Morgunblaðið - 12.04.1990, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR; 12. APRÍL 1990
51
Hóflaus bílakaup með
fylgjandi kostnaði
eftir Guðjón F.
Teitsson
Frá marz til desember 1988
skrifaði ég 4 greinar, sem birtust
í Morgunblaðinu og fjölluðu aðal-
lega um hinn hóflausa innflutning
fólksbíla til landsins 1986-1988, er
leiddi af skyndilegri lækkun verð-
tolls af þessum tækjum úr 70% í
10% frá 1. marz 1986, þrátt fyrir
miður réttlátar eða viturlegar heml-
anir á ný, sem hófust með þunga-
skatti af öllum skráðum bílum fyrir
síðari árshelming 1987 og síðan
áframhaldandi hálfsárslega með
nokkrum hækkunum. — Einnig
þrátt fyrir aukna hemlun með sér-
stökum verðtollsauka við innflutn-
ing miðað við þunga bíla og sprengi-
rými véla, sem hér greinir:
Eigin þungi Sprengir. Verðt,-
bíls vclar sra’ auki ’88 '89
Allt að 700 kg. 0-1000 5 16%
701- 800 kg 1001-1300 13% 24%
801- 900 kg 1301-1600 20% 31%
901-1100 kg 1601-2000 27% 38%
1101-1300 kg 2001-2300 37% 48%
1301-1500 kg 2301-3000 46% 58%
YfirlðOOkg yfir 3000 55% 66%
Endurskoðun á hófleysinu
I grein minni í Morgunblaðinu
31. desember 1988 gerði ég iiokkra
áætlun um fjárfestihgu í sambandi
við hinn hóflausa innflutning
30.000 fólksbíla 1986-1988 og
byggði þá nokkurn veginn á gengi
og verðlagsstöðu á miðju ári 1987,
sem auðvitað hefir breyst verulega
frá þeim tíma, svo að mér þykir
vert að birta eftirgreindar endur-
skoðaðar tölur og sumpart viðbótar-
hugleiðingar.
í framhaldi af þessu kunna ein-
hveijir lesendur að hugsa sem svo,
að þarna sé sýnt fram á árlegan
rekstrarkostnað upp á 8.040 millj.
kr. eða rúmlega 100 þús. millj. kr.
(100 milljarða kr.) eyðslu á 12,5
árum, vegna hinnar hóflausu fjár-
festingar á umræddu sviði á árun-
um 1986-1988. En sá reikningur
þarf þó auðvitað nánari athugunar
við, bæði varðandi viðauka og frá-
drátt.
Viðauki
Skal t.d. bent á, að vaxtatap við
hóflaus kaup 30.000 bíla ætti ekki
skv. II/F að reikna með 840 millj.
kr. sinnum 12,5 ár, samsvarandi
samtals 10.500 millj. kr. (10,5 mill-
jörðum kr.) heldur með vöxtum og
vaxtavöxtum sem 13.293 millj. kr.,
eða vegna vaxtavaxta 26,6% um-
fram hina fyrrnefndu tölu. Svipað
myndi eiga við um vexti skv. II/G,
Guðjón F. Teitsson
þótt orka myndi meira tvímælis
vegna möguleika að nýta mannvirki
til annarra þarfa. Ennfremur skal
bent á, að fyrningu eigna skv. I/B
og C myndi fylgja viðhaldskostnað-
ur, sem ekki er talinn, eins og fyr-
ir bílana sjálfa skv. II/H.
•
Frádráttur
Óneitanlega er þægilegt fyrir
ökufært fólk að hafa einkabíla til
umráða og spara þannig oft tíma
og útgjöld vegna leigubíla frá stöðv-
um ásamt fargjöldum með almenn-
ingsvögnum, en sá sparnaður mun
þó yfirleitt reynast léttvægur miðað
við útgerð einkabíla með öllum hin-
um áðurnefnda kostnaði, enda tefj-
ast notendur einkabíla oft frá vinnu
o.fl. sökum leitar að bílastæðum,
tjóna o.fl.
Höfundur er fyrrverandi forsijóri
Skipaútgerðar ríkisins.
Hinn nýi þungaskattur frá 1987
varð að því leyti ranglátur, að hann
féll jafnt á þá, sem áður höfðu
greitt 70% innflutningstoll og hina,
sem aðeins höfðu greitt 10%. —
Þetta var einnig allsérkennilegur
eignarskattur, þar eð hann var
óháður því hversu mikið var ekið
til nýtingar og slits vegamann-
virkja, en í því sambandi átti auðvit-
að benzíntollur og/eða kílómetra-
gjald að fela í sér hina eðlilegu
skattheimtu af hálfu hins opinbera.
Hinn stighækkandi verðtollsauki
eftir þunga bíla og sprengirými
véla, fyrst lagður á fyrir árið 1988
og síðan hækkaður 1989, fól einnig
í sér kákkennda viðurkenningu á
þeim miklu stjórnarafglöpum, sem
gerð höfðu verið með verðtollslækk-
uninni 1. marz 1986. Það þurfti að
klóra í bakkann á laumulegan hátt
til þess að minna bæri á vitleys-
unni, sem gerð hafði verið og var
á sínum tíma kennd við „þjóðar-
sátt“. — Enn var verið að gæla við
aukinn innflutning á litlum bílum
og freista fólks til að kaupa slíka
bíla, þar eð innflutningstollur t.d.
af 700-1000 kg bílum komst ekki
nema í samanlagt 15-37% 1988.
Leið oss ekki í freistni
í þessu sambandi skyldi fólk
gleyma hinum nýja þungaskatti,
auknum viðgerða- og trygginga-
kostnaði vegna stóraukinna tjóna í
tengslum við algengt umferðaröng-
þveiti á vegum og bílastæðum o.fl.
En þótt um hina smærri bíla sé að
ræða kostar nú að meðaltali varla
undir 150 þúsund kr. á ári að gera
út slíka bíla, auk fyrninga og vaxta
af höfuðstól, eins og komið skal
nánar að síðar.
Athyglisvert er, að fyrir nefnda
lækkun innflutningstolls af bílum
1986 höfðu á síðastliðnum 6 árum,
1980-1985, verið fluttir inn að
meðaltali alls rúmlega 8.000 bílar
á ári og þetta nægt til að halda
íslendingum meðal þeirra þjóða er
næst stóðu Bandaríkjunum, auðug-
asta iðnríki heims og mesta bíla-
framleiðanda, um mesta bílaeign
miðað við íbúatölu.
Virtist því alls engin ástæða að
ýta undir aukinn bílainnflutning til
landsins, svo sem gert var með
lækkun verðtolls 1986. Yfrið nóg
hefði verið að flytja inn að meðal-
tali 8.000 bíia á ári frá 1986-1988
eða samtals 24.000 bíla á þessum
árum, en í staðinn voru fluttir inn
á þessum árum nálega 54.000 bflar
eða 30.000 hílar gersamlega um-
fram hóf, og er höfuðtilgangur
þessarar greinar að ræða nánar um
fjárhagshlið þess máls, þótt einnig
væri vert að ræða aukna mengun
--o.fl.--------------------------- ...
I. Núvirði fjárfestingar
A. Fluttir inn 30.000 bílar umfram hóf, greiðslur
notenda ca. 700 þús. kr. á bíl.
B. Bílskúrar fyrir aðeins þriðjung nefndra bíla, þ.e.
10.000 skúrar á 700 þús. kr. hver.
C. Aætluð aukin fjárfesting í bílastæðum við verzlan-
ir, skrifstofur, banka, skóla, sjúkrahús, samkomu-
hús, ýmiss konar vinnustaði og heimahús, ennfrem-
ur aukið húsrými til bílasölu og mannvirkja til
þjónustu í sambandi við rekstur bíla (með
nokkurri grunnhækkun frá des. áætlun 1988).
21.000 millj. kr.
7.000 millj.kr.
10.000 millj.kr.
38.000 millj.kr.
II. Lausleg áætlun um árlegan rekstrarkostnað fylgjandi ofan-
greindri fjárfestingu miðað við óbreytt gengi myntar og verðlags
D. Reiknað með meðal hámarksendingu bfla í 12,5 ár,
samsv. 8% fymingu á ári af 21.000 millj. kr. skv. I/A 1.680 millj.kr.
E. Meðal fymingu skv. I/B og C 2% 340millj.kr.
F. 4% vextir af21.000 millj. kr. verðmæti 30.000
bíla skv. I/A 840 millj.kr.
G. 4% vextir affylgifjárfestingu 17.000 millj.kr.
skv. I/B og C 680 millj.kr.
H. Annar rekstrarkostnaður umræddra 30.000 bíla
í tryggingum, eigin ábyrgð, tjónum og tilfallandi
viðhaldi, skoðunarkostnaði, benzíni, olíum, stöðu-
mælagjöldum o.fl. að meðaltali varla undir 150
þús. kr. á bíl á ári
Samtals áætluð árleg rekstrargjöld
4.500 millj.kr.
8.040 millj.kr.

Laugardagur kl. 13:55
15. LEIKVIKA 14. april 1990 1 X 2
Leikur 1 Aston Villa - Chelsea
Leikur 2 C. Palace - Arsenal
Leikur 3 Derby - Millwall
Leikur 4 Liverpool - Nott. For.
Leikur 5 Luton - Everton
Leikur 6 Man. City - Sheff. Wed
Leikur 7 Q.P.R. - Man. Utd.
Leikur 8 Southampton - Charlton
Leikur 9 Tottenham - Coventry
Leikur 10 Wimbledon - Norwich
Leikur 11 Barnsley - West Ham
Leikur 12 Wolves - Newcastle
Allar upplýsingar um getraunir vikunnar hjá
LUKKULÍNUNNI s. 991002
Okeypis getraunaforr it!
BAKER-BRÆÐURNIR
Bladaumsagnir:
„Baker-bræðurnir er einfaldlega skemmti-
legasta mynd ársins"
„Frábær skemmtun"
„Tilsvörin eru snjöll... Tónlistin frábær"
„Mynd sem unun er á að horfa"
„Pfeiffer er frábær sem hið kynþokkafulla
og djarfa hörkutól, Susie Dimond"
„Bridges-bræður koma mjög á óvart"
„Michelle Pfeiffer slær í gegn“
Leikstjóri: Steve Kloves
Aðalhlutverk: Jeff Bridges, Michelle Pfeiffer,
Beau Bridges
MYND SEM ALLIR ÆTTU AÐ SJÁ
|BBl háskolabío
ILIiHBmsiMI 2 21 40