Morgunblaðið - 23.04.1991, Page 34

34
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 1991
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. APRIL 1991
35
ptntpmM&Mí
Árvakur, Reykjavík
HaraldurSveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími'691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1100 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakið.
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúarritstjóra
Fréttastjórar
Viðreisn nærtækust
Tfelsta niðurstaða þingkosning-
anna sl. laugardag er sú, að
gomtu flokkarnir fjórir treysta stöðu
sína, Borgaraflokkurinn er ekki lengur
til og Kvennalistinn er að veikjast.
Þegar á heildina er litið má búast við
meiri stöðugleika í íslenskum stjóm-
málum á næstu misserum en verið
hefur. Ýmsir möguleikar virðast á
stjómarmyndun og eins og formaður
Sjálfstæðisflokksins hefur bent á, er
tveggja flokka stjórn kostur sem nú
blasir við, og þá helst ný Viðreisn.
Fleiri kosti mætti nefna, svo sem nú-
verandi stjórnarflokka með aðild
Kvennalista í stað hrunins Borgara-
flokks. En eftir atlögu framsóknar-
manna að Alþýðuflokknum og tilbún-
um ásökunum um gagnrýnislausa að-
ild að Evrópubandalaginu má ætla að
Alþýðuflokksmönnum hijósi hugur við
framlengingu slíks samstarfs. I kosn-
ingabaráttunni talaði formaður Sjálf-
stæðisflokksins sig frá haukunum í
flokknum sem aðhyllast núverandi
fiskveiðistefnu, og falla þau ummæli
hans nær stefnu Alþýðuflokksins í
sjávarútvegsmálum en sú harða af-
staða sem t.a.m. hefur einkennt Fram-
sóknarflokkinn. Bæði í málefnum um
samstarf um efnahagssamvinnu í Evr-
ópu og flestum öðrum málum er vel
innangengt milli Alþýðuflokks og
Sjálfstæðisflokks, sem jafnframt hafa
sömu eða svipaða stefnu í þriðja stór-
málinu, stóriðju og byggingu nýs ál-
vers á Islandi. Agreiningur um síðast-
talda málið í Alþýðubandalaginu er
ekki vænlegur til mikilla afreka á því
sviði. Yfirlýsing Kvennalistans um
stjórnaraðild gegn því að hverfa frá
andstöðu við stóriðju, er að vísu at-
hyglisverð en ekki traustur grundvöll-
ur í þeim átökum sem orðið gætu við
núverandi aðstæður.
Sjálfstæðisflokkurinn fékk góða
kosningu, og endurheimti fyrri stöðu
sína á vettvangi íslenskra stjómmála,
þótt árangur flokksins hafi verið tölu-
vert frá því, sem flestir flokksmenn
gerðu sér vonir um. Segja má, að
þrennt hafi ýtt undir vonir Sjálfstæðis-
manna um stórsigur í þessum kosning-
um. í fyrsta lagi mjög hagstæðar skoð-
anakannanir misserum saman, í öðru
lagi sú staðreynd, að vinstri stjórn
hefur verið við völd í tvö og hálft ár og
í þriðja iagi þær umræður, sem voru
undanfari formannskjörs á síðasta
landsfundi flokksins í byijun mars-
mánaðar.
Bilið milli skoðanakannana og kosn-
ingaúrsiita er stundum býsna mikið.
Raunar minnti Morgunblaðið á það í
Reykjavíkurbréfi viku fyrir kosningar,
að slíkar kannanir hefðu sýnt 50%
fylgi flokksins í október 1979 en í
desember hefði flokkurinn hlotið rúm-
lega 35% atkvæða. Væntanlega verða
þessi úrslit nú til þess, að Sjálfstæðis-
menn byggi minna á skoðanakönnun-
um í framtíðinni. Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur tvívegis unnið stórsigur í
kosningum þegar vinstri stjómir hafa
verið við völd. I fyrra skiptið í borgar-
stjómarkosningum vorið 1958, þegar
flokkurinn fékk 10 borgarfulltrúa
kjörna og í síðara skiptið í þingkosn-
ingunum 1974, þegar flokkurinn fékk
42,7% atkvæða.
Hins vegar sýndi reynsla flokksins
í desemberkosningunum 1979, að
óvinsælar vinstri stjórnir duga ekki
alltaf til þess að tryggja flokknum
stórsigur í kosningum. Vorið 1978
beið Sjálfstæðisflokkurinn mikinn
ósigur í þingkosningum og þótt vinstri
stjómin, sem hér sat frá sumri 1978
fram á haust 1979 sé einhver mesta
endemis ríkisstjóm, sem hér hefur
verið var niðurstaðan sú, að flokkurinn
þurfti tvennar þingkosningar til þess
að ná fyrri styrk.
Kosningaósigur flokksins í þing-
kosningunum 1987 var slíkur, að
sennilega þarf Sjálfstæðisflokkurinn
tvennar kosningar til þess að ná há-
marksstyrkleika í kjölfar þeirra ófara.
Hitt er umhugsunarefni fyrir Sjálf-
stæðismenn hve mikill munur er á
styrkleika flokksins eftir landshlutum.
Flokkurinn er geysilega sterkur í
Reykjavík en það er hins vegar stað-
reynd, sem Sjálfstæðismenn verða að
horfast í augu við, að veikleiki flokks-
ins utan Reykjavíkur er of mikill og
hlýtur að valda flokksmönnum þó
nokkmm áhyggjum. Flokkurinn tapar
hlutfallslega atkvæðum í öllum kjör-
dæmum utan Reykjavíkur nema á
Vestíjörðum, ef miðað er við kosning-
arnar 1983, en árangur flokksins
vestra var mjög góður, nálgast raunar
stórsigurinn frá 1974. Sjálfstæðis-
flokkurinn má ekki breytast úr lands-
flokki í þéttbýlisflokk á suðvesturhorn-
inu, hann á sögulegar rætur um allt
iand.
Alþýðubandalagið hefur styrkt
stöðu sína, en er hins vegar langt frá
því að hafa náð fyrri styrkleika, þegar
flokkurinn hafði nær fimmtung at-
kvæða í landinu. Það er umhugsunar-
efni, að stjórnmálaflokkur, sem á sér
fortíð á borð við Alþýðubandalagið
skuli ná slíkum árangri. En auglýs-
ingahönnun hans fyrir kosningar hef-
ur skilað dágóðum árangri.
Styrkur Alþýðuflokksins í kjölfar
þessara kosninga er ekki síst fólginn
í því, að flokkurinn er í lykilstöðu í
stjórnarmyndunarviðræðum. Hann er
eðlilegasti samstarfsaðili Sjálfstæðis-
flokksins í ríkisstjórn vegna málefna-
legrar samstöðu um öli meginmál, en
hefur það nánast í hendi sér, hvort
hér verður mynduð svonefnd Viðreisn-
arstjóm eða áfram verði vinstri stjóm
með aðild Kvennalista.
Með sama hætti og Sjálfstæðis-
flokkurinn er veikur á landsbyggðinni
er Framsóknarflokkurinn veikur í
þéttbýlinu á suðvesturlandi. Sókn
flokksins á því svæði virðist hafa
stöðvast og hlýtur það að valda Fram-
sóknarmönnum miklum áhyggjum.
Styrkur flokksins í íslenskum stjórn-
málum byggist nú sem fyrr á mismun-
andi vægi atkvæða eftir kjördæmum.
Nú standa forseti íslands og for-
ystumenn stjómmálaflokkanna
frammi fyrir því verkefni að mynda
nýja ríkisstjóm. Það er áreiðanlega
auðveldara verk en eftir kosningarnar
1987. Eigi málefnin að ráða blasir við
samstarf Sjálfstæðisflokks og Alþýðu-
flokks í ríkisstjórn. Þessir flokkar eiga
samleið í álmálinu og eiga auðveldara
en aðrir með að ná samstöðu um
EFTA-EB-viðræður, eins og fyrr er
nefnt. Auk þess er líklegra, að breyt-
ing verði á fiskveiðistefnunni, ef slík
stjórn yrði mynduð, en ef vinstri
stjórnin sæti áfram - og væri það
góðs viti. Öll rök hníga að því, að
samstjórn þessara tveggja flokka geti
tryggt nýtt framfaraskeið á íslandi.
Áframhaldandi vinstri stjórn með æ
styrkara miðstjómarvaldi leiðir óhjá-
kvæmilega til stöðnunar, svo að ekki
sé talað um málefnaágreining og
ósamkomulag milli flokkanna. Mikil
ábyrgð hvílir á forystumönnum Al-
þýðuflokksins, að þeir sigli eftir mál-
efnum og taki kóssinn samkvæmt
stefnuskránni.
Á kosninganóttina hófust deilur á
miili formanna Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks um það, hvort
Steingrímur Hermannsson ætti að
biðjast lausnar þegar í stað eða ekki.
Þetta er augljóslega lögfræðilegt álita-
mál. Þegar um er að ræða slík álita-
mál varðandi stjórnskipuleg málefni
ber að fara þá leið, sem orkar ekki
tvímælis. Forsætisráðherra ætti ekki
að kalla yfir sig slíka gagnrýni, nóg
er nú samt í íslenskum stjórnmálum.
Auk þess er forseti í landinu og hefur
það hlutverk .að mynáa ríkisstjórnir.
Davíð Oddsson formaður Sjálfstæðisflokksins:
Ræði fyrst við Alþýðu-
flokk fái ég til þess umboð
Göngum ekki á biðilsbuxunum á eftir Alþýðubandalaginu
DAVÍÐ Oddsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, segist hafa
vonast til þess að Sjálfstæðis-
flokkurinn fengi 26 þingmenn
í alþingiskosningunum nú á
laugardag og honum hafi orðið
að ósk sinni. „Eg hefði gjarnan
viljað að flokkurinn hefði fengið
40%, en upp á það vantar nú
ekki nema 1,4%. Eg tel að þessi
kosning hafi verið mjög öflug
og góð fyrir okkur,“ sagði
Davíð í samtali við Morgunblað-
ið í gær, þegar hann var spurð-
ur hvort hann hefði ekki átt von
á því að útkoma Sjálfstæðis-
flokksins yrði betri en hún varð.
Davíð segist fyrst munu leita
eftir viðræðum við Alþýðu-
flokkinn um stjórnarmyndun fái
hann til þess umboð. Davíð seg-
ir að samstarf Sjálfstæðisflokks
og Alþýðubandalags sé í augna-
blikinu ólíklegt. „Við göngum
ekki á biðilsbuxunum á eftir
Alþýðubandalaginu," sagði
Davíð.
Davíð benti á að útkoma flokks-
ins í kosningunum nú væri mjög
svipuð og hún var 1983, en þá hlaut
Sjálfstæðisflokkurinn 38,7% en nú
38,6% fylgi. „Við fengum þó lakari
útkomu í kjördæmum úti um allt
land nú, en 1983, nema hérna í
Reykjavík, í mínu kjördæmi, þar
sem við unnum einn af okkar allra
stærstu sigrum í þingkosningum til
þessa,“ sagði Davíð. I þessum sam-
anburði undanskildi Davíð þó Vest-
fjarðakjördæmi, þar sem þar var
einnig um klofningsframboð út frá
Sjálfstæðisflokknum að ræða árið
1983.
Davíð var spurður hver skýringin
væri á því að Sjálfstæðisflokknum
tókst ekki að ná sama kjörfylgi úti
á landi nú og 1983: „Það er nú
ekki svo gott að slá einhverju föstu
um það, en þó má vera að þessi
sérkennilega umræða Framsóknar-
flokksins um Evrópumálin hafi haft
meira að segja í dreifbýlinu en hér
í þéttbýlinu,“ sagði Davíð.
Davíð benti á að aðstæður í þjóð-
félaginu hefðu verið ólíkar árið
1983 og nú. Fyrir átta árum hefði
verðbólguhraði mælst um 130%,
þegar kosið var, en nú væri verð-
bólgan um 5%. „Þegar flokkurinn
vann einn sinn stærsta sigur 1974,
sem var stærsti sigur flokksins í
45 ár, þá var verið að reka herinn
úr landi, þá var verðbólgan búin
að fara úr 1% upp í 50% á þremur
Tveir nýkjörnir þingmenn Sjálfstæðisflokksins, Lára Margrét Ragn-
arsdóttir og Vilhjálmur Egilsson, heilsast með virktum í þingflokks-
herberginu í gær. Að baki þeim sjást alþingismennirnir Eggert Hauk-
dal og Pálmi Jónsson.
árum, kvarnast hafði úr stjórninni,
ráðherra sagt af sér og hver uppá-
koman hjá stjórninni á fætur ann-
arri. Þá fengum við 42,7% fylgi og
nú fáum við fjórum hundraðshlut-
um lægra hlutfall, sem hlýtur að
teljast mjög gott,“ sagði Davíð.
- Voru þá óhóflegar væntingar
hvað varðar útkomu flokksins í
þessum kosningum?
„Ég hef alltaf varað við óhófleg-
um væntingum. Það er heilmikið
átak að sveifla flokki úr 27% fylgi
upp í 38%. Hér hefur verið tekið
mið af fylgi Borgaraflokksins 1987,
en við þann klofning kom fram að
Borgaraflokkurinn fékk heilmikið
fylgi annars staðar frá en frá sjálf-
stæðisflokknum. Alþýðuflokkurinn
var með um 30% fylgi í skoðana-
könnunum árið 1987, áðuren Borg-
araflokkurinn var stofnaður, en
fékk svo 15% í kosningunum. Það
er því fjarri öllu lagi að segja að
aukið fylgi okkar nú, sé bara ein-
hver bankabók frá Borgaraflokkn-
um,“ sagði Davíð.
Davíð var spurður hvort það hefði
ekki verið afleikur hjá honum í sjón-
varpinu í fyrrakvöld að segja að
Morgunblaðið/Júlíus
Eyjólfur Konráð Jónsson fagnar Sólveigu Pétursdóttur. Að baki þeim
. er. Guðmundur Hallvarðsson, nýhjörinn alþingismaður.
hann sæi ekkert athugavert við það
að ef stjórnarflokkarnir þrír vildu
mynda saman stjórn, að Steingrím-
ur Hermannsson fengi til þess um-
boð. Hann var spurður hvort ekki
hefði verið eðlilegra að formaður
stærsta stjórnmálaflokksins og þess
sem mestan kosningasigur vann,
gerði kröl'u um að fá umboð til
stjórnarmyndunar: „Nei, það tel ég
ekki. Ef þessir þrír flokkar sem
eftir eru í stjórninni sem enn situr,
ákveða að vilja starfa saman áfram
í ríkisstjórn og greina forseta ís-
lands frá þeim vilja sínum, þá finnst
mér sjálfsagt að sá sem leiðir þann
hóp, fái til þess stjórnarmyndunar-
heimild," sagði Davíð.
Davíð var spurður hvort í þessu
fælist ekki sú hætta fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn að hann lokaðist úti í
þessum viðræðum og ætti ekki
möguleika á stjórnarþátttöku: „Ef
það gerist að þessir þrír flokkar
með 32 þingmenn segjast vilja
reyna að mynda saman stjórn, þá
gera þeir það. Steingrímur Her-
mannsson hefur ekki leyfi til þess
samkvæmt þeim stjórnskipunar-
hefðum sem hér hafa gilt að sitja
áfram án þess að biðjast lausnar.
Stjórnin hefur ekki meirihluta í
báðum deildum í þinginu nú og
honum ber því að segja af sér. Það
er ekki endilega krafá mín að ég
fái heimild til þess að mynda ríkis-
stjórn. Ég vil ekkert vera að fá slíka
heimild, nema ég hafi trú á því að
ég geti myndað ríkisstjórn.“
- Ertu þeirrar skoðunar að þú
getir myndað ríkisstjórn?
„Ef ég fæ umboð við þessar að-
stæður, þá eru möguleikarnir til
myndunar tveggja flokka ríkis-
stjórnar svo margir að ég tel að
það ætti að takast.
Ég teldi við þannig kringumstæð-
ur rétt að snúa mér til Alþýðu-
flokksins. Það hefur jú komið fram
í kosningabaráttunni, að varðandi
flest meginmál er opin leið til þess
að ná sáttum milli þessara tveggja
flokka til að mynda hér fasta og
örugga stjórn,“ sagði Davíð.
Davíð sagðist ekki vilja vera með
vangaveltur hvar hugsanlegir
ásteytingarsteinar yrðu í stjórnar-
myndunarviðræðum Sjálfstæðis-
flokks og Alþýðuflokks. Hann vildi
fremur leita þeirra atriða sem flokk-
arnir gætu átt sátt og samleið um.
„Málefnalega eigum við samleið
varðandi Evrópumálin, einnig varð-
andi álmál og stóriðju. Ég tel að
við séum samstíga varðandi at-
vinnumál. Við viljum breyta ríkis-
fyrirtækjum í hlutafélög og einka-
væða þau. Ég tel að það sé góður
grundvöllur til þess að við getum
náð sáttum um landbúnaðarmál.
Talsmenn beggja flokka hafa lýst
því yfir að þeir telja að taka þurfi
í senn á vinnsluþáttum milliliðum
og miðstýringu í landbúnaði, en
ekki eingöngu á hagsmunum bónd-
ans,“ sagði formaður Sjálfstæðis-
flokksins.
Davíð var spurður hvort samstarf
Sjálfstæðisflokks og Alþýðubanda-
lags væri ekki út úr myndinni: „Eins
og ég sagði, þá vildi ég fyrst leita
eftir viðræðum við Alþýðuflokkinn,
fengi ég stjórnarmyndunarumboð
og af þeim sökum. vil ég ekki vera
með neinar getgátur um hvernig
viðræður við aðra flokka gætu þró-
ast. Það verður að segjast eins og
er að í augnablikinu er samstarf
okkar við Alþýðubandalagið ekki
líklegt. Alþýðubandalagið hefur
kveðið mjög fast að orði, í þá veru
að þeir nánast útiloki samstarf. Við
höfum ekki tekið þannig til orða
en við göngum ekki á biðilsbuxun-
um á eftir Alþýðubandalaginu.“
„Ég tel alveg víst að Steingrímur
segi af sér á næstu dögum. Hann
hefur sagt að hann yrði ekki með
með þessa þrásetu mjög lengi og
ég vona að hann standi við það,“
sagði Davíð þegar hann kom af
fundi Vigdísar Finnbogadóttur for-
seta íslands laust fyrir kl. 16 í gær.
Morgunblaðið/Júllus
Davið Oddsson, formaður Sjalfstæðislokksins og Matthías Bjarnason, 1. þingmaður Vestfjarða, ræða málin
á þingflokksfundi í gær.
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra:
Engín ástæða til afsagnar ef
við höldum áfram samstarfi
„ÞAÐ fyrsta sem ég gerði í gær
var að ræða við fræðimenn í
stjórnskipulagarétti, Eirík Tóm-
asson og fleiri. Niðurstaða þeirra
og mín er sú, að ef þessir þrír
stjórnarflokkar vilja starfa
áfram saman, þá eiga þeir að
geta varið sig vantrausti," sagði
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra í samtali við Morg-
unblaðið í gær, „og því er engin
ástæða til þess að segja af sér,
ef við ætlum að lialda samstarf-
inu áfram.“
„Ef Ólafur Ragnar eða Jón Bald-
vin segja við forsetann að þeir telji
rétt að ég segi af mér, þá mun ég
að sjálfsögðu gera það á stundinni.
Ekki fer ég að sitja hér í óþökk
þeirra. Ef þeir á hinn bóginn gera
það ekki, þá vil ég ræða við þá um
áframhaldandi stjórnarsamstarf, “
sagði Steingrímur upp úr hádegi í
gær, en það var áður en formenn
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags
gengu á fund forseta.
Steingrímur var spurður hvort
honum bæri ekki í raun að biðjast
lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt,
þar sem stjórnin hefði ekki þing-
meirihluta í báðum deildum, sam-
kvæmt því skipulagi Alþingis sem
enn ríkir: „Stjórnarflokkarnir hafa
meirihluta í Sameinuðu þingi og
geta þannig varist vantrausti. Það
er hins vegar víðs fjarri að ég ætli
að sitja í óþökk og þijóskast við.“
Steingrímur var spurður hvort
ekki væri þýðingarmikið að forsæt-
isráðherra tæki ekkert það skref í
stjórnskipun, sem orkað gæti
tvímælis: „Auðvitað er það gríðar-
lega þýðingarmikið og meðal ann-
ars þess vegna ræddi ég við þá
fræðimenn sem ég ræddi við. Þetta
er því ekkert álitamál í mínum
huga. Ef það væri það, þá horfði
málið öðru vísi við. Þegar Ólafur
Jóhannesson segir að það sé hefð
fyrir því að segja af sér, þá segir
hann ekki að það beri að gera strax
morguninn eftir kosningarnar.
Þannig að ég tel sjálfsagt að skoða
áframhaldandi stjórnarsamstarf í
örfáa daga,“ sagði Steingrímur.
Steingrímur var spurður livort
yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur í Ríkissjónvarpinu í
fyrrakvöld, þess efnis að Kvenna-
listinn myndi ekki láta afstöðu sína
Steingrímur Hermannsson
til álvers koma í veg fyrir stjórnar-
samstarf við ríkjandi flokka, hefði
ekki breytt myndinni: „Þetta var
mjög merkileg yfirlýsing, sem ég
fagna og hún sýnir að þær eru það
sem ég kalla í raunpólitík. Vitanlega
styrkir svona yfirlýsing okkar
möguleika. En áður en rætt verður
við þær þarf að liggja ljóst fyrir
hvað Alþýðuflokkurinn vill. Ég tel
að jákvæð afstaða Alþýðubanda-
lagsins liggi nú þegar fyrir,“ sagði
Steingrímur.
Steingrímur var spurður hvort
hann væri að hætta afskiptum af
stjórnmálum, en hann sagði í sam-
tali við DV í gær: „Ég hef ekki
hugsað mér að ljúka mínum stjórn-
málaferli með slíkum vinnubrögð-
um,“ og var þar með að vísa til
þess að ýjað hefði verið að því að
hann hygði á þrásetu. „Ég er ekki
á leiðinni út úr pólitík, þótt ein-
hvern tíma komi að því. Ég átti við
það að ég vil hafa alla enda vel
hnýtta og fer nú ekki að ljúka
mínum stjórnmálaferli með ein-
hverri vitleysu."
Framkvæmdastjórn Framsókn-
arflokksins kom saman til fundar
síðdegis í gær, og þingflokkurinn
kemur saman til fundar kl. 14 í dag.
Morgunblaðið/KGA
Þingmenn unglinga greiða atkvæði, í forsetastóli er Þórunn Yr Elías-
dóttir.
Alþingi unglinga:
Stúlkur meiri-
hluti þingmamia
Sextíu og þrír þingmenn sem
valdir höfðu verið til setu á fyrsta
Alþingi unglinga héldu fund í
fundarsal löggjafarþingsins, Al-
þingi íslendinga, í gær. Alþingi
unglinga er ráðgefandi þing og
samþykkti þingsályktunartillögu
um málefni unglinga á lslandi.
Alþingi unglinga er hluti af Lista-
og menningarhátíð æskunnar sem
haldin er þessa dagana. Til setu á
þinginu voru valdir 63 unglingar
úr 9 kjördæmum í Reykjavík. Kjör-
dæmaskipan fór eftir skiptingu milli
félagsmiðstöðva unglinga í borg-
inni. Þingmenn skiptast ekki eftir
flokkspólitískum línum. Fundar-
haldið í gær dró dám af starfi Al-
þingis en þó má geta þess að hlut-
ur kvenna er nokkru meiri á Al-
þingi unglinga, 35 þingmenn eru
kvenkyns, en á nýkjörnu Alþingi
eru 15 konur.
Aðeins eitt mál var á dagskrá
þingsins í gær, þingsályktunartil-
laga um málefni unglinga. Þeim
tilmælum var beint til löggjafar-
samkundunar, Alþingis íslendinga,
að auka áherslu á málefni unglinga
og móta stefnu í þeim málum. Til-
lagan hvetur til þess að sjálfstjórn
grunnskólanna verði meiri og sér-
kennsla og kennsla í valgreinum
aukin. Til að ná þessum markmið-
um verði að veita meiri fjármunum
til skólanna. Efla verði heilbrigði
grunnskólanema bæði með hollu og
ódýru fæði í skólamötuneytum og
auka hvers konar líkamsþjálfun og
hreyfingu nemenda. Hvatt er til
þess að komið verði á tímabundnum
nemendaskiptum milli landshluta.
í tillögunhi er einnig ályktað um
umferðarmálefni m.a. er gert ráð
fyrir því að umferðarfræðsla verði
aukin í grunnskólanum og skal
fræðslan í 8.-10. bekk miðast við
akstur og umferð og enda með
ökuprófi. Öll próf á vélknúin öku-
tæki fyrir utan meirapróf, skulu
miðast við 16 ára aldur. Tillagan
gerir ráð fyrir því að nýliðar í urn-
ferðinni verði á auðkenndum öku-
tækjum og að í öllum ökutækjum
verði „svartur kassi" sem mæli
akstur yfir hámarkshraða. — Tillag-
an tekur einnig mið af því að eitt-
hvað mun draga úr viðbragðsflýti
eldri ökumanna og er lagt til að
fólk eldra en 50 ára verði að end-
urnýja ökuskírteini sín á fimm ára
fresti.
Lögð er áhersla á að unglingar
hafi meiri áhrif á verkefnaval í svo-
nefndum vinnuskólum. Einnig er
lagt til að tengja betur nám í vinnu-
skólunum og sumai-vinnu unglinga
með einhvers konar atvinnunámi. I
þingsályktunartillögunni er einnig
lagt til að unglingar fái ákveðinn
persónuafslátt. Ef persónuafslátt-
urinn nýtist unglingunum ekki, eiga
foreldrar þeirra að ge.ta nýtt afslátt-
inn. Lagt er til að 6% skattur á
laun unglinga verði lagður niður.
Ályktunin segir m.a: „Útrýma
verður þeim frumskógi aldursvið-
miðana sem nú eru í gildi.“ Lagt
er til að unglingar teldust þeir vera
sem náð hafa 13 ára aldri og eru
yngri en 18 ára. Við átján ára ald-
ur öðlist einstaklingar fjárræði,
kosningarétt, rétt til að gifta sig
og ennfremur rétt til að kaupa og
nota áfengi.
Tillagan gerir ráð fyrir því að
efla tómstunda-, menningar- og
íþróttastarf unglinga. M.a. er gert
ráð fyrir að tjáning verði skyldufag
í grunnskólum strax í 1. bekk.
Auka skal fræðslu í skólum um
vímuefnaneyslu og afleiðingar
hennar, svo sem ofbeldi o.fl.
Bæði fyrri og síðari umræða fór
fram á fundinum í gær. Til máls
tóku: Bryndís Asmundsdóttir
(Frostaskjól), Hjálmar Edwardsson
(Þróttheimar), Oddný Sturludóttir
(Ársel), Benedikt Jóhann Bjarnason
(Bústöðum), Kristín Björk Þor-
valdsdóttir (Fjörgyn), Örvar Rúd-
olfsson (Tónabær), Vignir S. Hall-
dórsson (Fellahellir), Signý Vala
Sveinsdóttir (Öldusel), Unnur Stef-
ánsdóttir (Frostaskjól), Linda Rós
Alfreðsdóttir (Fellahellir), Guðrún
Elísabet Stefánsdóttir (Bústöðum),
Inga Lára Gylfadóttir (Hólabrekku-
skóla), Kári Sigurðsson (Öldusel),
Eggert Gíslason (Ársel), Þóra Sig-
urðardóttir (Fjörgyn), Stefán Ingi
Stefánsson (Tónabær) og Klara Ósk
Hallgrímsdóttir (Þróttheimar).
Enginn ræðumanna mælti gegn til-
lögunni en við atkvæðagreiðslu
gerðu tveir þingmenn grein fyrir
atkvæði sínu. Benedikt Jóhann
Bjarnason (Bústaðir) og Gerhard
Olsen (Ársel) voru andvígir „svört-
um kössum" í bifreiðum og tak-
mörkunum á gildistíma ökréttinda
þeirra sem væru eldri en 50 ára.
Þingmennirnir greiddu því ekki at-
kvæði.
Engar breytingartillögur komu
fram og var tillagan samþykkt nieð
54 atkvæðum gegn 7 sem þings-
ályktunartillaga Alþingis unglinga
og fengin Guðrúnu Helgadóttur
forseta sameinaðs þings Alþingis
til frekari afgreiðslu. Að .svo búnu
sleit Þórunn Yr Elíasdóttir þingfor-
seti fundi.