Morgunblaðið - 29.07.1992, Page 13

Furða
eftir Trausta Jónsson
Sá sem þetta skrifar hefur nú
á annan áratug fylgst með um-
ræðu um fiskistofna og nýtingu
þeirra og það með sívaxandi furðu.
Sjónarhorn mitt hefur að vísu ver-
ið nokkuð þröngt þarna ofan af
Veðurstofu og víst er að ekki er
kunnátta í fiskifræðum eða stofn-
vísindum fyrirferðarmikil í mínu
heilabúi. Sagt er að allar aðferðir
Hafrannsóknastofnunar við stofn-
stærðarmat séu vitlausar eða í
besta falli vafasamar. Ekki hef ég
kunnáttu til að dæma um það.
Vel má vera að rétt sé að þorsk-
stofninn, sem og sumir aðrir fiski-
stofnar, búi við þröngan kost og
eigi erfitt uppdráttar. Ekki veit
ég neitt um það. Það kann að
vera rétt að hægt sé að spá um
stærð hrygningarstofns á næsta
ári ef tekist hefur að mæla hann
í ár og ef við þekkjum veiðiálag,
aldursdreifingu og allt annað er
máli kann að skipta. Einnig má
kannski gangast við því að hægt
sé að spá þessu tvö ár fram í tím-
ann. Mér finnst reyndar að þá sé
þannig komið að þetta „kannski“
sé orðið býsna fyrirferðarmikið.
Svo birtist allt í einu spá 7 ár
fram í tímann, um ástand þorsk-
stofnsins 1999. Og það sem verra
er: Til þess virðist ætlast að þessi
spá sé tekin alvarlega. En hvemig
er það hefur ástandið í sjónum
(sem við skulum bara kalla veðurf-
ar) engin áhrif á fískistofna? Eru
engar slíkar forsendur í spám
fiskifræðinga, ekki einu sinni í
spám til eins árs? Nógu oft er
maður búinn að heyra að vegna
harðæris (eða góðæris) í sjónum
hafí forsendur breyst. Á bara að
taka mark á því þegar það hent-
ar? Ég tel mig hafa það eftir mjög
áreiðanlegum heimildum að eng-
inn viti neitt um ástand sjávar á
næsta ári, hvað þá 1999. Kannski
gera fískifræðingar ráð fyrir með-
alárferði, eða gera þeir ráð fyrir
óbreyttu árferði? Eða er ekki gert
ráð fyrir neinu? Ég trúi því varla
að fiskifræðingar ætlist í raun og
veru til þess að mark sé tekið á
svona langtímaspádómum og þyk-
ist raunar vita að það bara getur
ekki verið. En hversvegna segja
þeir þá ekki neitt þegar stjóm-
málamenn ætla að taka þá á orð-
inu og jafnvel ágætir menn eins
og ónefndir hagfræðingar virðast
ætla að gera slíkt hið sama. Þá
tekur nú fyrst steininn úr. Það er
grátlegt að horfa á þjóðhagsspár
upp á prósentur með einum auka-
staf og vangaveltur um arðsemi
og vexti á tímabilinu 1992-1999.
Mér er alveg sama í þessu sam-
bandi hvort aðferðir Hafrann-
sóknastofnunar til stofnstærðar-
mats séu réttar eða rangar, ég
get ekki um það dæmt. En þarna
er loks of langt gengið.
■ KARA OKEKEPPNI verður á
veitingastaðnum Tveimur vinum
um verslunarmannahelgina.
Gestir geta sungið með sínu nefí
frá kl. 18-03 föstudag, laugardag
og sunnudag, en á hveiju kvöldi
verður keppt. Þá verða þátttakend-
ur að skrá sig og atkvæðaseðlum
verður dreift um salinn. Verðlaun
verða veitt besta kven- og karl-
söngvararnum, besta dúett og fyrir
bestu sviðsframkomuna.
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 1992
- • : \; ; i ; ) i ■ ■ • | - r- • i ; • - : * 1' ' ' 'i '
á furðu ofan
„Hvernig er það hefur
ástandið í sjónum (sem
við skulum bara kalla
veðurfar) engin áhrif á
fiskistofna? Eru engar
slíkar forsendur í spám
fiskifræðinga, ekki
einu sinni í spám til eins
árs?“
Það er alltaf gaman að spá ein-
hveiju og raunar sjálfsagt. Slíkt
skapar gagnlegar umræður.
Framtíðarspár um ósoneyðingu og
aukin gróðurhúsaáhrif hafa t.d.
skapað mjög gagnlegar umræður
um mengun og sambýli manns og
náttúru. Starfsbræður mínir í út-
löndum eiga í mörgum tilvikum í
vandræðum með æsta stjómmála-
menn sem vilja ijúka upp til handa
og fóta og gera eitthvað í málun-
um, þó þeim sé hvað eftir annað
sagt að aðgerðir kunni í sumum
tilvikum að reynast dýrari og af-
drifaríkari en að gera ekki neitt.
Hér hafa fískifræðingar brugðist
skyldu sinni. Enginn þeirra virðist
ætla að hafa uppi nein áform um
að skýra óvissu þessara spáa út
fyrir stjórnmálamönnum og öðr-
um. Það er alvarlegt mál að byggja
Trausti Jónsson
stórar ákvarðanir um framtíðaraf-
komu Qölda fólks og heilla lands-
hluta á spám sem eru í besta falli
vafasamar. Hér má kannski minna
á áreiðanleika annarra spáa.
Hvemig hafa spár um neyslu í
landinu staðist? Hvemig hafa spár
um olíuverð staðist? Hvernig hafa
orkuspár staðist? Hvemig hafa
spár um fólksfjöldaþróun á íslandi
staðist?
Við vitum hvað við höfum, við
vitum ekki hvað við fáum. Gömul
þjóðsaga sem margir kannast við
kemur ósjálfrátt upp í hugann.
Sagan er um kerlinguna sem lakk-
aði fyrir annað augað í sér til að
eiga það til góða i ellinni, þegar
hitt væri orðið blint. Við vitum
hvemig fór og eigum að læra af
því.
Höfundur er veðurfræðingvr.
DT430 kr. 17.900 ODYSSEY300 kr. 25.980 4.4 kg.
FAGFOLKIFERÐAVÖRUM
DALLAS 4 manna kr. 59.500
DALLAS6manna kr. 77.000
CLARA91 kr. 32.000
ÞJONUSTA GÆÐi ÞEKKINC
Nældu þérí
plúsiilboðí
Seglogerðinni...
DR-8 kr. 13.300 ÆGISBÍLTJALD 200 kr. 28.500
...þar sem ferðalagið bgrjar!
SEGLAGERÐIN
ÆGIR
EYJASLOÐ 7 • REYKJAVIK • SIMI91-621780 • FAX 91-623853