Morgunblaðið - 26.04.1992, Blaðsíða 15

i£92
15
einu eldhúsi. Forstofa og gangur
milli herbergja er undir beru lofti.
Þegar ég kvaddi Amer úti á
götu fyrir framan hjá honum í
flóttamannabúðunum var ekki að
sjá að hans miklu byrðar legðust
þungt á sinni hans. Hann var kát-
ur og hann þakkaði fjölskyldunni
lífshamingju sína, sérstaklega
dóttur sinni. Hann þurfti að
skreppa í heimsókn eitthvert og
vappað á undan mér, léttum, hröð-
um skrefum. Það var ekki að sjá
á honum að þar færi önnur kyn-
slóð landleysingja, umsetin óvin-
um, maður sem ef að líkum lætur
lifir í bráðabirgðaflóttamannabúð-
unum allt til æviloka.
10% fólksfjölgun á einu ári
Fjórðungur íbúa Jórdaníu er á
flótta. íbúar eru samtals um fjórar
milljónir, þar af er ein milljón
flóttamanna.
Hefði fólksfjölgun í þessu landi
sem er um 89 þúsund ferkílómetr-
ar að flatarmáli, eða einum tíunda
minna en ísland, verið eðlileg frá
árinu 1966 til dagsins í dag þá
mætti ætla að íbúar landsins hefu
orðið 3,8 milljónir um næstu alda-
mót. Tvær bylgjur flóttamanna, sú
fyrri 1967 eftir sex daga stríð ísra-
ela og araba og sú síðari í fyrra
eftir Persaflóastríðið, valda því að
íbúar landsins verða árið 2000 að.
öllum líkindum 6 milljónir.
Yfir 300 þúsund flóttamenn
hafa komið frá Kúveit til Jórdaníu
á síðustu 12 mánuðum. Það jafn-
gildir um 10% fólksfjölgun í viðbót
við_ eðlilega fjölgun íbúa landsins.
í landinu voru fyrir um 700
þúsund flóttamenn sem áður
bjuggu á svæðum sem nú tilheyra
ísrael.
Fjórðungur flóttamannanna býr
í búðum eins og Bacca. Amer og
fjölskylda eru í hópi þeirra 250
þúsund Palestínumanna sem eru
svo lánsamir að fá inni í flótta-
mannabúðum. Þar býður flótta-
mannahjálp Sameinuðu þjóðanna
upp á heilsugæslu og menntun en
slíkrar þjónustu geta flóttamenn í
Jórdaníu ekki alls staðar vænst.
Bacca flóttamannabúðirnar eru
sjálfstætt byggðarlag. Þar búa 90
þúsund Palestínumenn. Einungis
Amman og tvær aðrar borgir í
Norður-Jórdaníu, Irbid og Zarqa,
eru fjölmennari.
Dóttir Amers, systir og mágkona.
Endalok stríðs — Áframhald
erfiðleika
Jórdönsk stjórnvöld hafa áætlað
að á árunum 1990 og 1991 hafi
þau tapað nærri 480 milljörðum
íslenskra króna vegna stríðsins við
Persaflóa. Utflutningstekjur
minnkuðu, tekjur af ferðaþjónustu
sömuleiðis. Viðskipti við Irak
minnkuðu til muna svo og flutning-
ar þangað en af þeim hafa Jórdan-
ir haft mjög miklar tekjur. Banka-
innistæður Jórdana og eignir
þeirra í Kúveit eru einnig glatað
fé sökum óvináttu Kúveita við
þjóðir sem að þeirra mati voru
Irökuiji þóknanlegar.
Þar með er ekki öll sagan sögð.
Hin óvænta fjölgun íbúa Jórdaníu
hefur margvísleg vandamál í för
sækjast lítið eftir atvinnu utan
heimilis.
Fyrir Persaflóastríðið settu
stjórnvöld sér það háleita markmið
að stefna að auknum hagvexti og
aukinni velmegun í Jórdaníu. Nú
þykir það enn háleitara að viðhalda
þeim lífsgæðum sem fyrir voni.
Þegar fólk sem getur allt
nýtist ekki
Það er margt hryggilegt við
ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs.
Blóðsúthellingar, stríð og skærur,
sem eru hið daglega brauð á þess-
um sögufrægu slóðum, eru svo
skelfilegar að lýsingarorð ungs ís-
lendings sem þekkir ekki annað
en frið verða hjáróma og tilgerðar-
leg. Ógnin er eina morgungjöf íbú-
anna.
búa við fjötrar eiginleika sem víð-
ast hvar í heiminum eru mjög eftir-
sóttir.
Og þá varð mér aftur hugsað
til Amers. Ungur maður sem er
skynsamur og vel gerður. Hann
er fullur lífsgleði þrátt fyrir mikla
erfiðleika á stuttri ævi og hann er
að auki hlaðinn starfsorku. Um-
hverfið, samfélagið sem hann býr
í, hefur ekki þörf fyrir hann. Hann
er skrifaður inn í kafla í sögu þessa
heimshluta þar sem fólk með hæfí-
leika er vandamál en ekki auðlind.
Að síðustu er það þá vonin. Mér
varð oft hugsað til þess hvers
vegna andúðin og hatrið réði ríkj-
um í þessum heimshluta. Sundrað-
ar eru þessar þjóðir sem þarna búa
sjálfum sér verstar. Með hugvitið
að vopni og olíuauðinn að bak-
hjarli gætu þessar þjóðir lyft Grett-
istaki. „Hugvitið eitt dygði aröbum
og gyðingum til að ylja Evrópubú-
um undir uggum, ef þeir sneru
bökum saman,“ sagði palestínskur
prófessor sem hrakinn var frá
Kúveit. Hann var einn þeirra fáu
sem ég hitti í heimsókinni til Bacca
sem eygði von.
Höfundar eru aðstoðarritstjórar
Iceland Review.
Palestínumenn eru annálaðir námsmenn. Stúlkur og drengir hafa jafnan aðgang að skólum Flóttamannahjálpar SÞ.
með sér. Stjórnvöld áætla að nú
þegar þurfi 240 milljarða króna
stuðning til þess að geta sinnt
brýnustu þörfum flóttamannanna.
Þetta er upphæð sem nemur rúm-
lega tvöföldum fjárlögum íslenska
ríkisins.
Mestu skiptir húsaskjólið og eins
og gefur að skilja þá kostar það
sitt. Hvaða áhrif hefði það á ís-
lenskt efnahagslíf ef á einu ári
þyrfti að koma þaki yfir 26 þúsund
-aðflutta einstaklinga, en það er sú
hlutfallsfjölgun hér á landi sem er
sambærileg við fjölgun íbúa í Jórd-
aníu á síðustu 12 mánuðum.
Einnig skortir fé til uppbygging-
ar fyrirtækja og atvinnulífs. At-
vinnutækifæri flóttamanna í Jórd-
aníu eru fá. Atvinnuleysi er 30%
og þá skal hafa í huga að konur
Verslað hjá kaupmanninum á horninu.
Frímínútur í einum drengjaskóla Flóttamannaaðstoðar SÞ í Bacca.
Þessi umgjörð elur af sér til-
gangsleysi. Hæfileikar og kunn-
átta nýtist ekki einstaklingum því
þeirra er ekki þörf.
Það er kunnara en frá þurfi að
segja gyðingar eru miklir andans
meistarar og það er einnig umtalað
að þeir Palestínumenn sem til þess
hafa fengið tækifæri eru miklir
náms- og menntamenn. Menntunin
nýtist ekki nema fáum.
Umhverfið sem þessar þjóðir