Morgunblaðið - 11.11.1990, Side 25

MORöÚNBLAÐlÐ SÚNNUÖAÖUÍÍ !!. NÓVuMBER Í9ÖÖ
25
Eftir upptalningu í franska
blaðinu á öllum þeim
stöðum, þar sem Ray-
mond Petit hefur komið
við sögu á þessum 22
mánuðum, lék blaða-
manni förvitni á að
frétta meira af þeim
hjónum og sló á þráðinn til Bjargar
Hauksdóttur, dóttur Katrínar. Mik-
ið rétt. Þau hjónin fóru aldrei til
Afganistan, eru nú búsett í Kamer-
ún í Afríku, þar sem Raymond er
aðalræðismaður Frakka. En þau
eru nú stödd hér á íslandi. Höfðu
að venju notað tækifærið úr því
hann var kallaður til Parísar. Og
við mæltum okkur mót á Hótel
Holti.
En lítum fyrst á greinina, kveikj-
una að þessu viðtali. Þar segir að
diplómatinn Raymond Petit hafi
víða drepið niður fæti á heitustú
stöðum jarðkringlunnar. Svo mjög
að njósnasöguhöfundurinn Gerand
de Villers, sem kynntist honum
þegar þau hjónin voru fyrir nokkr-
um árum búsett í Japan, hafi gert
hann að fyrirmynd söguhetjunnar
Yamato, sem bjargar Malolinge
prinsi í sögunni Njósnararnir í
Tókýó, sem út kom 1975. En sá á
íslenska konu, sem þar er kölluð
Guðrún. Villiers er víðfrægur
njósnasagnahöfundur, hefur skrifað
100 bækur, sem þýddar eru á 35
tungumál. Raymond Petit hlær bara
dátt að þessari líkingu og segir lít-
ið, enda segir blaðamaðurinn Fran-
cois Luizet í greininni í Figaro, að
Raymond Petit yppi bara öxlum
þegar reynt sé að tala við hann um
ævintýralegt líf hans. Diplómatinn
Raymond Petit vilji halda sig utan
sviðsljósanna. En afrek hans hafi
við líka athvarf í íbúðinni okkar og
þar bíður bíllinn. Þar er okkar
strætisvagnastöð." Katrín bætir því
við að við ræðismannsbústaðinn í
Douala sé stór útipallur og Raym-
ond noti hann til að kenna japanskt
karate. Hafi komið upp námskeiði
fyrir 20 stúlkur, dætur bankastjóra,
olíukónga og sendiráðsmanna, enda
sé mikilvægt fyrir stúlkur að kunna
að veija sig í þessum löndum. En
Raymond Petit er þekktur karate-
meistari með hæstu gráðu og stofn-
ar karateklúbba hvar sem hann
fer. Katrín bætir glettnislega við,
að nemendur lians í Kamerún séu
allt stórfallegar stúlkur, enda kunni
hann vel að meta kvenlega fegurð.
Maður hennar hlær prakkaralega,
og maður skilur líkingu blaða-
mannsins í Figaro, sem segir að
þessi 54 ára gamli franski diplóm-
at, sem fæddur er í Hanoi í Víetnam
af frönskum föður og víetnamskri
móður, sé sambland af Sihanouk
fursta og gamanleikaranum l'ræga
Francis Blanche. Hann svarar
gjarnan með spaugi til að komast
hjá því að segja frá sendrferðunum
á óróasvæðin og ástandinu í löndun-
um sem hann sækir heim.
UmSetinn í sólarhring
i Salvador
A undanförnu hálfu öðru ári hef-
ur Raymond Petit verið sérleguf
sendifulltúi stjórnar sinnar í Yemen,
[)ar sem hann vai' í þrjár vikur í
apríl og maí 1989, eftir stutta ferð
til Kabúl í júlí, var hann sendur til
Savador í ágúst-september og
nokkru seinna í sérhæfða sendiferð
um eyjarnar í Karíbahafi í hálfan
annan mánuð, í maí í vor ti! Gabon
vegna uppreisnar þai', og loks til
Rúanda í október sl. Hann tekur
það fram að þær lerðir allar séu
fai'nar til þess að tryggja öryggi
franskra ríkisborgara á óróatímum
og þeii' þá í hættu.
Eitthvað nánar viljum við fá að
vita um ferðir hans og spyijum um
hvert þessara landa af öðru. Hann
kveðst hafa verið í Yemen áður en
landið sameinaðist í eitt ríki á sl.
ári. Suður-Yemen var marxískt
kommúnistaríki en í Norður-Yemen
sterk-íslamskt ríki, sem eftir
margra ára samningaþóf voru sam-
einuð í maí í vor. Hans sendiför var
til Norður-Yemen. Þar er að vísu
lítið um franska borgara, en sendi-
förin af pólitískum toga vegna
ástandsins í Líbanon.
I ljós kemur að í uppreisninni í
Salvador skall hurð nærri hæium
þegar skot straukst við höfuð
Raymonds Petits. Uppreisnarsveitir
höfðu umkringt h.úsið þar sem hann
var lokaður frá umheiminum með
frönskum hjónum í 24 klukkustund-
ir. Stríðsmenn voru allt um kring
og uppi á þakinu, þar til forseti
landsins sendi herflokk til að frelsa
þau. Aðspurður kvaðst liann hafa
beðið tiltölulega rólegur, enda hafði
hann búið sig út með 5 daga
skammt af Le Monde,' sem liann las
upp til agna. Katrín segir að búið
hafi verið að kaupa farmiða handa
henni, en ekki varð af því að hún
færi með honum vegna þess hve
ástandið reyndist hættulegt. Sjálf
kveðst hún óhrædd og alltaf reiðu-
búin, enda sé hún forlagatrúar. Það
komi sem koma vill. Þegar þau fóru
frá Islandi í vikunni ætluðu þau
einmitt að skreppa til Spánar til
að heimsækja vinafólk sitt, þennan
franska sendiráðsmann og konu
hans, sem lokuðust inni með Raym-
ond Petit í Salvador.
Á eyjunum í Karíbahafi er
ástandið mjög slæmt, að því er
Raymond Petit segir, en af öðrurn
ástæðum. Þartröllríðaeiturlyfjamál
öllu og Frakkar eru að reyna að
veita aðstoð vegna þeirra. í slíkurn
erindum var Petit sendur til Mart-
inique, Trínídat, Tóbagó, Guyana
og Port au Spain, þar sem hann
starfaði áður í franska sendiráðinu.
Hann segir eiturlyfjamálin gífur-
lega erfið viðureignar á þessum
slóðum og úrbætur muni taka mjög
langan tíma.
Frelsun franskra borgara
í árslok 1989 höfðu þau Katrín
| og Raymond Petit komið sér fyrir
í Kamerún. En í maí var Raymond
skyndilega sendur til Gabon, þegar
þar hófst uppreisn gegn stjórninni.
1 Gabon bjuggu 3.000 Frakkar og
tókst að koma 2.000 þeirra úr
landi. Frakkar sendu 500 hermenn
inn í landið til að stilla til friðar og.
Raymond Petit fór með þeim til að
huga að frönskum ríkisborgurum.
Svaf í 3 nætur í svefnpoka á flug-
vellinum. Flugvöllurinn hafði verið
eyðilagður og þar í nánd var stöðug
skothríð.
Svo gerðist það í október síðast-
liðnum að meira en 1.000 hermenn
af tutsiættbálkinum, sem áður
höfðu völdin en höfðu flúið til ná-
grannríkisins Úganda í Mið-Afríku,
réðust inn í Rúanda. Þar ráða nú
ríkjum liutumenn af öðrum ætt-
bálki, sem er í meirihluta, en ætt-
bálkadeilur eru sérlega grimmar í
landinu. Sagði Raymond Petit að
tutsimennirnir, sem eru háir vexti,
séu ekki nema um ein milljón tals-
ins, en hinir lágvöxnu hutumenn 7
milljónir í landinu. 1959 gerðu hutu-
menn uppreisn og ráku tutsimenn
á flótta í miklu blóðbaði, marga til
Úganda. Þar var áður belgísk ný-
lenda og Juvenai Habyarimana for-
seti sneri sér nú til forsætisráðherra
Belgiu um aðstoð ti! að bæla niður
uppreisnina. Jafnframt bað hann
um áheyrn hjá Frakklandsforseta.
Af þessu tilefni var Raymond Petit
aðalræðismaður Frakka sendur til
höfuðborgarinnar Kigali, til að
tryggja í samvinnu við sendiráðið
þar örugga brottför franskra ríkis-
borgara. 10. október sl. voru komn-
ir forseta landsins til aðstoðar 600
belgískir hermenn og 300 franskir
hermenn. Samhliða kom Petit á
vettvang og var byijað á því að
senda út úr landinu konur og börn,
sem gekk ágætlega að hans sögn.
Komiiin í paradís — á Islandi
„Og eftir þetta er ég kominn
rakleiðis til íslands til að hvíla mig,“
segir hann og skrúfar fyrir fleiri
spurningar. „Eg er búinn að vera
í víti í hálft annað ár og nú er ég
kominn í paradís á íslandi. Þann
9. förum við til að heimsækja bróð-
ur minn í Bordeaux og svo til vin-
anna í Barcelona og verðum komin
til Parísar til þess að taka við orð-
unni úr hendi forsetans 22. nvem-
ber. IJér þykir mér stórkostlegt að
vera í ró og næði.“
„Hann er nú ekkert rólegur, kann
það ekki. Það er ekki í hans eðli.
Hann verður alltaf að vera að gera
eitthvað,“ skýtur Katrín inn í. Þau
höfðu verið að heimsækja foreldra
hennar í Njarðvíkum, Margréti
Jónsdóttur Ijósmóður og Þórð Elís-
son fyrrv. útgerðarmann, og nutu
þess að búa lvjá Björgu dóttur henn-
ar og fjölskyldu hennar. En hvernig
fellur henni sjálfri að vera sífellt á
ferð og flugi? „Mjög vel,“ segir
hún, „það er alltaf eitthvað að ger-
ast þar sem Raymond er. Aldrei
dautt augnablik.“ En er hún ekki
síhrædd um mann sinn þegar hann
er á hættusvæðum? „Ég er ekkert
að hugsa um það. Þegar maður lif-
ir svona lífi þá þýðir ekki að vera
að hafa áhyggjur. Ég er mjög vina-
föst og lield í mína góðu vini. Og
er ekkert að ergja mig yfir öðru.
Raymond leggur líka mikið upp úr
því að rækta sambandið við trygga
vini. Það er okkar haldreypi."
Þau Katrín og Raymond Petit eru
höfðingjar í lund. Þau segjast ekk-
ert ætla að segja mér frá Kamerún
núna, ég geti bara komið þangað,
búið hjá þeim og séð landið sjálf.
Og þegar þau heyra að fyrir 25
árum hafi ég staðið með vega-
bréfsáritun við landamærin, án þess
að komast inn í Kamerún og fynd-
ist ég því alltaf eiga það eftir, er
það fastmælum bundið. En verða
þau þá bara ekki komin eitthvað
annað fyrr en varir, eins og þegar
við fyrir 22 mánuðum töluðunr um
að sjást kannski í Afganistan. „Nei,
segir Raymond Petit. „Við verðum
í Kamerún í- tvö ár. Svo gæti að
vísu farið að ég yrði að skreppa í
sérlega sendiferð ... “ Það er víst
ekki orðið svo friðvænlegt í heimin-
um að það geti ekki orðið hvenær
senr er og næstunr hvert sem er.
Komin í paradísina á íslandi, eins og Raym-
ond Petit, aðalræðismaður Frakka í Kamer-
ún og Katrín Þórðardóttir Pelil kona hans
orða það.
ekki farið fram hjá forseta Frakk-
lands, þar sem Franois Mitterrand
ætli sjálfur að afhenda í Elysée-
höll riddarakross Heiðursfylkingar-
innar þessum diplómatíska sendi-
manni á ferð og flugi í illleysanleg-
um erindunum. Og Katrín biður
mann í guðs bænum að vera ekki
að hafa þetta eftir, enda eigi Guð-
rún þessi ekkert sameiginlegt með
henni annað en þjóðernið.
Raymond Petit reynist líka var-
kár í ummælum sínum um ástandið
í þeim löndum, þar sem hann hefur
verið frá því við ræddum við hann
síðast. Þá var hann ekki, eins og
aðrir sendiráðsmenn, trúaður á ,að
Mujahedin-skæruliðarnir í fjöllun-
um kring um Kabúl mundu taka
borgina, þótt hann lokaði vitanlega
sendiráðinu samkvæmt fyrirmæl-
um. Og það reyndist rétt. „Ástand-
ið befur lítið breyst frá því sem
áður var. Stríðið heldur þar áfram
sem fyrr,“ segir hann. „Eftir að
stórveldin hættu að skipta sér af
átökunum er bara ekkert talað um
það.“ Segir Figaro að Petit hafi
komið niðurdreginn heim með
franska fánann. Þau hjónin vonuð-
ust bæði eftir að geta brátt farið
aftur til Afganistan. Það varð ekki.
Franska sendiráðið opnaði ekki aft-
ur í Kabúl fyrr en í júní í sumar og
er það ásamt ítalska sendiráðinu
eitt opið af sendiráðum Vestur-
landa. Raymond Petit var bara
sendur í stutta ferð til Kabúl í júlí
til þess að meta ástandið. Þegar
sendiráðið var loks opnað var hann
orðinn aðalræðismaður Frakka í
Douala í Kamerún, þar sem hann
mun hafa aðsetur í næstu tvö árin.
Og þaðan fer hann í þessar sér-
stöku sendiferðir, þegar tryggja
þarf öiyggi franskra ríkisborgara á
óróasvæðum. Það er lians sérverk-
efni.
Aðalræðismaður í Kamerún
Katrín segii' mér að eigur þeirra
hafi orðið eftir í Afganistan. Séu
þeim bara horfnar. Þau hafi því
keypt sér nýjan búnað þegar þau
fluttu til Kamerún fyrir 10 mánuð-
um. Þar búa þau í gríðarstórum
aðalræðismannsbústað í Douala,
sem er stærsta borgin í landinu
með 2 milljónir íbúa og aðalborg
viðskipta í landinu. Svæði Raym-
onds nær yfir franska hlutann, sem
er 80% af landinu, en enski hlutinn
er 20% landsins. Þetta byggist á
gömlu skiptingunni frá því nýlend-
um Þjóðveija var skipt eftir fyrri
heimsstyrjöldina. En olían er á
áhrifasvæði Breta. Hún er dýrmæt
og veldur vandræðum, svo sem al-
kunnugt er. Þar með er stjórnmála-
ástandið ekki mjög tryggt. En
þarna starfa 200 frönsk fyrirtæki
og 6000 Frakkar búa í landinu.
Katrín og Raymond Petit segja mér
að þarna sé mjög gott að búa.
Þegar Katrín er spurð livað hún
hafi fyrir stafni í Kamerún, svarar
hún snögg upp á lagið. „Ég rek
bara liótel og veitingahús nótt sem
dag. Og þar sem við viljum bjóða
upp á góðan mat verð ég að elda
hann sjálf. Öðru vísi en í Kabúl,
þar sem hægt var að treysta þjón-
ustufólkinu fyrir því. Svo ég hef
næg verkefni. Raymond getur ekki
án mín verið og hefur aldrei getað.
En þegar ég get ekki fengið að
fara með honum í þessar sérstöku
sendiferðir til óróasvæðanna skrepp
ég gjarnan til íslands, kem heim
a.m.k. tvisvar á ári. í París eigum