Morgunblaðið - 27.03.1990, Side 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. MARZ 1990
Kaupverð allra hlutabréfa í
Samvinnubankanum hf. 1.163 milljónir króna:
Kostnaður Landsbankans
1,6 - 1,7 milljarðar króna
Hlutabréfín keypt án fyrirvara um
töpuð ótlán eða lífeyrisskuldbindingar
KOSTNAÐUR Landsbanka íslands af því að kaupa Samvinnuban-
kann gæti numið 1.600 til 1.700 milijónum króna sem er lítið eitt
hærri upphæð en gert var ráð fyrir þegar Sverrir Hermannsson
og Guðjón B. Ólafsson undirrituðu viljayfirlýsingu um að ganga
til samninga um kaup Landsbankans á hlut SIS þann 1. september
síðastliðinn. Þá var gert ráð fyrir að 52% hlutur Sambandsins yrði
keyptur á 828 milljónir króna, sem jafngilti því að allur bankinn
yrði keyptur á tæpar 1.600 milljónir. í samningsdrögum á grund-
velli þessa samkomulags voru fyrirvarar um að töpuð útlán, lífeyris-
skuldbindingar og fleiri atriði kæmu til frádráttar kaupverðinu.
Þegar samið var eftir áramót um að kaupa hlut SÍS á 605 milljón-
ir voru engir slíkir fyrirvarar. Hlutabréfin í Samvinnubankanum
hafa verið keypt á 2,74 sinnum nafnverði, sem þýðir að kaupverð
alls bankans er 1.163 milljónir. Kostnaður Landsbankans hækkar
hins vegar um 250 til 550 milljónir króna, ef tekið er tillit til framan-
talinna kostnaðarliða.
eins numið 300 milljónum. Einkum
er það slæm staða ýmissa kaupfé-
laga sem veldur ótta um að töpuð
útlán verði meiri en gert er ráð
fyrir að lágmarki.
Verði þessar tölur uppi á tening-
unum er endanlegur kostnaður
Landsbankans af kaupunum kom-
inn upp í 1.600 til 1.700 milljónir
króna.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Stuðlabergssúlurnar úr Hrunamannahreppi eru komnar í Viðey og
bíða þess að listamaðurinn komi til landsins til þess að sefja þær upp.
Serra gefur listaverk sem
sett verður upp í Viðey
Eyjólfur K. Siguijónsson, for-
maður bankaráðs Landsbankans
var spurður hvert endanlegt kaup-
verð Samvinnubankans væri, að
teknu tilliti til lífeyrisskuldbind-
inga, tapaðra útlána og eftir atvik-
um annarra atriða. „Við kaupum
hlutabréfin bæði með góðu og
vondu,“ sagði hann. „Samvinnu-
bankinn kom mjög vel út í fyrra
og það er alls konar viðskiptavild
þar inni í. Kaupverðið er rétt rúm-
lega 1,1 milljarður og ég hugsa
að það fari ekki neitt mikið fram
úr því, að það verði endatalan."
Eyjólfur segir að hlutabréf
smærri hluthafa verði keypt eftir
r að leyfi viðskiptaráðherra fyrir
samruna bankanna er fengið.
Hann var spurður hvort ekki væru
fyrirvarar í kaupsamningum um
hlutabréfin um töpuð útlán eða
lífeyrisskuldbindingar. „Við kaup-
um bara hlutabréfin, bæði gott og
vont,“ sagði hann. „Ég held að
gengið sé 2,74 og það er sannvirði
þeirra. Ég er ánægður með kaupin
og tel að þetta sé sanngjamt verð,“
sagði Eyjólfur.
Friðrik Sophusson bankaráðs-
maður Landsbanka var spurður
hvernig hann metur kaupverðið,
hvort um sé að ræða sambærilegt
verð og upphaflegt samkomulag
Sverris Hermannssonar og Guð-
jóns B. Ólafssonar gerði ráð fyrir.
„Með því að taka í fyrsta lagi
breytingar á eignum með því að
nota fasteignamat í stað bókhalds-
mats eins og gert var í íslands-
banka á sínum tíma, með því að
taka tillit til tapaðra útlána og
með því að taka eðlilegt tillit til
Iífeyrisskuldbindinga og síðan að
reikna vextina aftur í tímann frá
1. janúar til 1. september, þá má
segja að það sé mjög svipað sem
kemur út og var í drögum að samn-
ingi sem lá fyrir á grundvelli 1.
september samkomulagsins. Það
er að segja, að samningurinn við
Sambandið sé nánast sambærileg-
ur við það sem allt ætlaði vitlaust
að verða út af í haust,“ sagði Frið-
rik. Hann kvaðst ekki geta nefnt
einstakar tölur í framangi-eindum
liðum.
Fram hefur komið áður hér í
blaðinu, að í samningsdrögum á
grundvelli viljayfirlýsingar Sverris
og Guðjóns, voru fyrirvarar sem
lutu að útlánatöpum og lífeyris-
skuldbindingum. Hins vegar eru
engir slíkir fyrirvarar í þeim samn-
ingum sem gerðir voru um hluta-
bréfakaupin á þessu ári og í þeim
kaupum sem eru nýafstaðin. Kaup-
verð hlutabréfa Sambandsins, 605
milljónir króna, er því samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins og
samkvæmt því sem Friðrik Sop-
husson segir, nánast sambærilegt
án slíkra fyrirvara við að kaupa
hlutabréfin á 828 milljónir, eins
og rætt var um 1. september, en
með fyrirvörum um útlánatöp og
Iífeyrisskuldbindingar.
Heimildir Morgunblaðsins segja
töpuð útlán, lífeyrisskuldbindingar
og fleiri atriði, kosta Landsban-
kann að minnsta kosti um 250
milljónir króna til viðbótar við
1.163 milljóna króna kaupverð
allra hlutabréfa í Samvinnubank-
anum. Samkvæmt því er kostnaður
Landsbankans við að eignast Sam-
vinnubankann því ekki lægri en
1.410 milljónir króna þegar öllu
er til skila haldið.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hefur bankaeftirlit Seðla-
bankans metið lífeyrisskuldbind-
ingarnar að lágmarki 120 milljónir
króna og töpuð útlán að lágmarki
125 milljónir. Sömu heimildir
segja, að allt eins sé líklegt að
lífeyrisskuldbindingarnar nemi
verulega hærri upphæð en 120
milljónum króna og að töpuð útlán
séu algjörlega óviss tala, gæti allt
ÁKVEÐIÐ hefiir verið að koma fyrir stóru listaverki eftir bandaríska
myndhöggvarann Richard Serra í norðvesturhluta Viðeyjar. Efnið í
listaverkið, 18 stuðlabergssúlur sem fengnar voru úr námu í Hruna-
mannahreppi, var flutt út í Viðey fyrir skömmu. Listamaðurinn gefur
verkið með því skilyrði að stofiiaður verði sjóður til styrktar ungum
íslenskum myndhöggvurum.
Stjórn Listahátíðar hafði sam-
bandi við Richard Serra í fyrra með
það fyrir augum að hann setti upp
verk á Listahátíð í vor. Hann tók
hugmyndinni vel og kom til íslands
í fyrra til að kanna aðstæður. Að
sögn Ingu Sólnes framkvæmdastjóra
Listahátíðar hreifst hann mjög af
landinu og bauðst til að setja upp
listaverk úr íslensku stuðlabergi í
Viðey og skilja það eftir.
Inga sagði að Serra setti oft upp
stór listaverk utanhúss og yfirleitt
væru þau mjög tengd umhverfinu.
Því er nær óhugsandi að hann taki
niður listaverk sem hann hefur gert
og flytji það á milli staða.
Listaverkið sem hér um ræðir
verður gert úr 18 stuðlabergssúlum
sem eru hver um sig um 3 tonn að
þyngd og 3-4 metra háar. Hann
skipar þeim tveimur og tveimur sam-
an eftir hæðarlínum og lætur þær
mynda hring. Richard Serra er vænt-
anlegur hingað til lands í lok mánað-
arins til að hafa umsjón með upp-
setningu verksins.
Inga sagði að Serra væri þekktur
listamaður og merkilegt að hann
skuli ætla að gefa þetta verk, en
verk hans seljast á um 30-40 milljón-
ir króna og prýða margar stórborg-
ir, t.d. Berlín og París. Hann hefur
unnið mest úr stáli og hefur það
vakið athygli að hann mun nú nota
íslenskt stuðlaberg og telja margir
það vera vendipunkt á ferli hans.
Richard Serra setur það sem skil-
yrði fyrir þessari gjöf að stofnaður
verði þriggja milljóna króna sjóður
með hans nafni til styrktar ungum
íslenskum myndhöggvurum. Hug-
myndin er að sjóðurinn verði í vörslu
Listasafns Islands og verði veitt úr
honum annað hvert ár.
Haraldur Haraldsson formaður Félags íslenskra stórkaupmanna:
Iðnlánasjóður ætti fremur
að kallast Iðneyðnisjóður
Harma slík gífuryrði, segir Bragi
Hannesson forstjóri Iðnlánasjóðs
„IÐNLÁNASJÓÐUR ætti frekar að kallast Iðneyðnisjóður," sagði
Haraldur Haraldsson formaður Félags íslenskra stórkaupmanna á
fundi um atvinnumál á miðvikudag í síðustu viku. Hann var að ræða
um erfiðleika fyrirtækisins Alpan á Eyrarbakka til að fá lánafyrir-
greiðslu hér á landi. „Hér er ekkert veðhæft nema steypa," sagði
hann og átaldi að fjárfesting í vöruþróun og mörkuðum teldist ekki
lánshæf. Bragi Hannesson forstjóri Iðnlánasjóðs segir sjóðinn starfa
eftir þeim lögum sem um hann gilda. „Eg harma svona gífúryrði og
mér finnst þau dæma sig sjálf,“ segir hann.
Á fundi Sjálfstæðisflokksins um
atvinnumál ræddi Haraldur um
rekstrarumhverfi atvinnulífsins hér
á landi. Hann gagnrýndi harðlega
miðstýringu og tregðu til aðlögunar
að alþjóðlegri þróun. Hann sagði
meðal annars að hér yrði að stækka
Háskólatónleikar:
Hrönn og Þóra Fríða flytja sönglög
HRÖNN Hafliðadóttir og Þóra
Fríða Sæmundsdóttir halda Há-
skólatónleika miðvikudaginn 28.
mars nk. kl. 20.30. Á efnisskránni
eru sönglög eftir Gustav Mahler
(1860—1911) við texta eftir Riic-
kert og úr Des Knaben Wunder-
horn.
Hrönn Hafliðadóttir er Reyk-
víkingur. Hún lauk stúdentsprófí frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1962.
Árið 1969 hóf hún söngnám hjá
Engel Lund og árið 1974—1980 var
hún nemandi Garðars Cortes í Söng-
skólanum í Reykjavík. Hún lauk
einsöngvaraprófí í desember 1980.
Hún hefur sótt söngtíma hjá Má
Magnússyni og námskeið í ljóðasöng
hjá dr. Erik Werba. Sumarið 1981
sótti hún námskeið í Söngskólanum
Hrönn Hafliðadóttir
Þóra Fríða Sæmunds-
dóttir
hjá Helene Karusso og um haustið
hélt hún_í framhaldsnám til Vínar-
borgar. í janúar 1983 kom hún til
Reykjavíkur til þess að taka við hlut-
verki þriðju hirðmeyjar nætur-
drottningarinnar í Töfraflautunni
hjá íslensku óperunni. Var það
hennar fyrsta óperuhlutverk. Önnur
óperuhlutverk hennar eru Katisha í
Míkadó, frú Nóa í barnaóperunni
Nóaflóðið eftir Britten, Orlofskí
fursti í Leðurblökunni, Azucena í
II Trovatore, ráðskonan Bagga í
Litla sótaranum og Marcellina í
Brúðkaupi Fígarós, öll í sýningum
íslensku óperunnar og Úlrika í
Grímudansleik Verdis hjá Þjóðleik-
húsinu haustið 1985.
Þóra Fríða Sæmundsdóttir lauk
námi frá Tónlistarskólanum í
Reykjavík árið 1978 og stundaði
síðan framhaldsnám við Tóniistar-
skólana í Freiburg og Stuttgart. Frá
árinu 1984 hefur hún starfað sem
píanóleikari og kennari í Reykjavík
og tekið þátt í ýmss konar tónlistar-
flutningi. Þóra Fríða er félagi í ís-
lensku hljómsveitinni.
framleiðslueiningarnar og veita nýj-
um iðnaði tækifæri. í því samhengi
nefndi hann verksmiðju Alpan og
gagnrýndi harðlega að þótt fjárfest
hefði verið í vöru og öflugum mark-
aði með því að flytja verksmiðjuna
hingað frá Danmörku, gengi ekkert
með lánafyrirgreiðslu. Morgunblað-
ið ræddi við Harald og hann var
spurður hvað hann ætti við með því
að kalla Iðnlánasjóð þessu nafni,
Iðneyðnisjóð.
„Það gengur ekkert né rekur,“
sagði hann. „Það er ekkert veðhæft
nema steypa og ef það er það sem
iðnaður á að byggjast upp á, að
vera í stóru steypuhúsi, en eiga
markað fyrir framleiðsluvöru og það
er ekki lánshæft, þá verðum við að
eyða öllum peningunum i að byggja
steypuhús til þess að geta tekið lán.
Með þessu eyða þeir öllum iðnaði,
enda sést líka hvernig iðnaðurinn
er kominn.
Það eru hátt í tvö ár síðan talað
var um að skuldbreyta hjá Alpan
og það er ekkert búið ennþá, allt á
bullandi dráttarvöxtum sem þeir
neita að gefa eftir. Þó er búið að
samþykkja gjörninginn, en ekkert
gert og ekkert skeður. Ef þetta er
ekki til þess að eyða öllu, hvað þá?“
sagði Haraldur Haraldsson.
Bragi Hannesson forstjóri Iðn-
lánasjóðs segist ekki geta tjáð sig
um einstaka viðskiptavini, hins veg-
ar starfí sjóðurinn eftir þeim lögum
sem um hann eru sett. „Iðnlánasjóð-
ur skiptist í tvær deildir sem hann
lánar úr, fjárfestingarlánadeild og
vöruþróunar- og markaðsdeild. I
fjárfestingarlánadeild er ekki gert
ráð fyrir því að sjóðurinn veiti
áhættulán og gert ráð fyrir því í
lögum sjóðsins að hann taki fullar
tryggingar fyrir þeim lánum sem
eru veitt úr deildinni. Þær trygging-
asr geta bæði verið í byggingum
og vélum,“ eagði Bragi. Hann sagði
að þrátt fyrir tryggingar væri engu
að síður tekin áhætta með lánastarf-
semi, ekki síst þegar efnahags-
ástand er erfitt og fyrirtæki búa við
erfið skilyrði. „Þess vegna hefur
Iðnlánasjóður lagt til hliðar verulegt
fé á síðustu fjórum árum til að
mæta töpum. Það er því ekki rátt
að við tökum enga áhættu, eitthvað
sem ekki er áhætta í dag getur
verið það á morgun.
Hjá vöruþróunar- og markaðs-
deild eru veitt áhættulán og það er
heimild til þess að afskrifa lán sem
veitt eru ef vöruþróunar- eða mark-
aðsaðgerðin tekst ekki.“
Bragi sagði að í fjárfestingar-
lánadeild hefðu á síðasta ári verið
teknir 1,8% vextir ofan á erlenda
vexti, þar sem lánin eru fjármögnuð
með erlendum lánum. Þetta segir
hann vera minni vaxtamun en víðast
hvar tíðkist. Á lánum úr þróunar-
og markaðsdeild séu allt að 5% vext-
ir, auk þess sem deildin veitir styrki
til sérstakra verkefna.
Árlega hafa verið til ráðstöfunar
um 120 milljónir króna úr vöruþró-
unar- og markaðsdeild Iðnlánasjóðs,
að sögn Braga, og er tekjustofn
deildarinnar að meginstofni Iðnl-
ánasjóðsgjald sem lagt er á iðnaðinn
í landínu.