Morgunblaðið - 12.04.1990, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. APRIL 1990
Ný þingmál
■ FERÐAMÁLARÁÐSTEFNA:
Fram hefur verið lögð tillaga til
þingsályktunar um ferðamálaráð-
stefnu. Tillagan felur ríkisstjórn-
inni, ef samþykkt verður, að fram-
fylgja sérstakri ferðamálastefnu,
sem m.a. felur í sér: 1) að þróa
viðurkennda ferðaþjónustu, 2) að
bæta almenn lífskjör með fjöl-
breyttu framboði ferða á hagstæð-
um kjörum, 3) að valda sem
minnstri röskun á íslenzkri náttúru,
4) að hafa jákvæð áhrif á viðskipta- ,
jöfnuð landsmanna, 5) að auka ijöl-
breytni atvinnulífs og renna stoðum
undir þróun byggðar sem víðast á
landinu.
■ STARFSMENNTUN í AT-
VINNULÍFINU: Stjórnarfrum-
varp um starfsmenntun í atvinnulíf-
inu hefur séð dagsins ljós. Frum-
varpið setur afskiptum stjórnvalda
af starfsmenntun, sem fram fer í
atvinnulífinu, lagaramma. Mark-
mið: að auka framleiðni, greiða fyr-
ir tækninýjungum og framþróun í
íslenzkum atvinnuvegum. Ætlunin
er að setja upp sérstakt Starfs-
menntaráð, sem m.a. úthluti styrkj-
um til starfsmenntunar og verði
stjórnvöldum til ráðuneytis um
stefnumótun og aðgerðir á þessum
vettvangi.
■ UPPSAFNAÐUR SÖLU-
SKATTUR: Friðrik Sophusson (S-
Rv) flytur frumvarp þessefnis að á
árinu 1990 skuli veittar 170 millj-
ónir króna til að endurgreiða iðnfyr-
irtækjum uppsafnaðan söluskatt
vegna ársins 1989. Tilgangur frum-
varpsins er að „tryggja endur-
greiðslur á uppsöfnuðum söluskatti
til iðnfyrirtækja“ með sama hætti
og gengin ár og „koma í veg fyrir
að ríkisstjómin gangi á bak orða
sinna og haldi áfram innheimtu
jöfnunargjalds í ríkissjóð lengur en
eðlilegt getur talizt og fjárlög gerðu
ráð fyrir“.
■ ÆSKUL ÝÐSMÁL: Fram hefur
verið lagt stjórnarfrumvarp um
æskulýðsmál. Samkvæmt frum-
varpinu skulu heildarsamtök æsku-
lýðsfélaga fara með stjórn æsku-
lýðsmála í umboði og samráði við
menntamálaráðuneytið.
Þingmenn fóru í páskafrí í gær. Hér má sjá Júlíus Sólnes, umhverfis-
ráðherra, Þórhildi Þorleifsdóttur (SK-Rv), Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra og Eggert Haukdal (S-Sl).
+
Frumvarp um Stjórnarráð Islands:
Ellefu ráðuneyti
Æviráðning hjá Stjómarráðinu afiiumin
Friðrik Sophusson:
Fmmvarp um jöfii-
unargjald á iðnvam-
ing verði fellt niður
FRIÐRIK Sophusson hefúr lagt fram á Alþingi firumvarp til laga um
að jöfnunargjald á iðnvarning verði fellt niður og að 170 milljónum
króna verði varið á þessu ári til að endurgreiða iðnfyrirtækjum
uppsafnaðan söluskatt vegna ársins 1989.
í greinargerð með frumvarpi um að fella gjaldið niður, heldur
Friðriks kemur fram, að árið 1978 yrði það innheimt óbreytt í 6 mán-
Fram hefúr verið lagt stjórnar-
frumvarp sem m.a. gerir ráð fyr-
ir því að ráðuneyti Stjórnarráðs-
ins verði ellefu í stað fjórtán.
Helztu breytingar, samkvæmt
frumvarpinu, eru m.a. þessar:
★ 1) Ráðuneyti verði ellefu í stað
fjórtán.
★ 2) Hagstofa Islands verði
stofnun sem heyri undir forsætis-
ráðuneytið.
★ 3) Fjárlaga- og hagsýslustofn-
un verði ein af skrifstofum fjár-
málaráðuneytisins.
★ 4) Samgönguráðuneyti verði
byggða- og samgönguráðuneyti.
★ 5) Heilbrigðis- og félagsmála-
ráðuneyti verði sameinuð í eitt ráðu-
neyti.
★ 6) Iðnaðar- og viðskiptaráðu-
neyti verði sameinuð í eitt.
★ 7) Gert er ráð fyrir nýju um-
hverfismálaráðuneyti.
★ 8) Heimilt skal að skipa ráð-
herra án ráðuneytis.
★ 9) Ráðherra er heimilt að setja
stofnun, sem heyrir undir ráðuneyti
hans, sérstakan eftirlitsaðila um
staundarsakir.
★ 10) Ráðherra skal heimilt að
ráða sér sérstakan aðstoðarmann í
hvert það ráðuneyti er undir hann
heyrir.
★ 11) Forsetaskipun ráðuneytis-
stjóra, skrifstofustjóra og deildar-
stjóra er afnumin. Æviráðning
starfsmanna Stjórnarráðsins er og
afnumin.
hafi 3% jöfnunargjald verið lagt á
innflutning sömu iðnvöru og fram-
leidd var hér á landi til að vega upp
á móti kostnaðarauka í verði inn-
lendrar vöru vegna uppsöfnunar
söluskatts. Tekjum af jöfnunar-
gjaldinu hafi átt að verja að hluta
til eflingar iðnþróunar. Þessi ráð-
stöfun hafi áttað vera tímabundin.
Síðan segir, að þegar lög um virð-
isaukaskatt hafi verið samþykkt á
. Alþingi hafi verið gengið út frá því
að jöfnunargjaldið félli niður. I
tengslum við gerð kjarasamninga á
síðasta ári hafi forsætisráðherra
lýst yfir að jöfnunargjaldið yrði
tímabundið hækkað úr 3% í 5% en
félli síðan niður og hafi lögunum
verið breytt í samræmi við það. Við
afgreiðslu ijárlaga í haust hafi hins
vegar orðið ljóst, að ríkisstjórnin
ætlaði ekki að standa við loforð sitt
uði. Hins vegar hafi ekki verið gert
ráð fyrir því í fjárlögum, að upp-
safnaður söluskattur vegna síðasta
árs yrði endurgreiddur, heldur hafi
til þess verið varið 390 milljóna
króna aukafjárveitingu. Af þeirri
upphæð hafi 100 milljónir farið til
iðnaðarins en nú hafi verið uppiýst
að til viðbótar vantaði 170 milljónir.
í lok greinargerðarinnar segir
flutningsmaður, að tilgangurinn
með flutningi frumvarpsins sé ann-
ars vegar að tryggja endurgreiðslur
á uppsöfnuðum söluskatti til iðnfyr-
irtækja vegna framleiðslu síðasta
árs og hins vegar að koma í veg
fyrir að ríkisstjórnin geti gengið á
bak orða sinna og haidið áfram
innheimtu jöfnunargjalds lengur en
eðlilegt geti talist og gert sé ráð
fyrir í íjárlögum.
Sólveig Pétursdóttir:
Tilgangurinn að milda
áhrif laga um aldraða
SÓLVEIG Pétursdóttir (S/Rv)
mælti á þriðjudaginn fyrir frum-
varpi um málefni aldraðra, þar
sem gert er ráð fyrir að tekjuvið-
miðun vegna þátttöku aldraðra
í dvalarkostnaði á stofhunum
hækki úr 15.700 kr. í 30.000 kr.
á mánuði. í ræðu sinni sagðist
hún meðal annars vænta stuðn-
ings þingmanna Alþýðubanda-
Frumvarp sjávarútvegsráðherra um Verðjöfiiunarsjóð:
Greiðslur til fyrirtækja tak-
markist við innborgun þeirra
Yeigamikið skref í rétta átt, segir Einar K. Guðfinnsson
HALLDÓR Ásgrímsson, sjávarút-
vegsráðherra, mælti í gær fyrir
frumvarpi til laga um Verðjöfnun-
arsjóð fiskiðnaðarins í neðri deild
Alþingis. Ráðherra sagði, að með
frumvarpinu væri ætlunin að ein-
falda útreikninga við verðjöfnun-
ina, að ákvarðanir um verðjöftiun
yrðu að scm mestu leyti sjálfvirkar
og að útgreiðslur úr sjóðnum til
einstakra fyrirtækja takmörkuð-
ust við inneign þeirra þar. Einar
K. Guðfinnsson, Sjálfslæðisfiokki,
sagði við umræður í dcildinni, að
með frumvarpi væri stigið veiga-
mikið skref í rétta átt, þó þar
væru enn ýmis álitamál.
í máli sjávarútvegsráðherra kom
fram, að þijú atriði í starfsemi Verð-
jöfnunarsjóðs hefðu einkum valdið
deilum á undanförnum árum. I fyrsta
lagi að uppgjör hefði verið flókið og
ónákvæmt, í annan stað að ákvarð-
anir um verðjöfnun hefðu ekki farið
eftir hlutlægum viðmiðunarreglum,
og í þriðja lagi að útborganir til ein-
stakra fyrirtækja hefðu ekki farið
eftir innborgunum þeirra í sjóðinn.
Ráðhérra sagði að þetta frumvarp
væri í meginatriðum byggt á fyrra
fyrirkomulagi en leitast hefði verið
við að sníða vankantana af. Reynt
yrði að gera alla framkvæmd verð-
jöfnunarinnar einfaldari; allur út-
reikningur á verðjöfnunartiJefnum
yrði hjá sjóðnum sjálfum á grund-
Einar K. Guðfínnsson
velli verðupplýsinga hjá útflytjendum
og ætti að liggja fyrir áður en verð-
jöfnunartímabil hæfist, þannig að
útflytjendur vissu strax hve mikið
þeir ættu að greiða á tímabilinu eða
hversu mikið þeir fengju greitt frá
sjóðnum.
Enn fremur væri stefnt að því að
sem flestar ákvarðanir, sem tengdust
verðjöfnuninni, yrðu sjálfvirkar og
jafnframt að sjóðurinn einbeitti sér
að verðjöfnun en hirti ekki um aðra
þætti, sem skiptu máli fyrir afkomu
sjávarútvegsfyrirtækja, eins og til
dæmis afla. í þriðja lagi gerði frum-
varpið ráð fyrir því, að útgreiðslur
Halldór Ásgrímsson
úr Verðjöfnunarsjóðnum til einstakra
fyrirtækja takmörkuðust við inn-
greiðslur þeirra til sjóðsins og ávöxt-
un þeirra greiðslna. Þannig yrði kom-
ið í veg fyrir að fyrirtæki, sem ekk-
ert hefðu greitt í sjóðinn, fengju
borgað úr honum. Þannig ættu þeir,
sem mynduðu sjóðinn í góðæri, að
njóta þess í harðæri.
Ráðherra sagði, að samkvæmt
frumvarpinu yrði stjóm sjóðsins skip-
uð af ráðherra án tilnefningar frá
hagsmunaaðilum. Verðjöfnunin ætti
að fara fram eftir almennum, hlut-
lægum reglum, en sjóðstjórnin hefði
það hlutverk að annast rekstur hans.
Þá væri gert ráð fyrir því, að ríkis-
sjóður tæki yfir skuldbindingar nú-
verandi Verðjöfnunarsjóðs.
Einar K. Guðfinnsson (S/Vf)
sagði, að með frumvarpinu væri stig-
ið veigamikið skref í rétta átt varð-
andi sjóðinn. Hann væri nú ónýtur
sem hagstjórnartæki og afar um-
deildur innan greinarinnar. Starf-
semi hans hefði ekki byggst nóg á
almennum reglum og óánægja væri
með pólitísk afskipti af málefnum
hans. Jafnframt hefði óréttlæti verið
fólgið í því, að ekkert samræmi hefði
verið í því, hversu mikið fyrirtæki
greiddu til sjóðsins og úr honum.
Þingmaðurinn sagði að telja mætti
að ekki væri jafn mikil þörf fyrir
Verðjöfnunarsjóð nú og þegar hann
var settur á stofn fyrir tveimur ára-
tugum. Jafnvel mætti spyija hvort
yfirleitt væri þörf á honum og hefðu
verið uppi hugmyndir um að stofna
í staðinn sveiflujöfnunarsjóði innan
sjávarútvegsfyrirtækjanna. Niður-
staða nefndarinnar sem samdi frum-
varpið hefði verið sú, að leggja sjóð-
inn ekki niður, heldur bæta starfsemi
hans, til dæmis með því að koma í
veg fyrir að fyrirtæki fengju greitt
úr sjóðnum, sem ekki hefðu myndað
inneign þar.
Hann sagði að lokum, að þótt
frumvarpið væri skref í rétta átt,
væru enn ýmis álitamál þar. Til
dæmis væri óeðlilegt að hagsmuna-
aðilar hefðu ekki áhrif á val í stjórn
sjóðsins.
lagsins vegna fyrri afstöðu þeirra
til þátttöku sjúklinga í dvalar-
kostnaði.
Samkvæmt núverandi fyrir-
komulagi taka þeir einstaklingar í
þjónustuhúsnæði eða á langlegu-
deildum, sem hafa eigin tekjur
umfram 15.700 kr. á mánuði, þátt,
í dvalarkostnaði sínum að hluta eða
fullu. í frumvarpi Sólveigar Péturs-
dóttur og 5 annarra þingmanna
stjórnarandstöðunnar er gert ráð
fyrir þeirri breytingu, að þessi
tekjuviðmiðun hækki í kr. 30.000.
I umræðum um frumvarpið á
þriðjudag sagðist Sólveig vænta
stuðnings þingmanna Alþýðu-
bandalagsins og vísaði í því sam-
bandi til orða Svavars Gestssonar,
menntamálaráðherra, í umræðum
um svokallaðan sjúklingaskatt
haustið 1984. Þar sagði Svavar, að
hugmyndir þáverandi ríkisstjórnar
um kostnaðarþátttöku sjúklinga
væru hneyksli og ekki kæmi til
mála af hálfu Alþýðubandalagsins
að taka undir sjónarmið af því tagi.
Jafnframt myndi flokkurinn beita
sér fyrir því um leið og færi gæfíst
að afnema þennan sjúklingaskatt.
Þarna væri um að ræða árás á al-
mannatryggingakerfið og hið
íslenska velferðarþjóðfélag.
Síðan sagði Svavar: „Nú hafa
þau miklu tíðindi gerst, að það hef-
ur verið lagt til að rukka þá sem
eru lagðir inn á sjúkrahús. Það er
verið að ráðast hér að almanna-
tryggingakerfinu. Með þessu væri
ríkisstjórnin að stíga fyrsta skrefið
í þá átt að rústa niður það kerfi
sem alþýðuhreyfingar þessa lands
hafa barist fyrir og knúið fram á
síðustu áratugum. Hér er verið að
stíga stórhættulegt skref og það
er auðvitað grundvallaratriði, að
það kemur ekki til greina af hálfu
flokks, sem kennir sig við jafnrétti
og félagshyggju, að standa að sjón-
armiðum af þessum toga.“
Sagði Sólveig Pétursdóttir í lok
ræðu sinnar, að Alþýðubandalagið
hefði nú tækifæri til að beita sér í
þessu máli og flutningsmenn frum-
varpsins hlytu að búast við stuðn-
ingi þingmanna flokksins við af-
greiðslu þessa frumvarps.