Morgunblaðið - 07.08.1992, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST 1992
9
NIKON F4
Til sölu vel með farin Nikon F4 myndavél með
mótordrifi. Einnig þrjár mjög góðar linsur:
Nikkor 135 mm f 2.0
Nikkor 50 mm f 1.4
Nikkor 24 mm f 2.8
Upplýsingar veittar í síma 612502.
Innanhússarkitekt
ráðleggur
viðskiptavinum
Metró
Guðrún Benediktsdóttir
innanhússarkitekt, FHÍ,
ráðleggur um val á.KAM-
innréttingum í versluninni
Metró fimmtudag og
föstudag ki. 14-18 og laugardag kl. 11-14.
í hinni glæsilegu KAM-línu eru eldhúsinnréttingar,
baðherbergisinnréttingar og fataskápar.
Verið velkomin í Metró og þiggið ókeypis ráðgjöf.
JtflMETRÓ
__________í MJÓPP_________
ÁLFABAKKA 16 • REYKJAVÍK • SÍMI 670050
INNRÉTTINGAR
HANDBOLTA-
SKÓLI VALS
Handknattleiksdeild Vals mun standa fyrir
hinum árlega og vinsæla handboltaskóla
nú í ágúst.
Námskeiðin verða:
10. til 14. ágúst
17. til 21. ágúst
Hvert námskeið
verður tvískipt:
Kl. 09.00-12.00 f. '81-'84
Kl. 13.00-16.00 f. '77-'80
íþróttakennarar og vanir leiðbeinendur hafa
umsjón með kennslu. Landsliðsmennirnir
Geir Sveinsson, Jakob Sigurðsson,
Valdimar Grímsson og Guðmundur Hrafnkels-
son koma í heimsókn.
Skráning er í símum 623730 og
623731 frá kl. 09.00-12.00
og frá kl. 17.00-19.00 á
skrifstofu Vals, Hlíðarenda.
PUIHH^
ÍSBENDING
Vextir og
kjarabarátta^
Björn G. Ólafsson
' í kjarasamningunum í v«r urðu engar I
kauphækkanir umfram verðbolgu þratt I
fvrir að kaupmáttur tímakaups^ ha tl
yfirleitt staðið í stað síðustu tvb ar eðal
minnkað. Hins vegar hafa launþega-l
sarntökuum|aman£Lskeið lagt áherslu)
Hvern veg má auka
kaupmátt?
Ofanskráð er umfjöllunarefni Björns G.
Ólafssonar, þjóðfélagsfræðincjs hjá
Byggðastofnun, í Vísbendingu. I síðustu
kjarasamningum fólust engar kauphækk-
anir umfram verðbólgu, segir höfundur.
Forystumenn launþega lögðu áherzlu á
lækkun vaxta. Þeir telja beint samband
milli afkomu og vaxtastigsins. Að öðrum
kosti væru þeir á rangri leið. Markmið
kjarasamninga hlýtur að vera, segir
Björn, að ná fram auknum kaupmætti
með einum eða öðrum hætti.
Skuldir heim-
ilanna hafa
vaxið mjög
Björn G. Ólafsson seg-
ir:
„Skuldir heimila í lána-
kerfinu hafa vaxið ört
síðustu árin. Þannig var
staða útlána til hcimila
215 milljarðar árið 1991
eða um 35% af heildarút-
lánum. Árið 1987 var
hlutfallið 29%. Hlutur
atvinnulífsins var hins
vegar 281 milljarður árið
1991 og hins opinbera
113 milljarðar.
Lækkun vaxta skiptir
þannig verulegu máli í
útgjöldum heimilanna.
Gallinn er bara sá að í
hópi launþega eru marg-
ir spariíjáreigendur. Þar
af leiðandi er vaxtalækk-
un ekki sameiginlegt
hagsmunamál launþega.
Þegar á allt er litið er
vaxtalækkun sennilega
meira hagsmunamál fyr-
ir atvinnurekendur en
launþega. Ef til vill hefur
það vakað fyrir forystu-
mönnum launþega að
spoma gegn því kyn-
slóðabili sem virðist hafa
myndast á milli fjár-
magnseigenda sem eink-
um eru af eldri kynslóð-
inni og ungs fólks sem
er að reyna að koma
þaki yfir höfuð sér. Talið
er að helmingur sparifjár
einstaklinga sé í eigu
fólks sem komið er yfir
sextugt
Annað mikilvægt
markmið launþegasam-
taka er að tryggja fulla
atvinnu launþega. Lækk-
un vaxtakostnaðar hjá
fyrirtækjum getur hjálp-
að til við að tryggja at-
vinnu hjá fyrirtækjum
sem eru nýög skuldsett.
Vaxtalækkun getur einn-
ig örvað framkvæmdir
og þannig örvað atvinnu-
lifið. Hins vegar er ekki
líklegt að eins til tveggja
prósenta vaxtalækkun
örvi framkvæmdir og
skili aukinni atvinnu fyrr
en eftir talsverðan tíma.
Auk þess gæti vaxta-
lækkun minnkað spamað
sem aftur dregur úr
framboði lánsfjár og þar
með minnkar fram-
kvæmdagetan.
Vextir ráðast af mörg-
um þáttum sem erfitt eða
ómögulegt er að stjóma
í markaðshagkerfi. Með
auknu frelsi i fjármagns-
hreyfingum milii íslands
og annarra landa verður
enn erfiðara að stjóma
vöxtum og sennilega
ógerlegt."
Leiðin er
lækkun tekju-
skatts og mat-
vælaverðs
Síðar fjallar höfundur
um aðrar og að hans
mati ömggari leiðir til
að auka kaupmátt:
„Þar vill undirritaður
benda á tvenní: iækkun
tekjuskatts og Iækkun
matvælaverðs.
Tekjuskattur hefur
hækkað undanfarin ár
og Iækkun hans þýddi
kjarabót fyrir þorra
launþega. Aðalástæðan
fyrir því að launþega-
samtökin ættu að beijast
fyrir lækkun tekjuskatts
er þó sú að tekjuskattur
er nánast sérskattur á
launþega. Tekjuskattur
getur ekki verið réttlát
leið til tekjiyöfnunar fyr-
ir ríkissjóð á meðan sjálf-
stæðir atvinnurekendur
eða einyrkjar geta nán-
ast skammtað sér tekju-
skatt sjálfir. Eftirlit með
virðisaukaskatti og öðr-
um óbeinum sköttum er
talið vera mun áhrifa-
ríkara,
Nú má benda á að
varla sé skynsamlegt að
stefna að lækkun tekju-
skatts þegar staða ríkis-
sjóðs er afieit og spam-
aðaraðgerðir eða beinn
niðurskurður stendur yf- .
ir á mörgum sviðum
þjónustu. Eg tel þó að
hægt sé að draga vera-
lega úr ríkisútgjöldum á
móti tekjuskattslækkun
án þess að draga úr þjón-
ustu sem fólk telur sig
þarfnast og vill greiða
fyrir með sköttum. Hér
er um að ræða útgjöld
vegna framleiðslu-
styrlqa, einkum til land-
búnaðar, og útgjöld til
opinberrar stjómsýslu
ríkis og sveitarfélaga...
Onnur leið til að bæta
afkomu launafólks er að
lækka matvælaverð. Það
er hægt að gera með því
að létta innflutnings-
hömlum af landbúnaðar-
vömm. Enginn vafi er á
þvi að hægt væri að bjóða
landbúnaðarafurðir á
verulegra lægra verði ef
innflutningur væri fijáls,
jafnvel þótt tollar yrðu á
erlendu vöranum fyrst
um sinn...“
Undir engnm
kringumstæð-
um
Enn segin
„Undir engum kring-
umstæðum ættu launþeg-
ar að fallast á tillögur
um launalækkun með
niðurfærslu eða gengis-
fellingu. Hugmyndin
með slíkum tillögum er
að koma í veg fyrir at-
vinnuleysi og lokun fyrir-
tækja í sjávarútvegi.
Gallinn er sá að slíkar
aðgerðir munu koma í
veg fyrir nauðsynlega
fækkun fyrirtækja og
skipa í sjávarútvegi. Án
hagræðingar og fram-
leiðniaukningar er hætta
á stórauknum halla-
rekstri fyrirtækja og rík-
issjóðs í kjölfarið. Þá
hækka vextir eða verð-
bólga vex. Að visu mætti
fjármagna hallarekstur-
inn með erlendum lánum
en slíkt er aðeins ráðlegt
ef um skammtímavanda-
mál er að ræða sem virð-
ist ekki vera núna.“
HRINGDU OG FAÐU SENT EINTAK.
Pöntunarlistinn kostar 250 kr. + póstburöargjald.
ifreeMM/iz
PÖNTUNARLÍNA
91-653900
BÆJARHRAUN114 • 220 HAFNARFIRÐI
, Jj
w
SÍMINN ER
689400
BYGGT & BÚIÐ
KRINGLUNNI
\
i