Morgunblaðið - 25.01.1990, Blaðsíða 15

Morgunblaðið - 25.01.1990, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1990 15 —i- Niðjar sálmaskálds Bókmenntir Sigurjón Björnsson Hallgrímur Pétursson og Guðríður Símonardóttir. Niðjatal með 1.400 myndum. Ari Gíslason tók saman. I. bindi XLVI + 463 bls; II. bindi 613 bls. Bókaútgáfan Þjóðsaga. Reykjavík 1989. Þetta er líklega lengsta niðjatal sem gefið hefur verið út á íslandi,' því að þrettán liðir eru raktir frá ættföðurnum. Hann var fæddur 1614 og ættmóðirin 1598. Mann- flest er það þó ekki. Niðjar teljast hér liðlega sjö þúsundir. En nokkuð vantar þó á að öllu sé til skila haldið. Líklegast hefði enginn veg- ur verið að rekja alla niðja séra Hallgríms og Guðríðar vegna heimildaskorts ef svo hefði ekki viljað til að fyrstu sex ættliðirnir eru einstaklega fámennir. Aðeins eitt bama þeirra, Eyjólfur, eignað- ist afkomendur. Tvö af börnum Eyjólfs, Magnús (líklega) og Guð- rún, eignuðust niðja. Magnús Ey- jólfsson fluttist ungur til útlanda og kvæntist þar. Bókarhöfundi tókst ekki að afla neinnar vitn- eskju um afkvæmi hans. Þau eru því ekki hér að finna, hvort heldur þau urðu fá eða mörg. Allt niðjata- lið er því í raun frá Guðrúnu sonar- dóttur Hallgríms og Guðríðar. En svo hæg^ gengur þessi ætt fram að þegar kemur í sjötta lið frá ættforeldrum er einungis frá fjórt- án manns að rekja áfram. Höfund- ur hefur af þeim sökum þann hátt á, sem mjög er skynsamlegur, að gera í formála fyrra bindis (bls. IX) ættartöflu yfir sex fyrstu ætt- liðina. Neðsta línan í töflunni er sjötti liðurinn, þ.e. þeir fjórtán sem urðu forfeður yngri ættliða. Nöfn þessara fjórtán eru svo prentuð hægra megin á hverri opnu, svo að lesandi veit ávallt hvernig hann getur rakið til Hallgríms og Guðríðar. Að loknum greinargóðum for- mála hefur höfundur samið stutt og prýðilega vel gert ágrip um ævi Hallgríms Péturssonar og konu hans. Þar fer á eftir erindi sem Sigurbjörn Einarsson biskup flutti um Guðríði Símonardóttur við af- hjúpun á minnisvarða um Guðríði í Vestmannaeyjum 17. júní 1985. Þar eru í eitt skipti fyrir öll kveðn- ar niður þjóðsögur um heiðingdóm, geðvonsku og illt innræti þessarar margumtöluðu kvenpersónu. Næst á undan niðjatalinu eru lítillega raktar framættir Hallgríms og Guðríðar og greint frá nánasta frændgarði þeirra. Ari Gíslason Síðan hefst sjálft niðjatalið, sem er á tíunda hundrað blaðsíður með miklum fjölda mynda. Bókinni lýk- ur með mikilli skrá um nöfn niðja og maka þeirra. Um sjálft niðjatalið hef ég ekki margt að segja, því að ég hef ekki getað borið það saman við aðrar heimildir. Sjálfsagt er eitthvað um villur, annað er í raun óhugsandi í jafn stóru verki. Uppsetning þess er að flestu leyti prýðileg. Fylgt er algengri merkingu, þ.e. ættliðir eru merktir með tölustaf og systk- inaröð innan hvers ættliðar með bókstöfum. Nöfn niðja og föður- nöfn eru feitletruð og hver ættliður hefur tiltekna línulengd, sem er til mikils hagræðis við lestur. Dálítið ruglingslegt þykir mér þó að allar upplýsingar um hjúskap, barns- feður og -mæður niðja skuli ekki vera á einum stað, þar sem viðkom- andi er fyrst skráður. í svo löngu niðjatali sem þessu verður stundum langt á milli. Tiltekin línulengd, svo og upplýsingar í svigum, kemur þó líklega yfirleitt í veg fyrir mis- skilning. Eitthvað er misjafnt hversu nálægt nútímanum upplýs- ingar um núlifandi fólk eru. Stund- um virðast mér þær nokkuð gaml- ar og því orðnar úreltar í sumum tilvikum. Allur ytri frágangur þessa verks, hönnun, prentun og bók- band, er mjög smekklegt og vel gert. Bindin tvö eru í fallegri og skreyttri öskju. Areiðanlega mun margur vilja eiga þetta mikla ætt- fræðiverk. Að baki því liggur ára- tuga vinna og einstök elja sem ber að þakka. GLEÐILEGT NÝITAR Nú kveðjum við ár slöngunnar og hefjum nýtt samkvæmt kínversku tímatali - ár hestsins. Við byrjum hátíðina að kínverskum sið á litla gamlársdag sem ber upp á föstudaginn 26. janúar. Við á Sjanghæ fögnum nýja árinu og höldum jafnframt upp á 5 ára afmæli okkar, og bjóðum af því tilefni sérstakan hátíðarmatseðil á góðu verði út janúar. FORRÉTTUR: SHAO MAI - gufusoðnar rækjur í „Dumpling" AÐALRÉTTUR: MU HSU Pork - ofnsteikt svínakjöt Nautakjöt - woksteikt í mildri sósu Smokkfiskur - djúpsteiktur með Szehuang pipar v Svínarif Wahsi EFTIRRÉTTUR: Kaffi eða kínverskur bjór Verð: 1.290,- kr. á mann. Sendum heim. Laugavegí 28 b. Símí 16513. « Á síðasta áratug sóttu 2 milljðnir íslendinga “ íslenskar leiksýningar. ■ Á sama tíma sáu 2,6 milliönir íslendinga _ íslenskar kvikmyndir. íslensk kvikmyndagerð er sannarlega stærsta þjodleikhusid.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.