Morgunblaðið - 03.03.1993, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
51.tbl. 81.árg.
MIÐVIKUDAGUR 3. MARZ 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Leiðtogi sértrúarsafnaðarins segist ætla að gefast upp án átaka
15 taldir
hafafallið
DAVID Koresh, leiðtogi sértrú-
arsafnaðar í Waco í Texas, lýsti
því jrfir í ávarpi, sem leikið var
af útvarpsstöð í gær, að hann
myndi gefast upp, ásamt með-
limum safnaðarins, átakalaust.
Bandaríska alríkislögreglan sat
enn í gær, þriðja daginn, um aðset-
ur sértrúarsafnaðarins eftir að fjór-
ir lögreglumenn voru skotnir til
bana á sunnudag þegar þeir reyndu
að ráðast inn í húsið.
Koresh lofaði á sunnudag að láta
börn í bygginguni laus, tvö og tvö
í einu, ef trúarjátningar safnaðarins
yrðu lesnar upp í sjónvarpi og var
það gert að ósk alríkislögreglunnar.
I gær hafði alls tuttugu bömum og
tveimur konum verið sleppt úr trú-
boðsstöðinni.
Dagblaðið Houston Cronicle
sagði í gær að lögregla teldi nú ljóst,
eftir að hafa yfirheyrt börnin, að
allt að fímmtán manns í bygging-
uni hafí látið lífið í kjölfar skotbar-
dagans á sunnudag.
Reuter
Setið um sértrúarsöfnuð
UM 400 þungvopnaðir lögreglumenn, ásamt brynvörðum bifreiðum og skriðdreka, sátu í gær um trú-
boðsstöðina en ekki var talið líklegt að þeir reyndu að ráðast inn í hana af ótta við mikið blóðbað.
Rússar boða hjálpargagnasendingar
Neyðarlög sett?
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, ávarpar stuðningsmenn sína á fundi
í Moskvu í gær. Forsetinn gaf til kynna að hann væri reiðubúinn
að setja neyðarlög og leysa þing landsins upp ef þörf krefði.
Serbar sagðir
skjóta á fólk
sem flýr átökin
Sarajevo, Genf. Reuter.
SERBAR virtust í gær hafa náð bænum Cerska í austurhluta
Bosníu á sitt vald en þeir hafa setið um hann undanfarna tíu
mánuði. Skýrði útvarpið í Sarajevo frá því að serbneskir skærulið-
ar gengju húsa á milli í Cerska og rændu öllu steini léttara. Þá
hefðu þeir skotið fólk sem reyndi að flýja á brott. Um 20-30
þúsund múslimar hafa verið innOokaðir í Cerska undanfarna
mánuði og reyndu bandarískar herflugvélar að varpa hjálpargögn-
um til þeirra á mánudag.
Ævintýri
H.C. And-
ersens
ritskoðuð
Kaupmannahöfn. Reuter.
NÝJAR bandarískar útgáfur
af ævintýrum H.C. Andersens
hafa valdið miklu uppnámi á
meðal danskra bókmennta-
manna vegna breytinga sem
hafa verið gerðar á þeim.
Dæmi eru um að útgefendurn-
ir hafi ritskoðað ævintýrin til
að tryggja að lesendurnir
móðgist ekki vegna hugsan-
legra fordóma í garð kynþátta
eða kvenna.
Útgefendunum þótti til að
mynda að í orðinu „svarta-
galdri“, sem kemur fyrir í Næt-
urgalanum, gætu falist fordómar
í garð blökkumanna þannig að
notast er við orðið „galdur“. í
Ljóta andarunganum er stork-
inum í fyrstu málsgrein sögunnar
ekki leyft að tala „egypsku sem
mamma hans kenndi honum“
eins og Andersen skrifaði þar
sem konur gætu litið á það sem
„karlrembu" og bandarískir ar-
abar sem móðgun við sig.
Ævintýrum hefur einnig verið
breytt þannig að þau fái giftu-
samlegan endi eins og í bíómynd-
um frá Hollywood. I Litlu haf-
meyjunni er dóttur sækóngsins
sköpuð þau örlög að sitja á klett-
inum sínum í 300 ár áður en hún
geti komið til mannheima. í nýrri
bandarískri útgáfu hreppir haf-
meyjan prinsinn sinn og sagan
endar farsællega.
í annarri útgáfu bjargast
„Litla stúlkan með eldspýturnar"
og lifír hamingjusöm til æviloka
í stað þess að svelta í hel eins og
í útgáfu Andersens.
„Eg lít á þessar falsanir sem
siðleysu og gróft brot á höfund-
arréttinum," segir danski pró-
fessorinn Elias Bredsdorff, sem
hefur hvatt dönsku stjómina til
að taka málið upp innan alþjóð-
legra menningarstofnana fyrir
hönd Andersens.
Serbar virðast hafa hafið nýja
sókn í Bosníu og er talin hætta á
að það muni torvelda friðarviðræð-
urnar sem nú standa yfír í New
York. Sendu Cyrus Vance, fulltrúi
Sameinuðu þjóðanna, og Owen lá-
varður, fulltrúi Evrópubandalagsins
í viðræðunum, frá sér yfírlýsingu í
gær þar sem þeir gagnrýna hernað
Serba harðlega. Sögðu þeir að
fregnir hefðu borist af miklu mann-
falli, aðallega í röðum múslima.
Talsmenn Flóttamannahjálpar
Sameinuðu þjóðanna sögðust í gær
óttast að ný alda „þjóðernishreins-
ana“ af hálfu Serba væri í þann
mund að hefjast í Bosníu.
Þijár bandarískar herflutninga-
vélar vörpuðu aðfaranótt þriðju-
dagsins nítján tonnum af hjálpar-
gögnum yfír austurhluta Bosníu,
skammt frá borginni Zepa. í borg-
inni búa um 29 þúsund manns og
bárust þangað síðast hjálpargögn
frá Sameinuðu þjóðunum 21. febr-
úar sl. Á mánudag hafði 21 tonni
af hjálpargögnum verið varpað úr
flugvélum skammt frá Cerska. Út-
varpið í Sarajevo hélt því hins vegar
fram að sendingamar hefðu ekki
fundist enn nema að hluta til og
hvöttu Bandaríkjamenn til að fljúga
með hjálparsendingamar að degi
til. Þá hefði íbúum reynst erfitt að
fínna hjálparsendingarnar vegna
skothríðar serbnesks stórskotaliðs.
Bandaríkjamenn héldu áfram að
varpa hjálpargögnum yfir austur-
hluta Bosníu í gærkvöldi.
Ron Redfors, talsmaður Flótta-
mannastofnunar Sameinuðu þjóð-
anna, sagði að óstaðfestar fregnir
hefðu borist um að fólk sem var að
leita að matarsendingunum hefði
verið drepið af Serbum. Talstöðva-
áhugamenn í austurhluta Bosníu
hafa einnig greint frá svipuðum
atburðum.
Andrei Kozyrev, utanríkisráð-
herra Rússlands, sagði í gær að
Rússar væra að búa sig undir að
aðstoða Bandaríkjamenn við að
flytja hjálpargögn til Bosníu. Bjóst
hann við að flugferðir Rússa myndu
hefjast mjög bráðlega ogyrði líklega
flogið frá herflugvelli NATO í
Frankfurt í Þýskalandi. Lýsti Bill
Clinton Bandaríkjaforseti yfír
ánægju sinni með þessa yfírlýsingu
í gærkvöldi.
Jeltsín segir hættu á valdatöku afturhaldsafla
Hótar „róttækum að-
gerðum“ gegn þinginu
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, hótaði í gær að grípa til „róttækra
aðgerða" gegn afturhaldsöflunum á þingi landsins ef þau höfnuðu
tillögu hans um hvernig forsetinn og þingið ættu að skipta með sér
völdunum. Hann lýsti þessum aðgerðum ekki nánar en sagði þær „loka-
kostinn" í deilunni. Ummælin voru túlkuð sem vísbending um að Jelts-
ín kynni að setja neyðarlög og leysa þingið upp þótt slíkt væri utan
valdsviðs hans samkvæmt sljórnarskránni.
Jeltsín sagði á fundi með stuðn-
ingsmönnum sínum í Moskvu að
hafnaði fulltrúaþingið, æðsta lög-
gjafarsamkunda Rússlands, tillögum
hans og frestaði þjóðaratkvæða-
greiðslu sem fyrirhuguð er í apríi
myndi hann efna til skoðanakönnun-
ar út um allt land þar sem spurt
yrði: „Hver stjórnar Rússlandi?"
„Samkvæmt stjórnarskránni vegur
slíkt ekki þungt en þetta myndi að
minnsta kosti skýra fyrir öllum
hvern fólkið styður og hvaða leið
beri að fara,“ bætti forsetinn við.
Jeltsín sagði að afturhaldsöflin
kynnu að reyna að ná völdunum í
sínar hendur á næsta fundi fulltrúa-
þingsins, sem hann sagði að kynni
að verða settur 10. mars. „Það er
til lokakostur sem ég vil ekki ræða,“
sagði hann. „Ég tel ekki að við þurf-
um að ganga svo langt og ég vona
ekki. Við eigum að virða stjórnar-
skrána, en ef afturhaldsöflin grípa
til öfgakenndra aðgerða til að tor-
tíma Rússlandi verðum við að leita
annarra leiða til að bjarga Rússlandi
og lýðræðinu."
„Róttæku aðgerðirnar" sem Jelts-
ín boðar gætu falist í því að þingið
yrði leyst upp. Rúslan Khasbúlatov,
forseti þess og hættulegasti and-
stæður Jeltsíns, hefur sagt að þingið
sé það eina sem geti hindrað ein-
ræði í landinu.
Sjá einnig viðbrögð Khasbúl-
atovs á bls. 20.