Morgunblaðið - 27.11.1990, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B
270. tbl. 78. árg.________________________________ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 1990_______________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Persaflóadeilan:
•Keuter
Moskvubúar tóku í gær að hamstra matvæli með þeim
afleiðingum að hillur í verslunum tæmdust ört. Þetta
gerðist eftir að yfirvöld í. níu héruðum, sem séð hafa
Moskvu fyrir mjólk, höfðu skýrt frá því að þau hefðu
stöðvað alla matvælaflutninga til borgarinnar til að
tryggja að íbúar héraðanna yrðu ekki hungurmorða.
Stærri inyndin er af tómri grænmetisverslun í Moskvu
en á innfelldu myndinni berjast viðskiptavinir um kjöt,
sem hefur verið illfáanlegt í borginni að undanförnu.
Matvælaskortur í Sovétríkjunum:
Gorbatsjov hótar
Irökum „harka-
legri“ ályktun SÞ
Nikosíu, Sameinuðu þjóðunum, Moskvu. Reuter.
Bandaríkjastjórn beitti sér fyrir því í gær að Öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna veitti írökum frest til áramóta til að kalla hersveitir sínar í
Kúvæt heim, ella yrði þeim komið þaðan með valdi. Míkhaíl Gorb-
atsjov, forseti Sovétrílqanna, sagði að Irakar ættu yfir höfði sér „harka-
lega ályktun“ frá Sameinuðu þjóðunum ef þeir vildu ekki draga her-
sveitir sínar til baka og láta erlenda gísla lausa.
Bandaríkjamenn hafa afhent full-
trúum ríkjanna fimmtán, sem aðild
eiga að öryggisráðinu, drög að álykt-
un, þar sem kveðið er á um að grípa
megi til hernaðaraðgerða ef Saddam
Hussein íraksforseti kallar ekki her-
sveitir sínar heim fyrir árslok.
Bandarískir embættismenn sögðu
þó í gærkvöldi að Bandaríkjamenn
gætu að öllum líkindum sætt sig við
að írökum yrði gefínn fresthr til 15.
janúar eins og Sovétmenn höfðu lagt
til.
Gorbatsjov sagði við Tareq_ Aziz,
utanríkisráðherra Iraks, að „Irakar
þyrftu að fara frá Kúvæt og leysa
alla gíslana úr haldi ella samþykktu
Sameinuðu þjóðirnar nýja ályktun -
harkalega ályktun,“ að sögn sovésku
fréttastofunnar •TASS.
Þjóðveijar undirbúa loftbrú
til að afstýra hungursneyð
Trier. Frá Steingrími Sigurgeirssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
ÞJÓÐVERJAR undirbúa nú umfangsmikla neyðaraðstoð til að koma í
veg fyrir hungursneyð í Sovétríkjunum. Þýska ríkið, fyrirtæki og ein-
staklingar hafa tekið höndum saman í þessum tilgangi og verður þetta
umfangsmesta aðstoð af þessu tagi sem skipulögð hefur verið í Þýska-
landi eftir síðari heimsstyijöldina. Matvælin verða flutt með vörubifreið-
um, sem þýsk stórfyrirtæki lána, en ef algjört neyðarástand skapast
í Sovétríkjunum er ráðgert að mynda loftbrú til að koma matvælum
hratt og örugglega áleiðis.
Gert er ráð fyrir að flutningavélar
þýska flughersins verði notaðar í
þessu skyni en einnig kemur til
greina að vélar frá bandaríska flug-
hernum í Þýskalandi taki þátt í flutn-
ingunum. Fyrirmyndin er loftbrú
Bandaríkjamanna til Berlínar er
Sovétmenn einangruðu vesturhluta
borgarinnar frá umheiminum árið
1958.
Fyrirmynd sjálfrar neyðaraðstoð-
arinnar er einnig sótt til áranna eft-
ir síðari heimsstyijöldina. Ástandið
var þá mjög slæmt í Evrópu og
brugðu fyrirtæki og einstaklingar í
Bandaríkjunum á það ráð að mynda
með sér samtök, CARE, og senda
sérstaka matarpakka þangað. Hver
þeirra vó þrettán kíló og var inni-
haldið því sem næst það sama og í
stöðluðum skömmtum bandaríska
hersins - kjöt, sykur, ostur, súkku-
laði, sígarettur og fleira, samtals
41.000 kaloríur. Á árunum 1946-60
voru sendar tæplega tíu milljónir
slíkra pakka til Evrópu, þar af 70%
til Þýskalands. CARE starfar enn
og útibú þess í Þýskalandi sér um
að undirbúa pakka handa Sovét-
mönnum.
Matvæli úr birgðageymslum
þýska ríkisins verða send til Sov-
étríkjanna og einnig hefur komið til
tals að nota matarbirgðir hersins í
þessu skyni. Þá verða sendar birgðir
af nauðsynjavörum, sem grípa átti
til í Vestur-Berlín ef borgin einangr-
aðist á ný.
Helmut Kohl, kanslari Þýska-
lands, og Míkhaíl Gorbatsjov, forseti
Sovétríkjanna, eru verndarar þessa
verkefnis. Kanslarinn ávarpar þýsku
þjóðina í sjónvarpsþætti á morgun
°g hyggst þar hvetja fólk til að láta
fé af hendi rakna. Hans-Dietrich
Genscher utanríkisráðherra og Willy
Brandt, fyrrum kanslari, koma einn-
ig fram í þættinum, sem nefndur
er „Helft Ru61and!“ - Hjálpið Rúss-
landi.
Þýska ríkið og hjálparstofnanir á
borð við Rauða krossinn og CARE
sjá um að söfnunarféð verði notað
á sem hagkvæmastan hátt og að
matvælin berist til þeirra sem mest
þurfa á þeim að halda. Einkum verð-
ur reynt að koma þeim til eldra
fólks, munaðarlausra barna og fatl-
aðra.
Sjá „Minnkandi frani-
leiðsla ...“ á bls. 25.
Saddam Hussein skýrði frá þvi í
gær að fjölmargir írakar hefðu lát-
ist 'af völdum 'matvæla- og lyfla-
skorts vegna viðskiptabannsinSj sem
Sameinuðu þjóðirnar settu á Iraka
eftir innrás þeirra í Kúvæt 2. ágúst.
Sjá „Fréttum um morð á skóla-
stúlkum ...“ á bls. 26.
Pólland:
Mazowiecki
segir af sér
Varsjá. Reuter.
TADEUSZ Mazowiecki sagði í
gærkvöldi af sér embætti forsæt-
isráðherra Póllands eftir að hafa
orðið í þriðja sæti í forsetakosn-
ingunum í landinu er fram fóru
á sunnudag. Stanislaw Tyminski,
sem náði óvænt öðru sætinu, lýsti
yfir því að hann gæti sigrað
verkalýðsleiðtogann Lech Walesa
í síðari umferð kosninganna sem
fram fer 9. desember.
Ovænt frammistaða Tyminskis,
sem var algjörlega óþekktur í heima-
landi sínu þar til fyrir mánuði, hefur
skapað mikla óvissu í pólskum
stjórnmálum. Hann kvaðst þess full-
viss að hann gæti sigrað Lech Wal-
esa sem hlaut um 40% atkvæða í
kosningunum og varð langefstur.
Lét Tyminski þess getið að hann
teldi hugsanlegt að Walesa myndi
ekki gefa kost á sér í síðari umferð-
inni en verkalýðsleiðtoginn hafði lýst
yfir því að hann gæti ekki hugsað
sér að etja kappi við milljónamær-
inginn, sem vændur hefur verið um
lýðskrum og lygar.
Sjá „Óþekktur milljónamæring-
ur . . . “ á bls 27.
Leiðtogakjör breskra íhaldsmanna:
Major taliirn sigurstranglegastur
Luiulúnum. Rcutcr, Daily Telegraph.
JOHN Major, fjármálaráðherra Bretlands, var í gær talinn sig-
urstranglegastur frambjóðendanna þriggja í leiðtogakjöri
breska íhaldsflokksins. Helsti keppinautur Majors, Michael
Heseltine, fyrrum varnarmálaráðherra, var þó vongóður um
að hann bæri sigur úr býtum í annarri umferð kjörsins, sem
fram fer í dag.
„John Major er á góðri leið með
að verða næsti forsætisráðherra
Bretlands," sagði Norman Lam-
ont, aðstoðarfjármálaráðherra og
einn af helstu stuðningsmönnum
Majors innan flokksforystunnar.
Hann sagði að meira en 160 þing-
menn hefðu lofað að greiða fjár-
málaráðherranum atkvæði. Major
er 47 ára að aldri og yrði yngsti
forsætisráðherra landsins á öld-
inni ef hann næði kjöri.
Major hefur tryggt sér stuðning
meirihluta ráðherra í stjórn Marg-
Mjyor
Ilcseltine
aret Thatcher forsætisráðherra
og samkvæmt skýrslu flokksfor-
ingja í öllurn kjördæmum landsins
nýtur hánn mikils fylgis á meðal
almennra flokksmanna. Margir
þeirra vilja að Major gegni leið-
togaembættinu og þriðji fram-
bjóðandinn, Douglas Hurd, verði
áfram utanríkisráðherra. Stuðn-
ingsmenn Hurds viðurkenndu í
gær að Major hefði náð foryst-
unni. Michael Heseltine var hins
vegar bjartsýnn á að fá nægan
stuðning, eðá 187 atkvæði, til að
ná kjöri í annarri umferðinni.
Sjá „Baráttan talin
standa...“ á bls. 24.