Morgunblaðið - 03.11.1992, Blaðsíða 18

18 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1992
Einsöngstónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Baritonsöngvarinn Keith Reed
og Ólafur Vignir Albertsson
píanóleikari héldu tónleika á veg-
um Styrktarfélags íslensku óper-
unnar sl. laugardag. Á efnis-
skránni voru ensk, amerísk, ít-
ölsk, þýsk, frönsk og íslensk sön-
glög. Keith Reed .hefur starfað
hér á landi í nokkur ár en nýlega
verið ráðinn við óperuna í Det-
mold og voru þetta því eins kon-
ar kveðjutónleikar að sinni.
Tónleikamir hófust á tveimur
lögum eftir Vaughan-Williams,
The Vagabond og Linden Lea.
Bæði þessi lög voru mjög vel
sungin og var þar kominn sá
Keith Reed sem muna má frá
söng hans í hlutverki Jago í Ot-
ello og Marcello í la Bohéme. í
L’ultima canzone eftir Tosti og
Musica Prohibita eftir Gastoldon
mátti heyra að enn á Keith Reed
eftir að ná að fullu valdi á veik-
um og háum tónum, sem og einn-
ig mátti heyra í þýsku lögunum,
og þá brá einnig fyrir of lágri
tónstöðu. Þrátt fyrir þetta var
Der Tambor eftir Wolf mjög vel
flutt og sömuleiðis Die Beiden
Grenadiere eftir Schumann, en
það lag flutti söngvarinn á mjög
persónulegan og áhrifamikinn
máta. Die Mainacht og Von ewi-
Keith Reed
ger Liebe eftir Brahms voru af-
burða vel flutt.
Ólafur Vignir Albertsson
Don Kíkóte-lögin eftir Ravel,
í fjarlægð eftir Karl 0. Runólfs-
son og Bikarinn eftir Markús
Kristjánsson náðu ekki fyllilega
að blómstra í söng Keith Reed,
en það gerðist hins vegar í þrem-
ur lögum eftir Sveinbjörn Svein-
bjömsson, (Sverrir konungur,
Kvöldsöngur og Sprettur) og síð-
asta söngverki tónleikanna, Eri
tu, úr Grímudansleiknum eftir
Verdi. Keith Reed er mjög góður
söngvari, hefur hljómmikla rödd
og túlkar mjög vel, eins og í
tveimur gamansömum lögum
eftir John Duke, samlanda
söngvarans.
í heild voru tónleikamir góðir
og samstilling söngvara og sam-
leikara hans, Ólafs Vignis, var
mjög góð. Keith Reed er söngv-
ari sem á framtíð fyrir sér og
verður fróðlegt að fylgjast með
honum, og það mun gert, því hér
uppi á Fróni á hann marga aðdá-
endur.
Börkur Amarson
Suðurlandsleikhús
ið stofnað á Hellu
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Börkur Amarson hélt á síðasta
ári eftirminnilega sýningu á ljós-
myndaverkum sínum í listasalnum
Nýhöfn við Hafnarstræti, en hann
var þá nýkominn frá ljósmyndanámi
erlendis og hafði ýmislegt athyglis-
vert fram að færa. Einkum tóku
gestir eftir hversu auðveldlega
Börkur sameinaði ýmsa þætti
tæknivinnslunnar í Ijósmyndinni, og
hvað tölvutæknin gat verið máttugt
verkfæri í því sambandi.
Nú stendur yfir í Gallerí Úmbru
neðst við Amtmannsstíginn sýning
á nokkmm ljósmyndum frá hendi
Barkar, þar sem hann heldur áfram
að kanna þá möguleika sem þessi
miðill býður upp á. Á sýningunni
em fímmtán ljósmyndir, sem skipt-
ast í þijá flokka. Myndirnar em
ekki unnar á hefðbundinn ljós-
myndapappír, heldur þykkari graf-
íkpappír, sem gefur þeir sérstaka
áferð; innrömmun og uppsetning er
jafnframt smekklega unnin.
í fyrsta myndaflokknum eru súlur
frá ýmsum menningarlöndum og
-skeiðum settar inn í íslenskt lands-
lag; í gras, meðal kletta, ársanda
og stuðlabergs. Þessi samsetning
tekst yfírleitt vel, og dregur fram
hina mismunandi formþætti efnis-
ins; fjölbreytt litun verður síðan
einnig til að styrkja þessar ímyndir.
Annar flokkurinn sýnir drengs-
andlit innan um framandi súlur, sem
enn á ný era tákn mismunandi
menningarheima; skýringarmyndir
um gerð súlnanna styrkir þessa
ímynd. Gmnnur myndanna og and-
lits drengsins er hins vegar hverju
sinni lagður með leturgerðum fornra
menningarheima, þannig að dreng-
urinn er á allan hátt mótaður af
þeirri arfleifð, sem menning okkar
byggir á.
Þriðji flokkurinnn ætti síðan að
vera lesendum Morgunblaðsins
kunnuglegur, því hér er um að ræða
myndir af listamönnum, sem birst
hafa í Menningarblaðinu í sumar
og haust í tengslum við sýningar
viðkomandi Iistamanna. Þetta em
vel unnar myndir, en þó er líklegt
að myndin af þeim félögum Helga
Þorgils Friðjónssyni, Tuma Magnús-
syni og Daða Guðbjörnssyni verði
einna minnistæðust.
Öll em verkin á sýningunni unnin
með samsetningarmöguleikum tölv-
unnar, og því verður sú hugsun
áleitin, að hin hefðbundna Ijósmynd-
un sé í raun að hverfa; hún sé að-
eins til sem hráefni fyrir hreina
tæknivinnslu, sem verður stöðugt
fullkomnari. Þessi þróun hefur þeg-
ar átt sér stað í meira mæli en al-
menningur gerir sér grein fyrir, og
er full ástæða til að benda fólki á
að taka sannleiksgildi mynda í blöð-
um og tímaritum með miklum fyrir-
vara; samsetningar (og þar með
falsanir) em nú ríkari þáttur í ljós-
myndun en nokkra sinni fyrr. Með
myndum sínum gerir Börkur hvoru
tveggja að benda á þessa hættu og
einnig þá gífurlegu möguleika til
listsköpunar, sem þessi tækni býður
upp á.
Sýning Barkar Arnarsonar í Gall-
erí Úmbm við Amtmannsstíg stend-
urtil miðvikudagsins 11. nóvember.
Suðurlandsleikhúsið, félag áhuga-
fólks um leiklist, var stofnað á
Hellu á Rangárvöllum, hinn 24.
október síðastliðinn. Markmiðið
með stofnun leikhússins er að
sameina öll áhugaleikfélög frá
Hveragerði til Víkur í Mýrdal, til
að styrkja leiklistarstarfsemi á
þessu svæði.
Fmmkvæði að stofnuninni eiga
þau Inga Bjarnason leikstjóri, Leifur
Þórarinsson tónskáld og Guðrún
Svava Svavarsdóttir myndlistarkona,
sem öll em búsett á Hellu. Æfíngar
era þegar hafnar á leikgerð Bríetar
Héðinsdóttur á „Leggur og skel,"
eftir Jónas Hallgrímsson. Að sögn
Ingu taka þrír fullorðnir leikendur
og eitt barn þátt í sýningunni. „Þetta
er sambland af leikhúsi, tónlist og
brúðuleikverki og fullorðnu leikend-
urnif munu stjóma brúðunum.
Við förum af stað með þessa sýn-
ingu fyrir yngstu áhorfendurna,
fímm til tólf ára og að sjálfsögðu
fyrir fullorðna sem ekki hafa glatað
æsku sinni," sagði Inga ennfremur.
Áætlað er að sýna „Legg og skel“
vítt og breitt um Suðurland í sam-
vinnu við skólana. Að sögn Ingu
hefur Leifur Þórarinsson samið nýja
tónlist við ljóð Jónasar og mun hún
verða send til tónmenntakennara við
gmnnskóla á Suðurlandi. „Það er til
þess að börnin geti lært tónlistina
áður en þau koma á sýningu," sagði
Inga.„Við byggjum sýninguna nefni-
lega þannig upp að börnin taka þátt
í henni, meðal annars í keðjusöng."
En hvers vegna starfar ekki hvert
leikfélag fyrir sig?
„Með því að sameina leikfélögin
undir einn hatt, verða meiri mögu-
leikar á því að setja upp stærri verk
og margmennari en hingað til hefur
verið hægt. I öðm lagi fínnst okkur
fáránlegt að nýta ekki krafta okkar
hér. Ég, Leifur og Guðrún Svava
höfum starfað saman í fjölmörgum
sýningum og við viljum leggja
reynslu okkar og kunnáttu fram til
okkar byggðalags. Þessi hugmynd
kemur í rauninni frá Jóni Laxdal,
en hann er sá íslenski leikari sem
hefur náð lengst á erlendri gmnd.
Hann stofnaði sitt eigið leikhús í
Sviss með amatörleikuram. Við Leif-
•ur sáum sýningu hjá honum í fyrra-
sumar og það var alveg stórkostlegt.
Fyrst eftir að hann stofnaði leikhús-
ið, sýndi hann hveija uppfærslu
þrisvar til fjórum sinnum, en þetta
hefur náð miklum vinsældum og nú
em 50 til 60 sýningar á hverri upp-
færslum. Það er líka mjög skemmti-
legt að einn helsti ungi leikari þeirra
AÐRIR Háskólatónleikar misser-
isins verða miðvikudaginn 4. nóv-
ember kl. 12.30 í Norræna hús-
inu. Þá leika Hilmar Jensson,
Kjartan Valdimarsson og Matthí-
as Hemstock verk eftir Paul
Motina, Ornette Coleman og Pat
Metheny, Kjartan Valdimarsson
og Hilmar Jensson.
Tónlistina má flokka sem djass
og spuna. Tónlistarmennirnir hafa
Inga Bjarnason
Svisslendinga kemur úr þessum hópi.
Ég hef verið að vinna með amatör
leikumm í síauknum mæli á síðustu
ámm og það hefur verið ákaflega
lærdómsríkt. Það eru margir góðir
listamenn hér sem ekki hafa fengið
skólun og við viljum reyna að auka
möguleika þeirra til að njóta sín; til
að gefa það sem þeir geta, því það
er jú tilgangur listamannsins."
allir numið við Berkeley College of
Music í Boston í Massachusetts í
Bandaríkjunum auk þess að hafa
verið í einkatímum hjá ýmsum aðil-
um. Þeir hafa áður komið fram
saman en einnig leikið með öðmm
djassleikumm, Sinfóníuhljómsveit-
inni og fleiri aðilum, innlendum sem
erlendum.
(Úr fréttatilkynningu.)
Innansveitarkróníka
Leiklist
Hávar Sigurjónsson
Leikfélag Mosfellsbæjar:
Innansveitarkróníka eftir
Halldór Laxness.
Leikgerð: Jón Sævar Baldvins-
son, Hörður Torfason, Birgir
Sigurðsson.
Leikmynd: Hörður Torfason.
Búningar: Jón Sævar Bald-
vinsson, Auður Ragnarsdóttir.
Tónlist: Hörður Torfason, út-
setn.; Helgi R. Einarsson.
Lýsing: Árni Magnússon.
Leikstjóri: Hörður Torfason.
Þó ekkert sé um það getið í
leikskrá að sýningu Mosfellsbæ-
inga á Innansveitarkróníku Lax-
ness má ætla að sýningin sé eins
konar afmæliskveðja til skálds-
ins á 90 ára afmæli hans sem
var fyrr á þessu ári. Er það ágæt-
lega til fundið og ekki síður að
velja þetta verk til flutnings, þar
sem um króníku úr Mosfellssveit
er að ræða.
Titill verksins bendir til forms-
ins, króníka er nánast eins konar
annáll og gerir það verkið
kannski lítt hæft - eða mjög erf-
itt - til yfirfærslu á leikrænan
búning. Á köflum virðist manni
af sýningunni sem fremur sé um
að ræða sviðsetningu á smellnum
atriðum bókarinnar, fremur en
að náðst hafí að skapa leikrit
upp úr bókinni. En jafnvel þótt
ekíri hefði tekist að finna leikrit
í þessari sögu er enginn kominn
til með að segja að ekki megi
gera úr henni ánægjulega leik-
sýningu. Þarna er verið að segja
sögu, rekja atburðarás, persónu-
sköpun lýtur lægra haldi, persón-
ur sýningarinnar eru „týpur“
sem gegna hver sínu ákveðna
hlutverki í að koma upplýsingum
á framfæri, öðra ekki. Á þessu
er aðeins ein undantekning.
Leikgerðin er sett saman úr
fjölmörgum stuttum atriðum
sem í meðhöndlun leikstjórans
eru skilin skarpt í sundur með
myrkvun Ijósa á milli. Atriðin
segja þá sögu sem í bókinni felst;
aðdragandinn að því að kirkjan
á Mosfelli er rifín og hvað varð
um kirkjugripina, og er Ólafur
bóndi á Hrísbrú settur í aðalhlut-
verk í sýningunni, en heldur lítið
fer fyrir Guðrúnu Jónsdóttur
vinnukonu á Mosfelli, þó hún
eigi þarna ágætan sprett. Það
er ágætlega til fundið að gera
sögumann að fjórum sveitungum
en hlutverk þeirra eru vanþakkl-
át; að koma upplýsingum á fram-
færi og leggja upp næsta atriði
er léttvægt til lengdar. Söngur
þeirra var ágætur að flestu leyti.
Þar sem viðfangsefnið er sag-
an, ekki persónur, eru það mis-
tök hjá leikstjóra að finna ekki
leið að þessari sýningu sem styð-
ur framvinduna, fleytir sögunni
áfram á sem liprastan hátt og
tryggir sem fæst stopp. Stöðugar
myrkvanir á milli atriða eru
þreytandi og sýna hnökrana á
leikgerðinni fremur en að slétta
úr þeim. Sú spurning vaknaði
með undirrituðum hvort ekki
hefði verið heppilegra að fylgja
betur eftir þeirri hugmynd sem
leikstjórinn bryddar á, að láta
leikendur sjást á sviðinu til hlið-
ar, og í stað þess að myrkva á
milli, láta hvert atriðið flæða inn
í hið næsta með sjáanlegum
skiptingum. Ekki þvælist Ieik-
myndin fyrir, hún er sú sama
alla sýninguna og þjónar ágæt-
lega, en líklega hefði mátt nýta
breidd sviðsins betur.
Það er greinilegt að Mosfells-
bær býr yfir öflugu leikfélagi og
að þar eru góðir kraftar innan-
borðs. Leikendur komust ágæt-
lega frá verki sínu, hver á sinn
hátt, og sérstaklega ástæða til
að nefna Grétar Snæ Hjartarson
í hlutverki Ólafs á Hrísbrú og
Herdísi Rögnu Þorgeirsdóttur í
hlutverki Guðrúnar Jónsdóttur.
Bæði höfðu góð tök á svipbrigð-
um og raddblæ sem lögð voru
til persóna þeirra; en í það heila
tekið situr sú spurning áleitnust
eftir hvort ekki megi krefja
áhugaleikara um meira en
breyttan raddblæ, andlitskæki
og skrýtilegan limaburð. Hér er
þó ekki alfarið við leikstjórann
að sakast, eða leikendur, því
engin persóna sýningarinnar
nýtur þeirra forréttinda leikhúss-
ins að þróast frá upphafinu til
endans.
Tríó Hilmars Jenssonar
spilar á Háskólatónleikum