvarp til fjáraukalaga;
„Þungur dómur yfir
fj ármálaslj órninni “
Mjög ósáttir við ýmsar greiðslur,
segir í neftidaráliti sljórnarliða
„FRUMVARP til fjáraukalaga
fyrir árið 1989 felur í sér beiðni
til Alþingis um að staðfesta ním-
lega 8.800 m.kr. ríkisútgjöld um-
fram fjárlagaheimildir," sagði
Pálmi Jónsson (S-Nv) í þingræðu
í gær. Hann sagði að frumvarpið
staðfesti í einu og öllu gagnrýni
sljómarandstöðunnar á fjárlög
líðandi árs og framkvæmd þeirra.
Að stærstum hluta stendur Al-
þingi frammi fyrir gerðum hlut.
Aðeins 285 m.kr. af þessum 8.800
m.kr., sem heimilda er leitað fyr-
ir, vóm ekki þegar eyddar eða
eyðsla fastmælum bundin. Meiri
hluti Qárveitinganefndar leggur
til að hafha 117 m.kr. eyðslutil-
lögum, samkvæmt frumvarpinu.
Eyðsla og skuldbindandi
ákvarðanir
Sighvatur Björgvinsson (A-Vl),
formaður fjárveitinganefndar, sagði
að framkvæmdavaldið hafi þegar
samþykkt aukafjárveitingar að fjár-
hæð 8 milljarða, og 802 milljónir
króna 1989. Þar af er þegar búið
að greiða 2.275 m.kr. ogtaka skuld-
bindandi ákvarðanir um greiðsiu
5.792 m.kr. Eftir stóðu 735 m.kr.,
sem ekki var búið að taka bindandi
eyðsluákvörðun um. ,
Af þeirri fjárhæð vóru 350 m.kr.
sem lagt var til að greiddar yrðu
sem endurgreiðsla .á söluskatti til
sjávarútvegs, iðnaðar, fiskeldis og
loðdýraræktar. Ennfremur 100
m.kr. til Hlutafjársjóðs.
Eftir stóðu því aðeins 285 m.kr.
sem segja má að fjárveitinganefnd
og' Alþingi hafi getað tekið afstöðu
til, hvort greiða ætti eða ekki. Niður-
staða fjárveitinganefndar var sú að
hún leggur til í breytingartillögum
sínum að af þessari fjárhæð
ógreiddra óg óskuldbundinna auka-
fjárveitinga verði tæpur helmingur
eða um 117 m.kr. ekki samþykktur
af Alþingi.
Fjárveitinganeftid mjög
ósátt við ýmsar greiðslur
fjárhæð 3,3 m.kr.“ Þá sagði Sig-
hvatur að nefndin gerði „alvarlega
athugasemd" við ákveðinn fjárlaga-
lið, „þátttaka alþingismanna í Alls-
heijarþingi Sameinuðu þjóðanna“,
það er greiðslu á „ferða- og dvalar-
kostnaði fyrir mann serh ekki er
alþingismaður", þótt fyrir liggi að
„óheimilt sé með öllu að greiða af
þessu viðfangsefni útgjöld vegna
annarra en alþingismanna ...“
Frumvarpið er harður
dómur yfir fjár
málastjórninni
Pálmi Jónsson (S-Nv) mælti fyr-
ir nefndaráliti stjórnarandstöðu,
sem fulltrúar Sjálfstæðisflokks og
Samtaka um kvennalista í fjáiveit-
inganefnd standa að-. Hann sagði
m.a. að þetta stjórnarfrumvarp um
fjáraukalög 1989 væri harður dóm-
ur yfir fjármálastjórn fjármálaráð-
herra og ríkisstjórnar. Sá dómur
sannar þrennt, sagði þingmaðurinn,
1) að afgreiðsla fjárlaga fyrir þetta
ár hefur reynzt óraunhæf, 2) að
fjármál ríkisins hafa farið hrapal-
lega úr böndunum í höndum fjár-
málaráðherrans og 3) að gagnrýni
stjórnarandstöðu við fjárlagagerð-
ina hefur verið staðfest af raun-
veruleikanum.
Fjárlög, sem kváðu á um tekjuaf-
gang, enda í a.m.k. fimm milljarða
króna halla. Frumvarp þetta að
fjáraukalögum staðfestir að útgjöld
umfram fjárlagaheimildir fara lang-
leiðina í 8.800 m.kr. Það eru ekki
raunsæ fjárlög eða eftirbreytniverð
fjármálastjórn sem slík niðurstaða
sýnir.
Frumvai'pið veitir fjárveitinga-
nefnd og Alþingi aðeins að hverf-
andi leyti aðstöðu til að hafna þeirri
ríkissjóðseyðslu umfram fjárlög,
sem það tíundar, þar sem aðeins
lítiil hluti umframeyðslunnar, það
er 285 m.kr. af 8.800 m.kr., er
ekki þegar ráðstafað. Alþingi stend-
ur að lang stærstum hluta frammi
fyrir gerðum hlut.
Fi-umvarp til fjáraukalaga gegnir
þó því gagnsama hlutverki að sýna
stefnuna og stjórnina á ríkisfjármál-
unum í réttu ljósi. '
Pálmi vakti athygli á ummælum
formanns fjárveitinganefndar þess
efnis að margar aukafjárveitingar
fjármálaráðherra hefðu ekki hlotið
samþykki nefndarinnar ef þær
hefðu verið lagðar fyrirfram fyrir
nefndina. Lýsti Pálmi andstöðu sinni
við það vald sem fjármálaráðherra
hefði tekið sér ásamt öðrum ráð-
herrum til þess að ráða starfsmenn
í sína þjónustu án nokkurra heim-
ilda.
Hvað voru Albert og
Þorsteinn að fela?
Ólafúr Ragnar Grímsson fjár-
inálaráðherra gagnrýndi málflutn-
ing Pálma Jónssonar harkalega.
Benti hann á að hann hefði í fyrra
lagt fram frumvörp til fjárlaga sem
Þorsteinn Pálsson og Albert Guð-
mundsson hefðu átt að leggja fram.
Með því að leggja fram frumvarp
til fjáraukalaga fyrir þetta ár nú,
væri hann í raun að færa vald aftur
til þingsins sem sjálfstæðismenn
hefðu tekið af því. Hann hefði held-
ur ekkert að fela í sínu ráðuneyti,
eins og reyndin virtist vera með
sjálfstæðismenn; að minnsta kosti
hefðu þeir ekki séð ástæðu til þess
að ræða lið fyrir lið fjáraukalög
áranna 1983 til 1986, þegar þau
hefðu verið lögð fram, enda greini-
lega um viðkvæmt mál að ræða.
Ráðherra taldi fullkomlega eðlilegt
að fjárveitinganefnd kæmi með ein-
hveijar breytingatillögur við frum-
varpið; það væri ekki gagnrýnisefni
að nefndin tæki á þann hátt virkan
þátt í gerð laganna. Ráðherra taldi
hins vegar að nefndin hefði ekki
breytt frumvarpinu í neinum megin-
atriðum.
,,Tímamótafjárlögin“
óraunhæf
Málmfríður Sigurðardóttir
(SK/Ne) kvað það rétt að fjárveit-
inganefnd hefði ekki breytt frum-
varpinu í neinum meginatriðum,
enda hefði það ekki verið hægt, þar
Pálmi Jónsson
sem greiðslur hefðu þegar farið
fram. Málmfríður sagði menn geta
verið sammála um það að ekki væri
unnt að búa þannig um hnúta að
fjárlög stemmdu upp á krónu, en
hins vegar hefði vísvitandi verið
gengið frá fjárlögum sem gæfu
ranga mynd, þar eð unnt hefði ver-
ið að sjá margt af útgjöldunum fyr-
ir. Taldi Málmfríður að „tímamótaf-
járlögin" fyrir þetta ár hefðu verið
óraunhæf og gagnrýni stjórnarand-
stöðunnar réttmæt. „Allar spár
stjórnarandstöðunnar hafa ræst og
á því ber ríkisstjórnin ábyrgð,“ sagði
Málmfríður.
Friður við sveitarfélögin
nauðsyn
Alexander Stefánsson (F/Vl)
sagði í ræðu sinni að með framlagn-
ingu frumvarpsins væri brotið blað
í meðferð ríkisfjármála. Fagnaði
þingmaðurinn frumkvæði ráðherr-
ans í þessu máli. Taldi Alexander
að aldrei væri unnt að ná tökum á
ríkisfjármálum, nema með þessum
vinnubrögðum. Alexander tók einn-
ig fram að það væri mjög mikil-
vægt, þegar fjárlög og fjáraukalög
væru afgreidd, að ekki ríkti ófriður
milli ríkis og sveitarfélaga vegna
verkskiptingar. Mikil vinna hefði
verið lögð í verkaskiptingarlögin og
því mætti ekki spilla.
Stofnanir á föst fjárlög
Svavar Gestsson menntamála-
ráðherra kom fram með þá athuga-
semd varðandi vinnubrögð fjárveit-
inganefndar að ekki ætti nefndin
einasta að yf irheyra yf irmenn stofn-
ana, heldur ætti nefndin einnig að
kaila á sinn fund viðkomandi fag-
ráðherra. Einnig taldi hann það
umhugsunarefni hvort ekki væri
rétt að koma ríkisstofnun eins og
til dæmis Þjóðleikhúsinu og Sin-
fóníuhljómsveitinni á föst fjárlög.
Með þessu móti yrði ábyrgð færð
til stofnananna. Við frumvarpið
sjálft kvaðst ráðherra hafa að at-
huga að ekki gengi að fella niður
aukafjárveitingu til Þjóðarbókhlöð-
unnar, þar sem þegar væri búið að
gera bindandi samninga. Einnig
gagnrýndi hann að ekki væri stað-
fest fjárveiting til meðferðarheimilis
fyrir unga fíkniefnaneytendur.
Hvað var Ragnar Arnalds
að fela?
Matthías Á. Mathiesen (S/Rn)
taldi fjármálaráðherra hafa í ræðu
sinni farið full fljótt yfir sögu, þann-
ig að hann hefði gleymt ýmsum
grundvallarstaðreyndum. Taldi
hann rétt að minna á það að þegar
sjálfstæðismenn hefðu setið í fjár-
málaráðuneytinu á síðasta áratug
hefðu fjáraukalög yfirleitt verið
lögð fram ári eftir eða tveimur. Þá
hefði ekki verið unnt að leggja fram
fjáraukalagafrumvarp á sama ári.
Hann taldi og rétt að benda á að
fyrrverandi fjármálaráðherra,
Ragnar Arnalds, liefði í sinni tíð
ekki lagt fram neitt fjáraukalaga-
frumvarp fyrir sín ár í sæti fjár-
málaráðherra. „Vildi hann leyna
einhveiju?“ Þingmaðurinn benti á
að frurhvarp til fjáraukalaga sem
lagt hefði verið fram og samþykkt
fyrir árin 1981 til 1986 á síðasta
þingi. Af þessum sex árum hefðu ' ‘
þijú fyrstu verið frá ráðherratíð
Ragnars Arnalds.
1,5 milljarður týnist
Kristinn Pétursson (S/Al)
minnti fjármálaráðherra á það að
að fyrir 14 mánuðum hefði hann
bent ráðherra á það að leggja þyrfti
fram á þessu ári fjáraukalög íyrir
árið 1989. Kristinn benti og á það
að hann hefði minnt ráðherra á það
þrisvar sinnum að ekki mætti eign-
færa skuld Verðjöfnunarsjóðs fisk--*
iðnaðarins. Ráðherra hefði hins veg-
ar ávallt hunsað spurningar hans
um þetta efni og ekki svarað. Benti
Kristinn á að forsætis- og sjávarút-
vegsráðherra hefðu gefið yfirlýs-
ingu um það að frystingin þyrfti
ekki að endurgreiða verðbætur
Verðjöfnunarsjóðs. Væri því ekki
unnt að eignfæra þessa upphæð í
ríkisreikningum. Taldist Iíristni svo
til, að þegar reiknað væri með þess-
ari 1,5 milljarðs skuld og því að
fjáraukalögin tækju ekki til desemb-
ermánaðar, væri hallinn á ríkissjóði
, fyrir síðasta ár 10 milljarðar.
Umræðum um fjáraukalög var
haldið áfram á kvöldfundi í gær-
kvöldi. f-.
Formaður fjárveitinganefndar
gerði í ítarlegu máli grein fyrir verk-
lagi og breytingartillögum fjárveit-
inganefndar. Hann sagði nefndina,
fulltrúa stjórnar og stjórnarand-
stöðu, sammála um ýmsar breyting-
artillögur, svó sem varðandi við-
haldsverkefni á Bessastöðum, stofn-
kostnað Stýrimannaskóla, Vegagerð
ríkisins, hafnamál o.fl. Agreiningur
væri um önnur atriði.
Formaðurinn sagði að fjárveit-
inganefnd hafi markað þá megin-
stefnu að gera ekki tillögur um að
felldar verði niður greiðsluheimildir
vegna aukafjárveitinga sem þegar
er búið að inna af hendi eða skuld-
binda. Engu að síður væri nefndin
„mjög ósátt við ýmsar þær greiðslur
sem ákvarðanir hafi þannig verið
teknar um og búið er að inna af
hendi og myndi ekki hafa lagt til
að þær yrðu samþykktar ef Alþingi
gæti nokkru þar um breytt".
Nefndi hann m.a. til greiðslu
„sem færð er undir landbúnaðar-
ráðuneytið vegna tilraunastarfsemi
Silfurstjörnunnar hf. með sjótöku
úr borholum í sandi til laxeldis að
Guðrún Helgadóttir, forseti Sameinaðs þings:
Þinghald milli jóla og nýárs
AGREININ GUR um málefui
Borgarspítala og kostnað við
tannlæknaþjónustu mun að sögn
Guðrúnar Helgadóttur, forseta
Sameinaðs þings, leiða til þess að
þing verði haldið milli jóla og
nýárs. Telur Guðrún að harka sú
sem hlaupin sé í stjórnarandstöð-
una sé ekki komin úr þinginu.
Guðrún sagði í samtali við Morg-
unblaðið í gær að undanfarið hefðu
menn lagt hart að sér við að ná sam-
komulagi um þingstörfin á næst-
unni. Sagði hún að stjórnin hefði
boðist til þess að fresta fjórum af
sínum málum fram yfir nýár, þingi
lyki 21. desember og það hæfist aft-
ur 22. janúar. „Það var hins vegar
ekki búið að afgreiða ágreining varð-
andi Borgarspítalann og kostnað við
tannlækningar. Voru tveir menn sett-
ir í það í nótt að leita samkomulags
en án árangurs.“ Taldi Guðrún það
fráleitt að fallast á óskir sjálfstæðis-
manna um það að ríkið greiði allan
kostnað við Borgarspítalann en
Reykjavík ráði honum. Einnig taldi
hún það fráleitt að fallast á þá kröfu
Davíðs Oddssonar um að ríkið taki
á sig 359 milljóna kostnað vegna
tannlækninga. „Við hirðum ekki um
samkomulag á þessum nótum,“ sagði
Guðrún.
Guðrún taldi það liggja ljóst fyrir
að tefja ætti þingstörf. Kvaðst Guð-
rún harma það mjög ef ekki tækist
að klára þingstörf fyrir jólahlé og
boða þyrfti fund milli jóla og nýárs.
kæmi það sér illa fyrir þingmenn
utan af landi.
í samtali við Morgunblaðið um
Guðrún Helgadóttir
kvöldmatarleytið sagði Guðrún að
líkur væri á kvöld- og næturfundi
til að afgreiða fjáraukalög. Að lok-
inni umræðu um þau tækju við fund-
ir í deildum og því næst yrði Samein-
að þing kallað aftur saman til að
fjalla um skýrslu utanríkisráðherra
um EB/EFTA-viðræðurnar. Deilda-
fundir eru fyrirhugaðir á miðvikudag
og síðasta umræða fjárlaga á
fimmtudag. Þingfundir verða á
föstudag, en ekki taldi Guðrún líkur
vera á fundi á laugardag.
Guðrún taldi það vera afskaplega
sérstæða stöðu að stjórnarandstaðan
reyndi á svo augljósan hátt að reyna
að koma í veg fyrir afgreiðslu tekju-
öflunarfrumvarpa og fjárlaga á til-
settum tíma. „Þetta er afar sérkenni-
leg harka, sem ég hygg að komi
ekki úr þinginu," sagði Guðrún og
átti þá við Davíð Oddsson borgar-
stjóra.
STRANDGATAN HAFNARFIRÐI
Verslun og þjónusta. Verið velkomin.
Miðbæjarsamtökin.