Morgunblaðið - 20.03.1990, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. MARZ 1990
Hjónaminning:
Jón Guðmundsson
Helga G. Jósefsdóttír
Jón Guðmundsson
Fæddur 3. september 1900
Dáinn 30. janúar 1988
Helga Guðrún
Fædd 12. júlí 1901
Dáin 22. maí 1971
Að Móskógum í Vestur-Fljótum,
næsta bæ við æskuheimili mitt,
Wsta-Mó, bjuggu hjónin Jón Guð-
mundsson og Helga Guðrún Jósefs-
dóttir árin 1929-1940. Þá flytjast
þau að Molastöðum í Austur-Fljót-
um.
Jón er fæddur Fljótamaður, son-
ur hjónanna Aðalbjargar Péturs-
dóttur og Guðmnndar Halldórsson-
ar, er bjuggu lengi í Neðra-Haga-
nesi í Fljótum.
Jón elst upp með foreldrum
sínum. Snemma fær hann áhuga á
sjósókn. Fer 14 ára gamall til sjós,
fyrst á hákarlaskip og síðar til
síldveiða. Það var raunar viðtekin
venja á tímum hákarlaveiðanna, að
þá foru Fljótamenn seinnipart vetr-
,%ar á hákarlaskip, jafnt bændur sem
unglingar, fyrirvinnur heimilanna.
Þeir sóttu björg í bú út á hið úfna
haf á opnum seglskipum, upp á von
og óvon.
Fæddur 21. ágúst 1952
Dáinn 8. desember 1989
Kær vinur okkar og félagi, Stein-
þór Ó. Sigurjónsson, lést af völdum
vinnuslyss þann 8. desember síðast-
liðinn. Steinþór var hrifinn í burtu
frá okkur úr önn hversdagsins. í
burtu frá yndislegri fjölskyldu,
traustum ættingjum og stórum
vinahópi. Við fráfall hans varð
myrkrið í desember enn svartara
og köld golan varð að nöprum næð-
ingi.
Undirritaðir urðu svo lánsamir
ð kynnast Steinþóri fyrir um það
il þrettán árum. Sameiginlegur
áhugi okkar fyrir varðveislu og
endursmíði gamalla bfla, sem var
eitt af aðaláhugamálum Steinþórs,
tengdi okkur vináttuböndum.
Þetta byijaði reyndar allt með
því að félagar í Bflaklúbbi Akur-
eyrar fóru að veita athygli óvenju
vel hirtum bílum sem ungur maður
ók um götur Akureyrar. Að sjálf-
sögðu lögðu bflaklúbbsmenn snörur
sínar fyrir eiganda farartækjanna,
og að skömmum tíma liðnum var
Steinþór orðinn einn aðalmaðurinn
í félagsskapnum. Meðal okkar var
borin virðing fyrir ákveðni skoðana
hans og staðfestu, jafnframt því
-asfcm við nutum gagns og gamans
af þekkingu hans og léttu yfir-
bragði.
Æskustöðvar Steinþórs voru
Ólafsfjörður, og endurspeglaði hug-
ur hans og háttemi þá eiginleika
Minningar-
og afmælis-
greinar
Það eru eindregin tilmæli
ritstjóra Morgunblaðsins til
þeirra, sem rita minningar- og
afmælisgreinar í blaðið, að
reynt verði að forðast endur-
tekningar eins og kostur er,
þegar tvær eða fleiri greinar
em skrifaðar um sama ein-
stakling.
Ég heyrði Jón tala um það, er
hann var skipverji á Voninni frá
Akureyri vorið 1922. Eitt af þeim
skipum, sem voru þarna var Marí-
anna frá Akureyri. Hún hvarf þeim
sjónum út í sortann. Það var það
síðasta, sem til hennar sást. Þeir
félagar á Voninni komust við illan
leik inn á Homvík. í þessum veður-
ham fómst 4 skip, þar á meðal
Maríanna, með unga og vaska menn
úr Fljótum. Þannig var h'fsbaráttan
í Fljótum og víðar í þá daga.
Móskógar er frekar lítið býli, en
það bætti úr að Móskógar eiga land
að sjó. Jón var sjómaður góður og
átti jafnan bát í nausti, sem tiltæk-
ur var, þá af á sjó. Enda taldi Jón
sig hafa fengið jafn góðan feng úr
sjó, sem gaf búi sínu. Þannig gátu
þau Jón og Helga komið sínum
mannvænlega bamahóp vel ti!
manns.
Hermann Jónsson, hreppstjóri,
var jafnframt því að vera bóndi,
kaupfélagsstjóri í Haganesvík, en
þar var tekið á móti framleiðsluvöru
Fljótamanna og seldar neysluvörur.
Hann réð Jón í Móskógum slátur-
hússtjóra og jafnframt aðstoðar-
mann sinn við reikningshald og
sem eru í háum metum á slíkum
stað. í stöðugri baráttu við einangr-
un og óblíð náttúruöfl hafa Olafs-
firðingar löngum ræktað með sér
úrræðasemi, staðfestu og atorku-
semi. Þessir eiginleikar nutu sín vel
á þeim starfsvettvangi sem Steinþór
kaus sér, og gilti þá einu hvort
starfið féll undir ketil- og plötu-
smíði eða bifvélavirkjun. Hver bif-
reiðin á eftir annarri varð endingar-
betri og fallegri eftir að Steinþór
hafði farið höndum um hana, því
að verklagni hans orskaði það að
höktandi og dældaðir bílskijóðar
urðu að gangvissum og fallegum
eðalvögnum, svo að eftir var tekið
og orð var á haft.
Sömu sögu mátti segja um sam-
skipti Steinþórs við samferðamenn
sína. Ef að gangurinn í þeim var
þungur, krafturinn til að takast á
við vandamálin í minna lagi, eða
sálartetrið dældað, þá gátu sam-
ræður við Steinþór sveigt viðmæl-
endur hans af tofærum refílstigum
bölsýninnar og yfír á hina beinu
og breiðu tveggja akreina braut
bjartsýninnar. A þennan máta
ávann hann sér vináttu fólks; með
þéttu handtaki, ljúfu viðmóti og
rætkarsemi við vini sína, án alls asa
og yfírlýsingagleði.
A ferðum sínum um landið gerði
Steinþór sér far um að leita uppi
gamla bfla sem lágu í reiðileysi bak
við útihús eða niðri í skurðum, upp
til sveita. Hann fræddist þá gjaman
af umráðamönnum um aldur og
sögu bílanna, sem oft var samofin
sögu viðkomandi sveitar. A þennan
hátt kynntist Steinþór fjölda fólks.
Hlýlegt og glaðlegt viðmót hans,
varð oft til þess að upp úr þessu
fólki ultu hinar ævintýralegustu
sögur af ferðum þeirra á viðkom-
andi bíl, sögur sem ekki voru sagð-
ar nema á sérstökum stundum, og
sögur sem höfðu lengi verið ósagð-
ar. Stundum endursagði Steinþór
okkur þessar sögur. Frásagnargleði
hans var mikil og hann kunni vel
þá sagnalist að leiða okkur fyrir
hugskotssjónir fjarlæg atvik í tíma
og rúmi.
Eftir fráfall hans höfum við oft
hugsað til samverustunda okkar
með honum. í söknuðinum upplifír
maður þessar ánægjulegu stundir
aftur og aftur. Þegar mál sem
staðgengil sinn í fjarvistum. Jón var
glöggur og gegn hæfileikamaður
og samstarf milli þeirra var einstak-
lega gott.
Svo var einnig milli nábúabæj-
anna Ysta-Mós og Móskóga, sam-
gangur mikill og hjálparhönd rétt,
þegar á þurfti að halda. Ég minnist
þess sérstaklega, að eitt sinn fór
móðir mín, Elín Lárusdóttir, með
okkur yngri krakkana í heimsókn
að Móskógum. Það mun hafa verið
á sumardaginn fyrsta. Snjór var
yfir allt, aðeins sást í auða jörð á
hærri hólum. Gangfæri var gott,
hjarnfenni og auðvelt að fara bæja
á milli. Sólin skartaði sínu fegursta
á jökulbreiðuna.
Okkur var fagnað vel af húsmóð-
urinni, Helgu Jósefsdóttur, og hers-
ingin leidd til baðstofu. Þar mætt-
um við leikfélögum okkar uppá-
klæddum. Strákarnir í stuttum bux-
um, svo sem þá var siður, og stelp-
umar í kjólum með svuntu, öll þveg-
in og strokin. Baðstofan var sand-
skúruð og yfírbreidd rúm meðfram
veggjum. Þannig mætti okkur allt
með ljúfmannlegu og huggulegu
viðmóti. Einhver ærsl urðu, þegar
krakkahópurinn var samankominn
af bæjunum. Þegar húsbóndinn
kom inn frá gegningum var borið
fram heitt súkkulaði með pönnu-
kökum og fleira góðgæti. Allt vitn-
ar þetta í minni minningu um mik-
inn myndarskap og frábæra rausn,
þó húsakynni væru ekki reisuleg.
Það er alltaf mesta hamingjan
þarfnast skjótra úrlausna hafa
komið upp á yfírborðið þá spyr
maður sjáífan sig gjarnan, hvernig
Steinþór Siguijónsson hefði reynt
að Ieysa málin. Þessar hugrenning-
ar gera söknuðinn bærilegri, því að
ráðin sem hann gaf okkur og gott
viðmótið sem hann sýndi okkur
munu létta okkur sporin í framtíð-
inni.
Hluti af Steinþóri er í vissum
skilningi enn þá meðal okkar.
Smíðisgripirnir hans munu halda
áfram að gleðja augu okkar þar sem
þeir renna um göturnar. Síðast en
ekki síst munum Jið sjá Steinþór í
bömunum hans þremur; Unni, 01-
geiri og Andra, sem hann átti með
eiginkonu sinni, Sigríði Olgeirs-
dóttur, sem er einstaklega vönduð
manneskjá.' Þetta fólk hefur nú
gengið í gegnum mikla raun, en á
þessu tímabili hafa jafnframt eftir-
sóknarverðir mannkostir þeirra orð-
ið okkur ljósari.
Fyrrverandi og núverandi félagar
í Bílaklúbbi Akureyrar færa Siggu,
Unni, Olgeiri og Andra sínar inni-
legustu samúðarkveðjur, sem og
foreldrum Steinþórs, systkinum og
öðrum ættingjum.
í Gestaþætti Hávamála segir:
Deyr fé,
dejja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
Orðstír Steinþórs Siguijónssonar
er sprottinn úr jarðvegi hversdags-
ins. Athafnir hans og orð í þessu
lífí eru til eftirbreytni og verða okk-
ur hvatning til betri verka.
Fyrir hönd félaga í Bííaklúbbi
Akureyrar,
Kristján Þ. Kristinsson,
Ragnar S. Ragnarsson.
að lifa glaður við sitt, en þannig
kom Helga Jósefsdóttir mér fyrir
sjónir. Helga var myndarleg kona,
greind og bjó vel að sínu.
Helga Jósefsdóttir er fædd hjón-
unum Jósef Björnssyni og Svanfríði
Sigurðardóttur (Sigurður söngur)
að Stóru-Reykjum í Flókadal.
Sem að líkindum lætur var Jón
kjörinn til áhrifastarfa fyrir sveit-
unga sína. Hann var 13 ár í hrepps-
nefnd Haganeshrepps, þar af 3 ár
oddviti. Hreppstjóri í Holtshreppi,
eftir að hann flyst að Molastöðum,
í 12 ár og fleira óupptalið hér, auk
starfa hans við Samvinnufélag
Fljótamanna.
Hreppsnefndarfundir voru lengi
haldnir á heimili föður míns, Her-
manns Jónssonar að Ysta-Mói.
Ég, sem unglingur, var oft að
læðast inn á fundi til að hlýða á
mál hreppsnefndarmanna. Mér er
sérlega minnisstæður einn fundur,
en á honum var tekið fyrir á hvern
hátt mætti auka framfarir og vel-
megun í sveitinni. Það var eftir að
fyrsta stjórn Hermanns Jónassonar
tók við árið 1934. Nefnd á vegum
ríkisstjórnarinnar, er í daglegu tali
var nefnd Rauðka, hafði skrifað
sveitarstjórnum til að fá hugmyndir
þeirra um atvinnuhætti í heima-
byggð.
Þá voru í hreppsnefnd Haganes-
hrepps Hermann Jónsson, oddviti,
Ysta-Mói, Guðmundur Benedikts-
son, prestur, Barði, Jón Guðmunds-
son, bóndi, Móskógum, Jón Stefáns-
son, bóndi, Nesi, og Sæmundur
Dúason, bóndi og kennari, Kraka-
völlum. Þeir tóku til við að svara
Fæddur 10. febrúar 1964
Dáinn 14. desember 1989
Mig langar til að minnast unn-
usta míns í örfáum orðum.
Dúi, eins og hann var alltaf kall-
aður meðal vina og kunningja,
fæddist í Reykjavík 10. febrúar
1964 en fluttist fljótlega til Skaga-
strandar með foreldrum sínum,
þeim Jónu Guðjónsdóttur og Páli
Þorfinnssyni, og átti þar heima alla
sína tíð. Tvö yngri systkini átti
hann, þau Hafstein og Hugrúnu
Lind, einnig átti hann 4 eldri hálf-
systkini. Ég varð þeirrar gæfu að-
njótandi að kynnast Dúa sumarið
1986 og hófst þá mikill hamingju-
tími í lífi mínu.
Einn son átti hann fyrir okkar
kynni, Hermann Frey f. 22.2. 1984,
og ég dóttur, Birgittu Maggý f.
20.10. 1983. Rúmlega tvítugur
hafði Dúi keypt sér einbýlishús og
fluttum við mæðgur til hans og
gekk hann dóttur minni í föður stað.
Framtíðin virtist blasa björt við
okkur og áttum við von á okkar
fyrsta barni saman og tilhlökkunin
var mikil en slysin gera ekki boð á
undan sér.
Þann 14. desember 1989 fæddist
dóttir okkar, Freydís Jóna.
Elsku Dúa vil ég þakka allar þær
yndislegu stundir er við áttum sam-
an og allar minningarnar um hann
bréfinu frá Rauðku-nefndinni og
bentu á marga möguleika, sem
mættu verða til framfara. Svo sem
að bæta hafnarskilyrði í Haga-
nesvík til bættrar aðstöðu til sjó-
sókna og samgangna. Að átak yrði
gert í bættum samgöngum á landi.
Einnig var bent á þann möguleika
að rækta upp vatnasvæði Fljóta-
manna. Að setja á stofn heimavist-
arskóla og bæta menntun æskunn-
ar, nýta jarðhita og gera átak í að
auka jarðabætur hjá bændum.
Margt fleira bar þar og á góma.
Það var mjkill hugur í þeim vösku
mönnum, er voru þar á fundi í
hreppsnefnd Haganeshrepps.
Jón Guðmundsson var maður hár
vexti, þrekinn og burðarmikill.
Hann var greindur vel, las mikið
og sagði skemmtilega frá viðburð-
um, ívafið kímni og gamansamur.
Vinur vina sinna.
Börn þeirra Jóns og Helgu voru,
talin í aldursröð: Alfreð f. 5. ágúst
’21, Guðmundur f. 1. ágúst ’23,
Aðalbjörg f. 8. ágúst ’26, Ásmund-
ur f. 20. janúar ’28, nú látinn,
Sigríður f. 9. mars ’30, Svavar f.
11. september ’31, Kristinn f. 12.
desember ’32, Baldvin f. 21. apríl
’34, Halldóra f. 30. júlí ’35, Pálmi
f. 1. maí ’37, Hermann f. 13. nóv-
ember ’38, Lúðvík f. 29. október
’40, Svala f. 22. febrúar ’45.
Þetta eru síðbúin eftirmæli um
Helgu og Jón. Ég var búinn að
ákveða að skrifa þessar línur um
þau mætu hjón að þeim gengnum.
Það hefur dregist lengur en til stóð.
Blessuð sé minning þeirra.
Sæmundur Á. Hermannsson
verða ávallt í huga mér. Hans er
sárt saknað en góður guð styrkir
okkur öll í þessari miklu sorg.
Blessuð sé minning hans.
Margs er að minnast,
margs er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem)
Erna
Steinþór Ö. Sigur-
jónsson, ketíl- og plötu-
- smiður — Minning
Guðjón Páls-
son - Kveðjuorð