Morgunblaðið - 20.12.1989, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1989
27
Forsetaembættið í Tékkóslóvakíu:
Forsætisráðherr-
ann mælir með Havel
Cestmir Cisar dregur framboð sitt til baka
Prag. Reuter.
MARIAN Calva, forsætisráðherra Tékkóslóvakíu, hvatti í gær til
þess að þingmenn kysu andófsmanninn og leikskáldið Vaclav Havel
í embætti forseta fyrir árslok. Er Calva flutti stefnuræðu ríkisstjórn-
arinnar sagði hann nauðsynlegt að kjósa nýjan þjóðhöfðingja sem
fyrst til að tryggja stöðugleika í landinu og sýna öðrum þjóðum að
landsmenn gætu leyst vandamál sín með virðulegum hætti.
Cestmir Cisar, sem var mennta-
málaráðherra í stjórn Alexanders
Dubceks 1968, hefur dregið fram-
boð sitt í forsetaembættið til baka
og lýst stuðningi við Havel. Leið-
togar Þjóðarflokksins og Sósíalista-
flokksins, tveggja sjálfstæðra smá-
flokka, vilja einnig Havel í forseta-
stólinn.
Havel hefur sagt að hann muni
aðeins gegna embættinu þar til
nýtt, lýðræðislega kjörið þing kem-
ur saman á næsta ári. Er Calva,
sem er félagi í kommúnistaflokkn-
um, lýsti stuðningi ríkisstjórnarinn-
ar við Havel, fagnaði fólk á áhorf-
endapöllum þingsins ákaft en í
þingsalnum, þar sem kommúnistar
eru í miklum meirihluta, vom við-
brögð kuldalegri. Sérstakur neyðar-
fundur flokksins hefst í dag, mið-
vikudag, og er þar ætlunin að taka
afstöðu til kjörs forseta í stað
harðlínumannsins Gustavs Husaks
sem sagði nýlega af sér að kröfu
andófsmanna.
„Efnahagsstefnan síðastliðna
áratugi hefur brugðist," sagði Calva
í ræðu sinni. Hann sagði þjóðina
verða að ná tökum á nýjustu tækni,
hverfa frá þungaiðnaði og námu-
vinnslu, stuðla yrði að frekari þróun
í gjaldeyrismálum og opna hag-
kerfið. Langtímamarkmiðið væri að
koma á markaðsbúskap, bæta
lífskjörin og nýta náttúruauðlindir
betur en fram til þessa. Gerðar yrðu
sérstakar ráðstafanir til að vernda
umhverfið og jafnframt tók Calva
undir fyrri yfirlýsingar Jiri Dienst-
biers utanríkisráðherra um að unnið
yrði að brottför sovéska herliðsins
frá landinu.
Vilja óháðan kommúnistaflokk í Litháen
Reuter
Þing kommúnistaflokksins í Sovétlýðveldinu Litháen
hófst I gær. Þingið kann að reynast sögulegt fyrir
þær sakir að fastlega er búist við að lögð verði fram
tillaga þess efnis að kommúnistar í lýðveldinu segi
skilið við Kommúnistaflokks Sovétríkjanna. Safnað-
ist fjöldi manns í gær saman við Óperuhúsið í höfuð-
staðnum, Vilnius, til að leggja áherslu á þessa kröfu
alþýðu manna þar. í síðustu viku samþykkti Æðsta
ráð Litháen, fyrst Sovétlýðvelda, að nema úr gildi
stjórnarskrákvæði það sem kveðið hefur á um for-
ystuhlutverk kommúnistaflokksins í lýðveldinu og
heimila starfsemi stjórnmálaflokka og samtaka.
Heimildarmenn sem Morgunblaðið ræddi þá við í
Litháen kváðust telja að einungis með því að segja
skilið við flokkinn í Moskvu ættu kommmúnistar í
Litháen möguleika í kosningum sem fram fara til
Æðsta ráðsins í marsmánuði.
Bretland:
100 manns
létust á
einni viku
London. Reuter.
YFIR 100 manns létust af völdum
inflúensufaraldursins í Bretlandi í
fyrstu viku desembermánaðar,
samkvæmt opinberum tölum sem
birtar voru í gær.
Látnum af völdum faraldursins
sem nú gengur fór að fjölga um
miðjan nóvember. I fyrstu viku des-
ember létust 102 af völdum veikinn-
ar.
Lyfjafyrirtæki hafa flutt inn bólu-
efni frá meginlandi Evrópu og
Bandaríkjunum. Meðal þeirra sem
veikst hafa eru Elísabet II drottning
og systir hennar, Margrét prinsessa.
Mótmæli gegn ógnarstjórninni í Rúmeníu:
Laszlo Tokes hefiir sætt of-
sóknum undanfarna mánuði
Vín. Reuter.
MOTMÆLIN gegn ógnarstjórninni í Rúmeníu brutust út um helgina
í borginni Timisoara í vesturhluta landsins þegar yfirvöld reyndu
að hneppa 37 ára gamlan ungverskan prest, Laszlo Tokes, í varð-
hald. Tokes hefúr sætt ofsóknum yfirvalda undanfarna mánuði og
á myndbandi sem smyglað var úr landi fyrir skemmstu segir hann
að rúðurnar á húsi sínu séu brotnar á hverri nóttu.
Eva Maria Barki, lögmaður
Tokes, sem hefur aðsetur í Vínar-
borg, sagði á mánudag að hann
hefði flutt messu að morgni
sunnudags en síðan hefði ekkert
til hans spurst. „Síminn hefur
ekki verið í lagi hjá honum um
nokkurt skeið,“ sagði hún. „Hann
virðist bara í lagi þegar hann fær
símhótanir.“ Hún segir að ofsókn-
ir á hendur prestinum hafi byrjað
fyrir alvöru þegar hann veitti
kanadískri sjónvarpsstöð viðtal í
ágústmánuði síðastliðnum. Þar
gagnrýndi hann mannréttindabrot
í Rúmeníu og meðferð á ung-
verska minnihlutanum í landinu.
Talið er að íbúar Rúmeníu séu 23
milljónir og þar af er 1,7 milljón
Ungverja. Tokes hefur m.a. verið
sakaður um að vera njósnari kap-
ítalista. Hann var rekinn frá
brauði sínu í september síðastliðn-
um. 2. nóvember sl. réðust fjór-
ir grímuklæddir menn vopnaðir
hnífum inn á heimili Tokes. Prest-
urinn var barinn og segir Barki
það hafa bjargað lífi hans að hann
var með gesti sem gátu komið
honum til hjálpar. •
Tokes er kvæntur og á fjögurra
ára gamlan son. Fyrir hálfum
mánuði var hann sendur til afa
síns og ömmu vegna þess að To-
kes var farinn að óttast alvarlega
um líf sitt og fjölskýldu sinnar.
Eiginkona Tokes á von á öðru
barni þeirra hjóna.
Austurríska sjónvarpið sýndi
myndband með frásögn prestsins
á mánudagskvöld. Myndbandinu
var að sögn smyglað til Ungveija-
lands fyrir tveimur vikum. Þar
lýsir Tokes þeim ógnunum sem
fjölskylda hans hefur orðið fyrir:
„Þeir brutust inn í íbúðina hjá
okkur og síðan höfum við ekki
haft stundlega frið,“ segir hann
á móðurmáli sínu, ungversku.
Reuter
Ungverski presturinn Laszlo
Tokes.
„Rúðurnar eru brotnar á hveijum
degi og núna eru þeir farnir að
bijóta þær í kirkjunni líka...
Vinir okkar gista hjá okkur. Næt-
urnar eru hræðilegar. Ég óttast
um eiginkonu mína eftir að við
sendum son okkar á öruggari
stað,“ segir hann styrkri röddu.
„Ég beiðist hjálpar, hjálpar frá
þeim sem hana geta veitt.“
Fóðu þér Raclette plus-tœkið fró SIEMENS og haltu
ostbráðarveislu!
Ostbráð (eða ,,Raclette“) er svissneskur sœlkeramatur. Undirstaða notarlegs ostbráðarkvölds er
ostbráðartœkið Raclette plusfrá Siemens, ostur, soðnar kartöflur og perlulaukur en vitaskuld
eru engin takmörkfyrir því hvað nota má. Þar reynir á hugmyndaauðgi þeirra sem taka þátt í
máltíðinni.
Auk þess er tœkið notað til glóðarsteikingar, pönnukökubaksturs og til að útbúa bökur, kökur
og ofnrétti. Allt gerist þetta við matarborðið sjálft. Nú þarf gestgjafinn ekki lengur að standa
við eldavélina heldur situr við borðið með öðrum. Hver þjónar sér sjálfur og hlaupfram í
eldhús eru úr sögunni.
Með tœkinu fylgir vandað leiðbeininga- og matreiðslukver á íslensku.
Verð: 7190,- kr.