Morgunblaðið - 24.03.1993, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1993
Norræna kvikmyndahátíðin
Vofa Jaspers
Þrír guðsvolaðir listamenn í Bóhemalífi, dæmigerðar söguhetjur
finnska kvikmyndagerðarmannsins Akis Kaurismakis.
Háskólabíó:
Vofa Jaspers - Det skallede
spögelse
Leikstjóri Brita Wielopolska.
Handrit Bent Rasmussen. Aðal-
leikendur Benjamin Rothen-
burg-Vibe, Jannie Faurschov,
Sören Ostergaard, Ove
Sprogöe. Krone film. Dan-
mörk.
Er hinn 11 ára Jasper missir
Aron gamla vin sinn fara yfirnátt-
úrlegir hlutir að gerast. Hann fær
gestinn, eða réttara sagt vofuna,
Sakleysi, í heimsókn að handan,
úr landi hinna ókunnu eins og
þeir segja. Það er komið fram á
sumar og skólanum að ljúka. Þar
á Jasper í útistöðum við prests-
soninn en Sakleysi gefur honum
góð ráð hvernig beri að haga sér
í henni veröld. Vera öðrum for-
dæmi í guðsótta og góðum siðum.
Eftir afar fallegt og ljóðrænt
upphafsatriði þar sem Jasper litli
kemst fyrst í kynni við sendiboð-
ann Sakleysi - reyndar eru sen-
umar með þeim félögum þær
bestu í myndinni, við hverfum þá
á vit ævintýrsins um sinn í glamp-
andi tunglsljósi við nið árinnar -
tekur við heldur venjuleg afþrey-
ing fyrir smáfólkið. Yfírbragðið
hefði að ósekju mátt vera ögn
hressilegra og leikurinn líka.
Engu að síður kemst hugljúf sag-
an bærilega til skila og hugmynd-
in hlýleg. Einfarinn hann Jasper
litli, fær styrk frá hinum aldraða
vini sínum handan við gröf og
dauða í hversdagsbaráttunni við
sér stærri og sterkari skólabræð-
ur og bætir skólasystkin sín.
Myndin er fallega tekin á
miðju, dönsku sumri og þó að hún
láti ekki mikið yfir sér hefur hún
örugglega góð, tilætluð áhrif á
yngstu áhorfendurnar. Þeim er
hún ætluð, enda eru þeir ekkert
að velta vöngum yfír dulítið
glompóttu handriti og misjöfnum
leik. Drengurinn sem fer með
hlutverk prestssonarins pörótta
stendur sig nokkuð vel og það
er alltaf gaman að sjá vinalegt
andlitið á honum gamla, góða
Ove Sprogöe, sem bregður fyrir
í litlu en mikilvægu hlutverki
Sakleysis.
Bóhemalíf
Kvikmyndir
Sæbjöm Valdimarsson
Háskólabíó:
Bóhemalíf - La vie de bohéme
Leikstjóri Aki Kaurismaki.
Handritshöfundur Kaurismaki,
byggt á skáldsögu e. Henri
Murger. Aðalleikendur Matti
Peilonpaa, Evelyn Didi, André
Vilms, Kari Vaananen, Christine
Murillo, Jean-Pierre Léaud.
Finnland.
Þær eru kúnstugar að venju,
persónumar hans Akis Kauri-
smakis í Bóhemalífi, nýjustu mynd
þessa einstaka og jafnan eftirtekt-
arverða leikstjóra. Sögusviðið er
Parísarborg og fjallað er um þijá
mislukkaða listamenn sem lifa fýr-
ir líðandi stund. Fleira eiga þeir
sameiginlegt, einkum auraleysi og
almennt volæði. Fáir líta við skáld-
skap hins franska Marcels (André
Wilms) frekar en tónsmíðum írans
Schaunards (Kari Vaananen). Það
er helst að albanska málaranum
Rodolfo (Matti Pellonpaa) takist
að kvelja út eitt og eitt verk, þó
Kvikmyndir
Arnaldur Indriðason
Hinn fullkomni glæpur („Det
perfekte mord“). Sýnd í Há-
skólabíói. Leikstjóri: Eva Isaks-
en. Handrit: Isaksen og Morten
Barth eftir sögu Jans Kjær-
stads. Noregur.
Gréta Garbo leikur heilmikið
hlutverk í nýjustu mynd norska
leikstjórans Evu Isaksens, Hinum
fullkomna glæpi. Kvikmyndaleik-
stjóri fæst við að leikstýra erótísk-
um trylli og í þeirri mynd inni í
myndinni dregur ung kona valda-
mikla menn á tálar, platar þá heim
til sín, fer með senu úr einhverri
Garbómyndinni þar sem hún er í
svo hann sé uppteknastur við að
mála portrett af sjálfum sér. Pen-
ingaleysið, sem upphaflega bindur
þá saman, plagar þá félaga og
kvennamálin laus í böndunum.
Aki er sorgmæddari og alvar-
legri nú en oftast áður og ekki
frítt við að þeir sem unun hafa af
hinu sérstaka, kolsvarta utan-
garðsskopi hans verði fyrir dulitl-
um vonbrigðum. Engu að síður er
ánægjulegt sem fyrr að fylgjast
með ódöngun krokulegra veifískat-
anna í lasburða lífsbaráttunni.
Aki hefur ekki alfarið gleymt
húmomum heima. Bílgarmur fé-
laganna er náttúrlega á þrem hjól-
um. Er þeir komast yfír fé er strax
farið að skipuleggja eyðsluna af
íhygli, ekki vantar spamaðaráætl-
animar þó svo að auramir brenni
Garbóhlutverkinu og drepur þá
síðan í samfömm líkt og Madonna
í „Body of Evidence“.
En mynd Isaksens er hvorki
erótísk né spennandi og það er
erfitt að fínna eitthvert vit í sögu-
þræðinum. Svo virðist sem einhver
beiti sömu morðaðferð og í mynd-
inni sem verið er að filma, á karl-
menn í raunveruleikanum, en það
upplýsist aldrei almennilega frek-
ar en svo margt annað í Hinum
fullkomna glæp. Af hveiju Gréta
Garbo verður fyrir valinu er alveg
á huldu nema hægt sé að tala um
banvæna fegurð hennar.
Myndiii inni í myndinni er bæði
sviðsleg og tilgerðarleg í uppsetn-
ingu og ekki vel leikin og hún
tengist aldrei á sannfærandi hátt
atburðum raunveruleikans. Þar er
upp í höndunum á þeim. Og oft
tekst leikstjóranum og handrits-
höfundinum að gleðja mann með
þessum örstuttu tilsvörum og
meinfyndnu, hallærislegu kring-
umstæðum sem vandfundnar eru
í í öðrum samtímamyndum.
Hér eru þeir Vaananen og Pell-
onpaa, gamalkunnir samstarfs-
menn leikstjórans mættir til leiks
og sem fæddir í hlutverk lánlausra
utangarðsmannanna. Vaananen
nær sér þó ekki sem best á strik
í hinu franska umhverfi en Pell-
onpaa famast betur, enda aldeilis
dæmafár leikari. Vilms er glans-
andi fínn sem rithöfundurinn en
hlutverk kvennanna utangátta.
Aki svíkur engan, jafnvel þótt
hann sé ögn óskemmtilegri en
endranær.
fókusinn settur á leikstjórann sem
fer að gruna ýmislegt í sambandi
við aðalleikkonuna þegar menn
úti í bæ taka að hverfa. Það kem-
ur til uppgjörs á milli leikstjórans
og leikkonunnar en þau búa sam-
an, hún missir fóstur án þess að
það komi við neinn og í lokin er
áhorfandinn skilinn eftir með fleiri
spumingar en svör.
Hinn fullkomni glæpur er metn-
aðarfull mynd en fullkomlega flók-
in í lýsingu sinni á bili raunvem-
leika og ímyndunar og sálfræðilegi
þátturinn er yfirdrifinn. Þetta er
ofursálfræðilegur tryllir, frásögn-
in er hvergi nærri nógu hröð eða
spennandi og hún er endurtekn-
ingarsöm þegar kemur að lýsingu
á myndinni inn í myndinni. Á end-
anum verður hún langdregin.
Norræni tryllirinn á sér brokk-
genga sögu og hann fer ekki á
neitt stökk í þessari mynd.
Pólstjaman
Pólsljarnan („Stella Polaris").
Sýnd í Háskólabíói. Leiksljórn
og handrit: Knut Erik Jensen.
Aðalhlutverk: Anne Krigsvoll,
Ketil Höegh. Norsk.
Þessi fyrsta mynd norska leik-
stjórans Knut Erik Jensens greinir
frá talsvert forvitnilegum og
hrikalegum þætti í sögu Noregs í
seinna stríðinu þegar nasistar
skildu eftir sig sviðna jörð og eyði-
leggingu byggða I fjörðum N-Nor-
egs. Myndin segir frá fjölskyldu
sem býr í litlu sjávarþorpi i Finn-
mörk þangað sem nasistamir
koma og leggja plássið í rúst en
fóíkið flytur í burtu.
Frásagnarhátturinn sem Jensen
beitir verður því miður ekki til að
greina skilmerkilega frá þessari
athyglisverðu sögu. Jensen hefur
fengist mikið við stutt- og heimild-
armyndir, sem ekki fer framhjá
áhorfendum. Það era engin samtöl
í Pólstjömunni heldur er öll áhersl-
an á draumkennda og nöturlega
myndræna frásögn þar sem kona
nokkur er liggur á sjúkrabeði virð-
ist upplifa atburði æsku sinnar í
plássinu. Myndin hoppar á milli
seinna stríðsins og dagsins í dag,
sem kona þessi tengir með vera
sinni, og lýst er vináttu- og seinna
ástarsambandi hennar og drengs
í þorpinu um leið og lýst er dag-
legu lífí á tvennum tímum fortíðar
og nútíðar.
Þetta er þung og drangaleg
mynd, sem er í sjálfu sér allt í
lagi, en efnið fer nokkum veginn
aiveg forgörðum í dauflegum og
lítt aðlaðandi frásagnarstílnum.
Pólstjarnan verður aldrei áhuga-
verð þótt efniviðurinn sé að sönnu
forvitnilegur.
Hinn fullkomni glæpur
Fyrirlestur í Odda
í TILEFNI þess að dr. Ingi Sigurðsson hefur verið skipaður prófess-
or í sagnfræði við heimspekideild Háskóla íslands flytur hann opin-
beran fyrirlestur á vegum deildarinnar fimmtudaginn 25. mars kl.
17.15 í Odda, húsi Háskóla íslands. Fyrirlesturinn ber heitið: Arf-
leifð upplýsingarinnar og útgáfa fræðslurita á íslensku.
Ingi Sigurðsson er fæddur árið
1946. Foreldrar hans era Sigurður
Ásgeirsson og Valgerður Magnús-
dóttir, Reykjum í Lundarreykjadal.
Hann lauk doktorsprófi frá Edin-
borgarháskóla árið 1972 og fjallaði
doktorsritgerð hans um sagnaritun
Jóns Espólíns og íslenskra sam-
tímamanna hans á tímabilinu frá
um 1790 til um 1830. Ingi hefur
stundað viðamiklar rannsóknir á
sviðum hugmyndasögu og menn-
ingarsögu, og þá sérstaklega á sögu
sagnfræðinnar og á áhrifum upp-
lýsingarinnar og annarra fjölþjóð-
legra hugmyndastefna á íslandi.
Auk þess hefur hann unnið að rann-
sóknum á sögu Skotlands.
Ingi starfaði sem bókavörður við
Háskólabókasafnið á áranum
1972-81 og var jafnframt stunda-
kennari við Háskóla íslands á áran-
um 1973-81. Hann var skipaður
lektor í sagnfræði við heimspeki-
deild Háskóla íslands árið 1981,
dósent árið 1986 (var settur pró-
fessor 1987-1988) og prófessor frá
og með 1. maí 1992.
Fyrirlesturinn er öllum opinn.
(Fréttatilkynning)
Námskeið um grund-
völl kristinnar trúar
Kristniboðssambandið og KFUM og KFUK i Reykjavík halda nám-
skeið um grundvallaratriði kristinnar trúar í sal Kristniboðssam-
bandsins á Háaleitisbraut 58-60 í dag, miðvikudag, kl. 20.30 og nk.
laugardag kl. 10.
Námskeiðið er öllum opið og er
framhald samkomuátaks með Billy
Graham sem haldið var í síðustu
viku. Það er þátttakendum að
kostnaðarlausu. Kennarar á nám-
skeiðinu verða Gunnar J. Gunnars-
son, guðfræðingur og lektor við
KHÍ, sem kennir miðvikudagskvöld
og Ragnar Gunnarsson, kristniboði,
mun hafa tímann á laugardags-
morgun.
(Fréttatilkynning)
Morgunblaðið/Aðalheiður Högnadóttir
Á fjölmennum borgarafundi á Laugalandi í Holtum var kynnt átaks-
verkefni í atvinnumálum í utanverði Rangárvallasýslu.
Átaksverkefni í at-
vinnumálum kynnt
á borgarafundi
Hellu.
HRINT hefur verið í framkvæmd átaksverkefni í atvinnumálum í
fimm hreppum í utanverðri Rangárvallasýslu. Það eru Ása-, Djúp-
ár-, Holta-, Landmanna- og Rangárvallahreppur í samvinnu við
Byggðastofnun sem standa að átakinu sem áætlað er að standa
muni næstu tvö ár.
Á fundinum kynnti Lilja Karls-
dóttir frá Byggðastofnun tölulegar
upplýsingar um stöðu atvinnumála
á svæðinu í dag og horfurnar miðað
við engar aðgerðir. Benedikt Sigur-
bjömsson, verkefnisstjóri átaks-
verkefnisins í Vík, sagði frá átakinu
í Mýrdalshreppi og Siguijón Bjama-
son sagði frá þeim undirbúningi
sem þegar hefði farið fram í Rang-
árvallasýslu. Forsvarsmenn verk-
efnisins hafí farið í flest fyrirtæki
á svæðinu til að kynna það, en
hugmyndin væri að fá sem flesta
heimamenn til virkrar stefnumótun-
ar í atvinnumálum svæðisins.
Mikill áhugi var meðal fundar-
manna að taka á í þessum málum
og létu margir skrá sig á blað sem
væntanlegir þátttakendur á leitar-
ráðstefnu svokallaðri sem haldin
verður nú í vor í þeim tilgangi að
fá fram sem flestar hugmyndir.
- A.H.
Islenskir
dagar á
Cap Horn
Á VEITINGASTAÐNUM Cap
Horn við Nýhöfn í Kaupmanna-
höfn verða íslenskir dagar
24.-28. mars nk. Þar mun hinn
kunni islenski matreiðslumeist-
ari Rúnar Marvinsson elda ís-
lenskan mat, bæði hefðbundinn
og nýstárlegan.
Á hveiju kvöldi verður boðið upp
á íslenska tónlist þar sem María
Árnadóttir, Jóhannes Hilmisson
og Bjartmar Guðlaugsson skiptast
á að koma fram. A fímmtudag
verður síðan málþing um ísland
og EB.
Kolbrún Hrund Víðisdóttir
(Kolla á meðal Dana) er 24 ára
ung íslensk kona sem rekur þenn-
an vinsæla veitingastað í Kaup-
mannahöfn en Cap Horn er til
húsa við Nyhavn 21.
(Fréttatilkynning)
Víterkurog
k_/ hagkvæmur
auglýsingamióill!