Morgunblaðið - 16.05.1990, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. MAI 1990
Aðalftmdur Vinnuveitendasambands íslands
Einar Oddur Kristjánsson, formaður VSÍ:
Kosningaár löngum
verið ógæfuár í ís-
lenskri efiiahagssögu
EINAR Oddur Krisljánsson formaður Vinnuveitendasambands íslands
sagði í ræðu sinni á aðalfundi VSÍ í gær að þótt fjölmargir hafi orðið
til að leggja aðilum vinnumarkaðarins lið við að gera samningana
írá því I. febrúar sl. mögulega hefðu sumir valdið miklum vonbrigð-
um og vísaði til ákveðinna sveitarfélaga. „Mjög mörg sveitarfélög
nýttu sér heimildir í lögum til að hækka aðstöðu- og fasteignagjöld
óhóflega. Þetta er þeim mun sorglegra, þegar haft er í huga, að í
flestum þeirra sveitarfélaga, sem lengst gengu í þessum efiium, eru
atvinnufyrirtækin limlest á gjörgæslu opinberra sjóða,“ sagði einar
Oddur.
Morgunblaðið/KGA.
Einar Oddur Kristjánsson formaður VSÍ og Jón Baldvin Hannibals-
son utanríkisráðherra slá á létta strengi.
í upphafi máls síns sagði Einar
Oddur að flest það sem valdið hefði
mestum búsifjum hjá fyrirtækjunum
væru heimatilbúin vandamál. „Það
erfiðasta og hvimleiðasta af öllu er
viðureignin við þann her vitringa,
sem iðnír hafa verið við að boða þá
speki að fijáls samkeppni og frjáls
verslun ætti alls ekki við hér á landi,
en þess í stað væri miklu betra að
notast við lög og reglur, sem sömu
vitringar höfðu fundið upp af hyggju-
viti sínu. Þetta hefur þeim oft tekist
og þjóðin orðið fyrir ómældum
skaða,“ sagði Einar Oddur.
Formaðurinn sagði að engar for-
sendur hefðu verið fyrir þeim samn-
ingum sem gerðir voru í april í fyrra
og ríkið hafði forgöngu um. Því hefði
síðastliðið ár orðið enn eitt verð-
bólguárið og enn eitt ár skuldasöfn-
unar og efnahagslegrar óstjórnar.
Því næst rakti hann gerð kjarasamn-
inganna sem undirritaðir voru 1.
febrúar sl. og sagði að strax í upp-
hafí viðræðna við ASÍ hefði komið
fram mikill skilningur launþega-
hreyfíngarinnar á því að aðilar vinnu-
markaðarins þyrftu að sameinast um
þau markmið að ná hér niður verð-
bólgu, stöðva kaupmáttarhrapið og
koma í veg fyrir stóraukið atvinnu-
leysi.
Einar Oddur vitnaði í 1. og 10.
grein samningsins sem fjallar um
forsendur samningsins, en þar segir:
„Launaþróun annarra verði sú sama
og gert er ráð fyrir í samningi þess-
um.“ „Með þessum ákvæðum tóku
tóku viðsemjendur okkar fulla og
óskoraða ábyrgð á þessari samnings-
gjörð, og ber að fagna svo einarðri
afstöðu. Jafnframt má öilum vera
ljóst að með þessum samningsá-
kvæðum skuldbundu vinnuveitendur
sig til að gera ekki aðra og hagstæð-
ari samninga við þá launþegahópa,
sem stóðu fyrir utan þetta samkomu-
lag. Slíkt hefðu verið algjör svik við
verkalýðshreyfinguna. Það kom aldr-
ei til greina að svíkja verkalýðshreyf-
inguna í þessum efnum, hvað svo sem
á hefði dunið,“ sagði Einar Oddur.
Formaðurinn gerði það að umtals-
efni að í umræðunni um kjarasamn-
ingana á undanförnum mánuðum,
hefði það verið næstum viðtekin
venja að tala um hinar „litlu launa-
hækkanir", sem hann kvaðst ekki
telja rétt mat. I.aunahækkanir í við-
skiptalöndum íslendinga væru á bil-
inu 5-7% og þar væri þó nokkur
hagvöxtur, en ekki hér á landi. Út
frá þessum forsendum sagði hann
launahækkanirnar vera miklar.
Einar Oddur ræddi sérstaklega
þátt bændasamtakanna við gerð
kjarasamninganna og sagði þá m.a.
: „Ég vil geta þess sérstaklega að
það atriði í samkomulaginu við
bændur, sem ég tel merkast hefur
litla umfjöllun hlotið. í fyrsta lið sam-
komulagsins eru allir aðilar sammála
um, að fulltrúar launþega, atvinnu-
rekenda, samtaka bænda og fulltrúar
stjórnvalda, eigi að taka að sér það
hlutverk að setja fram tillögur um
stefnumótun, sem miði að því, að
innlend búvöruframleiðsla verði hag-
kvæmari og kostnaður lækki á öllum
stigum framleiðslunnar.. .Kaupmátt-
ur á mælikvarða matvöruverðs er
hér mjög slakur og stenst ekki sam-
anburð við nálæg ríki. Búvöruverðið
hefur hér afgereandi áhrif...
vonandi verða íslenskir atvinnu-
rekendur þeir gæfumenn að geta
hjálpað til við að finna lausn, sem
yrði viðunandi fyrir bændur og
íslenska framleiðslu, því ef ekki verð-
ur grundvallar stefnubreyting í land-
búnaðarmálum okkar þá verður okk-
ur ekki heldur stætt á því að leggj-
ast gegn innflutningi búvara."
Er formaðurinn minntist aðeins á
hlut stjórnvalda hvað varðar kjara-
samningana sagði hann: „Stjórnvöld
hafa heitið að veita þessum kjara-
samningum stuðning með öllum til-
tækum ráðum. En nú reynir á hvort
hugur fylgir máli....Þróunin næstu
mánuði og misseri er fyrst og fremst
undir því komin, hvemig stjórnvöld-
um tekst til um almenna hagstjórn
í landinu."
Einar Oddur rgpddi um stjórn ríkis-
fjármála og sagði þá m.a.: „Óstjórn-
in í ríkisfjármálum hefur oftast átt
drýgstan þátt í því að setja hér allt
á annan endann og það gæti auðveld-
lega gerst ennþá einu sinni...Nú er
brýnt að fylgjast af gaumgæfni með
framvindu þessara mála, ekki hvað
síst fjárlagagerð næsta árs, þar sem
næsta ár er kosningaár. Kosningaár
hafa löngum verið ógæfuár í íslenskri
efnahagssögu."
Formaður VSÍ kvaðst vonast til
þess að samningar um nýja stóriðju
tækjust á næstunni, en varaði um
leið við þenslu sem framkvæmdum
myndi fylgja. Á meðan að fram-
kvæmdir stæðu sem hæst á árunum
1992 og 1993 þyrfti að draga úr
öðrum framkvæmdum, til þess að
atvinnustig vinnumarkaðarins rask-
aðist ekki. Einfaldast sagði hann að
draga stórlega úr lánum til íbúða-
bygginga þannig að samdrátturinn
kæmi á þessum framkvæmdaárum,
en auka síðan lánveitingar á nýjan
leik Þá yrðu stjórnvöld að vera ófeim-
in við að nota þau tæki sem þau
hefðu til hagstjórnar: „Færa raun-
vextina upp eða niður eftir því sem
þörf krefur og minnka eða auka pen-
ingamagnið eftir því sem aðstæður
segja til um.“
Þegar Einar Oddur ræddi sameig-
inlegan evrópskan markað og framt-
íðartengsl íslendinga við hann sagði
hann m.a.: „ísland er hluti af þessum
heimi og í þessujn heimi keppa menn.
Því betur sem þeim farnast í þeirri
keppni, þeim mun meiri hagsæld og
þeim mun betri lífskjör er hægt að
bjóða þjóðfélagsþegnunum...En ef
við vinnum ekki vel og skipulega við
að efla íslenskt atvjnnulíf og ætlum
að mæta til þessa leiks kófkrukknir
eða koltimbraðir eftir áratuga vcyð-
bólgufyllerí, þá þarf ekki að spyija
að leikslokum. Við verðum slegnir
út í fyrstu lotu.“
Vinnuveitenda-
sambandið;
Hvatt til að-
lögunar
íslensks
atvinnulífs
að Evrópu-
þróun
í ÁLYKTUN, sem samþykkt var
á aðalfundi Vinnuveitendasam-
bands íslands í gær, segir að
markviss aðlögum starfsskilyrða
íslensks atvinnulífs að þvi sem er
að gerast á meginlandi Evrópu,
þoli enga bið, og íslensk atvinnu-
fyrirtæki verði að njóta sambæri-
lcgra skilyrða til samkeppni og
keppinautar erlendis.
Á aðalfundi VSÍ var sérstök um-
ræða um Evrópu og þróunina þar.
Jón Baldvin Hannibalsson utanríkis-
ráðherra, Jörgen Rönnest forstöðu-
maður alþjóðadeildar Vinnuveitenda-
sambands Danmerkur, Vidar Linde-
fyeld yfirmaður skrifstofu norsku at-
vinnurekendasamtakanna í Briissel
og Valgerður Bjarnadóttir fulltrúi
VSÍ hjá UNICE, Evrópusamtökum
vinnuveitenda, fluttu þar framsögu-
ræður.
í ályktun fundarins segir að breyt-
ingar á starfsskilyrðum atvinnulífs í
Evrópu, serii nú standi yfir, muni
leiða til lægri framleiðslukostnaðar
og sterkari samkeppnisstöðu atvinn-
ulífs í E.vrópubandalaginu. Markviss
aðlögun íslensks atvinnulífs að þessr
þoli enga bið.
Einn mikilvægasti þáttur þessa,
sé gjörbreytt skattakerfí, þar sem
mestu máli skipti að horfið verði frá
skattlagningu ^ostnaðar við atvinnu-
starfsemi á borð við aðstöðugjöld,
og að hvatt sé til aukningar eigin
fjár í atvinnutekstri. „Síðast en ekki
síst verður að draga úr opinberum
umsvifum og þannig úr sífelldum
kröfum um aukna skattheimtu. Að
öðrum kosti mun íslenskt samfélag
ekki standast samanburð við nálæg-
ar þjóðir með þeim afleiðingum sem
af því leiða,“ segir síðan í ályktun-
inni.
Reykjavík;
Götur miðbæjar-
ins hitaðar upp
- *
Aætlaður kostnaður um 130 til 140 milljónir
BORGARRÁÐ samþykkti samhljóða tillögu Davíðs Oddssonar borg-
arstjóra, um að á næstu þremur árum verði allar götur og torg í
miðbæ Reykjavíkur hitaðar upp með heitu frárennslisvatni. Áætlað-
ur kostnaður, er talinn vera um 130 til 140 milljónir króna. „Ég
verð að lýsa sérstakri ánægju með þetta framtak," sagði Guðlaugur
Bergmann framkvæmdastjóri og formaður samtakanna „Gamli mið-
bærinn.“ „Þetta á eftir að verða til mikilla bóta í miðbænum."
„Ég tel að þetta sé mjög þýð-
ingarmikil tillaga fyrir miðbæinn
því þama er í raun ákveðið að hita
hann allan upp og styrkir það ör-
ugglega stöðu hans,“ sagði Davíð
Oddsson borgarstjóri. „Kostnaður
er áætlaður um 130 til 140 milljón-
ir og verður verkið unnið á þremur
árum. Eftir það verður aðbúnaður
og aðkoma fólks í miðbænum all
miklu skemmtilegri hvemig sem
viðrar.
Þetta er fyrsta skrefið í að nýta
vaxandi heitt vatn, sem við fáum
frá Nesjavöllum. Næsta skref verð-
ur að ákveða upphitun á tilteknum
erfiðum brekkum víðsvegar um
borgina en fyrsta skrefíð er mið-
bærinn. Ég held að menn eigi eftir
að finna og reyndar strax eftir
næsta vetur, töluverðan mun.“
Svæðið sem samþykkt hefur ver-
ið að hita upp er 24.000 fermetrar
auk gatna í Grjótaþorpi. Gert er
ráð fyrir að bakvatni frá húsunum
verði safnað saman í þijár stöðvar
í miðbænum og vatninu miðlað
þaðan inn á snjóbræðslukerfið. Þá
verði þess jafnframt gætt að jafnan
verði veitt nægilega heitu vatni til
viðbótar við bakvatnið til þess að
halda götum, gangstéttum og torg-
um í bænum hreinum að vetri til.
í greinargerð með tillögunni seg-
ir að: „Mjög hefur færst í vöxt að
húseigendur nýti fráveituvatn af
hitakerfum húsa sinna og leggi
hitaslaufur til hálkueyðingar á lóð-
um sínum og gangstéttum með-
fram þeim. Mest af þessu hefur
verið gert í gamla bænum, þar sem
um einfalt hitaveitukeifi er að ræða
og vatninu hefur verið veitt beint
út í fráveitukerfið að lokinni hring-
rás um hitakerfí bygginganna.
Húseigendur liafa hver fyrir sig
verið með sitt kerfi og nýting verið
slæm, þar sem sumir hafa nægilegt
affallsvatn og aðra vantar uppá.
Nú eru uppi hugmyndir um að
bæta hér um með samnýtingu, sem
gerði það að verkum að hægt yrði
að hita upp alla Kvosina. Sam-
starfsfundir hafa farið fram undan-
farið með þátttöku borgarverk-
fræðings, gatnamálastjóra, hita-
veiturstjóra og Fjarhitun, ráðgjafa-
fyrirtæki Hitaveitunnar, um fram-
gang slíks verkefnis.
Lagt er til við borgarráð að í
þetta verið ráðist í áföngum, en
Hitaveitan mun leggja tvöfaldar
lagnir sem að- og fráveitulagnir
eftir því sem eldri hitaveitulagnir
eru endurnýjaðar í miðborginni.“
Þá segir að með vorinu hefjist
framkvæmdir við gerð bifreiða-
stæða fyrir Alþingi auk þess eru
Brattagata og Mjóstræti á fram-
kvæmdaáætlun. í bifreiðastæðin
og göturnar er fyrirhugað að leggja
hitaslaufur til hálkueyðingar. Hita-
veitan ráðgerir að endumýja
nokkrar lagnir í Kvosinni og verður
þá lagt tvöfalt kerfi, en þá næst
betri nýting á frárennslisvatninu.
Útvega þarf aðstöðu fyrir þijár
dreifistöðvar og hefur Alþingi þeg-
ar gefið vilyrði fyrir herbergi í
Vonarstræti 8 fyrir eina stöð. í
áföngum þarf að endurnýja holræs-
in í miðborginni og verðurþá lögð
sérstök fráveitulögn frá dreifi-
stöðvunum beint út í höfnina.
I / ) l r