Morgunblaðið - 01.04.1993, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. APRÍL 1993 21
Kvótakerfi og fiskifræði
eftír Pétur
Bjarnason
Það var afar dapurlegt að lesa
greinar Magnúsar Jónssonar veð-
urfræðings í Morgunblaðinu um
fiskveiðistjórnun. Greinarnar sam-
einuðu allt sem helst hefur ein-
kennt umræðuna um málið, svæsna
árás á fiskifræði og vinnubrögð
fískifræðinga, harða rakalitla
gagnrýni á núverandi kvótakerfi
og engar raunhæfar ábendingar
hvað ætti að koma í stað þess.
Þótt mér sé ekki málið nema að
hluta skylt þá get ég ekki látið hjá
líða að tjá mig aðeins um það af
þessu tilefni.
Kvótakerfið og önnur kerfi
Ég hygg að nú orðið séu það
ekki nema hörðustu „kverúlantar"
sem halda því fram að ekki þurfi
að takmarka sókn í fiskistofna hér
við land. Óháð því af hvaða völdum
fiskistofnar hafa beðið afhroð þá
eru menn sammála um að það þurfi
að takmarka sókn. Það þarf að
skammta aðganginn að fiskimiðun-
um og það í sjálfu sér er mjög
veigamikil breyting frá því sem
áður var. Það er að mörgu leyti
skiljanlegt að þeir sem áttu sín
helstu manndómsár á tímum þegar
fískgengd við ísland var „óendan-
lega mikil“ eigi erfitt með að
kyngja þeirri staðreynd. En þeir
og hinir yngri einnig þurfa engu
að síður að átta sig á að nú og
framvegis þarf að skammta að-
ganginn að veiðunum. Og þegar
þarf að skammta þá koma margar
aðferðir til greina. íslendingar hafa
reynt nokkrar þeirra. Allar hafa
þær galla en einnig kosti. En að
fenginni reynslu af ýmsum aðferð-
um hefur aflamarkskerfið verið
valið og þróunin í öðrum löndum
virðist einnig benda til að þar kom-
ist menn smám saman að sömu
niðurstöðu.
Þegar kvótakerfíð er gagnrýnt
þarf að bera saman kosti þess og
galla við þá valkosti sem fyrir hendi
eru. Við slíkan samanburð kemur
það einfaldlega í ljós að aflamarks-
kerfi fullnægir betur þeim mark-
miðum sem við setjum fiskveiði-
stjórnuninni en önnur kerfi. Fyrir
því liggur reynsla og fyrir því hafa
verið færð gild rök. Andstæðingar
aflamarkskerfís benda út og suður
á hin og þessi dæmi um hve illa
það er að fara með einstaka staði
eða aðila. Magnús notar undirfyrir-
sögnina: „Grundvöllur atvinnuleys-
is og byggðaröskun.“ En vantar
ekki eitthvað inn í þessa mynd?
Heldur Magjiús að stórskertir fisk-
stofnar við ísland hafi aðeins áhrif
á byggð og atvinnu af því við not-
um aflamarkskerfi til þess að tak-
marka sókn? Heldur Magnús að sá
afli sem hægt er að skaðlausu að
taka úr fiskistofnum við landið
skapi meiri vinnu eða komi betur
við búsetu ef við búum við aðra
fískveiðistjórnun? Sér Magnús yfir
höfuð ekki að það eru minnkandi
fiskstofnar sem skapa mest af þeim
vanda sem við búum við en ekki
hvemig aðgangurinn að veiðum er
skammtaður?
Óður til fáfræðinnar
Jafnframt því að horfa fram hjá
þessari staðreynd hefur Magnús
tekið undir háværan óð til fáfræð-
innar. Fiskifræðin er fánýt og fiski-
fræðingar fúskarar, sem gefa sig
út fyrir að vita meira en þeir gera.
í seinni grein sinni ber Magnús
saman fiskifræði og veðurfræði og
ályktar að fyrst veðurfræðingar séu
sammála um að þyngdarlögmálið
virki — að steinar sem hent er upp
í loft falli til jarðar aftur — þá séu
veðurfræðingar betur sammála um
grundvallaratriði en fiskifræðingar
og því betur hæfir til að spá fram
í tímann. Nú er ég ekki menntaður
fiskifræðingur en fiskifræði var þó
umtalsverður hluti af mínu námi.
Og ég þori að fullyrða að á Haf-
rannsóknastofnun vinna þeir sem
best þekkja bæði til möguieika og
takmarkana fiskifræðinnar til að
segja til um hve mikið sé ráðlegt
að veiða úr fiskstofnum hér við
land. Og þvert á það sem Magnús
tiltekur í seinni grein sinni þá held
ég að flestir glöggir fiskimenn séu
Hafrannsóknastofnun í meginatrið-
um sammála.
Full þörf hógværðar
Það hefur vakið furðu mína hve
stórt Magnús hefur stundum tekið
up í sig í gagnrýni á fiskifræðinga
Hafrannsóknastofnunar þrátt fyrir
að hann segi í seinni grein sinni:
„Þekking mín [er] lítil á þessu sviði
„Aflamarkskerfi full-
nægir betur þeim
markmiðum sem við
seljum fiskveiðistjórn-
uninni en önnur kerfi.“
náttúrufræðanna." Mér er vel
kunnugt um að spár veðurfræðinga
hafa ekki alltaf gengið eftir, en ég
man ekki til þess að nokkur fiski-
fræðingur eða annar fræðim'aður
hafi af þeim sökum gefið út van-
hæfnisdóm um veðurfræðinga eða
veðurfræði á sama hátt og Magnús
virðist gera varðandi fiskisfræðina.
Ég myndi ráðleggja Magnúsi að
hugleiða hvort ekki sé rétt að tala
af meiri hógværð um þau svið nátt-
úrufræða þar sem þekking hans
er lítil (a.m.k. að eigin áliti). Jafn-
framt því held ég að Magnús ætti
að skoða hvort honum við enn nán-
ari umhugsun takist ekki að sjá
eitthvað jákvætt við núverandi fisk-
veiðistefnu, sérstaklega í ljósi
þeirra valkosta sem fyrir hendi eru.
Ef honum tekst það er hann orðinn
sammála flestum þeim sem við
þessa grein starfa.
Höfundur er
sjávarútvegsfræðingur.
Pétur Bjarnason
■»W#
ÓSKA^LÍFEYRIR
að þínu vali!
jfiIFÐU LIFINU
fl ALLT LÍFII);
Leggbu grunn ab litríku ævikvöldi!
Hefurðu leitt hugann að lífeyrisréttindum þínum á efri árum? Hjá mörgum stefnir
í mikla tekjulækkun á þeim árum sem svigrúmið getur verið hvað mest til að
njóta lífsins!
Sameinaða líftryggingarfélagið hf. býður nýjan valkost í lífeyrismálum; Óskalífeyri.
Óskalífeyrir er sveigjanleg trygging sem býður upp á séreignar- og sameignar-
fyrirkomulag lífeyris ásamt nauðsynlegum persónutryggingum. Mikilvægt er að
fara snemma að huga að þessum málum og leggja þannig grunn að litríkum
dögum eftir að starfsævi lýkur.
Hugleiddu eftirfarandi spurningar varðandi lífeyrissparnað þinn:
Viltu tryggja þér örugga afkomu til æviloka, safna í eigin sjóð eða sameina kosti
séreignar- og sameignarlífeyris?
Þarftu hærri lífeyrisgreiðslur í ákveðinn tíma, hluta sjóðsins eða hann allan út-
borgaðan í einu lagi t.d. vegna ferðalaga eða annarra spennandi viðfangsefna?
Hefur þú áhrif á lífeyrisréttindi þín eða ákveða aðrir hvernig fjárhagur þinn verður
á efri árum?
Hvenær viltu hefja töku á lífeyri þínum, um sextugt eða sföar?
Viltu tryggja þig gegn áföllum á sparnaðartímanum t.d. með afkomu- eða
líftryggingu?
ÓSKALÍFEYRIR - NÝJUNG í LÍFEYRISMÁLUM!
Þú færö nánari upplýsingar hjá tryggingarrábgjöfum Sameinaba líftryggingarfélagsins hf. Hafbu samband!
Sameinaba líftryggingarfélagib hf. Kringlunni 5, 103 Reykjavík. Sími 91- 692500
í eigu Sjóvá-Almennra trygginga hf. og Tryggingamibstöbvarinnar hf.
£4jLÍF
V~