Morgunblaðið - 31.01.1991, Qupperneq 1

64 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
25.tbl. 79. árg.
FIMMTUDAGUR 31. JANUAR 1991
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Hundruð íraskra hermanna
falla í bardögum um Khafji
*
Kjamorkuver, eiturvopnageymslur og -verksmiðjur jafnaðar við jörðu í loftárásum á Irak - Sljórn-
kerfi loftvama íraka ónothæft og ratsjárkerfin gagnslaus - Flestir Seud-pallamir eyðilagðir
Riyadh, Washington, Bagdad, London. Reuter.
HERIR íraka og bandamanna börðust enn um yfirgefna landamæra-
borg í Saudi-Arabíu, Khafji, í gærkvöldi og þegar blaðið fór í prentun
höfðu átökin staðið i rúman sólarhring. Tólf bandarískir hermenn
höfðu fallið og tveir særst og ókunnur fjöldi saudi-arabískra her-
manna mun hafa fallið. Fulltrúar bandamanna héldu því fram í gær-
kvöldi að hundruð íraskra hermanna hefðu fallið í bardögunum og
tugir skiiðdreka þeirra hefðu verið eyðilagðir en samt voru þeir sagð-
ir hafa borgina á sínu valdi. Þetta voru fyrstu átök landherja í Persa-
flóastríðinu sem hófst fyrir tveimur vikum. Utvarpið í Bagdad sagði
að Saddam Hussein Iraksforseti hefði stjórnað aðgerðum írösku sveit-
anna en hernaðarfræðingar sögðu í gærkvöldi að líklegast hefði hann
verið að reyna að egna bandamönnum út í landhernað.
Um 4.000 íraskir hermenn munu
hafa verið í sveitunum sem réðust
inn í Khaiji en alls sóttu írakar inn
í Saudi-Arabíu á ijórum stöðum.
Fyrst klukkan 19.30 að islenskum
tíma, klukkan 22.30 að staðartíma,
í fyrrakvöld er 50 skriðdrekar lögðu
til atlögu vestur af al-Wafra. Hrakt-
ist sveitin fljótlega til baka undan
gagnárás bandamanna sem eyði-
lögðu a.m.k. 13 skriðdrekanna.
Beitti fjölþjóðaherinn m.a. árásar-
þyrlum og flugvélum sem sérstak-
lega eru gerðar til árása á skrið-
drekasveitir. íraskt fótgöngulið,
stutt af 16 bryndrekum, sótti yfir
landamærin hálftima síðar skammt
austur af þeim stað sem fyrst kom
til átaka við. Eftir þriggja stunda
bardaga við saudi-arabískar landa-
mærasveitir og loftárás banda-
manha hröktust írösku sveitirnar til
baka.
Milli klukkan 21.05 og 2.15 að
íslenskum tíma, sótti íraskt herlið
inn í landamæraborgina Khaiji í
tveimur lotum. Fyrst á 15 skriðdrek-
um og 10 brynvögnum en á eftir
þeim kom siðan vélaherdeild og þar
af voru a.m.k. 45 bryndrekar. Borg-
in sem er 19 km innan landamær-
anna var yfirgefin í stríðsbyijun og
óvarin og komst því íraska liðið svo
til óáreitt til hennar. Þar kom til
harðra átaka við fótgönguliðssveitir
úr bandaríska fíotanum og hersveit-
ir frá Saudi-Arabíu og Qatar. Beittu
bandamenn einnig Apache- og Co-
bra-árásarþyrlum, Harrier-þotum og
A-10-flugvélum með þeim árangri
að mörg hundruð iraskir hermenn
eru sagðir hafa fallið. í gærkvöldi
var talið að tekist hefði að um-
kringja irösku sveitirnar og eyði-
leggja a.m.k. 40 áratuga gamla sov-
étsmíðaða T-55-skriðdreka íraka.
Norman Schwarzkopf yfirmaður
íjölþjóðahersins veitti í gær í fyrsta
sinn nákvæmar upplýsingar um
gang stríðsins og sagði sigur í Persa-
flóastríðinu óhjákvæmilegan. Vegna
loftárása flugheija bandamanna
gætu Irakar ekki lengur miðstýrt
loftvörnum sínum, ratsjárkerfi
þeirra væru ónothæf og gætu flug-
vélar fjölþjóðahersins flogið nánast
óhindrað yfir írak og Kúveit. Tekist
hefði að eyða öllum varanlegum
skotpöllum fyrir Scud-eldflaugar og
líkast til nær öllum færanlegum pöllJ
um. Hörðum árásum hefði verið
haldið uppi gegn 38 flugvöllum
íraska flughersins og væru níu þeirra
gjörónýtir. Meira en 70 rammgerð
flugskýli hefðu verið sprengd í loft
upp og flugvélar sem kæmust í loft-
ið v_æru skotnar niður eða þær flýðu
til írans. Þá hefðu 11 eiturvopna-
geymslur verið eyðilagðar, nokkrar
eiturvopnaverksmiðjur, einnig kjarn-
orkuver og kjarnorkurannsókna-
stofnun í Bagdad hefði verið jöfnuð
við jörðu. Daglega færu flugvélar
ban'damanna um 300 árásarferðir
gegn lýðveldishernum, úrvalssveit-
um Saddams íraksforseta, og þar
af vörpuðu B-52-sprengjuþotur rúm-
lega 400 tonnum af sprengjum á
sveitirnar á degi hveijum. Þeim
fylgdu venjulega miklar sprengingar
á jörðu niðri sem benti til að vopna-
birgðir væru eyðilagðar.
200 flugvélum flogið til írans?
Breska sjónvarpsstöðin SKY-
News sagðist í gærkvöldi hafa áreið-
anlegar heimildir fyrir því að um 200
íröskum flugvélum hefði verið flogið
til írans síðustu daga í stað um 90.
Stöðin sagði að vöruflugvélar flygju
fram og til baka en íranir hafa til
þessa sagst hafa kyrrsett þoturnar.
Sjá einnig bls. 22-25.
Eystrasaltsríkin:
Reuter
Ólafur VNoregskonungur lagður til hinstu hvílu
Ólafur V Noregskonungur var lagður til hinstu hvílu í grafhvelfíngu í Akershus-kastala í gær, Um 100.000
Norðmenn fylgdust með líkfylgdinni og kóngafólk og þjóðhöfðingjar frá 100 löndum voru viðstödd útför-
ina. Þögn ríkti í eina mínútu um allan Noreg á hádegi í gær og flest fyrirtæki og opinberar skrifstofur
voru iokuð meðan útförin fór fram.
Sjá blaðsíðu 27.
Sovétstjórnin gefur fyrirheit
um brottflutning hermanna
Washington. Moskvu. Reuter.
TALSMAÐUR Bandaríkjastjórnar sagði í gær að vísbendingar hefðu
borist um að sovésk yfirvöld væru byrjuð að kalla heim þá hermenn
sem sendir hafa verið til Eystrasaltsríkjanna til að brjóta á bak aft-
ur sjálfstæðishreyfingar þar. Væri það í samræmi við fyrirheit sov-
éskra ráðamanna undanfarna daga. Fulltrúi þings Litháens sagði í
gærmorgun að vart hefði orðið liðsflutninga í Vilnius en ekki væri
að sjá að um skipulagðan brottflutning væri að ræða.
Marlin Fitzwater, talsmaður
Bandaríkjastjórnar, sagðist í gær
hafa fregnað að einhveijir sovéskir
hermenn hefðu verið kvaddir heim
á þriðjudag. Einnig hefðu sovéskir
embættismenn gefið til kynna í
samræðum við bandarísk stjórnvöld
að allir hermenn umfram þá sem
gegndu venjulega þjónustu í-
Eystrasaltsríkjunum yrðu sendir
annað. George Bush Bandaríkjafor-
seti sagði í stefnuræðu sinni í fyrra-
kvöld að Sovétmenn hefðu í hyggju
að kalla herlið heim, hefja viðræður
á ný við Eystrasaltsríkin og forðast
valdbeitingu. Talið er að ofbeldi
Sovéthersins í Litháen og Lettlandi
hafi átt stóran þátt í því að leiðtoga-
fundi Bush og Míkhaíls Gorbatsjovs
Sovétforseta hefur verið frestað.
Talsmaður þings Litháens sagði
í gær að tvær lestir herflutninga-
bíla hefðu ekið út úr Vilnius í gær
og stefnt suður á bóginn en ekki
væri unnt að segja til um hvort um
skipulegan brottflutning heija Sov-
étmanna væri að ræða.
Borís Púgó, innanríkisráðherra
Sovétríkjanna, svaraði í gær þeirri
gagnrýni sem fram hefur komið á
tilskipun hans og varnarmálaráð-
herrans Dímítrí Jazovs um herta
löggæslu í stærri borgpm Sovétríkj-
anna og aukinn hlut hersins í henni.
í viðtali við dagblaðið Rabotjsaja
Tríbuna sagði Púgó að ekki stæði
til að beita hernum nema til að
stöðva glæpastarfsemi; aðgerðun-
um, sem hefjast á morgun, föstu-
dag, væri ekki beint gegn mótmæl-
um almennings. Púgó sagði einnii
að það væri undir stjórnum ein
stakra lýðvelda komið hvort þæ
vildu framfylgja lögum og regli
Þing Georgíu hefur lýst því yfir a
tilskipunin verði virt að vettugi þa
í landi og leiðtogar Eystrasaltsríkj
anna og Rússlands hafa fordæm
hana.
• I gær var opnuð fyrsta upplýs
ingaskrifstofa Norðurlandaráðs
Eystrasaltsríkjunum, nánar tilteki
í Tallinn, höfuðborg Eistlands. Þ
kom danski sjávarútvegsráðhen
ann, Kent Kirk, í fyrrakvöld t
Riga, höfuðborgar Lettlands, þa
sem hann mun eiga viðræður ur
samstarf á sviði fiskveiða.