Morgunblaðið - 28.02.1991, Side 22

22
MORQUNlíIi/VttlÐ FIMMTUDAGUR 28.' FEBRUAR' 1991
Reuter
íbúi Kúveitborgar fagnar kúveiskum hermönnum, sem komu inn í borgina í gær eftir að megnið af
íraska hernámsliðinu hafði flúið úr henni.
Kúveitborg aJgjörlega
á valdi bandamanna
Kúveitborg. Reuter.
VFIRMAÐUR hers Saudi-Arabíu, Khaled bin Sultan al-Sabah, lýsti því
yfir í gær að Kúveitborg væri á valdi bandamanna eftir tæplega sjö
mánaða hernám íraka en leit stæði enn yfir af íröskum hermönnum
sem leyndust í borginni. Kúveiskir andspyrnumenn í borginni sögðust
hafa tekið um 4.000 íraska hermenn til fanga eftir að megnið af herná-
msliðinu hafði lagt á flótta. Þeir sökuðu hernámsliðið um ýmis grimmd-
arverk gegn óbreyttum borgurum; hundruð manna hefðu sætt pynting-
um, konum hefði verið nauðgað og aldrað fólk ofsótt.
Andspyrnumennimir sögðu að þeir tekið með sér um 5.000 óbreytta
hinir hermennimir hefðu flúið borg-
ina samkvæmt skipun frá Saddam
Hussein íraksforseta og skilið eftir
um þúsund særða hermenn.
Þeir sögðu að írösku hermennimir
hefðu áður nauðgað konum og drep-
ið börn fyrir framan fjölskyldur
þeirra. Skotið hefði verið í fætur og
hendur karlmanna áður en þeim var
banað með skoti í höfuðið. Þá hefðu
borgara er þeir flúðu borgina. Nor-
man Schwarzkopf, æðsti yfirmaður
herafla bandamanna, staðfesti þetta
á blaðamannafundi í gær og sagði
að allt að 40.000 Kúveitar hefðu
verið fluttir ti! íraks á undanförnum
vikum. Hann kvaðst ekki vita hvaða
tilgangi þessir flutningar þjónuðu.
Ibúar Kúveitborgar sögðu að
ástandið þar hefði gjörbreyst eftir
að írösku hersveitimar hefðu tekið
að flýja. íraskir hermenn hefðu bank-
að á dyr hjá fóiki er hersveitir banda-
manna nálguðust borgina og beðið
um klæðnað til að geta dulbúið sig
sem óbreytta borgara og komist hjá
handtöku.
Um 400.000 manns eru enn í
Kúveitborg og borgarbúar flykktust
út á göturnar eftir að írösku her-
mennimir flúðu. Fólkið hélt á þjóð-
fána Kúveita, söng ættjarðarlög og
hrópaði vígorð gegn Saddam.
Kúveiskir hermenn komu til höf-
uðborgarinnar á þriðjudagskvöld og
drógu þjóðfána Kúveits að hún í
miðborginni. Nokkrum klukkustund-
um síðar komu hermenn af öðrum
þjóðemum.
Los Angeles Times:
Áætlun um refsiað-
gerðir til að grafa und-
an Saddam Hussein
Los Angeles. Reuter.
Bandaríkjasljórii vinnur nú að
því að koma í veg fyrir að Saddam
Hussein, forseti íraks, geti rétt
bágborinn efnahag landsins við
eftir stríðið. Er þetta gert í von
um að það verði til að knýja Iraka
til uppreisnar gegn leiðtoga
sínum, að sögn bandaríska dag-
blaðsins Los Angeles Times í gær.
Blaðið hafði eftir háttsettum
bandarískum embættismönnum að
Bandaríkjastjórn hygðist beita sér
fyrir áframhaldandi banni við kaup-
um á olíu af írökum, þannig að
Saddam geti ekki aflað sér þeirra
fjármuna sem hann þarf til endur-
uppbyggingar í landinu eftir loftár-
ásir bandamanna. Embættismenn-
irnir vonast til þess að versnandi
lífskjör íraka leiði til uppreisnar
gegn forsetanum innan nokkurra
vikna eða mánaða. „Við viljum koma
írökum til skilnings um að á. meðan
Saddam Hussein er við völd leiði
hann aðeins fátækt og vesaldóm
yfir þá,“ sagði einn þeirra.
Blaðið sagði að Bandaríkjastjóm
vildi einnig að Sameinuðu þjóðirnar
bönnuðu áfram sölu vopna og her-
gagna til íraks svo Saddam geti
ekki eflt her sinn að nýju. Stjómin
hyggist leggja til við Öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna að einhveijar
af ályktunum þess verði áfram í gildi
þar til bandamenn í stríðinu fyrir
botni Persaflóa hafí tryggt varanleg-
an frið og öryggi í Mið-Austurlönd-
um, eins og kveðið er á um í ályktun
ráðsins númer 678.
Los Angeles Times segir að
Bandaríkjastjórn vilji hins vegar
slaka á sumum refsiaðgerðum Sam-
einuðu þjóðanna og heimila sölu á
öðrum varningi en hergögnum til
Iraks, svo sem matvælum.
Blaðið hafði einnig eftir nokkmm
háttsettum embættismönnum að
Bandaríkjastjóm vildi ekki að banda-
rískar hersveitir yrðu til langframa
í írak. Ef hernáms- eða eftirlitssveit-
ir reyndust nauðsynlegar þar í ein-
hvern tíma myndi Bandaríkjastjórn
stefna að því að hersveitir ara-
baríkja tækju við því hlutverki sem
fyrst.
Tjónið í Bagdad:
Raforkukerf-
ið í rústum
Bagdad. Reuter.
TJÓNIÐ af völdum loftárása
bandamanna veldur því að það
mun taka a.ni.k. ár að koma á ný
nægilegri raforku til höfuðborg-
arinnar Bagdad, að sögn háttsetts
verkfræðings í borginni. Hann
sagði að allar tíu dreifistöðvar
borgarinnar, sem hefur rúmar
fjórar milljónir íbúa, hefðu verið
eyðilagðar.
Thakir Ismail al-Qubaisi verk-
fræðingur sagði erfitt að gera sér
grein fyrir því hve mikið það myndi
kosta að endurreisa stöðvarnar; allt
verðlag væri farið úr skorðum.
Sú litla raforka sem framleidd er
í Bagdad er nú að mestu notuð til
að dæla vatni til borgarbúa í tvær
klukkustundir á dag. Yfirvöld ráð-
leggja íbúum að sjóða allt vatn vegna
farsóttahættu en holræsakerfið er
mikið skaddað.
Otrúleg hersljórnarmistök:
Saddam kall-
ar upprætingn
yfir heraflann
í SAMÞYKKTUM Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna er hvergi vik-
ið að því að markmiðið með aðgerðum gegn Irökum sé að koma
Saddam Hussein frá völdum. Hins vegar telja margir að dagar
hans á valdastóli i Irak kunni brátt að vera taldir nú þegar lok
Persaflóastyijaldarinnar virðast skammt undan og unnið er að því
með skipulegum hætti að uppræta herafla hans. Bandamenn stefna
að því að eyða vígvél forsetans og þar með draga úr pólitískum
áhrifum Saddams í Mið-Austurlöndum. Þetta virðist ætla að takast
og er það ekki síst að þakka óskiljanlegum mistökum Saddams
allt frá því hann réðist inn í Kúveit og síðar þegar styrjöldin
braust út.
Fréttaskýrendur telja ólíklegt
að bandamenn hernemi írak og
stefni sveitum sínum gegn Saddam
Hussein sjálfum þar sem hann
heldur til í byrgi sínu í Bagdad.
Trúlega verður látið nægja að
bijóta á bak aftur allt viðnám
íraska hersins í suðurhluta lands-
ins og fréttir herma að þar verði
markað „öryggjssvæði" að styij-
öldinni lokinni. í suðurhluta lands-
ins og í Kúveit var meginuppistaða
heraflans, þar á meðal úrvalssveit-
ir Saddams forseta, Lýðveldisvörð-
urinn, sem enn virtist halda uppi
vömum síðdegis í gær. Hermt var
að 26 af 42 herdeildum íraka hefðu
verið gerðar óvígar, líkast til um
300.000 menn. Almennt er talið
að mótspyrna Iraka verði brotin á
bak aftur á allra næstu dögum og
þá hafi herstyrkur Saddams for-
seta verið upprættur. Þegar upp-
gjöf íraka liggur fyrir taka stjórn-
málamennimir við af hersveitun-
um á vígvöllunum og ákvarða
framhald málsins. Rætt hefur ver-
ið um að svæla beri Saddam út
úr byrginu í Bagdad til að unnt
verði að efna til stríðsglæparéttar-
halda yfír honum. Líklegra er þó
talið að hann verði látinn afskipta-
laus eftir að hafa mátt þola þá
algjöru niðurlægingu sem raun ber
vitni.
Stjórnarandstaðan upprætt
Fréttaskýrendur benda á að ír-
aksforseti kunni hugsanlega að
geta haldið völdum með aðstoð
þeirra hersveita sem enn eru eftir
og öryggislögreglunnar. Skipulega
andstöðu í Irak hefur forsetinn
fyrir löngu upprætt og útlagahópar
íraskir hermenn á leið í fangabúðir í Saudi-Arabíu.
Reuter
þeir sem dveljast utan landsins
eiga ekkert sameiginlegt nema
hatrið á honum. Þykir ekki líklegt
að þeir reynist þess megnugir að
taka við stjórn landsins.
Það þykir óskiljanlegt með öllu
að Saddam skyldi ekki nýta sér
þau fjölmörgu tækfæri sem hann
fékk til að kalla innrásarlið sitt
heim frá Kúveit. Margoft hefur
verið bent á að með því móti hefði
honum tekist að sleppa frá Persaf-
lóadeilunni með einhverri reisn auk
þess sem honum hefði tekist að
halda eftir stærstum hluta herafla
síns, sem var mjög öflugur á
mælikvarða Mið-Austurlanda.
Óhæfur herstjórnandi
Sú skýring virðist blasa við að
Saddam hafí ofmetið styrk her-
sveita sinna og gjörsamlega van-
metið tortímingarkraft þeirra
vígtóla sem gegn honum var
stefnt. Áður hafði hann gjörsam-
lega vanmetið staðfestu banda-
manna í deilunni og virðist hafa
trúað því að almenningsálitið á
Vesturlöndum og í fjölmörgum
ríkjum araba myndi snúast á sveif
með honum. Það gerðist ekki og
allar vangaveltur um að bandalag-
ið gegn Iraksforseta væri við það
að bresta reyndust rangar. Sadd-
am tók stjórn heraflans í eigin
hendur og þótt ævinlega hafa blas-
að við að íraksher gæti aldrei sigr-
ast á sveitum fjölþjóðaherliðsins
reyndist forsetinn auk þess gjör-
samlega óhæfur herforingi Hann
dró rangar ályktanir á úrslita-
stundu, ofmat styrk hersveita og
vantreysti reyndum foringjum sem
fyrir bragðið sýndu enga hollustu
og gáfust upp um leið og tækifæ-
rið gafst. Hersveitunum var fjar-
stýrt frá byrginu í Bagdad án þess
að forsetinn hefði, að því er virð-
ist, nokkurn skilning á ástandinu.
Trúlega hafa undirsátar hans ekki
árætt að hreyfa mótmælum og
vekja athygli á því að þetta stríð
myndi aldrei vinnast.
Fólkorrustur og nútíma
herfræði
Innra stjórnkerfi hersins var
hrunið en engu að síður var
óreyndum, og buguðum hermönn-
um att út í átök. Saddam virðist
ekki hafa gert sér nokkra grein
fyrir herstjórnarlist andstæðings-
ins og sérstaklega virðist hann
ekki hafa gert sér ljóst að fjöl-
þjóðaliðið myndi freista þess að
einangra liðsafla hans með öflugri
tangarsókn, sem nú hefur orðið til
þess að írösku hermennimir kom-
ast ekki undan á flóttanum. Allur
viðbúnaður hans virðist hafa mið-
ast við fólkorrustur líkar þeiirwsem
háðar voru í styijöldinni við írani
og minna þóttu á blóðbaðið á
vígvöllum fyrri heimsstyijaldarinn-
ar.
Saddam hefur þegar lýst yfir
því að hersveitir íraka hafí unnið
siðferðislegan sigur í Persaflóa-
styijöldinni. Vera kann að almenn-
ingur í írak sé tilbúinn til að trúa
þessu nú um stundir. En þegar
alþýðu manna verður ljós sú al-
gjöra niðurlæging sem herafli
Saddams varð fyrir í Suður-írak
og Kúveit munu þessar yfírlýsing-
ar forsetans trúlega hljóma ámóta
sannfærandi og fyrri fullyrðingar
hans um óhjákvæmilegan sigur
íraka í Persaflóastyijöldinni,
„Móður allra bardaga".
Byggt á The Daily Telegraph,
Reuter ofl.