Morgunblaðið - 07.08.1992, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST 1992
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST 1992
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Kynferdisafbrot
gegn bömum
Kærum vegna kynferðisbrota
gegn bömum hefur fjölgað
undanfarið. Meiri umræða og
opnari um þessi alvarlegu brota-
mál, sem lengi lágu í þagnar-
gildi, skýrir að hluta til fleiri
kærur. Kastljós almenningsat-
hygli og -umræðu beinist meir
og meir að þessum alvarlegu
brotamálum, sem flokka verður
til grófustu ofbeldisverka, það er
„sem brot gegn lífí og líkama“.
Athyglin beinist ekki sízt að
meðferð, rannsóknum og dómum
í þessum málum og máski fyrst
og fremst að stöðu ungra fómar-
lamba nauðgana og sifjaspella til
að ná rétti sínum. Drífa Krist-
jánsdóttir, forstöðumaður Með-
ferðarheimilisins að Torfastöð-
um, setti fram alvarlegar athuga-
semdir við meðferð brotamála af
þessu tagi, sem og hugmyndir
um úrbætur, í opnu bréfí til dóms-
málaráðherra í Morgunblaðinu
26. júlí sl. Athugasemdir hennar,
ábendingar og málflutningur eru
með þeim hætti að ekki verður
fram hjá þeim gengið.
í viðtali við Morgunblaðið
sama dag sagði Bogi Nilsson,
rannsóknarlögreglustjóri, að
Rannsóknarlögregla ríkisins
hefði gert ýmsar breytingar til
að bæta meðferð kynferðisaf-
brotamála og að þau mál hafí
forgang hjá RLR. Starfsmenn
RLR hafí sérstaklega kynnt sér
meðferð slíkra mála í Noregi, en
Norðmenn standi framarlega á
þessu sviði. Rannsóknarlögreglu-
stjóri segir bezt að mál af þessu
tagi fari fyrst um hendur bama-
vemdaraðila, áður en þau komi
til lögreglu. Hann segir og að það
sé löngu tímabært að huga ræki-
lega að verklagsreglum og rétt-
arfarsreglum, sem lúta að rann-
sóknum þar sem bám er fómar-
lamb afbrots, bæði við lögreglu-
rannsókn og meðferð máls fyrir
dómi. Það hafí valdið sér von-
brigðum að ekki var tekið sér-
staklega á þessum þáttum í
tengslum við endurskoðun á lög-
um um meðferð opinberra mála.
Gísli Pálsson lögreglufulltrúi
sem vinnur m.a. að rannsóknum
kynferðisafbrota gegn bömum,
segir í viðtali við Morgunblaðið,
að upplýsingum um-slík brot sé
yfírleitt fyrst beint til félagsmála-
stofnana og barnavemdamefnda.
Starfandi sé siíjaspellsteymi hjá
Félagsmálastofnun Reykjavíkur,
sem kanni möguleg kynferðisaf-
brot gegn bömum. Hópurinn hitt-
ist vikulega, og oftar ef þörf kref-
ur. í teyminu er lagt mat á hvert
mál og því markaður farvegur.
Niðurstöður rannsókna Félags-
málastofnunar og sérfræðinga
eru sendar til RLR sem tekur
ákvörðun um framhald málsins.
Forræði sakamálsins er í höndum
RLR en meðferðarþátturinn snýr
að Félagsmálastofnun.
Af orðum rannsóknarlögreglu-
stjóra og lögreglufulltrúa má
draga þá ályktun, að meðferð
þessara alvarlegu brotamála hafí
þróast undanfarið og sé enn að
þróast til réttrar áttar, þótt enn
þurfí betur að gera, m.a. að því
er varðar verklags- og réttarfars-
reglur. Opið bréf Drífu Kristjáns-
dóttur, forstöðumanns Meðferð-
arheimilisins að Torfastöðum, til
dómsmálaráðherra, og reynslu-
saga skjólstæðings hennar, sem
misnotuð var sem bam kynferðis-
lega, benda hins vegar til þess,
að enn sé langt - fyrir ung fóm-
arlömb misnotkunar og sífja-
spella - í land þeirrar málsmeð-
ferðar, sem þau em í þörf fyrir
og eiga rétt á.
Drífa Kristjánsdóttir telur
nauðsynlegt að viðmót þeirra,
sem fara með rannsókn á kyn-
ferðisbrotum gegn bömum,
gagnvart fómarlömbunum, verði
annað og betra en verið hefur,
að hennar dómi. Þetta eigi ekki
hvað sízt við um yfírheyrslur yfír
ungum þolendum slíkra brota.
Hún leggur og áherzlu á, að lærð-
ur sálfræðingur eða geðlæknir
aðstoði við skýrslutökur strax frá
byijun málsmeðferðar. Ennfrem-
ur að kona eða konur verði við-
staddar yfirheyrslur, stúlkuböm-
um til stuðnings. Þá segir hún
„að breyta verði lögum er lúta
að ákæmm og dómum í siija-
spellsmálum, þann veg að réttur
fórnarlambsins verði mun sterk-
ari en nú er“ og vísar til laga í
Bandaríkjunum og á Norðurlönd-
um sem fyrirmynd.
Áhugasamtök og opinberir að-
ilar hafa gert sitt hvað til að
stemma stigu við kynferðisaf-
brotum af þessu tagi og einnig
til stuðnings þolendum. En betur
má ef duga skal. Það er skylda
hins opinbera, sem og almenn-
ings, að leggja eym við ábending-
um Drífu Kristjánsdóttur, Boga
Nilssonar og annarra, sem gerst
þekkja til þessara mála. Það
þurfa állir að leggjast á eitt um
að rétta hlut fórnarlamba kyn-
ferðisafbrota. í viðtali við Morg-
unblaðið í dag lýsir Þorsteinn
Pálsson dómsmálaráðherra full-
um vilja til þess að bæta meðferð
þessara mála. Það er ljóst, að
unnið hefur verið að slíkum um-
bótum undanfarin misseri og
nauðsynlegt að því umbótastarfi
verði haldið áfram af fullum
krafti.
Morgunblaðið/Þorkell
Frá blaðamannafundi þar sem undirbúningsnefnd bókmenntahátíðarinnar kynnti dagskrá hátíðarinnar.
Á myndinni eru talið frá vinstri: Einar Kárason, Thor Vilhjálmsson, Ömólfur Thorsson, Sigurður Val-
geirsson, Lars-Áke Engblom og Heimir Pálsson.
Fjöldi erlendra höfunda á bók-
menntahátíð í næsta mánuði
BÓKMENNTAHÁTÍÐ verður haldin hérlendis dagana 13. til 20. sept-
ember og er þetta í þriðja sinn, sem hún er haldin. Hún mun að mestu
leyti fara fram í Reykjavík en einnig verður farið í heimsóknir út á
land. Fjöldi erlendra höfunda víðs vegar að úr heiminum sækir ísland
heim af þessu tilefni, þeir halda fyrirlestra og lesa upp úr verkum
sínum. Ókeypis verður inn á atburðina og fór aðsókn árin 1985 og
1987, þegar hátíðin var haldin hér síðast, fram úr björtustu vonum
aðstandenda og eru dæmi um að 500 manns hafi sótt einn fyrirlestur.
Um 20 norrænum skáldum hefur
verið boðið til hátíðarinnar og auk
þess nokkrum úr öðrum heimshlutum
ásamt 6 til 8 íslendingum, sem enn
hefur ekki verið ákveðið hveijir
verða. Meginviðfangsefni hátíðarinn-
ar verða að þessu sinni fjögur: Bama-
bókmenntir, norrænar bókmenntir
og umheimurinn, frásagnarlistin,
eðli hennar og hlutverk, og módem-
ismi.
Aðstandendur hátíðarinnar vilja
leggja áherslu á það að norrænar
bókmenntir og höfundar einangrist
ekki frá umheiminum og þess vegna
er lögð áhersla á að fá höfunda fyr-
ir utan það svæði til að vera með.
Auk þess var það markmið að fá sem
flesta höfunda, sem standa í framlín-
unni og em umræddir núna, til að
koma.
Meðal gesta á hátíðinni verða Roy
Jacobsen, Jon Fosse, Erik Fosnes
Hansen og Anne-Cath. Vestly frá
Noregi, Sven Otto S., Kirsten Thomp
og Klaus Rifbjerg frá Danmörku,
Gunilla Bergström, Katarina Frost-
enson og Torgny Lindgren frá Sví-
þjóð, Rosa Liksom, Antti Tuuri og
Olli Jalonen frá Finnlandi og Carl
Jóhan Jensen frá Færeyjum. Meðal
annarra erlendra gesta á hátíðinni
verða Pascal Quignard frá Frakk-
landi, Péter Esterházy frá Ungveija-
landi, Cristoph Ransmayr frá Aust-
urríki, Martin Amis frá Englandi,
Hans Magnus Enzensberger frá
Þýskalandi, Evgení Vasiljevits Kut-
usov frá Rússlandi og John Balaban
frá Bandaríkjunum.
Nokkrar bækur verða gefnar út
meðan á hátíðinni stendur og í til-
efni hennar. Ber þar að nefna Alla
heimsins morgna eftir Quignard í
þýðingu Friðriks Rafnssonar en sú
bók hefur átt vinsældum að fagna í
Frakklandi og nýlega var gerð kvik-
mynd eftir henni. Sálmur að leiðar-
lokum eftir norska höfundinn Erik
Fosnes Hansen mun einnig koma út
og fjallar sú bók um Titanicslysið.
Endanleg dagskrá kemur út í byij-
un september en skipulagið verður
líklega þannig að á hveiju kvöldi
koma fram 4 til 5 höfundar, þar á
meðal einn íslenskur, kynna sig og
verk sín og svo verður lesnir upp
íslenskaðir hlutar úr verkum þeirra.
Áætlað er að hátíðin kosti um 5
milljónir og er hún styrkt af Nor-
ræna menningarsjóðnum, mennta-
. málaráðuneytinu, Reykjavíkurborg
auk erlendra sendiráða á íslandi.
Síðasta dag hátíðarinnar verður svo
sérstakur bamabókmenntadagur,
þar sem ætlast er til að bömin geti
haft ánægju af því, sem verður á
döfinni, ekki síður en fullorðnir.
í undirbúningsnefnd^ bókmennta-
hátíðarinnar sitja Lars-Áke Engblom
og Guðrún Magnúsdóttir frá Nor-
ræna húsinu, Thor Vilhjálmsson,
Einar Kárason, Friðrik Rafnsson,
Árni Siguijónsson, Ömólfur Thors-
son, Halldór Guðmundsson og Sig-
urður Valgeirsson. Starfsmaður há-
tíðarinnar er Heimir Pálsson.
Fríverslunarsamningur
milli Islands og Fære^ja
hefur verið undirritaður
FRÍVERSLUNARSAMNINGUR milli íslands og Færeyja var und-
irritaður í Ráðherrabústaðnum við Tjarnargötu árdegis í gær.
Samningurinn verður lagður fyrir Alþingi þegar það kemur saman
um miðjan þennan mánuð en kveðið er á um það til bráðabirgða
að hann taki gildi 1. september næstkomandi. Samningur þessi
tryggir fríverslun milli frændþjóðanna með flestar vörur. En tví-
hliða samningur Færeyinga við Evrópubandalagið, EB, skuldbindur
Færeyinga til að leggja á tolla eftir ákvæðum GATT á vörur frá
löndum utan EB og þeir hafa ekki gert fríverslunarsamninga við.
Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkisráðherra og Atli Dam formaður
færeysku landstjómarinnar undirrit-
uðu fríverslunarsamninginn kl. 10
árdegis í gær en að undirskriftum
afloknum gerðu þeir fréttamönnum
grein fyrir samningnum. Þeir fögn-
uðu því báðir að viðskipti þjóðanna
væru nú komin á fastan og varanleg-
an grundvöll. Norðurlöndin hafa haft
sín á milli ákveðið samráð um frí-
verslunarsamninga við Færeyjar og
er ákveðið samræmi í fríverslunar-
samningum þeim sem Norðurlanda-
þjóðirnar hafa gert við Færeyinga
og verða undirritaðir á næstunni.
Utanríkisráðherra benti á að Fær-
eyingar hefðu um margt farið aðrar
leiðir en íslendingar og stæðu utan
við Fríverslunarsamtök Evrópu,
EFTA. Samkvæmt sérstakri einhliða
ákvörðun íslenskra stjómvalda hefðu
færeyskar vörur fengið sömu með-
ferð og vörur frá EFTA-löndum. Það
kom fram að íslenskar vörur hefðu
átt á brattann að sækja vegna fjár-
öflunartolla í Færeyjum. I byijun
þessa árs tók ennfremur gildi frí-
verslunarsamningur milli Færeyinga
og Evrópubandalagsins. Vegna toll-
skrárbreytinga sem leiða af þeim
samningi hefðu innflutningsgjöld
hækkað til muna á ýmsum vamingi
sem fluttur hefur verið frá íslandi
til Færeyja ef sérstakur friverslunar-
samningur hefði ekki komið til.
Samningur sá sem undirritaður
var í gær er víðtækur og nær til
iðnaðarvamings og sjávarafurða.
Þar að auki eru í samningnum
ákvæði um opinber innkaup, hug-
verkaréttindi, opinbera aðstoð og
samkeppnisreglur. Færeyingar fá
aðlögunartíma til ársloka 1994 til
að afnema styrki í sjávarútvegi.
Þjóðlegt hollmeti
í tengslum við samninginn verður
gengið frá bréfaskiptum um við-
skipti með landbúnaðarafurðir. Ut-
anríkisráðherra greindi frá því að
samkvæmt þeim myndu íslendingar
skuldbinda sig til að aflétta tollum
á færeysku „vatni og þeirra ágæta
bjór“. Færeyingar fella niður tolla á
öllum íslenskum landbúnaðarafurð-
um, að frátöldu kinda- og geitakjöti,
mjólk og jógurt. En ár hvert munu
Færeyingar þó veita tollfijálsa kvóta
fyrir 700 tonn af lambakjöti og 100
tonn af unnum kjötvörum úr lamba-
kjöti. Ennfremur verður veittur 150
tonna kvóti fyrir því sem utanríkis-
ráðherra nefndi „þjóðlegt hollmeti";
svið og innmatur. Atli Dam vakti
athygli á því að í samningnum væri
ákvæði um að í framtíðinni myndu
skrifræði og viðskiptahindranir ekki
hamla því að Færeyingar á íslandi
gætu borðað hið þjóðlega færeyska
lostæti; sken>ukjöt.
Viðskipti íslendinga og Færeyinga
hafa, til þess að gera, verjð óveruleg
undanfarin ár, t.d. fluttu íslendingar
á síðasta ári vörur til Færeyja fyrir
772,4 milljónir króna; 0,84% af heild-
arvöruútflutningi. Innflutningur frá
Færeyjum nam 230,8 milljónum
króna; 0,23% af heildarinnflutningi.
Jón Baldvin Hannibalsson sagði for-
ráðamenn í íslenskum landbúnaði
hafa lagt nokkra áherslu á mikil-
vægi færeyska markaðarins. Jón
Baldvin varð þó að benda á að fram-
vegis yrðu ekki greiddar útflutnings-
bætur með íslenskum landbúnaðar-
afurðum og yrði reynslan að leiða í
ljós hvernig þessar vörur stæðu í
verðsamkeppni við aðra vörur. En
utanríkisráðherra sagði að það yrði
nú íslenskra útflytjenda að nýta þau
Óvíst að dómskerfið geti tekið á
kynferðisafbrotum gegn bömum
BETH Grothe Nielsen, lektor í refsirétti við Háskólann í Árósum, segir
að mjög megi draga í efa að dómskerfi okkar sé hæft til að taka á
málefnum barna sem beitt hafa verið kynferðislegu ofbeldi. Reglur rétt-
arkerfisins krefjist þess að nægar sannanir liggi fyrir svo hægt sé að
sakfella hinn ákærða og ef minnsti vafi leiki á að hann sé sekur beri
að sýkna hann. I kynferðisafbrotamálum gegn börnum sé það hins veg-
ar oftast aðeins barnið og hinn ákærði sem vita hvað gerst hafi og í
flestum tilvikum neiti hinir ákærðu öllum sakargiftum. Beth Grothe
hélt erindi um þetta efni á ráðstefnu um börn og barnavernd, sem lauk
í gær.
Beth Grothe segir að réttarkerfið
sé grundvallað á því að vernda beri
hinn ákærða þannig að tryggt sé að
hann verði ekki sakfelldur sé hann
saklaus. Út frá þessu grundvallarat-
riði ríki reglur um hvaða sannanir
þurfi að liggja fyrir svo hægt sé að
sakfella mann eins og sú regla að ef
vafí leiki á að hinn ákærði hafi fram-
ið glæpinn verði að sýkna hann. „Við
erum sammála um að svona verði
reglur réttarkerfísins að vera í venju-
legum afbrotamálum til að réttlæti
sé tryggt. í málum barna sem beitt
hafa verið kynferðislegu ofbeldi liggja
hins vegar í fæstum tilfellum fyrir
sannanir. í þessum málum er fórnar-
lambið barn og í langflestum tilfellum
er það bara barnið og hinn ákærði
sem vita hvað gerst hefur. Auk þess
er það afar auðvelt fyrir veijanda
hins ákærða að ómerkja vitnisburð
barns,“ segir Beth Grothe.
Hún segir að þar að auki neiti flest-
ir hinna ákærðu öllum sakargiftum.
„Samt sem áður er þess krafist að
lagðar séu fyrir sannanir til að hægt
sé að dæma í málinu. Réttarkerfið
er þannig mótað af fullorðnum' og
fyrir þá og börnin sem ekki geta var-
ið sig á sama hátt eru þar lítils megn-
ug,“ segir hún.
Beth Grothe segir að oft séu hinir
ákærðu sýknaðir þrátt fyrir að vitnis-
burður barnsins hafi verið sannur og
í mörgum tilfellum sé ómögulegt að
sakfella hinn ákærða jafnvel þó að
dómarinn og aðrir í réttarsalnum trúi
barninu, vegna þess að sannanirnar
sem fyrir liggi séu ekki nægilega
sterkar á meðan hinn ákærði neiti í
sífellu sakargiftum. Þetta segir hún
að sé ástæðan fyrir því að ekki sé
ákært í meira en helmingi allra mála
sem kærð séu til lögreglunnar í Dan-
mörku og í fjórðungi þeirra mála sem
ákært sé í sé niðurstaðan sýkna.
„Það er því mín skoðun að í þessum
málum þjóni réttarkerfið oktfur ekki
sem skyldi en því miður hef ég ekki
lausnir á takteinum," segir hún. Hún
segir að um þessar mundir sé mikil
umræða um þessi mál í Danmörku
og margar hugmyndir hafi komið upp
um hvernig bregðast eigi við þessum
vanda. „Sú hugmynd sem gengur
lengst af þeim sem nefndar hafa ver-
ið er að hætta að dæma í kynferðisaf-
brotamálum gagnvart börnum. Þeir
sem því halda fram eru margir á
þeirri skoðun að það að barnið þurfi
að endurupplifa það sem gerst hafi
við réttarhöld geti jafnvel haft jafn
slæmar eða verri afleiðingar en það
sem það þegar hafi orðið fyrir,“ segir
hún.
Sjálf segist Beth Grothe hafa skipt
nokkrum sinnum um skoðun á því
hvaða lausn sé heppilegust. „Ég hall-
ast að því að vænlegasta leiðin sé sú
að reyna að sannfæra þá sem beitt
hafi kynferðislegu ofbeldi um að það
sé þeim fyrir bestu að játa.“ Hún
segist telja að þetta sé hægt að gera
með því að gera afleiðingar verknað-
arins minna ógnvekjandi fyrir þessa
aðila en þær séu í dag. I dag sjái
þeir fram á að verða lokaðir inni í
fangelsi ef þeir játi. „Ef þeir vissu
hins vegar að þeim yrði boðið upp á
hjálp yrðu þeir ef til vill viljugri til
að játa. Sumum þeirra er eflaust ekki
hægt að hjálpa en mörgum er hægt
að hjálpa og oft eru þeir fórnarlömb
kynferðislegs ofbeldis sjálfir. Þessir
menn þarfnast hjálpar en fæstir
þeirra átta sig á því,“ segir Beth
Grothe.
Hún segist telja brýnt að aðrir sér-
fræðingar en lögfræðingar, til dæmis
sálfræðingar, félagsráðgjafar og
læknar, aðstoði við að nálgast gögn
sem hægt sé að nota sem sannanir í
slíkum málum og aðstoði við að ræða
við börnin sjálf. „Að sjálfsögðu verða
lögfræðingar einnig að átta sig á því
að þessi mál eru frábrugðin öðrum
glæpamálum. Börn eru ólík fullorðn-
um og það verður að hafa samskipti
við þau á þeirra forsendum, ekki for-
sendum fullorðinna," segir hún.
Hún segist leggja á það mikla
áherslu þegar hún kenni fólki í öðrum
fræðigreinum en lögfræði, til dæmis
tækifæri sem þessi fríverslunar-
samningur byði upp á.
Ólíkar leiðir til Evrópu
í samtali utanríkisráðherra við
Morgunblaðið kom fram að hinn tví-
hliða samningur Færeyinga við Evr-
ópubandalagið væri ekki óumdeildur
og væri það margra álit og mat að
þessi samningur væri um margt tak-
markaður og ekki gallalaus. Umtals-
verðir tollar á færeyskum útflutn-
ingsvörum stæðu eftir og ýmsar vör-
ur yrðu háðar tollfijálsum kvótum.
Utanríkisráðherra benti ennfremur á
að tvíhliða samningar Evrópubanda-
lagsins við nýfijáls ríki Mið- og Aust-
ur-Evrópu gerðu ráð fyrir víðtækum
tollum, jafnvel væru allt að 60% af
Morgunblaðið/Emilía
Atli Dam og Jón Baldvin Hannibalsson staðfesta undirskriftir með
handabandi. t
útflutningsvörum þessara landa háð-
ar tollum. Jón Baldvin taldi augljóst
að tvíhliða samningur við Evrópu-
bandalagið myndi ekki skila íslend-
ingum þeim árangri sem samningur-
inn um Evrópska efnahagssvæðið,
EES, gerði.
Atli Dam formaður færeysku
landstjómarinnar dró ekki dul á það
að í samningi Færeyinga við Evrópu-
bandalagið væru ákveðin atriði og
takmarkanir sem gætu valdið erfið-
leikum í framtíðinni. En benti þó á
að í þessum samningi væru ákvæði
sem gerðu ráð fyrir endurskoðun og
einnig að Færeyingar fengju sömu
kjör og EFTA-þjóðir. Færeyingar
vildu meta þróun viðskiptanna og
reynsluna, að vissu leyti mætti segja
að þeir væru í biðstöðu. En á öðmm
sviðum og til lengri tíma litið vildu
Færeyingar gjaman nýta marga þró-
unar- og samvinnumöguleika í Evr-
ópu.
Norðurlandamótið 1 skák:
Aukakeppni milli Jóhanns og
Hellers um sæti á svæðamótinu
Agdestein varð Norðurlandameistari með 6V2 vinning
SPENNANDI Norðurlandamóti í
skák er lokið með sigri norska stór-
meistarans Simens Agdesteins og
hlaut hann 6V2 vinning. Tveir efstu
menn mótsins tryggja sér þátttöku
í millisvæðamóti og örugg tafl-
mennska Jóhanns tryggði honum
sigur í siðustu umferðinni gegn
Margeiri og náði hann þar með
Svíanum Hellers með 6 vinninga.
Þeir tveir heyja aukakeppni um
lausa sætið á svæðamótinu en ekki
er enn Jjóst hvenær sú keppni mun
fara fram.
Síðasta umferð mótsins fór fram í
gær og áttu að minnsta kosti fjórir
moguleika á að hreppa annað tveggja
sætanna er tryggði þátttöku á milli-
svæðamóti. Agdestein vann sína skák
gegn Emst og gulltryggði annað sæt-
ið. Hellers gerði jafntefli við Tisdall
hinn norska og það þýddi að Agde-
stein hafði sigur á mótinu. Jóhann
þurfti sigur gegn Margeiri og varðist
með svörtu. Hann sneri hins vegar
taflinu sér í vil og náði sigri. Hann
náði öðru sætinu ásamt Hellers og
tapaði reyndar engri skák á mótinu.
Helgi Ólafsson átti einnig mögu-
leika á toppsæti en náði ekki að hrinda
vöm Svíans Karlsson á bak aftur.
Hann hafnaði því í fjórða sæti með
5‘A vinning. Af öðrum skákum er það
að segja að Jón L. Ámason tapaði á
svart gegn Dananum Lars Bo Han-
sen. Pia Cramling vann landa sinn
Svíann Jonny Hector en öðmm skák-
um lauk með jafntefli.
Lokastaða mótsins er sem hér seg-
ir: Agdestein (N) varð efstur með 6V2
vinning. í 2.-3. sæti urðu Hellers (S)
og Jóhann Hjartarson með 6 vinn-
inga. Helgi Ólafsson varð fjórði með
5‘/2 vinning. Jafnir í 5.-7. sæti með
Morgunblaðið/Þorkell
Beth Grothe Nielsen
verðandi sálfræðingum, félagsráð-
gjöfum eða læknum, að það átti sig
á tilgangi réttarkerfisins. „Ég legg
áherslu á að fá fólk til að átta sig á
mikilvægi þessarar tryggingar fyrir
því að saklaust fólk sé ekki sakfellt.
Það er afar mikilvægt og að sjálf-
sögðu megum við ekki slaka á þeim
kröfum þó að við séum að fást við
kynferðislegt ofbeldi gagnvart börn-
um. Þetta er því flókið og lausnirnar
vandfundnar en við verðum að halda
áfram að leita þeirra til að réttarkerf-
ið geti þjónað börnum á sama hátt
og það þjónar fullorðnum," segir Beth
Grothe.
Þorsteinn Pálsson dómsmálaráðherra:
Meðferð kynferðis-
afbrotamála verði
gerð mun öruggari
„VIÐ höfum mikinn áhuga á því að gera meðferð þessara mála
miklu öruggari og þetta viðfangsefni er um þessar mundir til
umfjöllunar á milli ráðuneytisins annars vegar og rannsóknarlög-
reglunnar hins vegar,“ sagði Þorsteinn Pálsson, dómsmálaráð-
herra, þegar Morgunblaðið leitaði umsagnar hans um opið bréf
Drífu Kristjánsdóttur til ráðherra í Morgunblaðinu fyrir nokkru.
Þar voru vinnubrögð í kynferðisafbrotamálum sérstaklega til
umfjöllunar.
Þorsteinn sagði ennfremur að
nú færi fram könnun á því hvort
hægt sé að formbinda með ein-
hveijum hætti nánara samstarf
við félagsmálayfírvöld þegar mál
af þessu tagi væru til umfjöllunar.
Þorsteinn kvað erfítt að dæma
um það hvort umrætt mál, sem
Drífa fjallaði um, ætti sér mörg
fordæmi eða hvort um væri að
ræða langvarandi vandamál.
„Umræða um kynferðisafbrot er
sennilega opnari en hún hefur
áður verið, þannig að það er erf-
itt að rrieta hvort það hafa verið
brotalamir í þessum málaflokki í
lengri tíma, eða hvort að þetta
megi fyrst og fremst rekja til
þess að vandinn sé að koma upp
á síðari árum,“ sagði Þorsteinn.
Drífa nefndi sérstaklega að
nauðsynlegt kynni að vera að
konur yrðu viðstaddar yfirheyrsl-
ur til stuðnings fórnarlambi. Þor-
steinn vildi ekki kveða upp úr með
það hvort kynjaskipting væri
nauðsynleg. „Fljótt á litið tel ég
þó að fólk af báðum kynjum, ef
það á annað borð er vel heima
bæði í lögfræðilegri og félagslegri
hlið mála af þessu tagi, geti unn-
ið að þeim. Kyn ætti því ekki að
skipta máli. Aðalatriðið er þó að
bregðast við með þeim hætti að
meðferð málanna verði örugg og
að þolendur geti treyst á faglega
meðferð á meðan málin eru til
meðferðar," sagði Þorsteinn Páls-
son að lokum.
5 vinninga voru Hansen (D), Karlsson
(S) og Tisdall (N). Með 4‘/2 vinning í
8.—11. sæti lentu þeir Jón L. Áma-
son, Emst (S), Höi (D) og Cramling
(S). Margeir Pétursson og Yijöla (F)
fengu 4 vinninga og höfnuðu í 12.—13
sæti. 14.—16. sæti vermdu þeir Larsen
(D), Gausel (N) og Hector (S). Sautj-
ándi varð Finninn Manninen með 3
vinninga en neðstur varð landi hans
Westerinen með 2'h vinning.
-----» ♦ ♦---
Hvalfjarðargöng:
7 milljarða
áviiiningnr
SPÖLUR hf. hefur undanfarna
mánuði notið ráðgjafar tveggja
erlendra fyrirtækja sem reiknað
hafa út arðsemi og gert áætlanir
um fjármögnun vegna fyrirhug-
aðrar vegtengingar um utanverð-
an Hvalfjörð. Aðalframkvæmdin
sem um ræðir er gerð jarðganga
undir Hvalfjörðinn á Hnausa-
skersleið. Ráðgjafar Spöls hf.
komust að þeirri niðurstöðu að
um álitlega framkvæmd sé að
ræða. Hagfræðistofnun Háskóla
íslands hefur reiknað út þjóðhags-
legan ávinning af gerð Hvalfjarð-
arganga og telur ávinninginn
nema rúmum 7 milljörðum króna
á 30 árum.
Það voru Nomura Bank Intemat-
ional og Babcock & Brown í London
sem Spölur hf. leitaði ráðgjafar hjá.
Að sögn Gylfa Þórðarsonar formanns
stjórnar fyrirtækisins telja ráðgjaf-
amir Hvalfiarðargöng álitlegan kost
en benda á að nauðsynlegt sé að
leggja fjárhagslega og tæknilega
vinnu í undirbúning áður en endanleg
ákvörðun er tekin um framkvæmdir.
Að mati Hagfræðistofnunar Há-
skóla íslands er þjóðhagslegur ávinn-
ingur af gerð ganganna 7.106 millj-
ónir króna miðað við 30 ár, en það
er sá tími sem reiknað er með að
þjónustugjöld verði innheimt fyrir
að fara um göngin. Mat Hagfræði-
stofnunar miðast við að göngin verði
opniið á árinu 1996. Verði göngin
opnuð seinna dregur úr þjóðhagsleg-
um ávinningi af gerð þeirra.
Gylfi Þórðarson segir að stefnt
verði að því að hefja gerð Hvalfjarð-
arganga á næsta ári. Að öðrum kosti
telur hann að framkvæmdir muni
dragast um mörg ár.