Morgunblaðið - 27.11.1990, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 1990
45
Laufabrauð
Algengt er orðið að fjölskyldur og vinir komi saman í nóvemberlok eða í byrjun jólaföstu
og skeri út laufabrauð. Er það í mörgum fjölskyldum byrjun jólaundirbúnings.
Laufaskurður getur verið mjög fallegur og enn eru til hreinir listamenn á því sviði,
menn sem skera í kökurnar með vasahnífi. En við hin skerum flest i laufabrauðin með þar
til gerðu járni, sem er aftur á móti í flestum tilvikum hrein listasmíð. Fyrir nokkrum árum eignað-
ist ég einn slíkan dýrgrip, sem
hangir til skrauts í eldhúsinu
hjá mér allt árið. En þá ákvað
ég að panta laufabrauðsjárn
handa hveiju barna minna og
gefa þeim í jólagjöf. í þau járn
lét ég grafa fangmark þeirra
og ártal svo nú geta laufa-
brauðsjárnin orðið ættargripir
í þeim fjölskyldum.
Fullvíst er talið að laufabrauðs-
járn hafí verið til fyrr á árum.
Voru þau úr þunnu jámi og beygð
þannig, að þau skáru laufin.
Skurðurinn í laufabrauðin átti sitt
nafn, sem dæmi má nefna
skammdegissól, sem hér er teikn-
ing af. Þótt við höfum ekki séð
mikið af skammdegissól undan-
farið hér sunnanlands, er hún þó
þarna einhvers staðar á bak við.
Auðvitað vonum við að hún fari
að láta sjá sig, en við getum þó
altént skorið hana út í laufabrauð-
ið okkar.
Þegar við vindum okkur í laufa-
brauðsgerðina er best að hafa allt
tilbúið. Við þurfum víðan pott og
góða feiti.
Nokkur bretti þurfum við og
góða oddmjóa hnífa og svó auðvit-
að eins mörg laufabrauðsjárn og
hægt er að útvega.
Hætta er á a laufakökurnar
þomi meðan þær bíða þess að
verða steiktar og þarf því að
leggja hreint stykki eða plast ofan
á kökurnar. Kökumar mega ekki
liggja saman.
Svo er feitin hituð og hún þarf
að vera vel heit. Ég set alltaf
smábita af laufabrauðsdeigi í feit-
ina til að átta mig á hitanum.
Djúpsteikingarpottar ná yfirleitt
ekki nægum hita. Kakan er sett
í heita feitina, þannig að laufin
snúi niður, síðan er kökunni snúið
við með pijóni eða fínum gaffli
og steikt á hinni hliðinni. Kökurn-
ar eru síðan lagðar á samanbrot-
inn eldhúspappír og hlemmur
lagður ofan á hvetja köku um
leið og hún er tekin úr feitinni.
Oft getur verið erfitt að fletja
út laufabrauð, og þarf deigið helst
að vera volgt, þegar það er flatt
út. Mjólkin sem við setjum út í
mjölið er alltaf sjóðandi heit, en
deigið er fljótt að kólna. Gott er
að setja deigið í margfalt stykki
ofan í pott með hlemmi, þá helst
velgjan nokkuð vel í því. Mjöl
drekkur misjafnlega mikið í sig
af vökva, jafnvel sama tegundin.
Laufabrauð geymist í nokkrar
vikur á köldum, þurrum stað. Það
er best að geyma í lokuðum kassa,
og láta kökurnar standa upp á
rönd, eins og grammófónsplötur.
Laufabrauð er yfírleitt steikt úr
plöntufeiti, en það er ein harðasta
feiti, sem til er og ákaflega óholl,
einkum þeim sem hafa æða-
þrengsli. Hægt er að blanda
matarolíu saman við plöntufeitina
t.d. til helminga.
Laufabrauð úr hveiti
1 kg hveiti
1 'A tsk. lyftiduft .
1 tsk. mjólk
7-8 dl mjólk
1. Setjið hveiti, lyftiduft og salt
í skál. Langbest er að nota hræri-
vél, þar sem við sjóðum mjólkina
og þetta er mjög heitt fyrir hend-
urnar.
2. Sjóðið mjólkina og hellið út
í. Hrærið vel saman.
3. Skiptið deiginu í litla bita,
búið til kúlu úr hveijum bita og
fletjið út eins þunnt og hægt er.
Skerið undan diski.
4. Skerið síðan skurði í kökum-
ar og brettið upp á.
Laufabrauð úr rúgmjöli
ogbyggmjöli
- 500 g hveiti
200 g rúgmjöl
300 g byggmjöl
1 tsk. lyftiduft
2 tsk. salt
1 msk. sykur
u.þ.b. 9 dl sjóðandi mjólk
Farið eins að og við fyrstu upp-
skriftina.
Byggmjöl fæst í Kornmarkað-
inum og hjá NLF. Einnig selja
fleiri búðir heilsuvörur, og er
líklegt að byggmjöl fáist þar.
Laufabrauð með heilhveiti
500 g hveiti
500 g heilhveiti
1 tsk. lyftiduft
2 tsk. salt
u.þ.b. 8 dl sjóðandi mjólk
„Matarlyst“ frá
Mjólkurdagsnefnd
ÚT ER komin matreiðslubók, Matarlyst. Þessi bók er gefin út til
að sýna þá fjölbreytni og þau gæði sem mjólkurafurðir fela í sér
til matargerðar hvers konar.
í bókinni eru 120 uppskriftir ,
fyrir öll tækifæri 0g úr efnum sem
fást í næstu matvöruverslun. Upp-
skriftirnar eru allar samdar í til-
raunaeldhúsum Mjólkursamsölunn-
ar og Osta- og Smjörsölunnar sf. í
Reykjavík, af hússtjómarkennurun-
um Benediktu G. Waage og Dóm-
hildi A. Sigfúsdóttur.
Árið 1988 gaf Osta- og smjörsal-
an sf. út bókin Ostalyst. Hún hlaut
frábærar viðtökur. Nú hefur hún
verið prentuð fimm sinnum og af
henni hafa selst u.þ.b. 14.000 ein-
tök.
Með hliðsjón af þeim viðtökum
sem Ostalyst fékk ákvað Mjólkur-
dagsnefnd að halda áfram á sömu
braut. Er Matarlyst afrakstur þeirr-
ar vinnu og virðist hún ætla að
verða jafn vinsæl og fyrri bókin.
Matarlyst fæst í flestum mat-
vöruverslunum og bókabúðum.
Bókin kostar u.þ.b. 1.390 krónur.
Dreifingaraðili bókarinnar er Osta-
og smjörsalan sf. Bitmhálsi 2,
Reykjavík. Auglýsingastofan Örkin
sá um hönnun bókarinnar, Guð-
mundur Ingólfsson ljósmyndaði og
Prentsmiðjan Oddi hf. sá um prent-
verkið.
Héraðsnefnd Rangárvallasýslu:
Getur stuðlað að auk-
inni menningarstarfsemi
Hellu.
„ÞAU verkefni sem geta bæst við umsýslu héraðsnefndarinnar eru
helst á sviði menningarmála. Nefndin getur stuðlað að aukinni menn-
ingarstarfsemi sem ekki er staðbundin," sagði Jón Þorgilsson fram-
kvæmdastjóri Héraðsnefndar Rangárvallasýslu.
Eitt verkefna héraðsnefndarinn-
ar er að annast rekstur tónlistar-
skóla Rangæinga þar sem eru
11-12 kennarar og rösklega 176
nemendur. Aðalstöðvar skólans em
á Hvolsvelli en kennt er auk þess
á Hellu, Laugalandi, í Skógum, á
Heimalandi og í Gunnarshólma. Þá
annast héraðsnefndin einnig rekst-
ur byggðasafnanna í Skógum í sam-
vinnu við Skaftfellinga.
Jón sagði að starfsemi héraðs-
nefndarinnar væri ekki fullmótuð
enn en það gæti breyst og aukist.
Nefndin væri eini aðilinn sem gæti
verið málsvari sýslunnar í heild
enda gætti hún sameiginlegra hags-
muna hennar. „Héraðsnefndin get-
ur verið aðilum til stuðnings í menn-
ingarmálum vítt og breitt um svæð-
ið, í námskeiðahaldi og við sýningar
og útbreiðslu listastarfsemi," sagði
Jón.
Jólin eru tími
gleðinnar.
Þess vegna köllum
við lágu fargjöldin
okkar til Skandinavíu,
Jólafargjöld
SAS flýgur í gegnum Kaupmannahöfn til
allra helstu borga Skandinavíu.
Kaupmannahöfn 32.050
Oslo 30.750
Bergen 30.750
Kristiansand 30.750
Stavanger 30.750
Gautaborg 32.050
Helgarfargiald Helgarfargjald
28.010 Stokkhólmur 37.630 32.880
26.860 Malmö 35.820
26.860 Jönköping 37.630 32.880
26.860 Nörrköping 37.630 32.880
26.860 Kalmar 37.630 32.880
28.010 Váxjö 37.630 32.880
Vásterás 38.720 33.970
Flugvallaskattur er ekki innifalinn í verði.
Allar nánari upplýsingar veitir SAS og ferðaskrifstofurnar.
M//S4S
Laugavegi 3, sími 62 22 11
Sig. Jóns.