Morgunblaðið - 24.02.1990, Qupperneq 20

Volvo og Ren-
ault sameinast
Stokkhólmi. Frá Erik Liden, fréttaritara
MorgunblaÖBÍns. Amsterdam. Reuter. dpa.
SÆNSKU og frönsku bifreiða-
verksmiðjurnar Volvo og Renault
hafa sameinað starfsemi sína að
hluta með því að skiptast á hluta-
bréfiim, að því er tilkynnt var í
gær.
Samkomulagið felur í sér að fyrir-
tækin eignast 45% hlutabréfa í bíla- |
deild hvors um sig. Talið er að með
þessu móti hafi staða þeirra styrkst
til muna. Miðað við veltu fyrirtækj- I
anna verða þau fjórði stærsti bíla-
framleiðandi heims á eftir General
Motors, Ford og Toyota. Vörubíla-
framleiðsla nýju samsteypunnar
verður hin mesta í heim eða 150.000
bílar á ári. Alls starfa nú um 250.000
manns hjá Volvo og Renault.
MORGUNBLAÐIÐ IAUGARDAGUR, ,2't. FEBKÚAR 1990
braut um jörðu undanfarin ár. Utlit
var fyrir að það héldi markaðshlut-
deild sinni því dýrara er að senda
gervitungl upp með bandarísku
geimferjunni.
ESA ákvað í gær að slá frekari
geimskotum á frest þar til komist
hefur verið til botns í því hvað fór
úrskeiðis í fyrrakvöld og ráðstafanir
hafa verið gerðar til að það endur-
taki sig ekki, að sögn talsmanna
ESA.
Bilun í hjálparflaug
olli sprengingunni
Kourou. Reuter. DPA.
TALIÐ er að bilun hafi orðið í hreyfli einnar fjögurra hjálparflauga
evrópsku geimflaugarinnar Ariane-4 sem sprakk skömmu fyrir mið-
nætti í fyrrinótt að íslenskum tíma í 10 km hæð yfir frumskógum
Frönsku-Guyana í Suður-Ameríku. Um borð voru tvö gervitungl i eigu
japanskra sjónvarps- og fjarskiptafyrirtækja og er fjónið sem varð í
geimskotinu metið á 430 milljónir dollara, jafhvirði 2,6 milljarða ísl.
króna.
Geimflaugin sprakk einni mínútu
og 40 sekúndum eftir að henni var
skotið upp frá frönsku geimferða-
stofnuninni í Kourou í Frönsku-
Guiana, eða kl. 23,17 að ísl. tíma.
Við sprenginuna myndaðist eld-
hnöttur á himnum og hinir 12.000
íbúar Kourou voru hvattir til að
halda sig innandyra í a.m.k. klukku-
stund eftir óhappið vegna hættu á
því að eitraðar lofttegundir yrðu til
við sprenginguna og brak úr flaug-
inni dreifðist yfir bæinn.
Þetta er fyrsta óhappið sem verð-
ur við geimskot Ariane-4 flaugar.
Hún er stærsta og burðarmesta
flaugin í samnefndri eldflaugafjöl-
skyldu. Er nánast hætt að nota hin-
ar, Ariane-1, -2 og -3, en fjórum
sinnum höfðu þær tegundir flaugar-
innar eyðilagst eftir að þeim var
skotið á loft, síðast vorið 1986.
Óhappið kemur eins og reiðarslag
fyrir evrópsku geimferðastofnunina,
ESA, sem á Ariane-flaugarnar. Fyr-
ir óhappið höfðu 17 geimskot í röð
frá því í september 1987 heppnast.
Alls hafa Ariane-flaugar farið í 36
velheppnaðar geimferðir frá því þær
hófust á síðasta áratúg.
Bókað er í næstu 30 geimskot
fyrirtækisins og er ekki talið að
Ariane-áætlunin sé í hættu vegna
óhappsins í fyrrakvöld. Hefur ESA
skotið upp rúmum helmingi allra
gervitungia sem send hafa verið á
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir KRISTJÁN JÓNSSON
Kosningarnar í Nicaragua:
Sandinistar beita ýmist
blíðmælum eða hótunum
MEIRA en 2.500 eftirlitsmenn frá ýmsum Iöndum og stofiiunum
munu fylgjast með því á morgun hvort stjórn sandinista í Nic-
aragua stendur við loforð um ftjálsar og heiðarlegar kosningar.
Tortryggni er mikil vegna ferils stjórnvalda sem árum saman tor-
velduðu starf sfjóraarandstæðinga. Þau bönnuðu blöð þeirra og
útvarpsstöðvar og í kosningabaráttunni hafa Daniel Ortega forseti
og liðsmenn hans beitt ríkisfjölmiðlum óspart sér tii framdráttar.
Sambandi 14 stjómarandstöðuflokka, UNO, var heitið fjögurra
milljón dollara aðstoð frá Bandarfkjunum til mótvægis. Stjórnvöld
kröfðust þess að hafa umsjón með afhendingu þess og hluti fjárins
hefúr ýmist runnið til sandinista sjálfra eða dregist að koma pening-
unum í hendur andstöðunnar.
í kosningunum 1984 buðu
stjórnarandstöðuflokkar ekki fram
í mótmælaskyni við mannréttinda-
brot sandinista. Mótframbjóðand-
inn að þessu sinni er Violeta Cha-
morro, ekkja Pedros Joaqúins Cha-
morros sem var af ætt er verið
hefur valdamikil í landinu frá því
um miðja síðustu öld. Chamorro
var myrtur 1978 og hófst þá fjöld-
auppreisn gegn afturhaldsstjórn
Anastasio Somoza einræðisherra.
Ekkjan á og rekur dagblað manns
síns, La Prensa, sem gagnrýndi
harðlega Somoza og hyski hans.
Hún sleit allri samvinnu við sandin-
ista, er þeir tóku upp samvinnu
við kommúnistaríki eftir bylting-
una 1979 og skertu mannréttindi.
Sandinistar hafa á valdaferli sínum
bannað blaðið fjórum sinnum en
börn hennar gegna sum ábyrgðar-
störfum fyrir stjórnina. Sonur
hennar stjómar helsta málgagni
sandinista, Barrícada, en ein dótt-
irin ritstýrir á hinn bóginn La
Prensa.
Chamorro, sem er sextug og
nær óreynd í stjómmálum, hefur
átt erfitt uppdráttar í kosningabar-
áttunni. Flokkamir í UNO eru afar
sundurleitir, meðal þeirra er m.a.
lítill kommúnistaflokkur. Stjórn-
málaskýrendur telja margir að
efnahagsástandið sé helsta
áhyggjuefni kjósenda en verðbólga
var á síðasta ári 17.000% og fór
upp í 36.000% árið 1988. Lífskjör
almennings hafa hríðversnað und-
anfarin ár og meðallaun í borgum
eru aðeins tíundi hluti þess sem
þau voru fyrir áratug.
Reynslulaus frambjóðandi
Þótt Chamorro tækist að fá
meira en 50.000 manns á útifund
síðastliðinn sunnudag í höfuð-
borginni Managua er ljóst að
margir munu hika við að kjósa
frambjóðanda er vill sem minnst
segja um hvaða lausnir hún hafi á
takteinum. Á einum fyrsta kosn-
ingafundinum var Chamorro spurð
um stefnuna í efnahagsmálum.
„Hún er leynileg," var svarið. Fé-
leysi hefur einnig orðið stjórnar-
andstæðingum að fótakefli og hef-
ur Chamorro lítt geta sinnt baráttu
utan borganna, auk þess sem hún
slasaðist á gamlársdag og hefur
síðan verið bundin við hjólastól.
Bandaríkjamenn segjast munu
bíða átekta ef sandinistar sigri í
kosningunum. Þeir verði að sýna
að staðið verði við loforð um lýð-
ræðislega stjórnarhætti áður en
ríkin taki upp betri samkipti. Bent
hefur verið á tvískinnung í stefnu
Bandríkjamanna sem virðist gera
strangari kröfur til sandinista en
ýmissa annarra einræðisstjórna er
hafi bætt ráð sitt.
Sandinistar hafa reynt að þvo
af sér ofstækisyfirbragðið og her-
mennskublæinn og Ortega klæðist
ekki lengur einkennisbúningi held-
ur litskrúðugum skyrtum og galla-
buxum. Ákaft er höfðað til unga
fólksins með fjörugri tónlist og
veggspjöldum enda kosningaréttur
bundinn við 16 ára aldur. Ein-
hvetjir kjósendur munu láta það
ráða úrslitum að sandinistar hafa
Reuter
Kosningaspjald sandinista þar
sem reynt er að tengja stefiiu
þeirra við ástalíf ungmenna.
„Það er yndislegt í fyrsta sinn
ef ástin er með í spilinu," stend-
ur á spjaldinu. Á innfelldu
myndinni sést Violeta Cha-
morro á kosningafúndi.
skipt upp jarðnæði en það er víða
helsta krafa bænda í Rómönsku
Ameríku þar sem misskipting auðs
er meiri en í flestum löndum. Sum-
ir talsmenn stjórnarandstæðinga
vilja skila jörðunum til fyrri eig-
enda.
Sandinistar láta einnig skína í
klærnar. Tomas Borge innanríkis-
ráðherra hefur hótað að flá starf-
menn La Prensa lifandi og bróðir
Ortega forseta, Umberto, hefur
sagt að verði völdum sandinista
ógnað muni La Prens a-menn
„fyrstir allra verða festir upp með-
fram þjóðvegunum." Skoðana-
kannanir hafa flestar sýnt meira
fylgi við Ortega en Chamorro en
margir telja þó lítið að marka
þær; kjósendur þori ekki að segja
álit sitt vegna margra ára harð-
stjórnar og mannréttindabrota
sandinista.
Ariane-4 geimflaug varð að eldhnetti:
Ástandið í A-Þýskalandi er miklu alvarlegra en áður var talið og vegna stöðugs fólRsflótta frá landinu
taka margir svo djúpt í árinni að segja, að efiiahagslífíð sé að hrynja. Þessi götumynd frá Dresden er
ekki sjaldgæf sjón í a-þýskum borgum, sem einkennast af mengun, vanhirðu og hrörnun.
Biðja A-Þjóðverjar um samein-
ingu efltir kosningarnar í mars?
Bonnstjórnin sögð ætla að kaupa upp austur-þýska markið á tíföldu raunvirði
Bonn. Reuter.
ÁSTANDIÐ í Austur-Þýskalandi er svo alvarlegt, að nýtt þing, sem
kosið verður 18. mars nk., mun láta það verða eitt af sínum fyrstu
verkum að sækja formlega um sameiningu við Vestur-Þýskaland. Tel-
ur sfjórnin í Bonn, að æ líklegra sé, að þessi verði raunin. Helmut
Kohl, kanslari V-Þýskalands, er nú í Bandaríkjunum til viðræðna við
George Bush forseta um sameiningarmálin en þarlent dagblað sagði
í gær, að V-Þjóðveijar ætluðu að kaupa upp austur-þýska markið og
gjalda mark fyrir mark til að stöðva fólksflóttann. Talsmaður Bonn-
sljórnarinnar segir hins vegar, að ekkert hafi verið ákveðið í þessum
efiium enn.
Wolfgang Scháuble, innanríkis-
ráðherra V-Þýskalands, segist full-
viss um, að austur-þýska þingið sæki
formlega um sameiningu við V-
Þýskaland fljótlega eftir kosningar
og vísi þá til 23. greinar vestur-
þýsku stjórnarskrárinnar en hún tek-
ur til landsins sjálfs og „annars þýsks
lands“. Sameiningin yrði því fyrir-
varalausari og óskipulegri en stjórnir
þýsku ríkjanna óska eftir. Talsmaður
Schauble, Willy Hausmann, skýrði
frá þessu í gær og sagði, að ríkis-
stjórnin væri að búa sig undir, að
þessi gæti þróunin orðið.
Hans Modrow, forsætisráðherra
A-Þýskalands, brást í gær við þess-
um vangaveltum með því að þvertaka
fyrir, að af sameiningu gæti orðið
með svo skjótum hætti og Ibrahim
Böhme, leiðtogi austur-þýskra jafn-
aðarmanna, tók undir það með hon-
um.
Bandaríska dagblaðið The Was-
hington Post sagði í gær, að vestur-
þýska stjórnin ætlaði að koma á
myntbandalagi við A-Þjóðverja með
því að láta mörkin fallast í faðma
eða gera þau jafngild. Það þýddi í
raun, að austur-þýska markið yrði
keypt á tíföldu raunvirði. Dieter
Vogel, talsmaður Bonnstjómarinnar,
sagði hins vegar í gær, að ekkert
hefði verið ákveðið í þessum efnum
en The Washington Post fullyrti, að
V-Þjóðverjar teldu þetta nauðsynlegt
til að stöðva fólksflóttann frá A-
Þýskalandi og tryggja hag þarlendra
sparifjáreigenda og eftirlaunaþega.
Fréttin í The Washington Post
hefur valdið nokkrum óróa á fjár-
málamörkuðunum enda óttast menn,
að kostnaðurinn við myntbandalagið
verði svo gífurlegur, að gengi v-
þýska marksins geti orðið hætt.
Helmut Kohl, kanslari V-Þýska-
lands, er í Bandaríkjunum og mun
um helgina eiga viðræður við Bush
forseta um sameiningu Þýskalands.
Bandaríkjastjóm hefur lýst yfir
stuðningi sínum við sameininguna
en hins vegar hefur það vakið nokkra
óánægju, að Kohl skuli ekki hafa
lýst skýrt og skorinort yfir, að engin
breyting verði á núverandi landa-
mærum A-Þýskalands og Póllands.