Morgunblaðið - 07.08.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. ÁGÚST 1992
Hafnar
glæsihöll
Gorbatsjovs
BORÍS Jeltsín Rússlandsforseti
hefur afhent Úkraínustjóm til
eignar íburðarmikla sumarhöll
sem Míkhaíl Gorbatsjov Sovét-
forseti hafði til umráða á Krím-
skaga við Svartahaf. Gorbatsjov
var þar í stofufangelsi í þijá
daga meðan harðlínumenn réðu
landinu í ágúst sl. Að sögn úkra-
ínsks þingmanns sagði Jeltsín
að höllin væri „ónothæf til
fundahalda og móttöku“ auk
þess sem hún væri „dýr í
rekstri".
Spillingar-
ákæra í
Frakklandi
JEÁN-Claude Gaudin, hægri-
sinnaður héraðsstjóri á frönsku
Rívíerunni, var í gær ákærður
fyrir pólitíska spillingu. Gaudin
er sakaður um að hafa búið til
opinbert starf handa vildarvini
og misnotað aðstöðu sína með
öðrum hætti. Hneykslismál hafa
tröllriðið frönskum stjómmálum
undanfarna mánuði. í vor varð
helsti keppinautur Gaudins í
héraðsstjómmálum á Rívíer-
unni, fjármálajöfurinn Bemard
Tapie úr Sósíalistaflokki
Francois Mitterrands forseta, að
láta af ráðherraembætti vegna
ákæm um fjármálamisferli.
Aukín geisla-
virkni við
Tsjernóbyl
SKÓGARELDAR í grennd við
Tsjemóbyl-kjamorkuverið í
Rússlandi hafa valdið því að
rykmagn í loftinu hefur aukist
og þar með geislavirkni á sum-
um stöðum, að sögn embættis-
manna í gær. Ekki er þó talið
að fólki stafi hætta af þessari
þróun en stór landsvæði, einkum
í Gomel-héraði, em enn óhæf
til landbúnaðar eftir kjamorku-
slysið 1986.
Akvörðun
frestað í
Honecker-máli
DÓMSTÓLL í Berlín frestaði í
gær ákvörðun um það hvort
sleppa skyldi Erich Honecker,
fyrrverandi leiðtoga Austur-
Þýskalands, úr fangelsi vegna
lélegrar heilsu hans. Beðið er
eftir skýrslu óháðra lækna um
málið og þar að auki vildu dóm-
arar fá meiri tíma til að fínna
öraggan bústað handa Honec-
ker yrði hann látinn laus.
Rússar fá lán
Alþjóðagj aldeyrissj óðurinn
samþykkti á miðvikudag að
veita Rússlandi lán sem nemur
rúmlega milljarði Bandaríkja-
dollara (55 milljörðum ÍSK).
Markmiðið er að styðja við bak-
ið á umbótastjórn Borís Jeltsíns
forseta sem á nú mjög í vök að
veijast, m.a. vegna vaxandi
gagnrýni almennings í landinu.
Smakkarar til
reiðu
STJÓRNVÖLD í Indónesíu
hyggjast ekki taka neina áhættu
þegar leiðtogafundur Samtaka
óháðra ríkja hefst í Jakarta i
byijun september. Leiðtogarnir
verða.alls 105, flestir frá Þriðja
heiminum, og heilbrigðismála-
ráðherra landsins segir að 71
smakkari muni kanna hvort
maturinn, sem leiðtogarnir hest-
húsa, fari vel í maga.
Átakasvæði 1 Moldovu:
Mannréttindabaráttan í Suður-Afríku:
Reuter
Óeirðalögreglumenn í Höfðaborg í Suður-Afríku hleypa svartri stúlku
í gegnum raðir sínar og inn í skóla, sem er eingöngu ætlaður hvítum
nemendum. Stúlkan var í hópi svertingja, sem ætlaði að mótmæla
stefnu stjómvalda með því að setjast að í skólanum. Lögreglan mein-
aði hópnum inngöngu fyrst í stað en kom síðar til móts við hann með
þvi að leyfa eitt hundrað mótmælendum að fara inn i skólann.
Gæslusveit-
ir við stjórn
Moskvu, Róm, Reuter.
FRIÐ ARGÆSLU S VEITIR tóku
við stjórn austurhluta Moldovu á
miðvikudag eftir að stríðandi fylk-
ingar lögðu niður vopn. Herflokk-
ar Moldovumanna og slavneskar
uppreisnarsveitir mörkuðu hlut-
laust svæði meðfram Dnestr-hér-
aði í austurhluta lýðveldisins
kvöldið áður. Enn er reynt að fá
Armena og Azera til að leysa deil-
una um Nagorno-Karabak með
friðsamlegum hætti.
Gæslusveitimar, sem era frá Rúss-
landi og Moldovu, hófu þegar að
eyðileggja jarðsprengjur á hlutlausa
svæðinu í Moldovu og sagði TASS-
fréttastofan síðdegis að um 115
sprengjur, flestar ætlaðar skriðdrek-
um, væra óvirkar. Friðarsveitirnar
komu til Moldovu fyrir rúmri viku.
Hundruð manna hafa látist þar í
átökum síðan í mars.
Ró hefur ríkt að mestu í Suður-
Ossetíu, sem lýst hefur yfír skilnaði
við Georgíu. Ýfírmaður friðarsveita
sem þangað vora sendar fýrir mán-
uði, Stanislav Svanov, sagði þó að
nýlega hefði komið til skotbardaga
milli Georgíumanna og Osseta í
nokkrum þorpum. 100.000 íbúar af
svæðinu era enn í rússneska héraðinu
Norður-Ossetíu, en þangað flúðu
15.000 manns frá Suður-Ossetíu
þegar bardagar voru hvað harðastir.
Mannskæðir bardagar halda
áfram í Nagorno-Karabak-héraði í
Azerbajdzhan miili Azera og Arm-
ena. Ármenar sögðu í gær að
sprengjuþota í eigu Azera hefði ráð-
ist á höfuðborg héraðsins, Stepana-
kert, um nóttina og yfír tveir tugir
mana hefðu fallið. Friðarviðræður
deiluaðila í Róm undanfama daga
hafa gengið illa, m.a. vegna deilna
um skipulag þeirra. Ríki Samveldis
sjálfstæðra ríkja með Rússland í far-
arbroddi reyna ásamt Ítalíu að ganga
á milli og verða fundir í Moskvu í
dag til að fjalla um ýmsar hliðar
deilnanna um yfírráð héraðsins um-
deilda. Það er byggt Armenum en
umlukið landi Azera.
Spenna minnkar í kjölfar
í'riðsamlegra mótmæla
Jóhannesarborg. Reuter.
VÍÐTÆK mótmæli svertingja í
Suður-Afríku gegn stjórn hvíta
minnihlutans héldu áfram í gær
fjórða daginn í röð. Mótmælin
hafa víðast hvar farið friðsamlega
fram og vonir hafa glæðst um að
fulltrúar Afríska þjóðarráðsins
(ANC) muni brátt setjast aftur að
samningaborði með fulltrúum
stjórnvalda um framtíðarskipan
mála í landinu.
Suður-afríska lögreglan segir að
um fjörutíu manns hafí fallið í átök-
um í landinu síðan á mánudag en
talið er að þau séu ekki afleiðing
af mótmælunum heldur framhald á
eijum milli ættbálka svertingja.
Desmond Tutu erkibiskup lýsti í gær
yfir ánægju sinni með mótmælin og
kvaðst vera glaður og þakklátur yfir
að hingað til hefðu þau farið frið-
samlega fram. Hann sagði að um
tvær milljónir svertingja hefðu tekið
þátt í tveggja daga verkfalli gegn
stjórninni og þar af hefðu 400.000
manns tekið þátt í mótmælagöngum
á miðvikudag. Svo mikil þátttaka
bæri þess vitni að svertingjar stæðu
sameinaðir í kröfum sínum um lýð-
ræðisleg réttindi. „Við viljum fá að
kjósa, ekki á morgun eða í næstu
viku. Við viljum fá að kjósa núna.
Við viljum lýðræði," sagði Tutu.
Atvinnulíf lamaðist að miklu leyti
í stærstu borgum Suður-Afríku í gær
þegar hópar svertingja settust að í
stjómarbyggingum og stórfyrirtækj-
um. Nelson Mandela, forseti ANC,
lýsti yfír ánægju sinni með þátttök-
una í mótmælunum og sagði að ráð-
ið féllist á að hefja samningaviðræð-
ur við stjórnvöld að nýju um leið og
þau féllust á lýðræði til handa svert-
ingum. Þessi ummæli, ásamt yfirlýs-
ingum F.W. de Klerks, forseta Suð-
ur-Afríku, hafa glætt vonir um að
á næstunni muni draga úr ofbeldi í
landinu og að ANC muni setjast
aftur að samningaborði með stjórn-
völdum áður en langt um líður.
Suður-afrískir atvinnurekendur,
sem flestir eru hvítir, hafa áhyggjur
af vaxandi efnahagsþrengingum í
landinu og í gær hvatti leiðtogi
þeirra deiluaðila til að setjast að
samningaborði sem fyrst, til að koma
í veg fyrir enn frekari samdrátt.
„Það gengur ekki lengur að efna-
hagslífið sé notað sem vígvöllur í
deilúm hvítra manna og svartra.
Slíkar baráttuaðferðir koma niður á
öllum án tillits til litarháttar. Erlend
fyrirtæki eru hætt að fjárfesta í
Suður-Afríku og víðtækar verkfalls-
aðgerðir veikja efnahaginn og valda
enn meira atvinnuleysi en við glím-
um við nú þegar,“ sagði hagfræðing-
ur samtakanna, Ben van Rensburg,
í gær.
Austur-Evrópa:
Þjóðverjar
með efna-
hagsráðgjöf
Bonn. Reuter.
ÞÝSK stjórnvöld tilkynntu í gær
að þau hygðust opna skrifstofur
fyrir efnahagsráðgjöf í ellefu
ríkjum í Austur-Evrópu og fyrr-
verandi ríkjum Sovétrílqanna.
Hlutverk skrifstofanna verður að
greiða fyrir umskiptum í þessum
ríkjum, frá sósíalisma til mark-
aðshagkerfis, með því að vera
stjórnvöldum og fyrirtækjum til
ráðgjafar.
Ráðgjafarskrifstofumar verða á
vegum þeirrar deildar í þýska efna-
hagsráðuneytinu, sem sér um tengsl-
in við fyrrverandi sósíalistaríki í
Austur-Evrópu. Talsmaður ráðu-
neytisins sagði að stjórnvöld og fyr-
irtæki í þessum ríkjum væru að
drakkna í tilboðum frá mistraustum
vestrænum ráðgjafarfyrirtækjum,
sem bjóða fram þjónustu sína í von
um skjótfenginn gróða. Nokkrar rík-
isstjómir í Austur-Evrópu hafa
kvartað yfír því við Þjóðveija að
efnahagsráðgjöf, sem þær hafi keypt
af vestrænum efnahagsráðgjöfum
fyrir stórfé, komi að litlu haldi. Eitt
af markmiðum þýsku ráðgjafarinnar
er að bæta úr því og vera Austur-
Evrópumönnum innan handar við
val á traustum og sérhæfðum ráðg-
jöfum.
Reuter
Prísund kókaínkóngsins
ENGAN skyldi undra að kókaínkónginum Pablo Escobar í Kólumb-
íu hafí litist illa á að yfírgefa „klefa“ sína sem hér sjást og láta
setja sig bak við rimla fangelsis sem ekki er reist og rekið eftir
hans höfði. Hann flúði enda með helstu starfsfélögum úr smyglara-
stétt nóttina áður en af þessum ósköpum átti að verða.og hefur
falið sig vandlega síðan. Flóttinn þykir hneisa fyrir stjórnvöld í
Kólumbíu og hafa vinsældir forsetans Cesars Gaviría farið mjög
þverrandi. Hann á í basli með efnahag landsins og orkumál en
nýjasta hneykslið eru myndimar af íburðarmiklu aðsetri Escobars
í fangelsinu þar sem hann réði lögum og lofum.