Morgunblaðið - 24.02.1990, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. FEBRUAR 1990
31
Guðbjörg Bjömsdóttír
Sandgerði - Minning
Fædd 12. júlí 1899
Dáin 13. febrúar 1990
í dag verður til moldar borin frá
Hvalsneskirkju amma mín, Guð-
björg Björnsdóttir, Suðurgötu 25,
Sandgerði, en hún lést þann 13.
þessa mánaðar á sjúkrahúsinu í
Keflavík á 91. aldursári.
Begga amma fæddist 12. júlí
1899 á Róðhóli í Sléttuhlíð í Skaga-
firði, dóttir hjónanna Björns Sig-
mundar Péturssonar, er fæddist
1863 að Fjalli í Sléttuhlíð, og konu
hans Þóreyjar Sigurðardóttur, fædd
1872 í Garðshorni á Höfðaströnd.
Þau hjónin bjuggu framan af á
Róðhóli, síðan á Krákustöðum í
Hrolleifsdal, en 1906 brugðu þau
búi og fluttust til Hofsóss, þar sem
Björn stundaði búskap og sjóróðra
eins og þá tíðkaðist í kauptúnum
og bæjum við sjávarsíðuna. Var
amma önnur í röð ijögurra systk-
ina, en hin voru bræðumir Ágústín-
us er fæddist 1897, Sigurður Stefán
fæddur 1903 og Maron fæddur
1911. Ágústínus lést 1938 og Sig-
urður 1975, en Maron er búsettur
í Sandgerði.
Ungri að árum var ömmu komið
í fóstur hjá Ólafi kaupmanni Jens-
syni á Hofsósi og konu hans Lilju
Haraldsdóttur. Þar ólst hún upp og
dváldist hjá þeim og starfaði undir
þeirra handleiðslu fram yfir tvítugt.
Þarna hefur henni vafalaust liðið
vel og talið sig standa í mikilli þakk-
arskuld við þessi sæmdarhjón sem
reyndust henni sem hinir bestu for-
eldrar. Til marks um það lét hún
einkason sinn heita eftir Haraldi
syni þeirra hjóna, en hann fórst
með Oldunni frá Akureyri þann 14.
maí 1922 rétt liðlega sextán ára
að aldri.
Árið 1924 fluttist amma með
foreldrum sínum og bræðrum, að
Sigurði undanskildum, sem ólst upp
annars staðar, til Siglufjarðar og
bjó fjölskyldan lengst af við Suður-
götu þar í bæ. Fékkst amma við
flest þau störf er til féllu. Á sumrin
stundaði hún síldarsöltun, en á vet-
urna var oft erfiðara um atvinnu.
Fékkst hún þá aðallega við sauma-
skap, enda bráðlagin til slíkra
verka, og hvers kyns atvinnu
tengda fiskiðnaði. Amma giftist
aldrei, en 3. október 1926 eignaðist
hún föður minn, Harald Sveinsson,
með Sveini Jóhannessyni, en hann
var frá Siglufirði. Ólst faðir minn
þar upp hja ' móður sinni, ömmu oj
afa. Honum helgaði amma alla sína
krafta og umhyggju og var ætíð
með eindæmum kært á milli þeirra
mæðgina. Lagði hún sig mjög fram
við að veita honum það uppeldi,
aðbúnað og tækifæri er tíðkuðust
og þóttu best við hæfi ungra manna
í þá daga. Hann er búsettur í Sand-
gerði, giftur Sigurbjörgu Guð-
mundsdóttur frá Bala á Stafnesi,
og eiga þau fimm uppkomin börn.
Þau eru auk undirritaðs, sem er
elstur, fæddur 1953, Guðbjörg fædd
1954, Sigrún Hjördís fædd 1955,
Haraldur Birgir fæddur 1965 og
Helgi fæddur 1967.
A Siglufirði bjó amma alveg fram
undir 1960. Björn faðir hennar lést
1938, en móðir hennar 1947. All-
mörg seinustu ár sín á Siglufirði
bjó hún hjá þeim sæmdarhjónum
Skafta Stefánssyni og Helgu Jóns-
dóttur á Nöf. Þau og böm þeirra
reyndust ömmu einstaklega vel og
voru þarna á milli miklir kærleikar.
Var henni jafnan tíðrætt um heimil-
isfólkið á Nöf með mikilli virðingu
og ástúð og mátti af því ráða að
henni hafi verið tekið sem einni af
fjölskyldunni. Allt þetta sannreyndi
undirritaður þegar hann átti þess
kost sumarið 1960, þá sjö ára að
aldri, að dvelja um nokkurra vikna
skeið hjá ömmu í síldinni á Siglu-
firði. Minnist ég þessa tímabils með
mikilli gleði og ánægju, þar sem
hlýtt viðmót, gestrisni og höfðings-
skapur hjónanna á Nöf kom berlega
í ljós. Þarna átti ég þess jafnfram
kost að kynnast einni af aldavinkon-
um ömmu, Rúnu, Guðrúnu Sigurð-
ardóttur, sem búsett er á Hofsósi,
en hennar vináttu mat amma afar
mikils.
Eftir 1950 fór amma að sækja
atvinnu suður, aðallega til Suður-
nesja, og fékkst hún við ýmislegt
það er til féll, ráðskonustörf í mötu-
neytum, saumaskap, fiskvinnslu og
þess háttar. Þetta var þó bundið
við vetrarvertíðina, því áfram hélt
hún að salta síld á sumrin á Siglu-
firði. Um 1960 flytur hún svo alfar-
in suður, en lét þó aldrei hjá líða
að bregða sér norður í síldina þau
sumur sem hennar naut við á Siglu-
firði, þ.e. fram á miðbik sjöunda
áratugarins. Við eldri systkinin
munum vel eftir þessum seinustu
sildarsumrum, því á vorin kom
venjuiega sú leiðindafregn að amma
væri á leið á síld eina ferðina enn
og hennar nyti því ekki við allt
sumarið. Gleðina tókum við þó jafn-
an aftur að hausti, þegar fréttist
að Beggu ömmu væri aftur von frá
Siglufirði. Og ekki þótti það lakara
að hún kom jafnan færandi hendi.
Var þess þá beðið með óþreyju allan
daginn að hálf-tólf rútan kæmi til
Sandgerðis og urðu einatt miklir
IíV
innréttingar,
Dugguvogi 23,
gæðanna vegna
Framleióum
eldhúsinnréttingar,
fataskápa,
baöinnréttingar
og sólbekki.
Leitió tilboóa.
Eigum baóinnréttingar
álager.
Opið í dag frá kl. 10-18
og sunnudag frá kl. 13-18.
Sími35609.
fagnaðarfundir er amma svo loksins
birtist.
Framan af bjó amma nokkur ár
í Sandgerði og var allaf jafn indælt
að sækja hana heim og þiggja af
henni góðgerðir. Síðan fluttist hún
til Keflavíkur, þar sem hún var
búsett í sjö til átta ár að Vallargötu
3 hjá Elínu Sigurðardóttur, mikilli
indæliskonu. Þar kunni amma
prýðilega við sig og reyndist Elín
henni hinn mætasti vinur og félagi
í sambýlinu, enda tókst með þeim
stöllum ævarandi vinátta. Oft var
glatt á hjalla hjá þeim ömmu og
Elínu og virkileg unun að sækja
þær heim og ekki voru trakteringar
af lakara taginu. í þeim efnum er
mér ljúft að minnast skólaáranna í
Keflavík, æfingum við Tónlistar-
skólann fram undir kvöldmat, en
rútuferð til Sandgerðis ekki fyrr en
um áttaleytið og gekk þetta svona
fyrir sig einu sinni í viku allan vetur-
inn. Þá hafði maður nú aldeilis ekki
áhyggjur af götóttum stundaskrám,
þeim var bókstaflega fagnað. Þarna
gafst jú tækifæri til að heilsa upp
á Beggu ömmu, ekki bara heilsa,
því svo dekraði hún við mann í mat
og drykk og lagði metnað sinn í
að hafa til heitan kvöldverð í svang-
an munn, þar sem þess var vand-
lega gætt að einhveijir af uppá-
haldsréttunum væru á boðstólum
og þeim jafnan skolað niður með
kældu maltöli.
Upp úr 1970 fluttist amma síðan
aftur til Sandgerðis, þar sem hún
bjó hjá svilkonu sinni, Margréti
Pálsdóttur, hinni mestu ágætis-
konu, en hún var systir Fjólu konu
Marons sem amma hafði jafnan
miklar mætur á sem og börnum
þeirra hjóna. Framan af bjuggu þær
á Lágafelli, Suðurgötu 16, en Mar-
on hafði byggt það hús ásamt
tengdafólki sínu, fólk sem var
ömmu mjög kært og henni var mjög
hlýtt til. Síðan fluttu þær Margrét
að Suðurgötu 25 þar sem amma
bjó til dauðadags. Margrét reyndist
ömmu í hvívetna hin ágætasta
sómakona, enda leið ömmu þarna
framúrskarandi vel. Vil ég koma á
framfæri innilegu þakklæti til
Margrétar og Elínar fyrir einstaka
ljúfmennsku og vináttu við ömmu,
sem hún mat að verðleikum og
raunar alls þess sómafólks sem hér
hefur verið getið og enn lifir.
Begga amma var hin mesta
myndarkona, fremur hávaxin,
grannholda, dagfarsprúð, blíðlynd
og hæglát og skipti nánast aldrei
skapi. Ekki var flumbruskap eða
fyrirferð til að dreifa í hennar fram-
komu, heldur fágun og fínleiki og
vildi hún jafnan láta hafa sem allra
minnst fyrir sér. Á þetta ótvírætt
stærstan þátt í því hversu einstak-
lega vel henni lynti við samferða-
fólk sitt. Trú var hún og trygglynd
með afbrigðum og einlægur vinur
án þess þó að flíka mjög tilfinning-
um sínum. Amma var hörkudugleg
til allra verka, reglusöm, snyrtileg
og hin mesta hannyrðakona. Þess
bera vitni hin fjölmörgu völundar-
verk sem hún skóp, hvort heldur
það var með pijónum, heklunál eða
saumnál. Slík vinna var hennar
yndi, enda gat hún sinnt slíku
óskipt eftir að hún hætti að vinna
erfiðsvinnu upp úr sjötugu. Tónelsk
var amma og hafði unun af bóka-
lestri. Heilsuhraust var hún um
ævina, alla tíð ungleg með mikið
og sítt hár niður að mitti, dökkt,
sem lítt var tekið að grána þótt
áratugirnir yrðu rúmir níu. Hárið
fléttaði hún hvem morgun og vafði
fléttunum um höfuð sér og festi
með nælum, pijónum og spennum,
allt eftir kúnstarinnar reglum. Þótti
okkur systkinunum það jafnan hið -
mesta völundarvirki af henni að fá
hárið til að ganga upp, án þess að
nokkuð gengi af, en slíkt tók dá-
góða stund. Amma hélt óskertu
andlegu atgervi sínu allt til hinstu
stundar. Hún hafði gaman af að
ferðast og eru mér mörg ferðalög
með henni minnisstæð, hvort heldur
um var að ræða lengri ferðir til
Siglufjarðar, auðvitað með viðkomu
á Hofsósi til að heilsa upp á Rúnu,
eða styttri ferðir t.d. á Hrafnistu,
þar sem heilsað var upp á Helgu á
Nöf eða náfrænku ömmu, Guðrúnu
Vilmundardóttur, en þær voru mjög
samrýndar frænkurnar.
Okkur systkinunum var Begga
amma hin dýrmætasta eign, sólar-
geisli, jafnframt því að vera alltaf
fastur punktur í tilverunni. Að
hætti góðra amma sagði hún okkur
sögur og ævintýri sem hún kunni
ógrynni af og var jafnan unun á
að hlýða. Henni var í hvívetna mjög
umhugað um velferð okkar og sífellt
að læða að okkur hvers kyns gjöfum
og góðgæti. Hið sama endurtók sig
síðan með langömmubörnin sem
kveðja hana með söknuði og þakk-
læti. Mér þótti undurvænt um
Beggu ömmu og sár söknuður fyll-
ir hugann að leiðarlokum, en jafn-
framt gleði og ánægja yfir að hafa
fengið tækifæri til að njóta hennar
svo lengi sem raun ber vitni. Ég
er jafnframt afar stoltur yfir að
hafa átt slíkan mannkost fyrir
ömmu sem Guðbjörgu Björnsdóttur.
Að síðustu votta ég föður mínum
innilegrar samúðar vegna móður-
missisins og bið honum Guðs bless-
unar. Gunnar
Wesperh itablásarar
SnyderGeneral Corporation
í rúman aldarfjórðung hafa WESPER hitablásarar verið í fararbroddi
hér á landi vegna gæða og hagstæðs verðs.
Þeir eru sérhannaðir fyrir hitaveitu.
Pípur í elementum eru
nú smíðaðar úr nýrri málm-
blöndu, sem er snöggtum
sterkari en áður.
Eftirtaldar stærðir eru nú fyrirliggjandi:
6235 8775 k.cal. 900 sn./mín. 220V 1 fasa
15401 / 12670 20727/ 16370 22384/ 18358 30104/24180 k.cal. 1400/900 sn./mín. 380V 3ja fasa
WESPER UMBOÐIÐ,
Sólheimum 26,104 Reykjavík. Sími 91-34932.

^ V