Morgunblaðið - 07.12.1990, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER 1990
Mæðgur lét-
ust í árekstrí
46 ÁRA gömul kona og 18 ára
dóttur hennar eru látnar af áverk-
um sem þær hlutu í árekstri í
Ártúnsbrekku í fyrrakvöld. Ekki
er unnt að greina frá nöfnum
þeirra að svo stöddu.
Mæðgurnar voru í fólksbíl sem
snerist á hálli götunni og skall á
stórri sendibifreið sem kom úr gagn-
stæðri átt. Móðirin, var látin við
komu á slysadeild en dóttir hennar
lést í fyrrinótt af áverkum sínum.
Bankaráð Seðlabanka:
Agúst Einars-
son formaður
JÓN Sigurðsson, banka- og við-
skiptaráðherra hefur skipað dr.
Ágúst Einarsson prófessor for-
mann bankaráðs Seðlabanka Is-
lands og Geir Gunnarsson alþing-
ismann varaformann ráðsins.
Ágúst er fulltrúi Alþýðuflokksins
í bankaráðinu og Geir er fulltrúi
Alþýðubandalagsins.
„Eg hef tekið upp viðræður við
hið nýkjöma bankaráð og forystu
þess um nýjan bankastjóra Seðla-
bankans, en niðurstaða er ekki feng-
in í því máli,“ sagði Jón Sigurðsson
í samtali við Morgunblaðið í gær.
„Ég bíð eftir tillögum bankaráðsins
í þeim efnum,“ sagði ráðherra.
Tapað sparifé vegna gjaldþrots Ávöxtunar:
Sparifjáreigandi krefur Seðla-
AÞINGPOLLUM
Umræður í þinginu draga oft að sér áheyrendur á þingpalla. Þessir ar allt var í óvissu um afdrif þeirra. I gær kom svo staðfestingarfrum-
menn mættu til að fylgjast með umræðum um bráðabirgðalögin, þeg- varpið til annarrar umræðu í sameinuðu þingi. Sjá frásögn á bls. 34.
Jólamatur
MORGUNBLAÐINU í dag
fylgir 56 síðna jólamatarblað
Daglegs lífs. Þar er fjallað
um hefðbundinn jólamat á
margvíslegan máta með
greinum og viðtölum og birt-
ur fjöldi nýrra uppskrifta.
Meðal efnis má nefna um-
fjöllun um fuglakjöt, lambakjöt
og svínakjöt, konfektgerð, smá-
kökur, grænmetisskraut og
borðskreytingar. Einnig eru
birtir tveir hátíðarmatseðlar
matreiðslumeistara með upp-
skriftum.
banka um ábyrgð vegna tjóns
SEÐLABANKI íslands, fyrir
hönd Bankaeftirlitsins, hefur ver-
ið krafinn um ábyrgð vegna tjóns
af völdum gjaldþrots verðbréfa-
fyrirtækisins Ávöxtunar. Einn
þeirra sem töpuðu fjármunum
vegna þess, hefur falið lögmanni
að gera kröfu á hendur Seðla-
bankanum um greiðslu tveggja
milljóna króna sem hann tapaði.
Unnið er að ítarlegri athugun
þessa máls í Seðlabankanum og
munu bankastjórn og bankaráð
fjalla um kröfuna, áður en svar
verður gefið, enda gæti málið
haft fordæmisgildi gagnvart öðr-
um sem töpuðu fjármunum sínum
vegna gjaldþrotsins.
Krafan á hendur Seðlabankanum
byggist á því, að Bankaeftirlitið
hafi vanrækt skyldur sínar um eftir-
lit með verðbréfasjóðunum og ann-
arri starfsemi Ávöxtunar.
Bjöm Tryggvason aðstoðar-
bankastjóri Seðlabankans kvaðst í
gær ekki vilja tjá sig um málið, en
sagði að málaferli væru að byija um
það.
Þórður Ólafsson forstöðumaður
Bankaeftirlitsins sagði lítið vera um
þetta mál að segja. Það hafi lengi
legið í loftinu, og bankaeftirlitið
hefði verið látið vita af því af ýmsum
aðilum sem telja sig hafa orðið fyrir
tjóni vegna gjaldþrots Ávöxtunar og
slita á þeim verðbréfasjóðum sem
það fyrirtæki rak, að þeir mundu
freista þess að gera Seðlabankann,
vegna Bankaeftirlitsins, ábyrgan
fyrir því tjóni.
„Ég get bara staðfest það að slíkt
kröfubréf hefur borist bankanum og
því kröfubréfi mun verða svarað og
brugðist tið því á þann hátt sem
Seðlabankinn telur réttastan í þessu
máli,“ sagði Þórður.
Hann sagðist geta staðfest, að
krafan væri vegna eins aðila. Hann
sagði ekki fullvíst að líta bæri á það
sem prófmál. „Þó kann það að hafa
visst fordæmisgildi."
Þórður kvaðst ekki hafa upplýs-
ingar um hve háar fjárhæðir væru
í húfí í heild.
Ammundur Backman lögfræðing-
ur sendi Seðlabankanum kröfuna.
Hann kvaðst í samtali við Morgun-
blaðið ekki geta tjáð sig um málið,
en sagðist þó aðspurður geta stað-
fest að einn af þeim mönnum sem
töpuðu íjármunum sínum vegna
gjaldþrots Ávöxtunar hafi fyrir hönd
ákveðins hóps falið honum að reyna
á skaðabótaskyldu Seðlabankans og
Bankaeftirlitsins út af þessu máli.
Málið væri þá byggt á þvi að eftirlits-
skylda hafi verið vanrækt svo mjög
að það valdi bótaábyrgð.
Ellert B. Schram:
Flokkakerfíð er tímaskekkja
Sjálfstæðisflokkurinn á ekki að verða skjól gróðaafla
ELLERT B. Schram ritsljóri lýsti
þeirri skoðun sinni á aðalfundi
Landsmálafélagsins Varðar í
gærkvöldi að núverandi flokka-
kerfi væri úrelt og flestir átaka-
þættir í þjóðfélaginu gengju
þvert á gömlu flokkana. Ellert
tók Sjálfstæðisflokkinn sem
dæmi og sagði að hann gæti ekki
komið sér saman um afstöðu til
jafns atkvæðisréttar, til landbún-
aðarmála, sjávarútvegsmála,
frelsis í útflutningi eða flugi,
hvað þá skýra stefnu gagnvart
Evrópubandalaginu.
„Við tökum eftir því að ný heims-
mynd blasir við utan úr heimi. Vj£
fylgjumst með því hér heima hvern-
ig gömul og rótgróin fyrirtæki safn-
ast til feðra sinna eða sameinast
öðrum. Við horfum upp á það
hvernig fjölskyldur sundrast,
byggðarlög breytast, atvinnulífið
umskapast. Allt er á hverfanda
Hagfræðideild Seðlabankans:
Fall bráðabirgðalaganna
þýddi ekki óðaverðbólgu
HAGFRÆÐIDEILD Seðlabankans telur óraunhæft að reikna dæmi
um verðbólguþróun miðað við þær forsendur að laun geti hækkað á
víxl um 4,5% í kjölfar þess að bráðabirgðalög ríkisstjórnarinnar falli.
í álitsgerð hagfræðideildarinnar, sem unnin var að beiðni forsætisráð-
herra, segir að slíkir loftfimleikar í útreikningum hafi ekkert hag-
nýtt gildi og' skynsamleg túlkun kjarasamninga Alþýðusambandsins
og Vinnuveitendasambandsins feli ekki í sér vá óðaverðbólgu.
1 álitsgerðinni, sem dagsett er 30.
nóvember sl., er fjallað um möguleg
áhrif þess að bráðabirgðalög um
afnám 4,5% launahækkunar til
BHMR falli. Þar segir m.a. að til
að hækkun verðlags nái 20% yfír
árið þyrfti til dæmis 4,5% víxlhækk-
un launa annan hvern mánuð fram
yfír mitt ár, að viðbættu mánaðar-
legu gengissigi uppá u.þ.b. 1,5% á
mánuði.
„Að VSÍ myndi gangast inná slíkt
er að mati hagfræðideildar algerlega
óhugsandi, þar sem engin afdráttar-
laus ákvæði eru um það í kjarasamn-
ingum VSÍ/ASÍ að svo þurfti að
vera. Gildi þess að halda í þjóðarsátt-
ina væri þá að engu orðið, og allt
til þess vinnandi að láta hana
springa. Svo algert fyrirstöðuleysi
af hálfu VSl samræmist því tæpast
þeirri grundvallarforsendu allra
hagvísinda, að efnahagseiningarnar
stjórnist af skynsamlegri ákvarðana-
töku. Það er því mat hagfræðideild-
ar, að skynsamleg túlkun kjara-
samninga ASI/VSI feli ekki í sér
vá óðaverðbólgu," segir síðan í álit-
inu.
Þjóðhagsstofnun fjallaði um sama
málefni fyrir forsætisráðherra og
reiknaði hún út nokkur dæmi, sem
öll byggðust á víxlhækkun launa en
í mismiklum mæli. Komst hún að
því að verðbólga yrði frá 22-40% í
júlí á næsta ári miðað við mismun-
andi mikið gengissig. í álitsgerð
Þjóðhagsstofnunar, sem dagsett er
3. desember, segir að af yfirlýsing-
um samningsaðila frá því í sumar
megi ráða, að þeir hefðu samið um
sambærilegar hækkanir og fólust í
samningum BHMR, ef bráðabirgða-
lögin hefðu ekki verið sett.
Álitsgerð Þjóðhagsstofnunar
fylgdi með áliti meirihluta fjárhags-
og viðskiptanefndar neðri deildar
Alþingis á staðfestingarfrumvarpi
um bráðabirgðalögin, sem mælt var
fyrir í gær. Alitsgerð Seðlabankans
fylgdi hins vegar með minnihluta-
áliti Kvennalistans annars vegar óg
Sj álf stæðisflokksins hins vegar.
Samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins var áliti Seðlabankans ekki
dreift í fjárhags- og viðskiptanefnd.
hveli og þjóðfélagið á fleygiferð í
samræmi við tíðarandann,“ sagði
Ellert. „Aðeins eitt stendur óhaggað
og óumbreytanlegt, það er flokka-
kerfí okkar, löngu eftir að tími þess
er liðinn. Vitanlega þurfum við að
hafa stjórnmálaflokka, en sjálfheld-
an í pólitíkinni er sú, að þessir fjór-
ir flokkar hafa komið sér fyrir í
kerfinu, þora ekki og vilja ekki
hagga því, jafnvel þótt breytingarn-
ar æpi á þá. Valdahlutföllin milli
flokkanna standa okkur fyrir þrif-
um. Sjálfstæðisflokkurinn kemst
ekkert áfram, jafnvel þótt hann
vilji. Hann endurnýjast ekki nema
í sams konar kynslóðum af sömu
stærð og sömu gerð.“
Ellert gagnrýndi Sjálfstæðis-
flokkinn fyrir að heyja ekki þá bar-
áttu gegn forréttindum og yfirstétt,
sem stefna hans og saga byði hon-
um. Nýjar hættur væru að skapast.
„Það eru hættur fjármagnsvaldsins,
fyrirtækjanna, voldugu mannanna,
sem sölsa undir sig völd og áhrif í
skjóli peninga. Þær hættur eru ekki
síður alvarlegar en hætturnar af
bolsunum í gamla daga eða SÍS á
sínum velmektardögum eða vinstri-
stjórnum um okkar tíð. Sjálfstæðis-
flokkurinn á ekki að gerast hlífí-
skjöldur fyrir gróðaöflin og hann á
ekki að hossa handhöfum hlutafjár-
valdsins sem einhveijum hetjum
sjálfstæðisstefnunnar," sagði Ell-
ert.
„Enginn fjöldaflokkur getur leyft
sér að falast eftir atkvæðum hins
almenna kjósanda til að safna síðan
auðnum og völdunum á hendur hin-
um fáu. Sérhagsmunirnir eru
skeinuhættastir auðsöfnun alþýð-
unnar. Við skulum ekki vera skálka-
skjól fyrir þá.“