Morgunblaðið - 27.07.1990, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. JÚLÍ 1990
Ný skýrsla um álver á Dysnesi:
Loftbelgur svífiir í fyrsta sinn norðan heiða:
Á heitu lofti yfir
Mývatnssveit
í miðnætursól
FÁ ORÐ geta lýst þeirri sýn sem fyrir augu ber. Þú stendur i
smárri tágakörfú í um 2.000 metra hæð yfir sjávarmáli. Fyrir
neðan þig gufustrókarnir í Bjarnaflagi. Til norðurs sér til ósa
Jökulsár fyrir botni Öxarljarðar þar sem miðnætursólin rýður
hafið logagylltum bjarma. Fjallahringurinn til vesturs og suðurs
en útsýni inn á Öræfi til austurs, eins og augað eygir. Það blakt-
ir ekki hár á höfði. Aðeins masið í meðreiðarsveinum þínum rýf-
ur næturkyrrðina. Morgunblaðið er á ferð í loftbelg yfir Mývatns-
sveit, þeim fyrsta sem nokkru sinni hefur svifið norðan heiða.
Loftbelgurinn í þann veginn að hefja sig til flugs, skammt austan
við Hótel Reykjahlíð í Mývatnssveit.
Nú hleypir lofcbelgsstjórinn,
William Spreadbury, logatungum
upp í belginn til að hita loftið,
sem heldur ferðalöngunum uppi.
í tágakörfunni eru auk blaða-
manns og Spreadburys Gestur
Jónasson sem les ferðalýsingu
inn á segulband fyrir útvarps-
hlustendur.
Einstök kyrrð og lotning gagn-
tekur loftbelgsfara sem ku vera
aðalsmerki þessa ferðamáta, allt
frá því að þeir bræður Montgolfi-
er svifu fyrstir manna jörðu ofar,
í París 21. nóvember árið 1783.
Þrátt fyrir framfarir í allri
flugtækni síðustu tvö hundruð ár
hafa loftbelgirnir litlum breyting-
um tekið. Enn er galdurinn sá
að fylla næfurþunnan belg heitu
lofti, -festa við hann tágakörfu
og sleppa Iandfestum. Loftbelgs-
farar gefa sig sem fyrr á vald
vinda og svífa þangað sem blær-
inn ber þá.
William Spreadbury er í hópi
þeirra manna sem hafa tekið
slíku ástfóstri við loftbelgsflug
að þeir helga því líf sitt. Belgur-
inn sem sveif yfir Mývatnssveit
um miðnæturbil aðfaranótt
fimmtudags er hingað kominn á
vegum Ferðamálaráðs Islands,
Evrópubandalagsins og Fríversl-
unarsamtaka Evrópu, EFTA, en
tvær síðasttöldu stofnanirnar
gangast nú fyrir ferðamálaári
Evrópu.
í för með Spreadbury er Susan
Carden, sem einnig hefur loft-
belgsflug að atvinnu. Þau eru
bæði lausamenn í flugi, en starfa
þó megnið úr árinu fyrir Airship
and balloon company í Bretlandi,
sem er í eigu Richard Branson,
stofnanda Virgin-fyrirtækisins.
Loftbelgurinn sem fluttur var
hingað af þessu tilefni er fremur
smár í sniðum, en þó 20 metra
hár fullblásinn og tekur um
2.000 rúmmetra af lofti. í körf-
unni, sem vegur um 500 kg hlað-
in própangasi og flugleiðsögu-
tækjum, rúmast þrír menn.
Fjölmiðlamenn sem lagt hafa
leið sfna að Mývatni verða þess
áþreifanlega varir hversu stór
hluti þessarar íþróttar er fólginn
í bið. Þegar lagt er af stað frá
Akureyri býður blíður sunnan
blærinn upp á flug yfir vatnið.
Þegar rennt er í hlað að Hellu-
vaði hefur vindurinn náð sér á
strik og kemur í veg fyrir að
belgurinn fái svifið öruggur. Ekki
tekur betra við þegar hafgolan
byijar að hrekkja um kvöldið.
Á tólfta tímanum eru erlendu
sendimennirnir orðnir vondaufir
um að geta hafið sig á loft. Þeir
eiga fjögurra tíma ferðalag fyrir
höndum niður á Norðfjörð til
móts við feijuna Norrænu. Þá
dettur skyndilega á dúnalogn.
Fáeinum mínútum síðar eru
Spreadbury og Carden byijuð að
breiða úr belgnum á túninu
austan við Hótel Reykjahlíð.
Ferðafólk og Mývetningar
streyma að úr öllum áttum til
að virða fyrir sér þetta skringi-
lega fyrirbæri. Belgurinn er mál-
aður í skærum litum, enda ætlað
það hlutverk öðru fremur að vekja
athygli. Fyrir miðju á báðum
hliðum er merki Evrópubanda-
lagsins, stjörnur á bláum grunni
og farfugl sem breiðir úr vængj-
unum. Á belginn eru festir þjóð-
fánar landanna 18 sem mynda
EB og EFTA.
Eftir örlitla glímu við Kára
rís loftbelgurinn tígulega til him-
ins. Spreadbury kastar landfest-
um og loftbelgurinn stígur upp
með feiknahraða. Brátt eru
ferðalangar í um 1.000 metra
hæð yfir jörðu. I fyrstu stendur
loftbelgurinn algerlega kyrr, en
loftbelgsstjórinn byijar að leita
að straumum í þeirri miklu lag-
köku sem er veðrahjúpur jarðar.
í þessari íþróttagrein er leikin
blindskák við máttarvöldin.
Skráðar reglur er fáar, en
hyggjuvitið og reynslan ræður
meiru.
Eftir útsýnisflug yfir Eldá
sunnan Hlíðarfjalls, Hálsa og
Nónbungur ákveður Spreadbury
að koma inn til lendingar við veg-
inn austan við Námaskarð. Hann
kallar í talstöðina til Carden og
bílalestin, sem hefur elt belginn
um allar trissur, sniglast í átt
að lendingarstaðnum.
Loftbelgsstjórar segjast ekki
fljúga belgjum heldur aka og nú
kemur skýringin á því hugtaki.
Eftir að Spreadbury hefur komið
auga á hentugan lendingarstað
lyftir hann belgnum upp í vind-
streng til suðvesturs, lækkar sig
svo norðanáttina og tyllir körf-
unni loks hljóðlega niður rétt
austan við Dalborgina.
Flugið sem virtist aðeins ör-
skotsstund, hefur tekið um 50
mínútur. í næturkyrrðinni
tindra ljósin á Kröfluvirkjun
skammt frá. Loftbelgsfarar jafnt
sem aðrir þátttakendur eiga enn
eftir að koma niður á jörðina, að
loknu flugi í miðnætursól rúma
80 km frá heimskautsbaug.
B.St.
iuuiguiiuiauiw/ivuuai í-ui
William Spreadbury og Susan Carden kanna skilyrði til loftbelgja-
fiugs við Mývatn á niiðvikudagskvöld.
Kostnaður lækkar um 270 millj.
króna miðað við fyrri áætlun
KÖNNUN Iðnþróunarfélags
Eyjafjarðar á hugsanlegri lóð
álvers á Dysnesi hefur leitt í ljós
að lækka má kostnað um 270
milljónir króna miðað við lyrri
áætlun. Yrði hafnargerð fyrir
álverið mun ódýrari við Dysnes
en á Keilisnesi eða við Reyðar-
fjörð. Þetta kemur fram í skýrslu
sem send hefur verið iðnaðar-
ráðuneyti og Atlantsálhópnum,
samkvæmt heimildum blaðsins.
Skýrslan er afrakstur athugana
sem Almenna verkfræðistofan hf.
hefur gert í þessum mánuði. Eftir
að Atlantsálhópurinn tók að miða
við hugsanlega stækkun álversins
í 400.000 tonn var ljóst að sú lóð
sem fundin hafði verið fyrir álverið
á Dysnesi hentaði ekki. Að loknum
jarðvegsathugunum sunnan Pálm-
holtslækjar í Arnarneshreppi hefur
komið í ljós að með því að færa Ióð
álversins einn km til suðurs megi
lækka kostnað umtalsvert.
Höfn stóriðjuversins hefur nú
verið fundinn staður á Ytri-Töng.
Þar er kostnaður við mannvirki hinn
sami og á fyrri stað, eða um 420
milljónir króna. Samkvæmt heim-
ildum blaðsins er reiknað með því
að hafnargjöld nemi 4 bandaríkja-
dölum fyrir hvert tonn áls. Heildar-
kostnaður við jarðvegsvinnu, vega-
gerð og höfn fyrir álverið yrði tæp-
ir tveir milljarðar króna yrði því
valinn staður við Pálmholtslæk.
Skýrslan sem Iðnþróunarfélag
Eyjafjarðar hefur lokið við tekur
aðeins til vinnu við lóð álversins.
Enn er beðið lokaniðurstöðu um
kostnað við byggingu álversins og
rafmagnslínur að því á þeim þremur
stöðum sem enn eru taldir koma
tii greina, Keilisnesi, Dysnesi og í
Reyðarfirði.
Vilja koma á
20 loftbelgjum
til Akureyrar
HÓPUR evrópskra ævintýra-
manna hefur sýnt áhuga á því að
koma með um 20 loftbelgja flota
til Akureyrar næsta sumar. Tveir
liðsmenn koma til bæjarins í
næsta mánuði til þess að kynna
sér aðstæður. Þetta yrði stærsti
floti loftbelgja sem nokkru sinni
hefur hafið sig til flugs á Islandi.
Að sögn Kolbeins Sigurbjörnsson-
ar fékk hann nýlega fyrirspurn frá
Bretlandi um það hvort slíkt flug
væri mögulegt. Hópurinn sem hér
um ræðir kallar sig Global Explor-
ers. Liðsmenn eru frá mörgum lönd-
um Evrópu. Síðasta sumar svifu
þeir á loftbelgjunum í Afríku.
Orgelleikur og
sópransöngur á
sumartónleikum
FJÓRÐU sumartónleikarnir á
Norðurlandi eystra lieljast á
Húsavík í kvöld klukkan 20.30.
Þar syngja Carola Bischoflf og
Margrét Bóasdóttir sópranar og
Heinz Markus Göttsche leikur á
orgel.
Tónleikunum verður fram haldið
í Reykjahlíðarkirkju á laugardags-
kvöld kl. 20.30 og í Akureyrarkirkju
á sunnudag klukkan 17.00. Á efnis-
skránni verða orgelverk, einsöngur
og dúettar. Meðal höfunda eru
Buxtehude, Purcell, Monteverdi,
Distler, Kretzschmar, Mendelssohn
og Bach.
Carola Bischoff er kennari í Neu-
stadt og hefur yfirumsjón með
barnakórastarfi kirkjunnar í Pfalz.
Hún nam einsöng, kór- og hljóm-
sveitarstjórn við Tónlistarháskólann
í Heidelberg-Mannheim.
'Margrét Bóasdóttir og Bischoff
voru samtíða við Tónlistarháskólann
í Heidelberg-Mannheim. Þær hafa
margsinnis sungið saman í Þýska-
landi.
Prófessor Heinz Markus Göttsche
hefur verið kirkjuorganisti frá ungl-
ingsárum. Hann stundaði tónlist-
arnám í Lúbeck og Berlín í orgel-
leik, tónsmíðum, kór- og hljómsveit-
arstjórn. Hann leikur nú við Stifts-
kirkjuna í Landau. Hann hefur hald-
ið tónleika í 11 Evrópulöndum og
leikið inn á ljölmargar hljómplötur
með kór- og orgeltónlist.
Þór skemmt-
ir flölskyldum
ÞÓR efnir til útisamkomu á vall-
arsvæði félagsins á morgun, laug-
ardag. Er samkoman ætluð þeim
börnum sem æfa hjá félaginu, for-
eldrum þeirra og öðrum velunn-
urum félagsins.
Skemmtunin hefst klukkan 13 og
lýkur kl. 18. Boðið verður upp á
reiðhjólaþrautir á malarvellinum og
þrautaboðhlaup með þátttöku for-
eldra. Stefnt er að því að bjóða upp
á akstur „go-cart“-bíIa norðan við
Glerárskóla. Þá fer fram knatt-
spyrnuleikur .milli 2. flokks karla
Þórs og Fram, sem_ eru undanúrslit
í bikarkeppni KSÍ. Einnig blak,
skallablak og hnit.
Leiðrétting
VEGNA rangra upplýsinga
brengluðust nöfn í frásögn og
myndartexta um vinabæjamót í
Svíþjóð á Akureyrarsíðu síðastlið-
inn miðvikudag. Þar gat um
Sigríði Margréti Jóhannsdóttur,
en hún heitir Sigríður Magnea.
Svavar er Eyþórsson og Sigfús
Stefánsson.
Þá sagði í myndartexta að á
myndina vantaði Kristínu Helgu
Björnsdóttur, en með réttu hefði
mátt geta Bjarna Siguijónssonar að
auki. Þetta leiðréttist hér með.