Morgunblaðið - 07.01.1993, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ PIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1993
Svín gegnir kalli
EGG-leikhúsið frumsýnir Drög að svínasteik
EGG-leikhúsið frumsýnir í kvöld
á Smíðaverkstæði Þjóðleikhússins
einleikinn Drög að svínasteik eftir
franska leikritaskáldið Reymond
Cousse í íslenskri þýðingu Krist-
jáns Arnasonar. Leikritið segir frá
alisvíni sem bíður slátrunar og
notar biðtímann til að fjalla m.a.
um líf sitt, drauma, frelsi og helsi,
skyldur sínar og hlutverk í lifinu.
Ingunn Asdisardóttir leikstýrir
verkinu en með hlutverk svinins
fer Viðar Eggertsson. Snorri
Freyr Hilmarsson hannar leik-
mynd og lýsingu annast Asmund-
ur Karlsson. Drög að svínasteik
er síðbúin tíu ára afmælissýning
EGG-leikhússins, en fyrsta sýning
þess var sett upp árið 1981.
Geðsveiflur galtarins eru að von-
um miklar á ögurstundu fyrir slátr-
un, enda elur hann með sér þá hug-
sjón að öðlast framhaldslíf í líki
fyrsta flokks kjötvöru og telur örlög
sín stór í sniðum: „Lærissneiðamar
mínar og kótilettumar hlýða nú kalli
heimsviðskipta." Svínið hringsnýst
um stíu sína, rekur lífshlaupið frá
því það var grislingur og skoðar
ýmsa þætti því samfara; hið svíns-
lega kynlíf, geldingu, menntun, gildi
þroskans, þröngan sjóndeildarhring
uppeldisins, lými stíunnar, ástina og
þrá sína eftir kærleiksríku sambandi
við svínahirðinn: „Eg sá okkur í anda
eyða heilu dögunum saman, og leið-
ast arm í löpp um sveitir, snæða
hádegisverð hér, kvöldverð þar, og
vera hvor öðmm innan handar á all-
an hátt.“ Eins og fyrirmyndarsvíni
sæmir rættlætir það hlutskipti sitt
og líferni á ýmsan hátt, fmnur græn-
friðungum flest til foráttu en prísar
hinar dæmigerðu aðferðir við slátmn
og kjötsölu. Þó má greina óróa und-
ir yfírlýstri ánægju þess með örlög
sín. Þetta em leiknar hugleiðingar
frá óvenjulegu sjónarhorni, því þótt
göltum og gyltum hafí bragðið fyrir
í ýmsum myndum í bókmennta- og
veraldarsögunni, hafa fæst þeirra
gengist við réttu eðli sínu og þrám.
„Drög að svínasteik er eins konar
dæmisaga," segir Ingunn Ásdísar-
dóttir leikstjóri, „sem fjallar um
hvemig manneskjan býr sér til for-
sendur til að sætta sig við aðstæður
sem em í raun óbærilegar. Þetta er
grundvallarþemað. Svínið er lokað
inn í stíu sinni og sér aðeins hirði
sinn, sem er ákveðin samlíking við
manninn sem er lokaður inn í búri
ákveðinna aðstæðna. Ég hef aldrei
heyrt um manneskju sem er fullkom-
lega hamingjusöm og held að hún
sé ekki til, en við emm misjafnlega
óhamingjusöm og það er eðli mann-
eskjunnar að reyna að gera sem best
úr hlutunum fyrir sig. Svínið er mjög
rökrétt val af hálfu höfundar sem
táknmynd, því svínakjöt er kannski
sú kjötvara sem mest er neytt af og
maðurinn er það sem hann étur.
Svínið er jafnframt það dýr sem hef-
ur einna mest orðið fyrir barðinu á
framleiðsluþróun út í heimi, auk þess
sem orðið svín er í ótal tungumálum
samnefnari ákveðinna eiginda er
þykja niðrandi. Samlíkingin
svín/maður fær því alveg sérstakt
gildi í verkinu þar sem fyndnin fær
líka að njóta sín og má geta þess
að höfundurinn fékk frönsku leiklist-
arverðlaunin „Grand prix de I’humo-
ur noir du spectacle" fyrir meðal
annars þá svörtu og stundum þján-
ingarfullu kímni sem birtist í verk-
inu. í okkar uppfærslu er svínið
söngvið sem er ein aðferða þess til
að létta sér lífíð.“
Drög að svínasteik, eða „Stratégie
pour deux jambons" eins og verkið
nefnist á frammálinu, var fmmsýnt
árið 1979 í tilraunaleikhúsinu Le
*
Islenska óperan, laugardaginn 9. janúar
Margrét Kristjánsdóttir fiðlu-
leikari og Nína Margrét Gríms-
dóttir píanóleikari með tónleika
Margrét Krisljánsdóttir fiðluleikari og Nína Margrét Grímsdóttir píanó-
leikari.
LAUGARDAGINN 9. janúar kl.
14.30 munu Margrét Kristjáns-
dóttir fiðluleikari og Nína Mar-
grét Grímsdóttir píanóleikari
halda tónleika í Islensku óper-
unni. Á efnisskrá eru sónötur eft-
ir Mozart, Brahms, Jón Nordal og
Beethoven.
Margrét Kristjánsdóttir lauk burt-
fararprófí frá Tónlistarskólanum í
Reykjavík árið 1988. Aðalkennari
hennar þar var Guðný Guðmunds-
dóttir. Hún hlaut styrk til framhalds-
náms við Mannes College of Music
í New York og lauk þaðan BM-prófí
1991 og Mastersprófí frá sama skóla
1992. Aðalkennari hennar þar hefur
verið Shirley Givens. Margrét hefur
tekið þátt í íjölmörgum tónlistarhá-
tíðum í Evrópu, Bandaríkjunum og
Kanada, þar sem hún lék meðal ann-
ars einleik í fíðlukonsert eftir Vivaldi
ásamt kammersveit. Margrét stund-
ar nú Professional Studies nám við
MCM og starfar auk þess með ýms-
um hljómsveitum og kammerhópum
í New York.
Nína Margrét Grímsdóttir lauk
einleikaraprófí frá Tónlistarskólan-
um í Reykjavík árið 1985 og hlaut
styrki til framhaldsnáms í Englandi
og Bandaríkjunum frá British
Councíl og American-Scandinavian
Foundation. Hún lauk LGSM perf.
prófí frá Guildhall School of Music
and Drama í London 1989 og mun
ennfremur ljúka Professional Studies
námi frá Mannes College of Music í
New York 1993. Nína Margrét hefur
komið víða fram sem einleikari í
kammertónlist hérlendis og erlendis.
Meðal annars lék hún einleik með
kammersveit Reykjavíkur í Ráðhús-
inu í október síðastliðnum. Nína
Margrét hefur einnig starfað að tón-
listarmálum fyrir Ríkisútvarpið og
flutt fyrirlestra og skrifað, meðal
annars um mikilvægi tónlistarmennt-
unar barna og íslenska píanótónlist
nú síðast á Hátíð íslenskrar píanótón-
listar á Akureyri í maí síðastliðnum.
ISHAMAR
Byrjenda- /
námskeiðin M*
eru að
hefjast /
SJALFS VORN
iar. sími 14003
Morgunblaðið/Þorkell
Viðar Eggertsson í hlutverki svínsins í Drög að svínasteik.
Lucernaire í Parísarborg, og Iék höf-
undurinn sjálfur hlutverk svínsins.
Hafði hann þá leikið á sviði samhliða
ritstörfum frá árinu 1971, og er
haft fyrir satt að þar hafi hann get-
að svift af sér feimni sem einkenndi
hánn hvunndags. Einleikinn Drög að
svínasteik skrifaði Cousse upp úr
samnefndri skáldsögu sinni sem gef-
in var út ári áður, og þykir fanga
vel andrúm gálgahúmors og grát-
broslegs fáránleika, sem dylur þó
beittari boðskap. Uppsetningin fékk
hástemmt lof leikdómara og var sýnd
u.þ.b. 130 sinnum áður en hlé var
gert á sýningum. Verkið hefur verið
nær fastur liður á efnisskrá leikhúss-
ins síðan. Raymond Cousse réðist í
leikferð með Drögum að svínasteik
og flutti verkið víða um heim, en auk
þess hafa verið a.m.k. fímmtíu mis-
munandi uppsetningar á því.
Cousse átti að baki nokkra orð-
lausa einleiki sem hann samdi að
einhveiju leyti undir áhrifum frá
írska rithöfundinum Samuel Beckett,
sem hann stóð í bréfaskriftum við,
og bamaleikritin „La terrine du chéf“
(Urvalskæfa kokksins) og„Refus
d'obtempérer" (Óhlýðni), og voru
bamaleikritin fmmsýnd árið 1969.
Skáldsögur Cousse em auk Draga
að svínasteik „Enfantillages"
(Bamaskapur) sem út kom
1979,og„Le baton de la maréchale"
(Stautur marskálksins eða upphefð-
in) sem út kom 1982. Höfundur
færði bæði þessi verk í leikhæfan
búning eftir velgengni einleiksins um
svínið, og em bækumar/leikritin þijú
talin vera hápunkturinn á endastýfð-
um ritferli Raymonds Cousse, sem
lést fyrir aldur fram í árslok 1991,
þá tæplega fímmtugur. SFr
Lísbet Sveinsdóttir
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
I listasalnum Sólon Islandus, á
horni Bankastrætis Ingólfsstrætis,
þar sem fyrmm var verziunin
Málarinn, sýnir fram til 15. janúar
Lísbet Sveinsdóttir allmargar litlar
myndir í blandaðri tækni.
Á þessum stað sem er öðru
fremur veitingabúð, fer fram
ýmiss konar menningarstarfsemi
s.s. upplestur, tónleikar og hvers
konar uppákomur er tengjast list-
um auk myndverkasýninga. Opn-
unartími sýninga er mjög rúmur
eða frá kl. 10 að morgni til mið-
nættis.
Sýningarsalurinn er á efri hæð-
inni og er hið fallegasta húsnæði
í umgjörð sinni, en hins vegar eru
gluggarnir of margir til að um
ákjósanlegt sýningarhúsnæði sé
að ræða. En þessu má bjarga með
einföldum færanlegum skilrúm-
um, sem eru að auki nauðsynleg
á suðurhliðinni. f sinni núverandi
mynd er salurinn að auki nokkuð
hijúfur, sem tekur athygli frá
flestum gerðum myndlistarverka,
en hins vegar ætti hann að vera
vel fallin til gjöminga ýmiss konar
og þess sem menn nefna innsetn-
ingar (installation).
Lísbet Sveinsdótir er vel skóluð
listakona bæði hér heima sem er-
lendis, hún hefur fengist við
kennslu og leikmyndagerð og að
auki búið og starfað að list sinni
i Portúgal um tveggja ára skeið.
í myndum Lísbetar gætir fyrir
sumt galsafenginnar kímni, sem
þó er haldið í skefjum með öguðum
listrænum vinnubrögðum. Það
virðist henta henni vel að vinna í
þeim hóflegu stærðum, sem hún
velur myndunum, og hún kemur
furðumiklu til skila í þeim. f heild-
ina er sýningin líkust þemasýn-
ingu eða jafnvel myndlýsingu ein-
hverrar furðusögu og sumar
myndirnar vega salt á milli þess
að vera bein frásögn eða skilvirk
myndlýsing og sjálfstætt mynd-
verk.
Það er margt lifandi og hress-
andi mynda á sýningunni og vil
ég máli mínu til áréttingar einung-
is vísa til mynda eins og „Konan
á hestinum rauða“ (1), „í kon-
ungsgarði"
(2), „Manstu
eftir mér“ (6),
„Myndir“ (14)
og „Kóngur í
rauðri
skikkju“ (21).
Eins og
nöfnin bera
með sér er
gengið út fá
ýmsum hug-
dettum er
gætu tengst bókmenntum eða
beinum lifunum úr bókmenntum,
en það gerir myndimar engu síðri.
Þetta er hressileg sýning og
upplífgandi skoðun í skammdeg-
inu en satt að segja hefðu þær
mátt vera í innilegra umhverfi.
Þá saknaði ég sýningarskrár, þó
ekki væri nema um einblöðung að
ræða, en nöfn myndanna sem
listakonan ritar á þær bæta það
upp að nokkru.
Leiðréttingar
í fyrstu málsgrein listdóms míns
um sýningu Dans Flavins urðu
leið mistök í prentun þannig að
hún varð með öllu óskiljanleg, en
hún hljóðaði þannig í heild sinni:
„f sýningarsalnum Önnur hæð, á
Laugavegi 37, sem einungis er
opin á miðvikudögum milli 14 og
18, er nú kynntur ameríski mynd-
listarmaðurinn Dan Flavin.
f grein minni um menningar-
borg Evrópu í aðfangadagsblaðinu
kemur fram að menningarsetur
Soffíu drottningar sé fljótskoðað,
en það dytíi mér öldungis ekki til
hugar að halda fram, en hins veg-
ar er það fljótskoðaðaðra en hið
mikla Prado-safn, sem er marg-
falt stærra. Skil ég ekki hvernig
slíkar villur rata inn í greinar sem
þó eru á tölvudiski.
Þá skal þess getið að varðandi
grein mína um Rembrandt í Jóla-
lesbók vantaði 6 myndir sem áttu
að fylgja lesmálinu til að gera
greinina skilvirkari. Þetta var
bagalegt enda að nokkru skerðing
á hugverki. Auk þess rataði rang-
ur texti undir teikninguna yndis-
legu af eiginkonu Rembrandts,
Saskiu van Uylenburgh i blóma
lífs síns, og hún var allt í einu
orðin gömul kona og talin móðir
Iistamannsins!
Þó þetta sé ekki mín sök bið
ég lesendur velvirðingar.