Morgunblaðið - 25.01.1990, Blaðsíða 19

í kjölinn. Það eru ekki allir svo
lánssamir að eiga vináttu ömmu
sinnar og afa. Við höfum lært svo
margt af þeim og þau hafa alltaf
skilið okkur svo vel. Minnist ég
þess t.d. þegar ég var nýflutt í
Mosfellssveit og þekkti þar engan
á svipuðu reki, að auglýst var ball
í Kjósinni. Mig langaði auðvitað að
fara en hafði ekki þor til að fara
ein. Amma og afi höfðu einhvern
veginn frétt af ballinu — skildu
unglinginn — og hvöttu mig ein-
dregið til að fara. Amma dró fram
vesti af afa, sem þá var í tísku, því
sveitapíunni fannst hún ekkert eiga
til að fara í. Enn færðist ég undan,
en þá höfðu þau í hótunum við mig
— ef ég færi ekki ein — þá kæmu
þau bara með mér. Það varð úr að
ég fór — þau keyrðu mig í rútuna
— og ég skemmti mér vel.
Afi trúði þvi að vinnan göfgaði
manninn og fór eftir því. Ef hann
var ekki á fundum eða að bjarga
hinum og þessum málum, var unnið
af kappi í garðinum, þar sem hann
hefur gróðursett hundruð tijáa,
dyttað að þakinu eða kartöflurækt-
in tekin með glans. Áhugamál hans
voru fjölmörg, en afi gaf sér alltaf
tíma til að ræða við okkur krakk-
ana um það sem okkur lá á hjarta
og opna hugi okkar nýjum heimum.
Hann ræddi við okkur eins og full-
orðið fólk og virti skoðanir okkar.
Einhvern veginn var það svo að afi
var aldrei „afi gamli“ í huga manns.
Hann var ungur í anda, opinn fyrir
nýjungum, fullur af hugmyndum
og hugsjónum. Það eru eflaust ekki
margir rúmlega tvítugir sem leita
ráða hjá afa sínum varðandi efni í
lokaritgerð og til að fá hugmyndir
um hvað sé efst á baugi, en enginn
var betur að sér um það en hann.
Það voru svo ótal margir sem leit-
uðu til hans og síminn hringdi títt,
enda stríddum við honum stundum
á þessu og kölluðum hann Símon.
Afi hafði stórt hjarta þar sem
rúm var fyrir alla. Hann barðist
fyrir velferð þeirra sem heilsuleysi
hrjáir, það einkenndi hann alla tíð
að hann hugsaði fyrst og fremst
um aðra.
Það var mjög gaman að skrifast
á við afa og ömmu þegar maður
var fjarri Mosfellssveitinni. Bréfin
voru sannkallaður gleðigjafi —
skemmtilega skrifaðar fréttir af
fjölskyldunni, landsins málefnum,
helstu nýjungum og oftar en ekki
fylgdi vísukorn með.
Afi var heillandi maður, sögurnar
af honum eru sveipaðar ævintýra-
ljóma. Hann var nokkuð spar á þær
sjálfur en maður fékk að heyra þær
frá öðrum. Hann var sérstaklega
hógvær og þrátt fyrir einstakt ævi-
starf, heyrði maður hann aldrei
stæra sig af nokkrum hlut og helst
eigna öðrum heiðurinn af eigin
verkum. Jú, afi var nefnilega einn
af þeim fáu mönnum, þar sem verk-
in skipta máli, en ekki eigið frama-
pot.
Afi talaði ekki endalaust um hlut-
ina, heldur dreif hann í að fram-
kvæma þá, hann hvatti mann til
að hugsa skapandi og leyfa hugan-
um að fljúga hátt.
Afi var sannur vinur. Okkur þótti
svo undur vænt um hann og þó að
erfitt sé að kveðja, vitum við að
minningin um hann á eftir að hjálpa
okkur til að rata rétta vegu.
Elsku amma mín, þú varst stoð
afa og stytta í hans mikla ævi-
starfi. Guð styðji þig og styrki.
Eva
Það er bjart yfir þeim minningum
sem streyma fram í hugann þegar
Oddur Olafsson, fyrrverandi al-
þingismaður og yfirlæknir á
Reykjalundi, er kvaddur hinstu
kveðju.
Þegar þau hjón Oddur og Ragn-
heiður settust að í Reykjalundi eft-
ir að Vinnuheimilið var stofnað voru
aðstæður aðrar í sveitinni okkar (nú
Mosfellsbæ). Ekki voru íbúarnir
fleiri en svo að menn tóku þátt í
gleði og sorgum hver annars enda
samkenndin mikil.
Þá var heilbrigðisþjónustan með
öðrum hætti én nú. Héraðslæknir-
inn hafði aðsetur í Reykjavík, ekki
kominn sjálfvirkur sími, samgöngur
með öðrum hætti og bílakostur
minni en nú þekkist.
Því kom það eins og af sjálfu sér
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1990 19
að 'menn fóru að leita til Odds í
Reykjalundi ef eitthvað bjátaði á,
svo sem ef sauma þurfti spor í
skurfu á smáfólkinu eða að leita til
læknis eftir að símstöðin lokaði á
kvöldin.
Aldrei taldi Oddur eftir sér spor-
in á bæina eða viðtökurnar á lsekna-
stofunni á Reykjalundi. Ég er
reyndar ekki viss um að sveitungar
hafi leitt hugann að því að við áttum
ekkert tilkall til þjónustu á Reykja-
lundi enda aldrei látnir finna annað
en allt væri sjálfsagt sem gert var.
Þannig var Oddur Ólafsson,
mannvinur í þess orðs fyllstu merk-
ingu. Þetta mæddi ekki síður á
heimilinu, en Ragnheiður er sömu
gerðar og Oddur. Heimilið var ætíð
opið gestum og gangandi.
Þannig hefur lífsstarf hans verið
alla tíð, að vinna að mannúðarmál-
um og hjálpa fólki til sjálfshjálpar.
Það er áreiðanlega á engan hallað
þó fullyrt sé að íslenska þjóðin eigi
honum ekki síst að þakka að hér
tókst að uppræta berklaveikina,
enda var Oddur og brautryðjenda-
starf hans á því sviði vel þekkt og
virt á erlendum vettvangi.
Við sveitungar hans eigum hon-
um mikið að þakka, því að hann lét
sig einnig varða hin ýmsu hags-
muna- og velferðarmál sveitar
sinnar og sat m.a. í sýslunefnd Kjós-
arsýslu í 25 ár.
Sú velvild og það góða samstarf
sem ætíð hefur ríkt milli sveitarfé-
lagsins og ráðamanna Reykjalundar
fyrr og síðar urðu til þess að árið
1966 var sett á stofn samstarfs-
nefnd Álafosslæknishéraðs (Mos-
fells-, Kjalarness-, Kjósar- og Þing-
vallahrepps) til að vinna að því að
skipan heilbrigðismála í héraðinu
yrði breytt á þá lund að Reykjalund-
ur yrði miðstöð læknishéraðsins og
að héraðslæknirinn fengi þar að-
stöðu.
Segja má að sú þjónusta sem
heilsugæslustöðin að Reykjalundi
veitir íbúum læknishéraðsins sé
bein þróun þeirrar velvildar og fyrir-
greiðslu sem Oddur sýndi sveitung-
um sínum frá upphafí.
Meðan Oddur starfaði sem yfir-
læknir á Reykjalundi lét hann ekki
mikið að sér kveða í stjórnmálum
á opinberum vettvangi. Hann gaf
fyrst kost á sér i framboð til Al-
þingis fyrir Sjálfstæðisflokkinn árið
1971 og sat á þingi í tvö kjörtíma-
bil eða 8 ár.
Þegar hann fór í framboð í vor-
kosningum 1978 hafði hann á orði
að það yrði í síðasta sinn þar sem
hann yrði sjötugur á kjörtímabilinu.
En haustið 1979 var þing óvænt
rofið og efnt til kosninga á ný í
desember sama ár.
Fáa grunaði að kjörtímabilið yrði
svo stutt sem raun varð á, aðeins
eitt og hálft ár, en Oddur stóð við
orð sín og fór ekki aftur í framboð
í desemberkosningunum 1979. Þess
í stað hvatti hann mig til að fara
í prófkjörið af fullum krafti og lét
ekki sitja við orðin tóm heldur opn-
uðu þau hjón Oddur og Ragnheiður
heimili sitt að Hamraborg og buðu
mér þar aðstöðu fyrir kosninga-
skrifstofu. Þannig voru þau hjónin
gestrisin og full af velvilja. Ekkert
mál að opna heimili sitt fyrir öllu
því ónæði sem fylgir slíkum umsvif-
um.
Það var mér vissulega mikill
styrkur að eiga slíkan stuðnings-
mann sem Oddur reyndist mér alla
tíð og fyrstu skref mín á Alþingi
voru stigin með hans góðu ráðum.
Sjálfri fannst mér ekki tímabært
fyrir Odd að hætta á Alþingi. Ég
vissi vel að hann átti þar mörgu
góðu verki ólokið fyrir málefni ör-
yrkja sem hann alla tíð og fram á
síðustu stundu lét sig miklu varða.
Það er engin tilviljun að sú rödd
heyrist oft innan samtaka öryrkja
að þeir eigi engan talsmann á Al-
þingi síðan Oddur hætti þar.
Þegar ég hóf störf á Alþingi lagði
Oddur mér til ýmis góð mál sem
hann hafði sjálfur ætlað að vinna
að. Þau létu ekki mikið yfir sér en
skiptu máli fyrir þá hagsmunaaðila
sem þau sneru að. Fyrir það vega-
nesti sem hann gaf mér strax í
upphafi verð ég honum ævinlega
þakklát, og fyrir þá vinsemd og
hollráð sem ég hef notið frá hendi
þeirra hjóna, Odds og Ragnheiðar,
fyrr og síðar.
Við Jóel sendum Ragnheiði,
börnunum og fjölskyldum þeirra
innilegar samúðarkveðjur um leið
og við þökkum vináttu þeirra og
góðvild alla tíð.
Blessuð sé minning Odds Ólafs-
sonar.
Salome Þorkelsdóttir
Kveðja firá
Sjálfstæðisflokknum
Með Oddi Ólafssyni lækni og
fyrrum alþingismanni er genginn
mikill mannkostamaður, sem setti
svip sinn á þjóðlíf okkar íslendinga
um hálfrar aldar skeið með mjög
sérstökum hætti.
Bóndasonurinn frá Kalmanstjörn
í Höfnum sem hlaut þau örlög á
námsárum sínum að heyja baráttu
við hinn „hvíta dauða“ lét sér ekki
nægja að sigra í þeirri orrustu,
heldur gerðist hann foringi í því
stríði sem háð var.
Öllum er kunnur sá árangur sem
náðist og verður hann skráður
gullnu letri á spjöld íslandssögunn-
ar og nöfn þeirra sem að því stóðu
í minnum höfð.
Oddur Ólafsson lét sér ekki
nægja góðan árangur í baráttunni
við sjúkdóminn. Hann gerðist einnig
forystumaður þeirra sem á félags-
legum grundvelli veittu hjálp og
aðstöðu til endurhæfingar og starfa
svo til fyrirmyndar hefur verið og
vakið mikla athygli erlendra aðila.
Samfélagið verður að sjálfsögðu
að sýna skilning og veita þann
stuðning sem þörf er á. Oddur
Ólafsson læknir taldi ekki eftir sér
að vinna að áhugamálum sínum á
vettvangi sveitarstjórna og þjóð-
mála. Þar hlaut hann trúnað til
margvíslegra starfa og gat beitt
kröftum sínum fram á síðasta dag
til þess að hyggja að heilbrigðismál-
um þjóðar sinnar með sérstöku til-
liti til sjúkra og fatlaðra.
Oddur Ólafsson var alþingismað-
ur Reykjaneskjördæmis fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn 1971-1979, en oft
áður hafði nafn hans verið nefnt
en þá gafst ekki tími til þeirra
starfa. A Alþingi sem annars staðar
var Oddur Ólafsson hinn hugljúfi
samstarfsmaður, sem með lagni og
lipurð kom fram málefnum skjól-
stæðinga sinna studdur dyggilega
af eiginkonu sinni, frú Ragnheiði
Jóhannesdóttur.
Við lát Odds Ólafssonar minnast
Reyknesingar hans með virðingu
og miklu þakklæti, það gerir þjóðin
öll.
Sjálfstæðisflokkurinn kveður
mikilhæfan forystumann og þakkar
ómetanlega liðveislu hans og áhrif.
Við sendum frú Ragnheiði og
fjölskyldu hennar samúðarkveðjur.
Matthías Á. Mathiesen
Mikinn öðling hefur dauðinn nú
að velli lagt, Odd Ólafsson lækni
og alþingismann á Reykjalundi. Mín
fyrstu kynni af Oddi voru árið 1941
þegar ég, átján ára unglingur, kom
sem berklasjúklingur að Vífilsstöð-
um. Þá voru þar á þriðja hundrað
berklasjúklinga. Hlutverk læknis á
Vífílsstöðum var þá margþættara
en nú. Hann var okkur sjúklingun-
um hvort tveggja í senn læknir og
heimilisfaðir og í raun allan sólar-
hringinn á vakt. Þá er ótalin sú
ábyrgð sem hann tók á sig, að
byggja upp andlegt þrek þeirra sem
þar tókust á við jafn banvænan
sjúkdóm og berklaveikin var. Þetta
tókst Oddi með ágætum. Skilningur
hans á okkur sjúklingunum byggð-
ist bæði á þekkingu hans sem lækn-
is og því að hann hafði sjálfur
þreytt fangbrögð við þennan sjúk-
dóm. Framsýni Odds í þessari bar-
áttu náði einnig til þess að vinna
að því að skapa þeim sem unnu bug
á sjúkdómnum aðstöðu til endur- ,
hæfíngar svo þeir yrðu færir um
að taka þátt í venjulegu lífi.
Eitt af því sem einkenndi Odd
Ólafsson var hve mikill vinur hann
var sjúklingum sínum. Hann hafði
jafnvel samband við okkur áratug-
um saman eftir að hælisvist okkar
lauk. Slíkur maður hlaut því að
uppskera ást og virðingu okkar.
Það er oft sagt að maður komi
í_ manns stað. Við, sjúklingar Odds
Ólafssonar, fáum engan séð er þar
komi til greina svo jöfnuður verði.
í okkar huga var enginn sem Oddur.
Við hjónin þökkum honum og
fjölskyldu hans hjálp þeirra og
umhyggju sem entist allt til hans
hinstu stundar. Við sendum fyöl-
skyldu hans okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur í þeirra miklu sorg.
Karl Árnason
Kveðja frá
Læknafélagi íslands
í dag er til moldar borinn Oddur
Ólafsson, fyrrum yfírlæknir á
Reykjalundi og alþingismaður.
Hann andaðist á Reykjalundi 18.
jan. sl. á 81. aldursári.
Lokið er löngum og gifturíkum
ferli og eftir standa merkin um
ómetanleg störf jafnt á sviði læknis-
fræðinnar sem á vettvangi félags-
mála og fyrst og fremst í þágu
berklaveikra og fatlaðra. Starfsemi
sambands íslenskra berklasjúklinga
og Vinnuheimilisins á Reykjalundi
er samofin nafni Odds Ólafssonar
og hið sama á við um starfsemi
Öryrkjabandalags íslands síðar og
starfið að Múlalundi og í Múlabæ.
Oddur Ólafsson var hér alls staðar
í forystu. Hann kynntist ungur
berklum af eigin raun og ákvað að
berjast fyrir heilsu og endurhæf-
ingu berklasjúkra. Sjúkir komust
til sjálfsbjargar og minnisvarðinn
sem eftir stendur er um eitt mesta
afrek þjóðarinnar á þessari öld.
Þegar sigur var unninn yfír berkla-
veikinni tók við baráttan fyrir mál-
efnum fatlaðra og nú sýna merkin
einnig verkin þar.
Oddur Ólafsson naut fádæma
trausts. Hann var því skipaður í og
gegndi formennsku í fjölmörgum
nefndum og ráðum, sem öðru frem-
ur fjölluðu um velferðarmál og þá
sérlega málefni berklasjúkra og
fatlaðra, en hann átti einnig sæti í
stjórnum alþjóðasamtaka, bæði um
berklavarnir og um málefni öryrkja.
Oddi Ólafssyni var sýndur margvís-
legur heiður. Læknafélag íslands
gerði hann að heiðursfélaga sínum
vegna merkra starfa hans.
Hinn aldni kollega og heiðurs-
maður er nú kvaddur með virðingu
og þökk og hluttekning vottuð að-
standendum hans.
Fleiri minningargreinar
um Odd Ólafsson birtast í
blaðinu næstu daga.
I
KYNNINGARFUNDUR I DAG
Stjórmmarfélag íslands og Vinnuveitenda-
samband íslands bjóða þér til kynningar á
athyglisverðu stjórnunar- og upplýsingatœki,
hugbúnaði fyrir tölvur, sem nefnist
Greining ársreikninga.
Hugbúnaðurinn er cetláður öllum þeim
sem á einhvem háttfást við fjármálastjórn
fyrirUvkja, hvort heldur er gerð langtíma
áœriana cða daglcgan rekstur.
Kynnittgin veríur hctldin ö Hótel
UftleiSum, ró&stefnusnlnunt Nesi,
fimmtvdtiginn 7.S. jnmiai 1990, frv (tl. 13-14.
■ '
Hl

Stjórnunarfélag Islands
. .. Am.
__________________________________
Skrifstofutækninám
Betra verö - einn um tölvu
Tölvuskóli íslands
S: 67 14 66