Morgunblaðið - 12.04.1990, Qupperneq 12

42
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 1990

Keflavík.
Krabbameinsfélag Suðurnesja
færði nýlega Sjúkrahúsi
Keflavikurlæknishéraðs og
Heilsugæslustöð Suðurnesja að
gjöf ómsjá, „sónar“, af tegund-
inni Toshiba og kostar slíkt tæki
um 1,7 milijónir króna. Nýjatæk-
ið var afhent við hátíðlega athöfn
23. mars sl. og við það tækifæri
kynnti Konráð Lúðvíksson yfir-
læknir fæðingardeildar tækið
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Stjórn Krabbameinsfélags Suðurnesja ásamt starfsfólki Sjúkrahússins í Keflavík sem kemur til með að
vinna með nýja tækið.
Sjúkrahús Keflavíkur og Heilsugæslustöð Suðurnesja:
Krabbameinsfélagið gaf ómsjá
Annað tækið sinnar tegundar hérlendis viðstödd“"1
Konráð Lúðvíksson sýndi og
skýrði frá notagildi ómsjárinnar, en
aðeins tvö slík tæki eru til á iandinu
og er hitt í Reykjavík. Ómsjáin virk-
ar líkt og dýptarmælar í bátum,
tækið sendir frá sér hljóðbylgjur
sem endurkastast og þá kemur
fram mynd á skjá af þeim líkams-
hlutum sem svokölluðu ómhöfði er
beint að. Konráð sagði að tækið yki
mjög á öryggið við barnsfæðingar,
því hægt væri að fylgjast með fóstr-
inu allan meðgöngutímann og gera
viðeigandi ráðstafanir í tíma. Auk
þess kæmi tækið að góðum notum
við ýmsar aðrar rannsóknir.
Félagar í Krabbameinsfélagi
Suðurnesja hafa lagt líknarmálum
á Suðurnesjum mikið lið á undan-
förnum árum. Þetta er fjórða stór-
gjöfin sem þeir færa Sjúkrahúsinu
og þess má geta að þrír stjórnar-
menn félagsins, Björgvin Lúth-
ersson formaður, Andrés Færseth
ritari og Margeir Jónsson með-
stjórnandi, gengu í ábyrgð fyrir 165
þúsund krónur svo hægt væri að
leysa hið nýja tæki út. Við þetta
tækifæri kom Björgvin Lúthersson
á'framfæri þakklæti til Keflavíkur-
verktaka sem lögðu fram hálfa
milljón króna til tækjakaupanna.
BB
Heilbrigðisráðuneytið og Manneldisráð:
Hvanneyri:
Rit um manneldis- og
neyslustefiiu kynnt
Morgunblaðið/Diðrik Jóhannsson
Guðmundur Jónsson, fyrrverandi
skólasljóri við ræðupúlt, er skól-
anutn var gefið í tilefni 50 ára
afmælis skólans fyrir 51 ári.
Selfossi.
BORÐAR þú nógu góðan mat? er heiti á bæklingi sem heilbrigðis-
ráðuneytið hefur gefið út í samvinnu við Manneldisráð. Bæklingur-
inn er liður í kynningu á opinberri manneldis- og neyslustefiiu.
Með Guðmundi Bjamasýni voru
Unnur Stefánsdóttir fulltrúi og dr.
Laufey Steingrímsdóttir. Laufey
sagði meðal annars að fram-
kvæmd yrði neyslukönnun meðal
landsmanna með það að markmiði
að finna út hvernig mataræði
landsmanna er og hvaða þættir
hafa áhrif á neyslu.
Áhersluatriði sem beint er til
ungs fólks varðandi heilbrigðan
lífsstíl eru: að borða hollan mat,
að stunda íþróttir og að nota
EKKI áfengi og tóbak.
- Sig. Jóns.
Guðmundur Bjamason heil-
brigðisráðherra heimsótti nýlega
heilbrigðisstofnanir á Selfossi og
kynnti hina nýju heilbrigðis- og
neyslustefnu, en hún var afgreidd
sem þingsályktun frá Alþingi á
síðasta ári.
Ráðherra sagði meðal annars
að markmiðið með kynningunni
væri að fá starfsfólk heilsugæsl-
unnar í landinu til að vinna að því
að koma á auknu forvamarstarfi
gegn sjúkdómum með því að
hvetja fólk til aukinnar fjölbreytni
í fæðuvali. Leitað verður til starfs-
fólks um hugmyndir varðandi út-
færslu á manneldisstefnunni og
það þannig fengið til virkrar þátt-
töku í verkefninu.
Hagþjónusta landbúnaðar-
ins tekur formlega til starfa
Hvannatúni í Andakíi.
HAGÞJÓNUSTA landbúnaðar-
ins á Hvanneyri var formlega
opnuð íyrir skömmu.
Þórður Friðjónsson, formaður
stjómar Hagþjónustu landbúnaðar-
ins, sagði m.a. í ávarpi sínu, að
búreikningaskrifstofan, sem Guð-
mundur Jónsson fyrrverandi skóla-
stjóri hefði komið á laggimar á
Hvanneyri 1936 væri nú komin
heim aftur. Landbúnaðarráðherra
lýsti því yfir að Hagþjónustan væri
formlega tekin til starfa. Hann
nefndi m.a. að þetta væri önnur
stofnun landbúnaðarins, sem hefur
starf úti á landsbyggðinni á þessu
ári og eru þessar stofnanir þar með
í fararbroddi hvað þetta áhrærir.
Hallgrímur Snorrason, hagstofu-
stjóri, sagði söfnun gagna um land-
búnaðinn hafa verið í höndum
a.m.k. 5 stofnana, en Hagþjón-
ustunni er ætlað að samræma
gagnaöflun landbúnaðarins.
Ketill Hannesson, ráðunautur
Búnaðarfélags íslands, rakti sögu
búreikninga á íslandi og undirbún-
ing milliþinganefndar að lögum um
Hagþjónustuna og Erna Bjarna-
dóttir, hagfræðingur og starfsmað-
ur Hagþjónustunnar hélt erindi er
hún nefndi: Hugleiðingar um endur-
úthlutun á framleiðslurétti.
Magnús B. Jónsson er forstöðu-
maður Hagþjónustunnar. Starfs-
menn eru nú hagfræðingur, ritari
og síðar á árinu bætist við annar
hagfræðingur auk Magnúsar.
Sveinn Hallgrímsson, skólastjóri,
bauð stofnunina velkomna að
Hvanneyri. - D.J.
Tveir menn og
kona á sumardegi
Tveir menn og kona. Skúli Gautason, Ellert A. Ingimundarson
og Bára L. Magnúsdóttir í hlutverkum sínum.
Leiklist
Guðrún Þóra Gunnarsdóttir
Kaþaris-leiksmiðja frumsýndi í
Leikhúsi frú Emilíu:
Sumardagur eftir
Slawomir Mrozek
Þýðing: Þórarinn Eldjárn
Búningar: Jenný Guðmunds-
dóttir
Leikmynd: Kári Halldór
Leikstjórn: Kári Halldór
Mrozek er fæddur í Póllandi
fyrir sextíu árum og hefur fengist
við ýmislegt. T.d. nam hann arki-
tektúr, myndlist og heimspeki og
á unga aldri fékkst hann við að
skrifa leiklistargagnrýni. Það eru
þó fyrst og fremst leikritin sem
hafa haldið nafni hans á lofti og
um árabil hefur hann verið þekkt
nafn í leikhúsheiminum. Hér á
landi hafa áður verið sýnd tvö
verka Mrozeks; Á rúmsjó (Þjóð-
leikhúsið 1966) og Tangó (Leikfé-
lag Reykjavíkur 1967). Það síðar-
nefnda sló rækilega í gegn þegar
það var sýnt í Varsjá í Póllandi
árið 1965.
Mrozek hefur því ekki verið á
fjölunum hér í rúma tvo áratugi
og sýning Kaþaris-leiksmiðjunnar
löngu orðin tímabær. Leikritið
Sumardagur var samið 1982 fyrir
Dramaten í Svíþjóð. Það segir frá
tveimur mönnum sem hittast fyrir
tilviljun á afviknum stað. Báðir eru
þeir komnir í þeim erindagjörðum
að fremja sjálfsmorð. Annað eiga
þeir ekki sameiginlegt. Kona sem
gengur þama um verður til þess
að atburðarásin tekur nýja og
óvænta stefnu. Báðir mennimir
hrífast að henni þó á ólíkan hátt.
Svo fara leikar að þau ákveða að
eyða deginum saman á ströndinni
og fara svo í leikhús um kvöldið.
Sá galli er hins vegar á gjöf Njarð-
ar að einungis eru til tveir miðar.
Konan verður því að velja með
hvorum karlmanninum hún fer,
fari hún á annað borð. Verkið sem
þau ætla að sjá fjallar um skopleik-
ara og harmleikara og kallast
umræða þeirra um þetta verk á
snjallan hátt við sjálft leikritið,
Sumardag. Skopleikarinn og
harmleikarinn eru einmitt þessir
tveir menn, þannig að það má segja
að við áhorfendur séum að horfa
á leikritið sem farandleikhúsið
ætlar að sýna þennan súmardag á
ströndinni.
Þetta er ákaflega einfalt verk
við fyrstu sýn og nýtur sín vel sem
slíkt. Það er mikill húmor í því en
hann er mjög grimmur. Hið skop-
lega er á yfirborðinu en harmleikur
hins mannlega eðlis blundar undir
niðri. Við hlæjum að skopleikaran-
um fyrir að mistakast allt sem
hann tekur sér fyrir hendur, við
vorkennum honum jafnvel. En um
leið er hið trúðslega nauðsyn fyrir
grimmdarlegt eðli okkar því hvað
er það annað en grimmd að hlæja
að óláni annarra. Miskunnarleysið
er fáránleikinn í mannlegum sam-
skiptum og tekst Mrozek ágætlega
að koma því til skila í þessu stutta
verki.
Ellert A. Ingimundarson, Skúli
Gautason og Bára Lyngdal Magn-
úsdóttir fara með hlutverkin í
Sumardegi. Það er ekki ástæða til
að fy'alla um þau hvert og eitt því
leikur þeirra hefur á sér sterkan
heildarblæ. Leikmáti þeirra er
ákaflega áþekkur, eðlilegur og ein-
hvem veginn eins og sjálfsprott-
inn. Lögð var rækt við smáatriði,
fínlegar hreyfíngar, tvístígandi
fætur, augabrún lyft, ögrandi
göngulag o.s.frv. Það var helst
Skúli sem beitti meiri ýkjum en
persóna hans bauð líka upp á slíka
aðferð og það var allt í hófi gert.
Reyndar ' fannst mér stundum
vanta svolítinn gust í Ieikinn og
sum atriðin í hægara lagi. Þagnir
voru líka taísvert mikið notaðar. Á
fmmsýningu kom einstaka sinnum
fyrir að leikari gleymdi texta og
það er auðvitað alltaf leiðinlegt en
ég hafði hvíslarann líka grunaðan
um að vera of fljótur á sér að
koma leikaranum til aðstoðar. Það
er auðvitað vandasamt þegar mik-
ið er um þagnir að vita hvenær
leikarinn er í vanda og hvenær
ekki en þá er betra að hafa þögn-
ina aðeins lengri heldur en að koma
með óþarfa aðstoð.
Umgjörð verksins er mjög ein-
föld, nánast engir leikmunir. Ljós
tjalddúkur á gólfinu, líkt og ljós
sandur strandarinnar. Lýsingin
kemur að mestu í gegnum þunnan,
ljósan himin. Þessi umgjörð upp-
hefur leikinn þannig að um ákveð-
inn stað eða stund er ekki að ræða.
Mannlegt eðli er eins í dag og í
gær.
Kaþaris-leiksmiðjan er nýr leik-
hópur og meðlimir hans hafa ýms-
ar hugmyndir í kollinum sem ættu,
ef vel tekst til, að auðga Ieiklist-
arlífið í borginni. Sérstakt fagnað-
arefni er útgáfustarfsemi sem leik-
smiðjan hyggst standa fyrir. Það
er nefnilega sorglega líti'ð gefið
út af leikverkum á íslensku. Þessi
fyrsta sýning þeirra er skemmtileg
byijun og góð hreinsun fyrir sál-
arlífið eftir dimman vetur og áhorf-
andinn verður þess albúinn að tak-
ast á við væntanlega sumardaga.
Kaþaris er orð úr forngrísku og
þýðir einmitt hreinsun. Ahorfand-
inn fær útrás fyrir tilfinningar
sínar, hreinsast, ekki síst í hlátrin-
um.